I ETAP

1. Turystyka w świetle „Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013” i NSS 2007-2013Możliwości pozyskania funduszy unijnych na realizację zadań uzdrowiskowych

2. I ETAP powołanie zespołu do przygotowania i przeprowadzenia konsultacji w zakresie turystyki - lipiec 2004 rozpoczęcie procesu konsultacji społeczno-gospodarczych w zakresie turystyki min. warsztaty strategiczne z przedsiębiorcami oraz samorządami terytorialnymi, seminarium na temat zasadniczych problemów turystyki społecznej i propozycji ich rozwiązań (sierpień -październik 2004 konferencja Turystyka w Narodowym Planie Rozwoju – Białystok- 14-15 października 2004 konferencja Turystyka w Narodowym Planie Rozwoju – Warszawa – 1 lutego 2005 – powstanie zespołu roboczego przyjęcie w dniu 21 czerwca 2005 roku przez Radę Ministrów Projektu Strategii Rozwoju Turystyki na lata 2007-2013 II ETAP 5 warsztatów roboczych dla poszczególnych obszarów - grudzień 2005/ styczeń 2006 konferencja podsumowująca - 5 kwietnia 2006 powołanie i praca zespołu redakcyjnego - maj-sierpień 2006 konsultacje z departamentami w Ministerstwie Gospodarki - październik 2006 przyjęcie projektu Strategii... przez Kierownictwo Ministerstwa Gospodarki - listopad 2006 przekazanie strategii do uzgodnień międzyresortowych - listopad 2006 spotkanie uzgodnieniowe z resortami - 5 stycznia 2007 r. wprowadzenie uwag resortów i przesłanie do ponownych uzgodnień międzyresortowych - 31 stycznia 2007 Prace nad Strategią rozwoju turystyki na lata 2007-2013

3. Strategia rozwoju turystyki na lata 2007-2013 MISJA CEL NADRZĘDNY CEL WIODĄCY 1 CEL WIODĄCY 2 CEL WIODĄCY 3 OBSZAR PRIORYTETOWY 1 OBSZAR PRIORYTETOWY 2 OBSZAR PRIORYTETOWY 3 OBSZAR PRIORYTETOWY 4

4. MISJA • turystyka to dziedzina synergiczna w stosunku do innych, ważnych z punktu widzenia rozwoju kraju celów, przyczyniająca się do tworzenia istotnej części dochodu narodowego, budowania pozytywnego obrazu Polski wśród mieszkańców naszego kraju oraz wzmacniania wizerunku Polski w świecie; • turystyka to dziedzina eksponującą i wykorzystująca w sposób efektywny, a równocześnie respektujący zasady rozwoju zrównoważonego potencjał kraju, w szczególności dziedzictwo kultury i tradycji oraz bogactwo przyrody; • Polska to kierunek atrakcyjny turystycznie dla turystów krajowych i zagranicznych, ze skutecznie funkcjonującym przemysłem turystycznym oraz nowoczesnymi, konkurencyjnymi i wysokiej jakości produktami i usługami turystycznymi. CEL NADRZĘDNY Tworzenie warunków prawnych, instytucjonalnych, finansowych i kadrowych rozwoju turystyki, sprzyjających rozwojowi społeczno - gospodarczemu Polski oraz podniesienie konkurencyjności regionów i kraju, przy jednoczesnym zachowaniu walorów kulturowych i przyrodniczych. CEL WIODĄCY 1 Wzrost znaczenia ekonomicznego turystyki w rozwoju gospodarczym kraju CEL WIODĄCY 2 Wzrost jakości środowiska i życia mieszkańców CEL WIODĄCY 3 Współpraca oraz integracja na rzecz turystyki i jej otoczenia w wymiarze społecznym, przestrzennym i ekonomicznym • OBSZAR PRIORYTETOWY 1 • PRODUKT TURYSTYCZNY • O WYSOKIEJ • KONKURENCYJNOŚCI • OBSZAR PRIORYTETOWY2 • ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH • NA RZECZ ROZWOJU • TURYSTYKI OBSZAR PRIORYTETOWY 3 WSPARCIE MARKETINGOWE • OBSZAR PRIORYTETOWY 4 • KSZTAŁTOWANIE • PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ

5. Struktura realizacyjna Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013 Strategia rozwoju turystyki na lata 2007-2013 będzie realizowana na 2 poziomach: A.Poziomie zadań realizowanych przez Międzyresortowy Zespół ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013 ( Poziom I) B.Poziomie zadań realizowanych przez wszystkie podmioty działające na rzecz rozwoju turystyki (Poziom II)

6. W celu zapewnienia skutecznej realizacji polityki turystycznej państwa oraz mając na uwadze interdyscyplinarność i wielopłaszczyznowość problematyki rozwoju turystyki Prezes Rady Ministrów powoła zarządzeniem Międzyresortowy Zespół ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013, w skład którego wejdą wysokiej rangi przedstawiciele tych ministerstw i urzędów centralnych, których zakres działania wywiera istotny wpływ na rozwój polskiej turystyki. Zadania realizowane przez Międzyresortowy Zespół ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013 (poziom I)

7. 1)przeprowadzenie analizy obowiązujących regulacji prawnych mających wpływ na rozwój turystyki oraz opracowanie propozycji założeń rozwiązań legislacyjnych w przedmiotowym zakresie; 2)opracowanie projektu kierunków działań zmierzających do wzmocnienia konkurencyjności polskiego produktu turystycznego; 3)koordynowanie współpracy w zakresie promocji turystycznej Polski i kształtowania jej wizerunku jako kraju atrakcyjnego turystycznie; Zadania Międzyresortowego Zespołu ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013 na lata 2007-2013 (1):

8. opracowanie kierunków promowania inwestycji turystycznych; przeprowadzenie analizy potrzeb rynku pod kątem standardów kształcenia w turystyce; opracowanie projektów działań na rzecz zwiększenia udziału Polaków w turystyce krajowej, w szczególności na rzecz wzrostu dostępności usług dla dzieci i młodzieży, osób niepełnosprawnych, osób starszych oraz rodzin; przeprowadzenie analizy dostępności transportowej do miejsc atrakcyjnych turystycznie wraz z opracowaniem kierunków zmian w tym zakresie. Zadania Międzyresortowego Zespołu ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2007 (2):

9. Założenia Strategii... na poziomie II będą realizowane poprzez działania wszystkich podmiotów działających na rzecz rozwoju turystyki w Polsce w ramach 4 obszarów priorytetowych: Obszaru priorytetowego 1 - Produkt turystyczny o wysokiej konkurencyjności Obszaru priorytetowego 2 - Rozwój zasobów ludzkich na rzecz rozwoju turystyki Obszaru priorytetowego 3 - Wsparcie marketingowe Obszaru priorytetowego 4 - Kształtowanie przestrzeni turystycznej Zadania realizowane przez wszystkie podmioty działające na rzecz rozwoju turystyki (poziom II)

10. OBSZARY PRIORYTETOWE STRATEGII ROZWOJU TURYSTYTKI NA LATA 2007-2013 OBSZAR PRIORYTETOWY 1 PRODUKT TURYSTYCZNY O WYSOKIEJ KONKURENCYJNOŚCI OBSZAR PRIORYTETOWY 2 ROZWÓJ ZASOBÓW LUDZKICH NA RZECZ ROZWOJU TURYSTYKI OBSZAR PRIORYTETOWY 3 WSPARCIE MARKETINGOWE OBSZAR PRIORYTETOWY 4 KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI TURYSTYCZNEJ • CELE OPERACYJNE • Kreowanie i rozwój konkurencyjnych produktów turystycznych • Rozwój Infrastruktury turystycznej • Integracja produktów i oferty turystycznej regionów • Rozwój przedsiębiorczości i działalności organizacji w dziedzinie turystyki • Rozwój wiodących typów turystyki • CELE OPERACYJNE • Przygotowanie kadr operacyjnych gospodarki turystycznej • Rozwój edukacji turystycznej i turystyki społecznej • Monitorowanie potrzeb branży turystycznej w zakresie kadr zawodowych • CELE OPERACYJNE • Usprawnienie systemu informacji turystycznej • Zwiększenie efektywności działań marketingowych w turystyce • CELE OPERACYJNE • Kształtowanie rozwoju turystyki w sposób zachowujący i podnoszący wartość przestrzeni • Zwiększenie dostępności turystycznej do regionów przez rozwój transportu

11. Obszar priorytetowy I - Działanie I.5.1. Wspieranie rozwoju turystyki uzdrowiskowej, medycznej, rehabilitacyjnej oraz turystyki typu wellness Wybór turystyki uzdrowiskowej jest podyktowany uzyskaniem następujących oczekiwanych efektów: • rewitalizacja miejscowości uzdrowiskowych, • możliwość kreowania nowych ośrodków w oparciu o bogate regionalne zasoby • środowiskowe (mikroklimat, źródła itp.), • duże możliwości wprowadzania innowacji technologicznych w ofercie tego typu • turystyki, • możliwość stworzenia w kraju nowych atrakcyjnych miejsc pracy dla lekarzy, • pielęgniarek, rehabilitantów itp.. (powstrzymanie zjawiska migracji), • generowanie oferty o wysokiej jakości i dochodowości.

12. Rozwojowi tego typu turystyki sprzyjają zmiany demograficzne (starzenie się społeczeństwa), położenie geograficzne Polski zwiększające dostępność do usług dla starszych osób z rozwiniętych krajów UE, moda na zdrowy styl życia zwiększająca zainteresowanie usługami uzdrowisk ludzi o stosunkowo dobrym stanie zdrowia i osób młodszych.

13. Sekwencja przedsięwzięć składających się na realizację niniejszego działania obejmuje: • prowadzenie prac badawczych dla identyfikowania kolejnych miejsc o walorach uzdrowiskowych, • przedsięwzięcia podwyższające estetykę i wyposażenie miejscowości uzdrowiskowych, • opracowywanie innowacyjnych produktów i usług uzdrowiskowych, • prowadzenie działań marketingowych nakierowanych na stworzenie polskiej marki uzdrowiskowej w oparciu o renomę i potencjał najlepszych uzdrowisk.

14. 1. Finansowanie zadań realizowanych przez Międzyresortowy Zespół ds. koordynowania realizacji Strategii rozwoju turystyki na lata 2007-2013 (poziom I) - w roku 2007 z budżetu państwa z części 40 Turystyka, - w następnych latach ze środków będących w gestii poszczególnych dysponentów, wchodzących w skład ww. zespołu. 2. Finansowanie zadań realizowanych przez wszystkie podmioty działające na rzecz rozwoju turystyki (poziom II) - w ramach środków własnych uczestników systemu turystycznego. Istotnym wsparciem dla rozwoju turystyki wPolsce będą również środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w latach 2007-2013 Finansowanie Strategii..., podobnie jak jej realizacja, będzie się odbywać na dwóch poziomach:

15. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006: Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego PO Rozwój zasobów ludzkich PO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw PO Restrukturyzacja i modernizacjasektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich PO Transport – Gospodarka Morska PO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb Fundusze strukturalne w latach 2004-2006

16. Program Działanie 1. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego • Działanie 1.4. Rozwój turystyki i kultury • Działanie 3.1. Obszary wiejskie • Działanie 3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji • Działanie3.3.Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe • Działanie 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa 2. SPO Rozwój zasobów ludzkich • Działanie 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki – schemat B (Promocja rozwiązań systemowych) „Program szkolenia kadr dla rozwoju produktów turystycznych” • Działanie 2.3 Doskonalenie umiejętności i kwalifikacji kadr - Schemat A 3. SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw • Działanie 2.1. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo • Działanie 2.2. Wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw - Poddziałanie 2.2.1. Wsparcie dla przedsiębiorstw dokonujących nowych inwestycji -Poddziałanie 2.2.2. Wsparcie w zakresie internacjonalizacji przedsiębiorstw • Działanie 2.3. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje 4. SPO Restrukturyzacja i modernizacjasektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich • Działanie 2.3. Odnowa wsi i zachowanie dziedzictwa kulturowego • Działanie 2.4. Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów Fundusze strukturalne na turystykę w latach 2004-2006

17. ZPORR Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury oraz Działania3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji i 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe PO ROL Działanie 2.4 Różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej do rolnictwa w celu zapewnienia różnorodności działań lub alternatywnych źródeł dochodów PO RZL Działanie 2.3 Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki – schemat B (Promocja rozwiązań systemowych) „Program szkolenia kadr dla rozwoju produktów turystycznych” Projekt Szkoleniowy „TURYSTYKA WSPÓLNA SPRAWA” www.tws.org.pl Najpopularniejsze działania w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 wykorzystanena turystykę

18. ZPORR Działanie 1.4 Rozwój turystyki i kultury - rewaloryzacja zabytkowego „Parku Zdrojowego w Kudowie Zdroju - Etap II”, - budowa Centrum Rekreacyjnego w Kołobrzegu, - modernizacja i rozbudowa gminnego ośrodka kultury oraz parku zdrojowego w Busku Zdroju, - budowa wielofunkcyjnej hali sportowo-widowiskowej na granicy miast Gdańska i Sopotu. Działanie 3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji - rewitalizacja parku Zdrojowego w Nałęczowie. Działanie 3.4. „Mikroprzedsiębiorstwa” - budowa nowoczesnego SPA - kliniki zdrowia i urody w Mezowie. Wybrane projekty dotyczące turystyki uzdrowiskowej dofinansowane z funduszy strukturalnych UE w latach 2004-2006

19. PO RZL Działanie 2.3 Doskonalenie umiejętności i kwalifikacji kadr - Rozwój przemysłu hotelarsko-turystycznego poprzez szkolenie kadr w wykorzystywaniu nowoczesnych technologii (PART S.A.), - Rozwój nowoczesnych kadr branży turystycznej Polski Południowo-Wschodniej (Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej), - Nowe szanse, nowe możliwości rozwoju potencjału kadr turystycznych i uzdrowiskowych (Instytut Turystyki w Krakowie Sp. z o.o.), - Szkolenie kadry hotelu w zakresie języka angielskiego (Lingua Nauczanie Języków Obcych, Mariusz Jaskulski), - Studia podyplomowe na rzecz rozwoju kadr nowoczesnej gospodarki (Nowoczesne systemy zarządzania marka, produktem i informacja w turystyce) Wyższa Szkoła Ekonomiczna. Wybrane projekty dotyczące turystyki uzdrowiskowej dofinansowane z funduszy strukturalnych UE w latach 2004-2006

20. SPO WKP Działanie 2.1 Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo - Malinowy Zdrój Sp. z o.o., - Stacja Narciarska Wierchomla. Działanie 2.3. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje - „Sandra” J. Zalewski i Spółka, Sp. j. „Stworzenie zaplecza do wykonywania zabiegów odnowy biologicznej w Ośrodku Wczasowo-Sanatoryjnym „Sandra SPA” w Pogorzelicy, - Nałęczów Zdrój Sp. z o.o. Wybrane projekty dotyczące turystyki uzdrowiskowej dofinansowane z funduszy strukturalnych UE w latach 2004-2006

21. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013) Programy Operacyjne: PO Infrastruktura i Środowisko PO Innowacyjna Gospodarka PO Kapitał Ludzki PO Rozwój Polski Wschodniej 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Pomoc Techniczna + PO Rozwój Obszarów Wiejskich (WPR) Nowa perspektywa finansowa 2007-2013

22. Według wizji SRK Polska w 2015 to kraj: o wysokim poziomie i jakości życia mieszkańców silnej i konkurencyjnej gospodarce zdolny do tworzenia nowych miejsc pracy. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) W SRK zaznacza się, iż podniesienie jakości życia nastąpi również poprzez uczestnictwo w turystyce. Jednym z celów SRK jest poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej, w tym infrastruktury kultury, sportu i turystyki

23. Celem strategicznym NSRO dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. W NSRO wskazuje się na wykorzystanie zróżnicowanych przestrzennie walorów przyrodniczych i kulturowych do rozwoju turystyki i rekreacji. Istotne znaczenie dla rozwoju kraju i zwiększania poziomu zatrudnienia będzie miał rozwój sektora usług, a w pierwszym rzędzie będzie to dotyczyć usług rynkowych w tym sektora turystyki i kultury. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 (NSRO/NSS)

24. PO Innowacyjna Gospodarka 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej PO Rozwój Polski Wschodniej 5. PO Infrastruktura i Środowisko 6. PO Kapitał Ludzki + PO Rozwój Obszarów Wiejskich (w ramach Wspólnej Polityki Rolnej) Wsparcie rozwoju turystyki (w tym uzdrowiskowej)w programach operacyjnych na lata 2007-2013

25. Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: Zwiększanie innowacyjności przedsiębiorstw Wzrost konkurencyjności polskiej nauki Zwiększanie roli nauki w rozwoju gospodarczym Zwiększanie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym Tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (1)

26. Priorytet 6 - Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Cel priorytetu: Wzmocnienie marki „Polska” przez promocję Polski jako kraju atrakcyjnego pod względem inwestycyjnym i turystycznym, a także miejsca nawiązywania wartościowych kontaktów gospodarczych. Priorytet 6 realizuje założenia celów szczegółowych nr 1, 4 i 5. Działanie 6.3 Promocja turystycznych walorów Polski Działanie 6.4 Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Działania będą wdrażane przez Polską Organizację Turystyczną PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (2)

27. Działanie 6.3 Promocja turystycznych walorów Polski Cel działania Wzmocnienie konkurencyjności gospodarki poprzez promocję Polski jako krajuatrakcyjnego turystycznie. Opis działania Wsparcie projektów w zakresie rozwoju i promocjikonkurencyjnych produktów turystycznych o zasięgu ponadregionalnym, w szczególności poprzez: Wsparcie badań marketingowych mających na celu przygotowanie kampanii marketingowych Stworzenie nowej oferty produktowej i usługowej (tworzenie i rozwój nowych typów i grup produktów i usług turystycznych), Przeprowadzenie kampanii marketingowych w telewizji, radio, prasie, internecie oraz poprzez materiały drukowane i nośniki elektroniczne , PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (3)

28. PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (4) • Opis działania c.d. • organizowanie imprez promocyjnych na rynkach zagranicznych • tworzenie specjalnych programów dotyczących promowania określonych produktów turystycznych • wsparcie doradztwa i szkoleń związanych z promocją produktów turystycznych • promocję polskich produktów turystycznych na rynkach zagranicznych • tworzenie i koordynację ogólnopolskiego systemu rezerwacji • tworzenie zintegrowanego systemu informacji turystycznej ISIT, a także systemu CRM, infolinii turystycznej i innych nowoczesnych technologii marketingu elektronicznego • tworzenie nowych Polskich Ośrodków i Punktów Informacji Turystycznej na rynkach zagranicznych

29. Działanie 6.4 Wsparcie inwestycji w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym Cel działania Wsparcie projektów inwestycyjnych o charakterze ponadregionalnym dla stworzenia konkurencyjnych i innowacyjnych produktów turystycznych. Opis działania Dofinansowanie inwestycji mających na celu wzmocnienie konkurencyjnych projektów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym, w szczególności produktów liniowych. Wsparcietakże dla projektów dotyczącychnajważniejszych atrakcji turystycznych Polski, przyciągających turystów z kraju i zagranicy oraz stanowiących o konkurencyjności polskiej oferty turystycznej na międzynarodowym rynku turystycznym PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (5)

30. Typy projektów budowa, rozbudowa, remonty i modernizacja infrastruktury turystycznej związanej z turystyką wodną budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury poprawiającej dostępność do obiektów i atrakcji turystycznych budowa lub rozbudowa obiektów o charakterze turystyczno-rekreacyjnym na terenie uzdrowisk budowa lub rozbudowa infrastruktury rekreacyjnej i rozrywkowej zagospodarowanie, rozbudowa i modernizacja obiektów i terenów poprzemysłowych i powojskowych na cele turystyczne budowa, adaptacja lub rozbudowa sieci obiektów noclegowych i gastronomicznych budowa i wyposażenie punktów informacji turystycznej oraz wyznakowanie szlaków turystycznych budowa infrastruktury towarzyszącej turystyki kwalifikowanej budowa i rozbudowa infrastruktury związanej z trasami kolejek wąskotorowych PROGRAM OPERACYJNYINNOWACYJNA GOSPODARKA (6)

31. 1. Współpraca transgraniczna: trzy dwustronne programy na granicy polsko-niemieckiej (z udziałem Meklemburgii, Brandenburgii i Saksonii) Polska – Republika Czeska Polska – Słowacja Polska – Litwa Polska – Szwecja – Dania (Południowy Bałtyk) 2. Współpraca transnarodowa:  Obszar Europy Środkowo-Wschodniej Region Morza Bałtyckiego 3. Program współpracy międzyregionalnej obejmujący całe terytorium UE Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej

32. Priorytet 2: Poprawa warunków rozwoju przedsiębiorczości i turystyki Działanie 2.2. Wspieranie rozwoju turystyki Rozszerzenie oferty turystycznej obszaru pogranicza polsko-czeskiego poprzez: ochronę i odnowę bogactwa kulturowego i przyrodniczego, tradycji rzemieślniczych, odbudowę budowli sakralnych, fortyfikacji, historycznychzespołów urbanistycznych i technicznych, cech krajobrazu kulturowego, rozwój szlaków i ścieżek rowerowych, ścieżek jeździeckich i infrastruktury towarzyszącej, stopnia wyposażenia sportowo-rekreacyjnego w tym ścieżek i szlaków turystycznych i narciarskich, wspieranie rozwoju usług turystycznych (budowyi wyposażenia turystycznych obiektów usługowych, tworzenie oraz funkcjonowanie obiektów i punktówinformacyjnych, opracowywanie nowych produktów turystycznych, promocję walorów przyrodniczych i dziedzictwakulturowego Program Współpracy Transgranicznej Republika Czeska- Rzeczpospolita Polska

33. Priorytet I Nowoczesna gospodarka Działanie I.4. Promocja i współpraca Projekty m.in. wspólne kampanie promocyjne dla przyciągnięcia inwestorów i turystów Priorytet II Wojewódzkie ośrodki wzrostu Działanie II.2. Infrastruktura turystyki kongresowej i targowej Projekty m.in. z zakresu budowy i modernizacji infrastruktury konferencyjno-wystawienniczo-targowej PO Rozwój Polski Wschodniej(1)

34. Priorytet III Infrastruktura transportowa Działanie III.2. Trasy rowerowe Kompleksowy projekt mający na celu stworzenie podstawowej infrastruktury związanej z obsługą ruchu rowerowego. Projekt obejmujący swym zasięgiem 5 województw Polski Wschodniej, składać się będzie z dwóch komponentów: budowa i oznakowanie ścieżek rowerowych o utwardzonej nawierzchni (głównie na terenie miast), które umożliwią bezpieczne przemieszczanie się po mieście oraz połączą miejsca kluczowe z punktu widzenia ruchu rowerowego (dworce kolejowe, autobusowe, parkingi, atrakcje turystyczne), a także bezpiecznie wyprowadza ruch rowerowy poza obszar miejski. Wytyczanie i oznakowanie tras rowerowych na terenie pozamiejskim gdzie z uwagi na środowisko naturalne nie jest wskazane położenie nawierzchni bitumicznej lub betonowej. Uzupełniająco wsparciem zostaną objęte działania polegające na budowie i montażu podstawowej infrastruktury towarzyszącej tj. stojaków na rowery, wiat postojowych, wiat widokowych, itp. oraz innych urządzeń służących poprawie bezpieczeństwa ruchu rowerowego w miastach i ochronie środowiska naturalnego przed wzmożonym ruchem turystycznym. PO Rozwój Polski Wschodniej(2)

35. Priorytet XII Kultura i dziedzictwo kulturowe Działanie 12.1. Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym Projekty dotyczące m.in. rewitalizacji, rewaloryzacji, konserwacji, renowacji, zachowania, modernizacji, adaptacji na cele kulturalne zabytkowych obiektów i zespołów obiektów wraz z i ich otoczeniem. Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego,kościelne osoby prawne,instytucje kultury: samorządowe, państwowe oraz współprowadzone z ministremwłaściwym ds. kultury i dziedzictwa narodowego,uczelnie publiczne,archiwa państwowe,Kopalnia Soli w Wieliczce i Bochni,organizacje pozarządowe ze sfery kultury działające w interesie publicznym. PO Infrastruktura i Środowisko

36. Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw Priorytet VII Regionalne kadry gospodarki Priorytet VIII Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach PO Kapitał ludzki

37. PROGRAM OPERACYJNYROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH • Oś 3 • Działanie 3.1. Różnicowanie w kierunku działalnościnierolniczej • W ramach działania mogą być wspierane projekty m.in. w zakresie: • agroturystyki; • usług w tym w szczególności: usług dla gospodarstw rolnych i leśnych, usług • dla ludności, usług budowlanych oraz instalacyjnych, usług turystycznych oraz • związanych z wypoczynkiem, usług transportowych; • przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; • sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzących z własnego gospodarstwa rolnego; • rzemiosła i rękodzielnictwa.

38. Portal Ministerstwa Rozwoju Regionalnego www.mrr.gov.pl Portal Ministerstwa Gospodarki Departamentu Turystyki www.mg.gov.pl (zakładka Turystyka) UŻYTECZNE ADRESY

39. Departament Turystyki Pl. Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa tel. 0 22 693-49-40 Fax. 022 693-40-44 turystyka@mg.gov.pl www.mg.gov.pl/turystyka