Nhập môn Công nghệ học Phần mềm Introduction to Software Engineering

1. NhậpmônCôngnghệhọcPhầnmềmIntroductiontoSoftwareEngineeringNhậpmônCôngnghệhọcPhầnmềmIntroductiontoSoftwareEngineering DepartmentofSoftwareEngineering FacultyofInformationTechnology HanoiUniversityofTechnology TEL: 04-8682595 FAX: 04-8692906 Email: cnpm@it-hut.edu.vn  Dept. of SE, 2001

2. PhầnVIChương 11CácchủđềkháctrongSE • ướclượngchiphíphầnmềm (SECostEstimation) • Quảnlýchấtlượng (QualityManagement) • Cảitiếnquátrình (ProcessImprovement) • Cácchủđềtiêntiếnkhác (Advancedtopics)  Dept. of SE, 2001

3. I. ướclượngchiphíphầnmềm (SECostEstimation) 1) Năngsuất (Productivity) 2) Cáckỹthuậtướcđoán (EstimationTechniques) 3) Môhìnhchiphíthuậttoán (AlgorithmicCostModel) 4) Nhânlựcvàthờigiandựán (Projectdurationandstaffing)  Dept. of SE, 2001

4. Năngsuất (Productivity) • Năngsuấtlàsốđơnvịđầuratrênsốgiờlàmviệc • TrongSE, năngsuấtcóthểướclượngbởimộtsốthuộctínhchiachotổngsốnỗlựcđểpháttriển: - Sốđokíchthước (thídụsốdònglệnh) - Sốđochứcnăng (sốchứcnăngtạoratrên 1 khoảngthờigian )  Dept. of SE, 2001

5. Cáckỹthuậtướcđoán (EstimationTechniques) • Môhìnhchiphíthuậttoán: sửdụngcácthôngtincótínhlịchsử (thườnglàkíchthước) • ýkiếnchuyêngia • Đánhgiátươngtự: chỉápdụngkhicónhiềudựántrongcùngmộtlĩnhvực • LuậtParkinson:chiphíphụthuộcthờigianvàsốnhâncông • Giáđểthắngthầu: phụthuộckhảnăngKH  Dept. of SE, 2001

6. Môhìnhchiphíthuậttoán (AlgorithmicCostModel) • Nguyêntắc: Dùngmộtphươngtrìnhtoánhọcđểdựđoán (Kitchenham 1990a) dạng: Cốgắng = CxPMsxMvới: - Clàđộphứctạp - PMlàsốđonăngsuất - Mlàhệsốphụthuộcvàquátrình, năngsuất - sđượcchọngầnvới 1, phảnánhđộgiatăngcủayêucầuvớicácdựánlớn  Dept. of SE, 2001

7. Môhìnhchiphíthuậttoán (tiếp) Chúý: -RấtkhódựđoánPMvàogiaiđoạnđầu - ViệcdựđoánCvàMlàkháchquanvàcóthểthayđổitừngườinàysangngườikhác. 1) MôhìnhCOCOMO (Boehm 1981): MôhìnhCOCOMOtuântheoPTtrên, vớicáclựachọnsau: - Đơngiản: PM = 2,4 (KDSI)1,05xM - Khiêmtốn: PM = 3,0 (KDSI)1,12xM - Lồngnhau: PM = 3,6 (KDSI)1,20xM vớiKDSIlàsốlệnhnguồntheođơnvịnghìn  Dept. of SE, 2001

8. Môhìnhchiphíthuậttoán (tiếp) 2) Môhìnhđịnhcỡ (calibratemodel): sửdụngmộtmôhìnhướcđoáncóhiệuquả, dovậycầncó 1 CSDLvềphânlịchvàcáccốgắngcủamộtdựántrọnvẹn. NócóthểdùngkếthợpvớimôhìnhCOCOMO 3) môhìnhchiphíthuậttoántronglậpkếhoạchdựán - Cóthểdùngđểđánhgiáchiphíđầutưnhằmgiảmchiphí - có 3 thànhphầnphảixemxéttrongkhitínhchiphíDA.  Dept. of SE, 2001

9. (1) ChiphíphầncứngcủaHT (2) Chiphíphươngtiện, thiếtbị (máytính, phầnmềm) trongpháttriểnHT (3) Chiphícủacácnỗlựcyêucầu Chiphíphầnmềm (SoftwareCost) đượctính: SC = BasicCostxRELYxTIMExSTORxTOOLxEXPxlươngTB 1 người/tháng với: STORlàkhônggianlưutrữ, TIMElàthờigiancầnthiết, TOOLlàcôngcụ, EXPlàkinhnghiệm, RELYlàđộtincậy (cóthểchọnlà 1,2)  Dept. of SE, 2001

10. Nhânlựcvàthờigiandựán (Projectdurationandstaffing) • MôhìnhCOCOMOcũngdựđoánlịchchomộtDAtrọnvẹn: - Dựánđơngiản: TDEV = 2.5 (PM)0.38 - Dựántrungbình: TDEV = 2.5 (PM)0.35 - Dựánlồng: TDEV = 2.5 (PM)0.32 vớiTDEVlàtổngthờigiancầnthiếtchomộtDA  Dept. of SE, 2001

11. II.Quảnlýchấtlượng(QualityManagement) 1) Đảmbảochấtlượngquátrình 2) Xemxétlạichấtlượng 3) Cácchuẩnphầnmềm 4) Cácchuẩntàiliệu 5) Độđophầnmềm 6) Độđochấtlượngsảnphẩm  Dept. of SE, 2001

12. Đảmbảochấtlượngquytrình • Đảmbảochấtlượngquytrìnhlàmộtkháiniệmđachiều. chưacóđịnhnghĩarõràng. NhìnchungkháiniệmnàycóthểxemnhưlàpháttriểnSPphảiđápứngđượcđặctảcủanó (Crossby, 1979) • ĐặctảphảihướngvềđặctrưngSPmàKHmuốn • Chúngtakhôngbiếtđặctảthếnàovềchấtlượng • Đặctảphầnmềmluônluônkhôngđầyđủ • Quảnlýchấtlượnglàđápứng 3 loạihoạtđộngsau: • Đảmbảochấtlượng • Kếhoạchchấtlượng: chọnthủtụctươngứng, chuẩnvàkíchthước • Điềukhiểnchấtlượng: cácthủtụcvàchuẩnphảiđượctôntrọng  Dept. of SE, 2001

13. Đảmbảochấtlượngquytrình(tiếp) Địnhnghĩa Quátrình Pháttriển sảnphẩm KĐchấtlượng sảnphẩm K Chấtlượng Quátrình cảitiến Quátrình chuẩnhoá C Chấtlượngdựavàoquátrình  Dept. of SE, 2001

14. Xemxétlạichấtlượng • Làphươngphápchínhđểkhẳngđịnhchấtlượngcủaquátrìnhsảnxuất • 3 kiểuxemxét: - Thanhtrathiếtkếhaychươngtrình - Xemxéttiếntriển - Xemxétchấtlượng  Dept. of SE, 2001

15. Xemxétlạichấtlượng (tiếp) xemxét đầyđủ Lựachọnđộingũ Xemxét Sắpxếpvịtrí vàthờigian Phânbốtàiliệu  Dept. of SE, 2001

16. Cácchuẩnphầnmềm • VaitròquantrọngcủaĐBCLPMlàchuẩnhoácácsảnphẩmvàquátrình • Tầmquantrọng: • CungcấpSPtươngứngvàthựctế • CungcấpcácframeworkđểcàiđặtcáquátrìnhĐBCL • Đảmbảotínhliêntục: côngviệcthựchiệnbởi 1 ngườicóthểthựchiệntiếpbởingườikhác  Dept. of SE, 2001

17. Cácchuẩntàiliệu • Tàiliệulà 1 phầnquantrọngtrongSEđểtheodõi, đểhiểuvàđểlàm • 3 kiểuchuẩntàiliệu: • Cácchuẩncủaquátrìnhlậptàiliệu: Quiđịnhchuẩnkhitạotàiliệu • ChuẩnTL: ChuẩnđểquảntrịchínhTLđó • ChuẩntraođổiTL: DùngtrongtraođổiquaE-mail, copyhaylưutrữtrongCSDL  Dept. of SE, 2001

18. Độđophầnmềm (SoftwareMetric) • ĐộđophầnmềmlàmộtkiểuđộđoliênquanđếnHTphầnmềm, quátrìnhhayTL, Thídụnhưsốdònglệnh, sốthôngbáolỗikhicungcấpSP • Hailớpđộđo: ĐộđoĐKvàđộđodựđoán SảnphẩmPM QuátrìnhPM ĐộđoDựđoán ĐộđoĐK CácquyếtđịnhQL  Dept. of SE, 2001

19. ĐộđochấtlượngSP • Việcbiểudiễn, đánhgiáđộđobằngcácsốliệuhơnlàkinhnghiệm • ĐộđochấtlượngTK (xemchấtlượngTKtrongphầnIV: tínhliênkết, độliênkết, dễhiểuvàthíchhợp) • ĐộđochấtlượngCT: chiềudàimã, độphứctạp, mứclồngđiềukiện, . . .  Dept. of SE, 2001

20. III. CảitiếnQuytrình (ProcessImprovement) • Chấtlượngquytrìnhvàsảnphẩm • Môhìnhhoávàphântíchquytrình • Độđo • MôhìnhthuầnthụckhảnăngSEI • Phânloạiquytrình  Dept. of SE, 2001

21. CảitiếnquytrìnhcónghĩahiểuquytrìnhtồntạivàthayđổiquytrìnhnàyđểnângcaochấtlượngSPhaygiảmchiphí & thờigianpháttriển • Khôngđơngiảnlàchấpnhận 1 phươngpháphaycôngcụđặcbiệtnàohaysửdụng 1 môhìnhquytrìnhđãsửđâuđó • QuátrìnhCảitiếnquytrìnhphảiđượcxemxétnhư 1 hoạtđộngđặcbiệttrong 1 tổchứchoặc 1 phầncủatổchứclớn  Dept. of SE, 2001

22. SơđồkháiquátcủaQuátrìnhcảitiếnquytrình Xácđịnh cácthayđổi Hiệuchỉnh Cácthayđổi Xácđịnh Cáccảitiến Phântích Quytrình Đàotạo độingũ Môhình Quytrình Lập kếhoạch Kếhoạch đàotạo Phảnhồi Môhình xemxétlại  Dept. of SE, 2001

23. Quátrìnhcảitiếnquytrình (tiếp) • Phântíchquytrình: xemxétquytrìnhđãtồntại, tạoramôhìnhquytrìnhđểlậpTLvàhiểuquytrìnhđó • Xácđịnhcảitiến:sửdụngkếtquảphântíchđểxácđịnhchấtlượng, lậplịchhaychiphínhữngphagaycấn • Xácđịnhthayđổi:Thiếtlậpcácthủtục, phươngpháp, côngcụmớivàtíchhợpvớicáccáiđãtồntại • Đàotạo:khôngđàotạoquytrìnhsẽthấtbại • Hiệuchỉnhthayđổi:cácthayđổicótácdụngngayvớiHT  Dept. of SE, 2001

24. Chấtlượngquytrìnhvàsảnphẩm • Xemchươngtrước  Dept. of SE, 2001

25. Môhìnhhoávàphântíchquytrình • Vaitrò: nghiêncứucácquytrìnhđangtồntạivàpháttriểnmôhìnhtrừutượngchocácquytrìnhnày (thâutómcácđặctrưng) • Phântíchlànghiêncứuđểhiểumốiliênquangiữacácphầncủaquytrình. Điểmxuấtphátlàmôhìnhhìnhthứcđãsửdụng • Kỹthuật: • Hỏivàphỏngvấn • KỹthuậtEthnographic: dùngđểhiểubảnchấtcủapháttriểnphầnmềmnhưcáchoạtđộngcủaconngười  Dept. of SE, 2001

26. Môhìnhhoá (tiếp) Cáckýphápdùngtrongmôhình: • Activity (hoạtđộng): biểudiễnbởihìnhchữnhậttròn • Process (quátrình): tậpcáchoạtđộng, biểudiễnbởihìnhchữnhậttròncóbóngmờ • Deliverable (phânphối): biểudiễnbởi 1 hìnhchữnhậtcóbóngmờ. Nólàđầuracủa 1 hoạtđộng • Condition (điềukiện): biểudiễnbởi 1 hìnhchữnhật. Nólàtiềnhayhậuđiềukiện • Role (vaitrò): biểudiễnbởihìnhtròn  Dept. of SE, 2001

27. Môhìnhhoá (tiếp) • Exception (Ngoạilệ): Hộpbaokép. Việcthayđổidomộtsựkiệnnàođó • Communication (Giaotiếp): Biểudiễnbởi TraođổithôngtingiữaconngườivớinhauhayvớiHT  Dept. of SE, 2001

28. Độđoquytrình • Độđocủa 1 quytrìnhlàcácdữliệuđịnhlượngvềquytrìnhphầnmềm (Tậpcácđộđolàchủyếuchoquátrìnhcảitiếnquytrình–Humphey, 1989). • Phânloại: • Thờigianđểthựchiện mét quytrìnhđặcbiệt • Tàinguyênyêucầucho mét quytrìnhđặcbiệt • Sốcácbiếncố • Khókhăn: Cáinàolàcầnđịnhlượngđođếm. Tuynhiêncóthểxem: mụcđích (Goals), Câuhỏi, Độđo)  Dept. of SE, 2001

29. Môhìnhthuầnthụckhảnăng (củaSEI) • ViệnCNPM (SEI) Carnegie-Melon-Universityđềxuất. MôhìnhSEIphânquátrìnhphầnmềmthành 5 mứckhácnhau: • Mứckhởiđầu: mét tổchứckhôngquảnlýthựcsựcácthủtụchayDA. Phầnmềmcóthểpháttriểnsongkhôngthểdựđoántrước (ngânsách, thờigian, . . .) • Mứclặp: mét tổchứccóthểcóquảnlýhìnhthứcvềđảmbảochấtlượng, cácthủtụcđiềukhiểncấuhình. TổchứccóthểlặplạicácDAcùngkiểu • Mứccóđịnhnghĩa: ởmứcnày, mộttổchứccóđịnhnghĩacácquatrìnhcủamìnhmànhưvậycó mét cơsởchoquátrìnhcảitiếnchấtlượng. Cácthủtụchìnhthứcđảmbảorằngcácquátrìnhđãđịnhlàsẽđượctuânthủ.  Dept. of SE, 2001

30. MôhìnhthuầnthụckhảnăngSEI (tiếp) • Mứcđượcquảntrị: mét tổchứcđãđịnhnghĩacácquátrìnhvà mét CTđểthuthậpdữliệuvềchấtlượng. Sốđoquátrìnhvàthủrụcđượcsưutậpchoquácáchoạtđộngcủaquátrìnhcảitiến • Mứctốiưu: Đãthoảthuậntiếptụcquátrìnhcảitiến. Quátrìnhnàycóngânsáchvàkếhoạchđểthựchiệnvàlàphầntíchhợpcủaquátrìnhtổchức  Dept. of SE, 2001

31. Phânloạiquytrình • ViệcphânloạiđộchíncủacácquytrìnhnhưtrênthườngápdụngchocácDAlớn • Phânloại: • Quytrìnhkhônghìnhthức : cácquátrìnhmàmôhìnhkhôngđịnhnghĩa 1 cáchchặtchẽ • Quytrìnhđượcquảnlý: môhìnhquátrìnhđượcđịnhnghĩa (địnhhướng) • Quytrìnhcóphươngpháp: mộtsốphươngpháppháttriểnđãđượcđịnhnghĩa • Quytrìnhcảitiến:  Dept. of SE, 2001

32. IV. Cácchủđềtiêntiếnkhác • Phươngpháphìnhthức (Formalmethods) • Côngnghệhọcphầnmềmphòngsạch (CleanroomSE) • CNHPMhướngthànhphần (CBSE) • CNHPMkhách/chủ (Client/ServerSE) • KỹnghệWeb (WebEngineering) • Táikỹnghệ (Re-engineering) • CNHPMdựatrênmáytính (CASE) (Chitiếtxemtrongcáctàiliệu)  Dept. of SE, 2001

33. Táikỹnghệphầnmềm (SoftwareRe-engineering) • Dịchchuyểnmãnguồn • CấutrúclạiCT • TáilậpDL • Kỹnghệngược  Dept. of SE, 2001

34. Pháttriểnvàtáikỹnghệ Đặctảhệthống Thiếtkếvà Càiđặt Hệthốngmới ForwardEngineering Hiểuvàdịch chuyển Hệthống Hệthống đangtồntại Hệthống đượctáitạo SoftwareRe-engineering  Dept. of SE, 2001