TAKVİMDEKİ AŞILAR VE SIRADAKİLER PROF. DR. AYÇA VİTRİNEL

1. TAKVİMDEKİ AŞILAR VE SIRADAKİLER PROF. DR. AYÇA VİTRİNEL

2. AŞI Aktif immünizasyon, mikroorganizmanın tamamının ya da belirli işlemlerden geçmiş parçalarının, canlılara verilmesi ile, onlarda önemli bir sorun oluşturmadan, doğal enfeksiyon sonrası oluşan immün cevaba benzer cevap alınmasıdır.

3. AŞI Temel amaç, önce bebek ve çocuklar olmak üzere toplumda aşı ile korunabilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek ve bu hastalıklardan kaynaklanan ölümleri ve sakatlıkları önlemektir. Aşılamanın amacı sadece aşılanan kişiyi hastalıklardan korumakla kalmayıp, aynı zamanda o hastalığın toplumda kontrol altına alınması, eliminasyonu ve mümkünse eradikasyonunu sağlamaktır

4. Ulusal aşı programları ülkeden ülkeye sürekli değişiklik göstermektedir. • Programların oluşturulmasında ulusal verilerin yanısıra DSÖ nün önerileri de etkili olabilmektedir. • Programa aşı eklenmesinin en önemli kriterleri hastalık yükü aşı etkinliği maliyet

5. Genişletilmiş Bağışıklama Programı • DSÖ 1974 yılında GBP geliştirmiş ve önermiştir. • Bu programda temel olarak 6 aşı ile korunabilir hastalık hedeflenmiştir. • Difteri,tetanoz,boğmaca,tüberküloz,polio ve kızamık • Türkiye’de GBP 1981 yılında başlamış,1985 yılında aşı kampanyası ile hız verilmiştir

6. Aşı uygulama tarihçesi • 1930 Çiçek aşısı • 1937 Difteri,boğmaca aşısı • 1952 BCG • 1963 OPV • 1968 DBT • 1970 Kızamık • 1981 GBP • 1985 Türkiye aşı kampanyası

7. 1998 Hepatit B • 2006 KKK,Hib • 2008 DaBT-IPA-Hib,KPA(7) • 2010 DaBT-IPA/ilkokul1.sınıf • 2011 KPA(13) • 2013 Hepatit A,suçiçeği

9. GBP hedef hastalıklar • Difteri Kızamıkçık • Boğmaca Kabakulak • TetanozHib’e bağlı hastalıklar • Polio S.Pnömonia’ya bağlı hast • Tüberküloz Suçiçeği • Hepatit B Hepatit A • Kızamık

10. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI AŞI TAKVİMİ BCG  2.ayın sonu Hepatit B  0.,1.,6.ay DTaB-IPV-HIB 2.,4.,6.ay,18.ay rapel OPV  6. ay,18. ay KPA 2., 4., 6.,12. ay KKK  12.ay / ilkokul 1.sınıf DaBT-IPV  ilkokul 1.sınıf Td  8.sınıf Suçiçeği  12.ay Hepatit A 18ay,24ay

11. AŞI TAKVİMİ( (ACIP-AAP – AAFP Önerisi) Hepatit B  Doğum, 1.-2. ay 6-18. ay DTaB 2., 4., 6. ayda ,15 - 18 ay ,4-6 yaş Tdap 11- 12 yaş (13-18 yaş,) dT  Her 10 yılda bir tekrar IPV  2. – 4. aylar ,6 – 18 ay ,4- 6 yaş HIB  2., 4., 6.aylar ,12- 15 ay Rotavirus 2., 4., 6, aylar KKK  12-15 ay ,4- 6 yaş Suçiçeği  12-15 ay,4 -6 yaş KPA  2., 4., 6. aylar / 12-15 ay İnfluenza  6ay – 18 yaş Hepatit A  12-23 ay arası(2 doz) Konjuge meningokok  11-12 yaş HumanPapillomaVirus  11- 12 yaş (0.,2.,6. ay)

12. Sıradakiler • Rotavirus • Meningokok • HPV • İnfluenza • Tdab

13. BCG AŞISI Canlı aşı : 2. ayın sonunda ID Koruyuculuk %50-80 İlk 3 ayda PPD yapılmadan uygulanır ≥4 ay PPD(-) ise aşı BCG yapıldığı bilinen çocuklara kontrol amacıyla PPD yapılmasına gerek yok. 6 yaş üzeri hiç aşılanmamışlara gerekli değil 6 yaş altında BCG yapılmamış olan çocuklara PPD sonucuna göre uygulanır.

14. DaBT AŞISI Bu aşı 2008 yılından itibaren ülkemizde IPV ve HIB aşıları ile birlikte kombine olarak uygulanmaya başlanmıştır. (DaBTIPVHIB) 2.,4.,6., ay-min yaş 6 hafta. 18.ay rapel ilkokul 1.sınıfta IPV ile kombine uygulanmaya başlandı. (4-6 yaş) 1.doz ile2.doz,2.doz ile 3. doz arasında minimum 4 hafta olabilir. 4. doz 3. dozdan 6 ay sonra verilebilir.(En erken 12.ayda) 4.doz 4 yaşdan önce verildi ise 5. doz için en az 6 ay beklenir. 4.doz 4. yaşdan sonra verildi ise 5. doza gerek yoktur. 7 yaşın üzerinde uygulanmaması önerilir.

15. Td ( Tetanoz- erişkin difteri) AŞISI Tetanoz ve erişkin difterisi,min 7 yaş 10 yılda bir tekrarı gerekir, Sağlık Bakanlığı uygulamasında; 8. sınıflarda 7- 18 yaş arası gecikmişlerde: 1.-2. doz arası 4 hafta; 2.-3. doz arası 6 ay (ilk doz 12 aydan önce yapıldıysa 4 hafta olabilir) 3. doz – rapel arası: 6 ayilk doz <12 ay ve çocuk < 11 yaş 5 yılilk doz ≥12 ay; 3.doz <7 yaş; çocuk ≥ 11 yaş 10 yıl3. doz ≥ 7 yaş

16. Polio AŞISI OPV ve IPV olmak üzere iki tür polio aşısı vardır. OPV (1963) : Her üç serotipi içerir. Uygulama kolaylığı vardır. 3 dozluk primer aşılama yapılanların % 85-95’inden fazlası uzun süre etkili her 3 poliovirus tipine karşı koruyucu antikor cevabı geliştirir. Humoral ve mukozal olmak üzere iki tür bağışıklık sağlar. Aşıyla ilgili paralitikpoliomiyelit (VAPP) olguları vardır(Tip 3), (1/ 2.4 milyon doz). Klinik olarak sokak virusu tarafından poliomiyelit ile farkı yoktur.

17. Polio AŞISI IPV: (2008) Vahşi virus görülmemiş ülkelerde uygulanır. Ülkemizde DaBTIPVHIB kombine aşı olarak uygulanmaktadır. 2.,4.,6. ay (min yaş 6 hafta) 18. ay ilkokul 1.sınıfta (4-6 yaş) 4 yaştan önce 4 doz uygulanmışsa 5.doz 4-6 yaşta yapılmalıdır. (bir önceki dozdan en erken 6 ay sonra) 3-4.doz ile birlikte OPV uygulanmaktadır.

18. IPV – OPV ardışık şeması VAPP önlenmesi için (1/2.4 milyon doz) yeterli antikor düzeyine, 2 doz IPV’den sonra ulaşıldığı gösterilerek; OPV uygulanmadan önce 2 doz IPV yapılması önerilmiştir.

19. HİB (Haemophilus İnfluenzae Tip B) AŞISI Klinik uygulamaya girmesinden sonra Hib menenjit insidansında belirgin azalma olmuş ve gelişmiş ülkelerde bu hastalık eradike edilebilecek noktaya gelmiştir Doğal infeksiyonun ortaya çıkardığı immünite tam koruyucu olmadığından, daha önce invazifHibinfeksiyonu geçiren çocukların da aşılanması önerilir.

20. H.influenzaetype BTürkiye HiB içeren 5’li aşının kullanıma girmesi Ceyhan et al, Emerg Infect Dis 2008, Ceyhan et al. WSPID 2009

21. HİB (Haemophilus İnfluenzae Tip B) AŞISI min yaş 6 hafta 2008 yılından itiabaren DaBTIPVHIB olarak uygulanmaktadır. 15 aydan büyük çocuklara tek doz uygulanır. 5 yaşından sonra, invazif Hib hastalığı yönünden risk taşıyan; splenektomili, orak hücreli anemili ,lösemi ve HIV ile infekte çocuklara bir doz aşı uygulanabilir.

22. HİB (Haemophilusİnfluenzae Tip B) AŞISI HIB aşısı gecikmiş 4 ay – 6 yaş arası çocuklarda; 1.-2. doz arası: 4 haftailk doz < 12 ay 8 hafta ilk doz 12-24 ay arası ≥ 15 ay ilk doz verildiyse gerek yok 2. – 3. doz arası: 4 haftaçocuk < 12 ay 8 haftaçocuk ≥ 12aylık ve 2. doz <15 ay ≥ 15 ay bir önceki doz gerek yok 3. – 4. doz arası: 8 hafta 12ay – 5 yaş arası çocuklar- İlk 3 dozu 12 aydan evvel oldularsa

23. HİB (Haemophilus İnfluenzae Tip B) AŞISI 7-11 ay arası çocuklar : 1 doz aşı almışsa; total 3 doz HİB aşısı yeterlidir. 2. doz 1. dozdan 4-8 hafta sonra verilir rapel doz 12-15. ayda / en az 8 hafta sonra 5 yaş altı KTH veya RTH alan çocuklarda, tedaviden 14 gün öncesine kadar aşılanmışsa tedavi tamamlandıktan en erken 3 ay sonra aşı tekrarı

24. HEPATİT B AŞISI Primer aşı serisi 3 doz Hepatit B aşısından oluşur. İLK DOZ: Monovalan hepatit B(HB) aşısıtüm yenidoğanlara hastaneden taburcu olmadan uygulanır. HBsAg (-) annelerin çocukları ilk dozu 0 – 2 ay arası olabilirler HBsAg (+) annelerin çocuklarına ise HB aşısı doğumdan sonraki 12 saat içinde 0.5 ml. HBIG ile birlikte uygulanmalıdır. Annenin HBsAg durumu bilinmiyorsa ≥ 2000gr üstü bebeklere ilk 12 saat içinde HB aşısı yapılır,anneden yapılan seroloji çalışma sonrası HBsAg (+) bulunursa HBIG 7. güne kadar yapılabilir.

25. HEPATİT B AŞISI 2000 gr. altında HBsAg (+) anneden doğan bebeklere, ilk 12 saat içinde HBIG ve aşı uygulanmalı ve ilk aşı sayılmayıp 1 ay sonra yeniden immünizasyona başlanmalıdır. HBsAg (-) anneden doğanlara ise bebek 1 aylık olana kadar beklenebilir. Annenin HBsAg durumu bilinmiyorsa HB aşısı + HBIG birlikte uygulanır.

26. İKİNCİ DOZ: Birinci dozdan en erken 4 hafta sonra uygulanır. ÜÇÜNCÜ DOZ: İkinci dozdan en erken 8 hafta sonra uygulanır. Üçüncü doz birinci dozdan 16 hafta geçmeden ve bebek 24 haftalık olmadan verilmemelidir. Ülkemizde 0- 1- 6 ay şeması uygulanmaktadır Doğumdan sonra kombine aşılar yapıldıysa 4 doz olabilir (DTaB-HIB-HB-IPV). 4.doz 24 haftadan önce uygulanmamalıdır. Türkiye’de bulunan aşı,6.ayın sonunda uygulanabilir.

27. PNÖMOKOK AŞISI Polisakkarit aşı (1997) ve konjuge aşı ( 2000) Konjüge Aşı: 2-23 ay arası tüm sağlıklı çocuklara uygulanabilir; 2., 4., 6. aylar (min yaş 6 hafta) 12.ay rapel (12-15 ay)

28. İnvazivpnömokok enfeksiyonlarında • Menenjitlerde • Pnömonilerde • Otit sayısı ve hastaneye başvuru • Otit nedeni ile antibiyotikkullanımı azalmıştır

29. Konjugepnömokok aşıları • 7 valan KPA -2008 • 10 Valan KPA • 13 Valan KPA -2011 • Polisakaritpnömokok aşısı • 23 valanpolisakkarit aşı

30. 24-59 ay arası aşılanmamış sağlıklı çocuklara 1 doz yüksek risk grubuna 8 hafta ara ile 2 doz (önceden 3 dozdan daha az aşı ) 1 doz (önceden 3 doz aşı aldıysa) , Kronik hastalığı olanlar HIV infeksiyon, İmmün sistem zayıflığı, Orak hücreli anemi, Afonksiyone dalak/ splenektomili hastalar, Koklearimplant yapılanlar, BOS kaçağı olanlar. Nefrotik Sendrom İmmunsupresif tedavi/RTH alanlar

31. PCV7 ile başlanan aşılama PCV13 ile tamamlanabilir. • PCV7 ile aşılanması tamamlanmış 14-59 ay arası çocuklara ek doz PCV13 yapılması önerilir. • PCV7 ile aşılanması tamamlanmış yüksek risk grubundaki 60-71 ay arası çocuklara ek doz PCV13 yapılması önerilir. • Yüksek risk grubunda 6-18 yaş grubu çocuklara bir doz PCV13 uygulanabilir. • Ek doz PCV13,PCV7 den en az 8 hafta sonra uygulanmalıdır.

32. Pnömokok aşısı gecikmiş çocuklarda dozlar arası minimum süre 1. – 2. doz arası  4 hafta: ilk doz < 12 ay; çocuk < 24 ay  8 hafta: ilk doz ≥ 12 ay; çocuk 24-59 ay ilk doz ≥ 24 ay; başka doza gerek yok 2. – 3. doz arası  4 hafta: çocuk< 12 ay; 8 hafta: çocuk ≥ 12 ay; ilk doz ≥ 24 ay; başka doza gerek yok 3. – 4. doz arası  8 hafta (bu doz sadece 12 ay- 5 yaş arası 3 dozu 12 ayın altında almış olanlar ile risk grubunda olup 3 dozu herhangi bir zamanda almış olanlara uygulanır).

33. Konjüge Aşı: 7-11 ay  0 doz; 2 doz(8 hafta ara ile) PCV 13 1-2 doz ;1 doz PCV13 ve 12-15ayda Rapel 12-23 ay  12. aydan önce 0-1 doz almış; en az 8 hafta ara ile 2 doz PCV13 12. aydan önce 2-3 doz almış; son dozdan en az 8 hafta sonra 1 doz PCV13 24-59 ay  önceden hiç aşı uygulanmayanlara; 12. aydan önce 1-3 doz alanlara ; 12-23 ay arasında 1 doz alanlara 1 doz PCV13 24-71 ay yüksek risk grubu  önceden hiç aşı uygulanmayanlara; 2 doz 8 hafta ara ile PCV13

34. Polisakkarit Aşı: (min 2 yaş) 65 yaş ve üstü kişilere, 2 yaş ve üstü yüksek riskli gruba ( son konjuge pnömokok aşısından en az 8 hafta sonra ), Tek doz halinde verilir, Bazı kişiler için 5 yıl sonra rapel önerilir aspleni,immun yetmezlik,

35. KIZAMIK-KIZAMIKÇIK-KABAKULAK İlk doz 12.ay 2. doz ilkokul 1.sınıf (4- 6 yaş) Tek doz aşı yapılmış tüm büyük çocuklara 2.doz mutlaka verilmelidir (2. dozdan en erken 4 hafta sonra).

36. 1 Ocak 2012-1 Eylül 2013 tarihleri arasında toplam 7344 adet kızamık olgusu tanımlanmıştır.(349-2012) • 72 ilden bildirim yapılmıştır. • Olguların %90.8 i T.C.vatandaşı,%28.9u 0 yaş grubunda olup aşılanma yaşı gelmemişler • Sekanslama çalışmaları sonucu saptanan genotiplerin Türkiye de daha önce sirküle ettiği bildirilmemiş

37. Kızamık Bilimsel Danışma Kurulu Salgına yönelik olarak alınan önlemler kapsamında; • Tüm illerde KKK aşısının ilk dozu 9.aya çekilmiştir.(9-12 ay) Olguların kümelenme gösterdiği illerde 6-9 ay arası bebeklere bir doz kızamık aşısı yapılmalıdır Bu doz rutin aşı şeması içerisindeki doz yerine geçmediğinden; (kızamık aşısı uygulamasından en az dört hafta sonra olacak şekilde) 12. ay dolduktan sonra doz KKK aşısı ile tekrarlanmalıdır. • 1-4 yaş grubunda tüm çocukların KKK aşısı dozunun sorgulanarak, bir doz aşısı bulunmayan veya aşı durumu bilinmeyen tüm çocuklara bir doz KKK aşısı uygulanmalıdır. • 2012-13 öğretim döneminde öğrenim görmekte olan ilkokul 1.sınıf öğrencilerine ek olarak tüm illerde ana sınıfında okuyan 48-66 ay yaş grubundaki öğrenciler de aşılanmalıdır.

38. SUÇİÇEĞİ AŞISI ilk doz 12-15 ay ikinci doz 4-6 yaş 7-12 yaş arası çocuklar en az 3 ay ara ile iki doz aşılanmalıdır. 13 yaş ve üzerine ise 4 - 8 hafta arayla 2 kez uygulanmalıdır. Aşılanmamış, teması olan kişilerde temas sonrası 5 güne kadar aşının yapılması koruyucu olmaktadır. Suçiçeği geçirmemiş tüm sağlıklı erişkinlerinde aşılanması önerilir.

40. VARICELLA RELATED HOSPITALIZATIONS IN TURKEY, 2008-2010: A NATIONWIDE SURVEY AT PREVACCINE ERA (VARICOMP STUDY) •Dinleyici EÇ, Kurugöl Z, Turel Ö, Hatipoglu N, Devrim İ, Ağın H, Günay İ, Yasa O, Ergüven M, Bayram N, Kızıldemir A, Alhan E, Tezer H, Aykan H, Dalgıc N, Kılıç B, Şensoy G, Belet N, Kulcu N, Say A, Taş MA, Çiftçi E, İnce E, Özdemir H, Emiroğlu M, Odabaş D, Yargıç ZA, Nuhoğlu Ç, Çarman KB, Çelebi S, Hacımustafaoğlu M, Elevli M, Çelik Z, Çelik Ü, Kondolot M, Öztürk M, Tapısız A, Özen M, Tepeli H, Parlakay A, Kara A, Somer A, Çalıskan B, Velipaşalıoğlu S, Öncel S, Arısoy ES, Güler E, Dalkıran T, Aygün D, Akarsu S. •The 7th Congress of the World Society for Pediatric Infectious Diseases – WSPID, Melbourne, Australia, November 16-19, 2011 Dinleyici et al. Eur J Pediatr, 2012

41. 2008-2010 yılları arasında •14 ilde 27 merkezde • 0-15 yaş grubunun %49.3’ü temsil •Toplam 824 olgu 2008-2009 : 435 olgu 2009-2010 : 389 olgu Yaş dağılımı : 10 gün – 15 yaş (ort: 47.4 ±1.6 ay)

42. 824 olgu 0-1 ay 45 % 5,5 1 ay-1 yaş 198 % 24,0 1- 5 yaş 329 % 39,9 5-10 yaş 212 % 25,7 > 10 yaş 40 % 4,9

43. Suçiçeği Nedenli Yatış Endikasyonları 212 olgu (%25,7) dissemine su çiçeği 190 olgu (% 23) sekonder bakteriyel cilt ve yumuşak doku enfeksiyonu 158 olgu (% 19,1) nörolojik komplikasyon 49 olgu (% 5,9) hematolojik 144 olgu (%17,4) pnömoni 106 olgu (%12,8) diğer (dehidratasyon, beslenme, vb)

44. % 85-90 su çiçeğini önlemede etkili. %100 hastalığın ağır geçmesini önlemede etkili. ABD de 1995 te rutin uygulamaya girmiş,2007 itibariyle %80 aşılama oranına ulaşılmış ve olgularda %85 azalma gözlenmiştir 12.ayda tek doz İkinci doz epidemiyolojik değerlendirmeler sonucu

45. HEPATİT A AŞISI Rutin aşı takviminde yer almayan ülkelerde belirli risk grupları aşılanmaktadır. Hepatit A’nın fazla görüldüğü yerlerde yaşayan 2 yaşın üstü çocuklar Endemik bölgelere seyahat edenler, Çocuk bakımevlerinde çalışanlar, Mentalretarde hastaların bulunduğu yerlerde çalışanlar, Hepatit A’lı hasta ile aynı evde yaşayanlar, Sağlık personeli, Gıda işinde çalışanlar, Kronik karaciğer hastalığı olanlar, Diğer hepatit virusları ile infekte olanlar

46. Minimum yaş 12 ay 2.doz ilk dozdan 6-18 ay sonra

47. Çocuklar hepatit A epidemiyolojisinde önemli rol oynarlar. • Her yıl dünyada 1.5 milyon yeni hepatit A vakası bildirilmekte ancak, gerçek insidansın bunun 10 katı kadar olduğu tahmin edilmektedir • Türkiye hepatit A epidemiyolojisi açısından değişken yapı gösterir,bölgeler arasında farklılık vardır • Hastalığın hafif geçtiği inanılan 6 yaş altında bile fulminan ve komplike olgular görülür.

49. Hepatit A Aşısı için DSÖ Önerileri • Orta derecede endemik bölgelerde bulunan ülkelerde yaşayan erişkinlerin önemli bir bölümü HAV’a karşı duyarlı olduklarından sanitasyon şartlarının düzeltilmesi ve sağlık eğitiminin verilmesi yanında bu ülkelerde geniş skalalı aşı programları düşünülmelidir.

50. %97-99 hasta, 2 dozdan sonra HAV infeksiyonuna karşı korunur. İlk dozdan 4 hafta sonra bağışıklık gelişir(iki hafta kadar erken olabilir). Bulaş sonrası korumada kullanılabilir, yakın temasta tek doz aşı veya Ig en kısa sürede yapılabilir.12 ay 40 yaş arası kişilerde aşı, 40 yaş üzerinde Ig tercih edilmelidir. Aşı öncesi serolojik araştırmaya gerek yoktur.