KADIN VE GİRİŞİMCİLİK

1. KADIN VE GİRİŞİMCİLİK Prof. Dr. İkbal AKSULU 24 MART 2007 İZMİR

2. GİRİŞİMCİ KİMDİR? • Bir işyeri kuran ve çalıştıran, • Parasını, bilgisini ve zamanını harcamayı göze alan, • İşin riskini üstlenen, • Girişimcilik ruhuna sahip kişidir.

3. İNSANLAR NEDEN KENDİ GİRİŞİMLERİNİ KURARLAR? • Bağımsız olarak çalışmak, • Kendi kendilerinin patronu olmak, • Kendi yaratıcılıklarını değerlendirmek, • Kimseye hesap vermemek, • Ücretli işyerinden daha fazla gelir elde etmek, • Manevi tatmin, • Bazı fırsatları değerlendirmek

4. GİRİŞİMCİLİK NEDEN ÖNEMLİDİR? • Her Yeni Girişim Yeni Bir İş Ortamıdır. • Her Yeni İş Ekonomiye Ek Bir Değer Katmaktadır. • Bu Ek Değer Yetersiz İstihdam Sorununu Çözer • Ülke Kaynaklarının / Potansiyelinin Değerlendirilmesi Anlamına Gelir. • Ekonomik ve Sosyal Pek Çok Sorun Artan Girişimcilik Faaliyeti ile Çözülür.

5. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ NEDİR? Kadınlar tarafından kurulan Mikro ya da KOBİ şeklindeki işletmelerdir.

6. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN NEDEN AYRI BİR ÖNEMİ VARDIR? • Kadın Girişimciliği Kadın Erkek Eşitsizliğini Ortadan Kaldırır. • Kadının Ekonomik ve Sosyal Güçlenmesini Sağlar. • Kendisini ve Ailesini Yoksulluktan Kurtarır. • Ülke Kalkınmasına Hizmet Eder.

7. DÜNYA’DAKİ KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ İLE İLGİLİ BAZI ÇARPICI SONUÇLAR • Hiçbir Ülkede Kadın Girişimci Sayısı Erkeklerden Fazla Değil (Gelişmiş Batı Toplumlarında Bile Kadınlar Toplam Girişimciliğin Ortalama % 30’unu Oluşturuyorlar). • Ortalama Olarak Erkeklerin Yarısı Kadarlar. • Global Anlamda Kadın Girişimciliği Gelişiyor. Ancak Hala Yeterli Düzeyde Değil

8. DÜNYA’DAKİ KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ İLE İLGİLİ BAZI ÇARPICI SONUÇLAR • Geliri Düşük Ülkelerde; • Nüfus Artışları, • Kadının Okur – Yazar Olmaması, • Eğitiminin Düşüklüğü Kadının Girişimciliğini Olumsuz Yönde Etkiliyor. (Dünya’da Okur – Yazar Olmayan 900 Milyon Kişinin 2/3’ü Kadın) • Kadın Girişimciler Daha Az Sermaye ile Küçük İşletmeler Kuruyorlar. (Kadın Girişimciliğinde Cinsiyet Temelli Farklılıklar Var.)

9. TÜRKİYE’DE DURUM FARKLI MI? • Türkiye’de Benzer Durumlar var. • OECD ve Avrupa Ülkelerine Göre Kadın Girişimciliği En Düşük Düzeyde • Türkiye de Kadınlar; • Toplam İşverenlerin % 4’ünü , • Kendi Hesabına Çalışanların % 14’ünü Oluşturuyor. • Kadınlar Girişimci Olarak Cinsiyetlerinden Kaynaklanan Ciddi Engellerle Karşı Karşıya

10. KADIN GİRİŞİMCİ HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALIDIR? • Risk Almaya Yatkınlık “Girişim Risk İşidir. Kazanılabilir de Kaybedilebilir de” • Yüksek Enerji Düzeyi “İşte, Evde, İçeride, Dışarıda Çok Yönlü Çalışma İhtiyacı”

11. KADIN GİRİŞİMCİ HANGİ ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALIDIR? • Kişisel Motivasyon “Kendine Güven, Başarma İsteği, Azim” • Finansal Yeterlilik “İşin Gerektirdiği Kadar” “Yetersizliğin de Finansman Nereden Bulunabilir? Öğrenme ve Bilme” • Sosyal İlişkilerin Güçlü Olması “İnsan İlişkileri ve İletişim Becerisi” KADININ EN GÜÇLÜ OLDUĞU YÖN

12. KADINLAR GİRİŞİMCİLİKTE HANGİ ENGELLERLE KARŞILAŞIYOR? • DAVRANIŞSAL ENGELLER • Yetiştirilme Biçimi Nedeniyle • Güven Eksikliği • Utangaçlık • Topluluk İçinde Rahat Olamama GÜVENSİZLİK SORUNU YAŞIYOR. • ROL ENGELLERİ • İş Kadınlığı • Ev Kadınlığı • Annelik Rolleri Nedeniyle ZAMAN KISITLILIĞI VERİMLİLİĞİNİ DÜŞÜRÜYOR.

13. KADINLAR GİRİŞİMCİLİKTE HANGİ ENGELLERLE KARŞILAŞIYOR? • SOSYAL VE KÜLTÜREL ENGELLER • İş Yaşamında Kadınlara Olumsuz Davranışlar • Kadının Yerinin Evi Olması Gerektiğine İlişkin İnançlar • Yalnız Seyahat Yapamaması • Gece Çalışmasına ve Toplantılara Katılmasına İzin Verilmemesi KADININ HAREKET ÖZGÜRLÜĞÜNÜ KISITLIYOR • KURUMSAL ENGELLER • Kadın Girişimciliği Konusundaki Örgütlenmenin Yetersizliği • Çoğu Meslek Kuruluşlarının Erkek Egemen Yapıları KADINLAR FORMAL VE INFORMAL AĞLARIN DIŞINDA KALIYOR.

14. KADINLAR GİRİŞİMCİLİKTE HANGİ ENGELLERLE KARŞILAŞIYOR? • EĞİTİMSEL ENGELLER • Erkeğe Göre Daha Düşük Eğitimli • Kadına Biçilmiş Role Uygun Ön Yargılı Eğitim EĞİTİMSİZLİK KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ AZALTIYOR. • MESLEKİ ENGELLER • Bazı Meslekler Kadına Uygunsuz Olarak Kabul Ediliyor.(İmalat, İnşaat, Makine gibi) • Daha Çok Hizmet ve Perakende Ticaret Sektörünü Tercih Ediyorlar. • Ya da Bildikleri İşi Yapıyorlar. KADININ FAALİYET ALANINI DARALTIYOR.

15. KADINLAR GİRİŞİMCİLİKTE HANGİ ENGELLERLE KARŞILAŞIYOR? • ALT YAPI ENGELLERİ • Teknolojiye Erişim Güçlükleri • Devlet Desteğinin Yetersizliği • Bilgiye Erişim Güçlükleri • FİNANSAL ENGELLER • Ekonomik Güçsüzlük • Kredi Alma Zorluğu (Kredilerin İpoteğe Dayalı Olması ve Kadının Gayri Menkul Sahipliğinin Düşüklüğü ) • Kredi Faizlerinin Yüksek, Vadelerinin Düşük Olması • Kredi Almak İçin Kefil Bulamamaları EN ÖNEMLİ ENGEL

16. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNDE DEVLETİN ROLÜ NE OLMALIDIR? • Devlet Kadın Girişimciliğinin Geliştirilmesinde En Önemli Taraftır. • Eğitimden – Sağlığa, Ekonomiden- Sosyal Güvenliğe Kadar Tüm Devlet Politikalarının Kadın Odaklı Oluşturulması

17. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNDE DEVLETİN ROLÜ NE OLMALIDIR? DEVLET • Kadınlarla İlgili Mevcut Düzenleyici ve Yasal Çerçevenin Geliştirilmesi, • Kadının Aile ve İş Yaşamına Uyumu İçin Gerekli Alt Yapının Geliştirilmesi, • Ekonomik Kalkınmada Kadının Rolüne Farkındalığın Teşvik Edilmesi, • Kadına Yönelik Projelerin Finansal Olarak Desteklenmesi Gibi Birçok Kadına Özel Alanda Etkin Rol Üstlenmelidir.

18. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • KAMU KURULUŞLARI • KADININ STATÜSÜ VE SORUNLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (KSSGM ) Başbakanlığa Bağlı • Uluslar Arası Örgütler ve Finans Kuruluşlarıyla Ortak Projeler Yürütüyor • Bu Projeler Salt Kadın Girişimciliğinin Değil, Kadının Ekonomik Anlamda Güçlendirilmesine İlişkin

19. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI (KOSGEB) Sanayi ve Ticaret Bakanlığına Bağlı • Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Geliştirilmesine Yönelik Olarak EĞİTİM, DANIŞMANLIK, İŞ GELİŞTİRME VE FİNANSAL DESTEK VERİYOR Bu Amaçla; • Sivil Toplum Kuruluşları ve Uluslar Arası Örgütlerle İş Birliği Halinde • Konusu KOBİ’ler ve KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ olan OECD/ İstanbul, 2006 Toplantısına Ev Sahipliği Yapmıştır.

20. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • SİVİL TOPLUM VE MESLEK KURULUŞLARI (DERNEKLER VE VAKIFLAR) • AMAÇLARI: Kadınları Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Anlamda Güçlendirmek • DESTEKLERİ: • Eğitim • Motivasyon • İletişim • İşbirliği

21. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • KEDV(Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı) • Merkezi İstanbul’da • 1986 yılında Kurulmuştur • Başlıcaları, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Global Kadın Fonu (GWF) olmak üzere Uluslar Arası ve Ulusal Kişi ve Kuruluşlar Tarafından Destekleniyor. • En Önemli Faaliyeti: MAYA Mikro Ekonomik Destek Projesi, 2002 Yılında Kurulan Türkiye’nin İlk Kredi Kurumudur. • Amacı: Evinde, Tezgâhında ya da Dükkanında Kendi İşini Yapan ya da Yapmak İsteyen Dar Gelirli Kadınlara Maddi Destek Vermek

22. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • KAGİDER(Kadın Girişimciler Derneği) • 2002 yılında Önde Gelen 37 Kadın Girişimci Tarafından İstanbul’da Kuruldu • Merkezi İstanbul’dadır. • 140 Üyesi Bulunmaktadır. • Kadın Girişimci Adaylarına YÖNETSEL, FİNANSAL ve HUKUKSAL Danışmanlık Desteği Vermektedir. • Uluslar Arası Kuruluşlarla İletişim ve İşbirliği Kurmaktadır • Türk Kadın Girişimcilerinin Dünya ile Entegrasyonunu Hedeflemektedir.

23. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • TESK (Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu ) • Kadın Girişimciliğini Destekleme Amaçlı EĞİTİM, DANIŞMANLIK, TEKNİK YARDIM VE FİNANSAL DESTEK Hizmetleri Var. • 2002 Yılında AB ile MEDA PROGRAMI Kapsamında “Kadın Girişimciliğini Destekleme Projesi”ni Gerçekleştirmiştir. Proje Bütçesinin % 20’si TESK Tarafından Karşılanmıştır. Proje ile Bazı İllerde Danışmanlık Merkezleri Açılmış ve 1500 Kadının Girişimcilik Eğitimi Almaları Sağlanmıştır.

24. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • DİĞER ÖRGÜTLER • İŞGEM (İş Geliştirme Merkezleri) • Türkiye’de Sayısı Zonguldak, Van, Eskişehir, Adana ve Mersin’de Olmak Üzere 6 ‘ya Çıkmıştır. • İşletme Kuluçkaları ya da KOBİ Fidanlığı Olarak Adlandırılan Merkezler, Yeni Kurulacak İşletmelerin DANIŞMANLIK, FİNANSA ERİŞİM, İŞYERİ VE EKİPMAN İHTİYAÇLARINI KARŞILAYARAK Onların Büyümelerine Destek Olmaktadır

25. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • ABİGEM( Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezleri) • AB-MEDA Programı Kapsamında Finanse Edilen AB-TOBB Ortak Projesidir. • İzmir, Gaziantep ve Kocaeli’nde Faaliyet Göstermektedir. • Ulusal ve Uluslar Arası Danışmanlarıyla KOBİ’lere Danışmanlık Hizmeti Vermektedir. • ABİGEM’LERİN KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ TEŞVİK ETMEK GİBİ ÖZEL BİR AMACI DA BULUNMAKTADIR

26. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • GAP-GİDEM( Güney Doğu Anadolu Projesi Girişimci Destekleme Merkezi ) • Güney Doğu Anadolu Bölgesinin 5 Merkezinde (Adıyaman, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa ve Gaziantep’te ) • GAP İdaresi ve UNDP Desteği ve AB’nin Finansmanı İle Gerçekleştirilmiştir. • 1997-2002 Yılında Bu Projenin Başarısı Nedeniyle AB Finansmanı 5 Yıl Daha Uzatılmıştır, • İkinci Dönemde Gaziantep’in Başka Bir Projeye Devredilmesi İle Kalan 4 İlde Uygulanmaktadır.

27. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • KADIN GİRİŞİMCİYE YÖNELİK FİNANSAL DESTEKLER • TÜRKİYE GRAMEEN MİKRO KREDİ PROJESİ • Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Ve Bangladeş Grameen Trust Arasında Diyarbakır Valiliğinin Desteği İle Yoksul Kadınları Hedeflemiş Bir Projedir. • Bu Kapsamda 500,000 EU Kredi 293 Dayanışma Grubu Tarafından 1,444 Kadına Verilmiştir.

28. TÜRKİYE’DE KADININ GİRİŞİMCİLİĞİNİ DESTEKLEYEN BAŞLICA KURUM VE KURULUŞLAR NELERDİR? • TİCARİ BANKALARIN KÜÇÜK GİRİŞİMCİ KREDİLERİ • Ticari Bankaların Girişimci Kredileri Kadın- Erkek Ayrımı Yapılmaksızın Uygulanmaktadır. • Ancak Bu Kredilerin Küçük Ölçekli İşletmelere Yönelik Kısmı Oldukça Düşük Orandadır • Bu Noktada Mikro Ya da Küçük Ölçekli Girişimlere Sahip Kadınların Bu Olanaktan Yararlanma Düzeylerinin Zayıf Olduğu Ortadadır. TOBB(Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) ve EKK(Esnaf ve Sanatkarlar Kefalet Kooperatifi) aracılığıyla kullandırılan Halk Bankası Kredileri ve KOSGEB aracılığıyla kullandırılan Vakıfbank Kredileri gibi krediler daha uygun koşullardaki kredilerdir.

29. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER • KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ SORUNUNUN ÇÖZÜMÜNE KATKI KOYAN KURUM VE KURULUŞLAR ARASI İLETİŞİM VE İŞBİRLİĞİNE DAYANAN KOORDİNASYONUN GÜÇLENDİRİLMESİ BU KURULUŞLARIN ULUSLAR ARASI ÖRGÜTLERLE OLAN BAĞLANTILARININ GELİŞTİRİLMESİ

30. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER • GÖNÜLLÜ KADIN KURULUŞLARININ; KADININ BİLGİLENDİRİLMESİ, BİLİNÇLENDİRİLMESİ, EĞİTİMİ, TEŞVİKİ VE CESARETLENDİRİLMESİ KONUSUNDAKİ ÇALIŞMALARININ DAHA YAYGIN VE ETKİN YÜRÜTÜLMESİ MEDYANIN GÜCÜNÜ DAHA FAZLA KULLANARAK DAHA SES GETİREN EYLEMLERDE BULUNMASI VE BU FAALİYETLERİN İÇİNE KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ KONUSUNU DAHA FAZLA YERLEŞTİRMESİ,

31. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER • FİNANS KURULUŞLARININ KADINA ÖZEL, DAHA DÜŞÜK FAİZLİ VE TEMİNAT KOŞULLARININ DAHA UYGUN OLDUĞU KREDİLER VERİLMESİ ÖZELLİKLE KARMAŞIK BANKACILIK İŞLEMLERİNDE KADINA YARDIMCI VE DESTEK OLUNMASI • OKULLARIN DERS PROGRAMLARINDA HEM KADIN- ERKEK EŞİTLİĞİNİN HEM DE GİRİŞİMCİ OLARAK KADIN KONUSUNUN MÜFREDATA KONULMASI

32. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE YÖNELİK ÖNERİLER • MESLEK ÖRGÜTLERİNİN KADIN GİRİŞİMCİLİĞİNİ KONU ALAN EĞİTİM FAALİYETLERİNE DESTEK OLMASI KADININ GİRİŞİMCİ OLARAK YERİNİ BELİRLEMEYE VE GELİŞTİRMEYE YÖNELİK PLANLARININ YAPILMASINA OLANAK SAĞLAYACAK ŞEKİLDE KADIN – ERKEK AYRIMI YAPILARAK KAYITLARIN TUTULMASINI SAĞLAMASI

33. DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER