300 likes | 382 Views
Learn about the different types of documentary features and how to plan and produce captivating content for various audiences. Understand the importance of subject selection, target audience identification, topic development, theme creation, content structuring, and title creation in documentary production. Gain insights into the key elements that make a documentary successful.
E N D
http://www.teacher.ssru.ac.th/chantana_in/ การผลิตสารคดี สารคดี Documentary/ FEATURE คือ รายการประเภทที่ให้ความรูหรือใหสาระและใหความบันเทิงรวมกัน ซึ่งรายการสารคดีมีจุดมุงหมายเนนเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างลึกซึ้ง โดยรูปแบบของรายการสารคดีทั่วไปจะมีเรื่องเพียงเรื่องเดียว แต่มีการนําเสนอหลาย ๆ แบบ คละกันไป ทําใหรายการเกิดความหลากหลายน่าสนใจ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ประเภทของรายการสารคดี ในการผลิตรายการสารคดีสามารถแบงไดเปน 5 ประเภท ดังนี้1 สารคดีทั่วไป (general feature) เนื้อหาจะเปนเรื่องทั่ว ๆไปไมจําเพาะเจาะจง 2 สารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ (special occasion feature) เนื้อหามักจะเกี่ยวของกับงานเทศกาลพิเศษ บุคคลที่นาสนใจเปนสวนใหญ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 3 สารคดีเชิงวิเคราะห (documentary) เนื้อหามักจะเปนเรื่องที่เกี่ยวของกับการดํารงชีวิตของมนุษยหรือสิ่งมีชีวิตอื่นๆที่ตองเผชิญกับญหาสิ่งแวดลอม และแมกระทั่งตนเองทุกๆเรื่อง 4 สารคดีเชิงขาว (news documentary) เนื้อหาจะมีความเกี่ยวเนื่องมาจากขาวที่เกิดขึ้นมาแลวและจะเปนการสืบหาสาเหตุเรื่องราวความเปนมาอยางละเอียด5 สารคดีทองเที่ยว (touring feature) เนื้อหาเปนเรื่องการเดินทางไปเที่ยวจะตองเตรียมตัวอยางไรบาง จะพบเห็นอยางไรบาง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี การวางแผนการผลิตรายการสารคดี ในการผลิตรายการสารคดีที่ดี ควรจะตองมีการวางแผนและกําหนดสิ่งตาง ๆ ตอไปนี้เอาไวลวงหนา ดังนี้1 เรื่อง (subject) ที่จะจัดทําเปนรายการ คือเรื่องอะไร 2 ผูฟง (target Audience) เปนใคร 3 หัวขอเรื่อง (topic) วาอยางไร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 4 แนวหรือแกน (theme) ของเรื่องคืออะไร 5 เนื้อหา (content) เปนอย่างไร แยกเปนประเด็น (items) ออกมาใหเห็นอย่างชัดเจน พรอมทั้งจัดลําดับประเด็นที่จะพูดใหสอดคลองกับหัวเรื่องและแกนของเรื่องที่ไดวางไว้ 6 ชื่อเรื่อง (title) เปนสิ่งสุดทายที่จะตองคิดวาจะใหชื่อวาอยางไรถึงจะดึงดูดความสนใจผู้ชม ผู้ฟัง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดี 1 รายการสารคดีทั่วไป เนื้อหาจะเปนเรื่องราวโดยทั่วไป ไม่จำกัดเฉพาะเจาะจงลงไปวาจะตองเป็นเรื่องบุคคล สัตว สิ่งของ หรือพืช จะมีลักษณะเปนเรื่องใหขาวสาร ใหความรูแกผูฟงในเรื่องทั่วไปโดยวิธีการนําเสนอที่เหมือนการเลาสูกันฟงมากกวาดังตัวอยางตอไปนี้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ตัวอยาง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีทั่วไป เรื่อง - สวนครัวอากาศ หัวเรื่อง - ทําสวนครัวอากาศกันไดอยางไร เนื้อหาอาจจะกลวแยกประเด็น - คําวา “สวนครัวอากาศ” คืออะไร - ทําไมตองมีสวนครัวอากาศ - มีวิธีการทําสวนครัวอากาศอยางไร - พืชผักที่สามารถใชไดกับสวนครัวอากาศควรจะเปน อะไรบาง - วิธีการดูแลรักษา - สรุปการมีสวนครัวอากาศจะทําใหประหยัดคาใชจาย อยางไรบาง ชักชวน ใหมีการทําสวนครัวอากาศใหมาก แกนของเรื่อง - วิธีการสวนครัวอากาศ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 2 รายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ เนื้อหาของรายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษนั้น สามารถคนควาหรือหาขอมูลไดงายมาก ทั้งนี้เพราะโอกาสพิเศษตาง ๆ นั้น มีผูบันทึกหรือเก็บหลักฐานไวมากมาย เชน สารคดีที่เกี่ยวของกับเทศกาลตาง ๆ วันสําคัญของชาติ วันเกิด หรือวันเสียชีวิตของบุคคลสําคัญตาง ๆ เปนตน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ตัวอยาง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเนื่องในโอกาสพิเศษ เรื่อง - พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงครองสิริราชสมบัติ ครบ 60 ป หัวขอเรื่อง - พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลฯ ทรงปกครองแผนดิน ไทย อยางไร เนื้อหาอาจจะกลาวถึงประเด็นตาง ๆ ดังนี้ - พระราชกรณียกิจ และพระปรีชาสามารถในดานตาง ๆ - ทําไมจึงยกยองพระองคเปน “กษัตริยนักพัฒนา” - สรุป วาระสําคัญนี้เราควรตองระลึกถึงพระองคทานอยางไรบาง แกนของเรื่อง - การปกครองแผนดินของพระบาทสมเด็จพระเจาอยู่หัว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 3 รายการสารคดีเชิงวิเคราะห์ เนื้อหาของรายการสารคดีประเภทนี้ มักจะเน้นออกมาใหเห็นในแงขอเท็จจริงมาก ทั้งนี้ส่วนใหญก็ตองการแสดงใหเห็นการตอสูของมนุษย เพื่อเอาชีวิตรอดในสภาพสิ่งแวดลอมตางๆ และในสภาวการณที่ไมเหมือนกัน นอกจากนี้ยังมุงที่จะชี้ใหมนุษยทั้งหลายได้ใชความสามารถของตนเอง เอาชนะสิ่งเปนปญหาทุกรูปแบบด้วยวิธีการอันชาญฉลาดและอดทน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเชิงวิเคราะห์ เรื่อง - การจราจรในกรุงเทพมหานคร หัวขอเรื่อง - ปญหาการจราจรในกรุงเทพมหานครแก้ไขไดหรือไม - สภาพการจราจรในกรุงเทพฯ ที่มีปญหาในแงตางๆ - ผูขับขี่และเจาหนาที่จราจร สรางปญหาใหกับการจราจร - สภาพของถนนในกรุงเทพฯ สรางปญหาใหกับการจราจร - วิธีการแกปญหา ควรทําอยางไรในความคิดเห็นของเจ้าหน้าที่ - สรุปรวบรวมประเด็นขอเสนอแนะ และวิธีการแกปญหา แกนของเรื่อง - ปญหาและวิธีแกปญหาการจราจร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 4 รายการสารคดีเชิงขาว เนื้อหารายการสารคดีเชิงขาวทุกรายการ จะสืบเนื่องมาจากขาวทั้งสิ้น ซึ่งมักจะทําในลักษณะของการเสนอเบื้องหลังขาววามีขอเทจจริงหรือเรื่องราวเปนมาอยางไร มีสาเหตุจากอะไรในแง่ไหนบ้าง ผูจัดรายการจะตองพยายามวิเคราะหเนื้อหาออกมาใหเห็นถึงปญหาหลาย ๆ ดาน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีเชิงข่าว เรื่อง - สภาวะราคาน้ำมันในปัจจุบัน หัวขอเรื่อง - การที่ราคาน้ำมันในประเทศเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องมีผล กระทบ ต่อผู้บริโภคอยางไร - สอบถามความเห็นของผูบริโภคที่มีอาชีพตาง ๆ กัน - สอบถามความเห็นของเจาของสินคาและบริการต่างๆ - สอบถามความเห็นของฝายรัฐบาล - สรุปขอคิดเห็นทุกฝาย แกนของเรื่อง – ผลกระทบที่เกดขึ้นจากสภาวะน้ำมันปรับขึ้นราคาอย่าง ต่อเนื่องและมีวิธีการแกไขปญหาอยางไร ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 5 รายการสารคดีทองเที่ยว เนื้อหารายการสารคดีทองเที่ยว คอนข้างจะมองเห็นได้ชัด เนื้อหาสวนใหญจะเนนในเรื่องสถานที่ทองเที่ยว ประวัติความเปนมา และสิ่งที่นาสนใจที่สมควรจะเดินทางไปเที่ยวกัน นอกจากนี้จะกล่าวถึงเรื่อง วิธีการเดินทางไปสถานที่เหลานั้น ตลอดจนการเตรียมตัวการเดินทาง ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ตัวอย่าง การกําหนดเรื่องและเนื้อหาของรายการสารคดีทองเที่ยว เรื่อง - ทุงดอกกระเจียว หัวขอเรื่อง - “ไปเที่ยวทุงดอกกระเจียวกันได้อยางไร” - ทุงดอกกระเจียวอยู่ที่ไหน ทําไมถึงเรียก “ทุงดอกกระเจียว ” - สิ่งที่นาสนใจสำหรับการเดินทางไปท่องเที่ยว - การเดินทางจากกรุงเทพฯ ไปทุงดอกกระเจียว - คาใชจายในการทองเที่ยว - สรุป การไปเที่ยวทุงดอกกระเจียวคุมคาอยางไร แกนของเรื่อง - การไปเที่ยวทุงดอกกระเจียว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี ขั้นตอนการผลิตรายการสารคดี หลังจากที่ไดเตรียมงานกําหนดเรื่อง กลุมผู้ฟัง หัวข้อเรื่อง แกนของเรื่อง เนื้อหาและประเด็น รวมทั้งชื่อเรื่องแลว จะมีขั้นตอนการผลิตรายการสารคดี ดังนี้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 1 การวางโครงเรื่อง โดยพิจารณาจากจุดมุงหมาย วัตถุประสงคที่วางไว้ว่า เพื่อใคร เพื่ออะไร ทั้งนี้เพื่อเป็นการกำหนดขอบเขตของเนื้อหาสาระที่จะนาเสนอโดยคร่าวๆ วา ควรจะกวางและลึกขนาดไหนจึงจะพอเหมาะกับจุดมุ่งหมายนั้น และตรงตามวัตถุประสงค แลวลําดับขั้นตอนของเรื่องนั้นตั้งแตตนจนจบวาอะไรกอน อะไรหลัง สวนไหนจะใชรูปแบบการนําเสนอแบบใด ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 2 รวบรวมขอมูล สําหรับขอมูลที่จะตองใช้นั้นถือเปนวัตถุดิบซึ่งอาจจะไดจากการคนควาจากเอกสารที่เกี่ยวของ จากผูรูโดยการสัมภาษณ หรือจากเรื่องจริงที่มีผูเก็บบันทึกไวเป็นหลักฐานเพื่อใหไดขอมูลครบตามที่ไดกําหนดไวในขั้นตอนที่ 1 ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 3 เขียนเคาโครงเรื่องยอ ทั้งนี้โดยพิจารณาข้อมูลที่ไดมาเพื่อให้อยู่ในแนวทางที่ต้องการ4 ตัดตอขอมูลที่ได เนื่องจากขอมูลที่รวมมาไดนั้นเปนเพียงวัตถุดิบ จะต้องทำการเลือกเอาเฉพาะสวนที่ต้องการใหสมดุลย์กับความยาวของรายการ หากขอมูลเปนเทปก็ทําการตัดตอใหเรียบรอยสมบูรณ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 5 ลงมือเขียนบท รายการสารคดีที่ดีควรมีเสียงจริง ใหมากที่สุดและมีบทบรรยายหรือดําเนินเรื่องนอย ๆ พรอมกับจัดทั้งเสียงพูด เสียงดนตรี และเสียงประกอบใหกลมกลืนนาฟง 6 การบันทึกรวม เปนการบันทึกส่วนตาง ๆ ทั้งหมด จนเปนรายการที่สมบูรณ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี การดําเนินเรื่องของรายการสารคดี 1 สวนบรรยาย (narration) เปนการเลาเรื่องประกอบกับเทปเสียงตาง ๆ ซึ่งบรรยายควรนําเสนอสาระในลักษณะมีผูเลามาพูดคุย หรือเพียงเปนผูเชื่อมรายการแตละสวน ๆ เทานั้น 2 สวนเสียง (sound) ไดแก เสียงจากบุคคล สัตว เสียงจากธรรมชาติ เสียงเหลานี้สามารถบันทึกไดทั้งจากสถานที่จริง บันทึก ณ ที่นัดหมายทั้งในและนอกหองผลิตรายการ เสียงตาง ๆ เหลานี้จะทําหนาที่ในการเลาเรื่องราวตาง ๆ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี การดําเนินเรื่องของรายการสารคดีทุกประเภทนั้น โดยปกตจะมีอยู 4 แบบ คือ 1) แบบใชเสียงรวม (multi – voice feature) คือมีผูเลาหรือผูเสนอรายการมากกวา 1 เสียง อาจจะเป็นรูปแบบการคุยกัน แล้วสลับเสียงประกอบและอื่น ๆ ตามที่ไดวางโครงเรื่องยอเอาไว้ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 2) แบบใชเสียงจริง (documentary feature) มีเทปแทรกเกี่ยวกับการสัมภาษณ รายงานขาว หรือเสียงประกอบอื่นๆตามที่ไดตัดตอไว แลวเป็นจุดสําคัญและมีผูเลา หรือผูเสนอรายการเปนผูเชื่อมรายการ ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 3) แบบไมมีผูเลา (actuality feature) คือเรื่องจะดําเนินไปเองโดยใชเสียงจริง นํามาตัดตอ เรียงลำดับตอกันไปเปนเรื่องราวในตัวเอง4) แบบละคร (dramatised feature) ลักษณะการดําเนินเรื่องในรูปแบบของละครตั้งแตตนจนจบโดยใหข้อเท็จจริงทั้งหมดในเรื่องเดียว ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี เทคนิคการผลิตรายการสารคดี 1 บทเริ่มตนหรือการนําเขาสูรายการ รายการทุกประเภทจะต้องมีวิธีการนําเขาสูรายการโดยวิธีใดวิธีหนึ่งซึ่งแตละวิธีอาจจะทําใหนาฟง นาสนใจแตกตางกันไป สิ่งที่สําคัญ คือ ดึงความสนใจของผู้ชมติดตามรายการของเราไปตลอด ซึ่งอาจมีเทคนิค วิธีการตาง ๆ เชน ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 1) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยการพูดถึงสิ่งแวดลอมรอบตัวผูฟง หรือสิ่งที่ผูฟงเห็นอยูเปนประจํา เปนเครื่องจูงใจ เชน พูดในหัวขอเรื่อง “มหันตภัยไขเลือดออก” ผูดําเนินรายการอาจจะพูดวา “คุณผูฟงคะ ชวงนี้ก็เขาสูฤดูฝนแลว และหนึ่งในโรคที่จะมาพรอมกับฝนที่คุณผูฟงทุกคนไมอยากประสบ คือโรคไขเลือดออก ซึ่งมีสาเหตุมาจากยุงลายที่เปนพาหะของโรคนั่นเอง คุณคงไมอยากใหยุงมากัดเราหรือทุกคนในครอบครัว...........” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 2) การนําเขาสูรายการโดยพูดถึงตัวผูฟงโดยตรง เชน พูดในหัวขอเรื่อง “ผงชูรสอันตรายใกลตัว” อาจจะพูดไดวา“คุณผูฟงเคยรูสึกมีอาการเหล่านี้บางไหมคะ คือหลังจากรับประทานอาหารเขาไปสักครูก็เกิดอาการรอนวูบวาบตามริมฝปาก ตามลําคอ หรือเกิดอาการชาในปาก ถาเกิดอาการเหลานี้ก็แสดงวาอาจจะเนื่องมาจากผงชูรสที่ผสมอยูในอาหารนั่นแหละคะ วันนี้ดิฉันจึงอยากจะพูดถึงอันตรายที่เนื่องมาจากผงชูรส...........” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 3) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยเสียงประกอบตางๆ เชน เสียงการรายงานจากสถานที่เกิดเหตุ หรือเสียงประกอบบางอยาง เชน เสียงน้ำทะเลซัดฝง เสียงบรรยากาศในสถานีรถไฟ เสียงเคาะระฆัง เปนตน อาจจะเริ่มไดวา เสียงประกอบ (เสียงน้ำทะเลซัดฝง) ....................... “คุณผูฟงคะ ดิฉันไดพาคุณผูฟงมาสัมผัสธรรมชาติริมชายทะเล ชายหาดแหงนี้ที่เคยโดนสึนามิพัดพาทุกสิ่งทุกอยางจนเสียหายราบเรียบเปนหนากลอง เมื่อปที่แลว แตบัดนี้ ชายหาดและน้ำทะเลที่นี่กลับสวยงามขึ้นจากเมื่อกอนมาก ชายหาดขาวสะอาด น้ำทะเลสวยในคะ ที่นี่ คือ “หาดปาตอง” จ.ภูเก็ต ดิฉันจะพาคุณผูฟงมารูจัดที่นี่กันสักหนอยนะคะ”” ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี 4) การนําเขาสูรายการโดยอาศัยเทคนิคละครวิทยุเปนเครื่องชวยทําใหผูฟงสนใจ เชน ภรรยา วาย.......ตายแลวซื้อมาไดอยางไร ผักชีขีดหนึ่งตั้งยี่สิบบาท สามี อาว......ก็ผมจะไปรูเหรอ ใครๆเขาก็ซื้อราคานี้กันทั้งนั้นแหละ ถ้าซื้อเปนกิโลๆ ละ 180 บาท เขาบอกวาสวนผักรอบๆ กรุงเทพถูกน้ำทวมหมด ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5
การผลิตสารคดี เพลงประกอบในรายการสารคดี พอจะแยกไดเปน 2 สวน คือ 1) เพลงประจํารายการ ควรจะเปนเพลงที่สร้างความดึงดูดความสนใจของ ผูฟงไดเปนอย่างดี เพื่อทําให้จำรายการได และควรจะเปนเพลงบรรเลงมากเพลงรอง จะใชในตอนเริ่มตนและปิดท้ายรายการ 2) เพลงคั่นรายการ ควรจะมีลีลาแตกตางจากเพลงประจํารายการ ควรจะเลือกใหมีอารมณของเพลงเขากับบรรยากาศในเรื่องดวย แตสำหรับเพลงที่มีเนื้อรองตองเลือกเนื้อเพลงที่เขากับเรื่องดวย ซึ่งถือวาเปนเนื้อหารายการไดอยางหนึ่ง ซึ่งจะทําใหดูผสมกลมกลืนกันดี ที่มา http://tm.dru.ac.th/002/Documents GRAPHIC DESIGN 5