Roboviruslar ve Filovirus

1. Roboviruslar ve Filovirus Dr Gökhan AYGÜN Hantavirus sunumunda Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon AD verileri ve Doç Dr Nefise ÖZTOPRAK’ın sunumlarından faydalanılmıştır.

2. ROBOVİRUS • Rodent-borne viruses ROBOVİRUS

3. Classification

4. Bunyaviridae

5. Bunyavirus Three RNAs, designated L (large) M (middle) and S (short) are contained in bunyavirus particles. No matrix protein is present.

6. Bunyaviridae ailesi • Çok geniş bir aile • Tüm üyeleri vektörlerdeçoğalabilir fakat bu vektörler için patojenik değil • Vektörler ve vahşi hayvanlar arasında doğal bulaş sürmekte. Nadiren insan ve evcil hayvanlara bulaşma ve ölüm görülür • Ansefalit ya da hemorajik ateş (kanamalı ateş) yapabilirler • Parçalı genomik yapı !!!

7. Bunyavirus • Hücre siklusları hızlı (6 saat) • Hücreye reseptör bağımlı endositoz ile girer. • Reseptör ? • Sitoplazmada replike olur • Replikasyon N protein yardımıyla olur • L segment transcriptaz enzimini kodlar. • M segment G1 ve G2 proteinlerini kodlar.

8. Replication of bunyaviruses is cytoplasmic; there is no nuclear component.

9. Hantavirus Genel Özellikler • Zarflı; S, M, L olmak üzere üç segmentli • Negatif polariteli RNA genomu • 20’den fazla türü var • Doğada türe özgü rodentlerle veya böcek yiyen memelilerle taşınır • Renal sendromlu kanamalı ateş (HFRS) • Hantavirus pulmoner sendrom(HPS)

10. Türkiye- Hantavirüs- Rodentler Clethrionomys glareolus Apodemus flavicollis Apodemus agrarius • A. flavicollis • A. agrarius • C. glareolus • Karataş ve ark’nın çalışması • Laakkonen et al. J Wildl Dis, 2006;42: 672-676.

11. Hantavirusların Epidemiyolojik Özellikleri

13. Hantavirüs- Bulaş Enfekte hayvanın ısırması Enfekte hayvanın idrar, dışkı gibi çıkartılarının bütünlüğü bozulmuş deri ve mukozalara temas Kemiricilerin idrar ve dışkı ile kontamine ettiği yerlerden aerosol halinde havaya saçılan virusun solunması İnsandan insana bulaş?

14. Hantavirüs Enfeksiyonu RİSK Laboratuvarda doğadan alınan rodentlerle çalışmak !! Çiftçiler Askerler Ormancılar Liman İşçileri 20-50 yaş grubu İlkbahar ve sonbahar

15. Hantavirus Enfeksiyonu Risk Faktörleri Sin MA, et al Emerging Dis 2007;13(9):1364-1366 • Fare görmek p <0.01 (OR:3) • Fare dışkısı görmek p <0.01 • Ormana <100 m uzaklıkta oturmak p <0.01 (OR:2.5) • Orman işçisi olmak p 0.05 • İnşaat işçisi olmak p 0.01 (OR:4.8) • Boş odaya veya binaya girmek p 0.01 • Ağaç kesmek veya budamak p 0.05 • Bahçede çalışmak p 0.14

16. Hantavirüs Enfeksiyonu Klinik İnkübasyon süresi: 1-5 hafta Başlangıç semptomları: • Ateş • Titreme • Baş ağrısı • Karın ağrısı • Bulantı- kusma • Sırt ve bel ağrısı • Görme bulanıklığı • Gözlerde kızarıklık • Somnolans

17. Hantavirüs EnfeksiyonuKlinik Ateş- Hipotansiyon- Oligüri- Diürez- Konvalesan Poliüri Yüksek tansiyon Sert damakta peteşi Olgu ölüm hızı ~ %40-50 Akut böbrek yetmezliği Ciddi elektrolit imbalansı Hemotolojik bulgular Düşük kan basıncı Sıvı yüklenme bulguları Akut şok tablosu- ARDS

18. Hantavirüs Enfeksiyonu Klinik Tipik Laboratuvar Bulguları • Proteinüri % 100 • Serum kreatinin düzeyinde artış % 95-100 • Trombositopeni % 50-75 • Lökositoz % 50 • Hematüri (mikroskopik) %58-85 • CRP pozitifliği %96 • Serum transaminaz yüksekliği % 41-68

19. Hantavirüs EnfeksiyonuKlinik Sıvı birikimleri • Plevral • Perirenal • Peritoneal • Perikardiyal Akciğerlerde • Plevral effüzyon • Pulmoner ödem • Parankimal infiltrasyon

20. Hantavirus pulmoner sendromda hızlı radyolojik ilerleme Source: Dr. L. Ketai via CDC

21. Laboratuvar Tanı • IFA veya EIA • WB veya IB • PCR • İmmunositokimyasal boyama • Duyarlı rodentinokulasyonu* • Viral hücre kültürü (VERO E6)* • Viral nötralizasyon testleri * Duyarlılık + Özgüllük +

22. Kanda virus yükü İdrarda virus yükü Antikor titresi Rodentlerde Tipik Hantavirus Dinamikleri Log Virus/Ab titresi 0 1 2 3 4 5 0 7 14 21 50 70 100 120 İlk enfeksiyondan sonra gün

23. Tedavi Destek Tedavi • Sıvı-elektrolit replasmanı** • Kan ürünleri replasmanı • Hemodiyaliz • Plazmaferez • Oksijen • NIMV • MV

24. Ribavirin İV/Oral Doz Süre ??? Kortikosteroid ?? Uzamış trombositopeni !

25. Hantavirüs Türkiye Verileri • Çocuk ve erişkin nefroloji hastalarından çeşitli nedenlerle alınmış • 231 serum örneği “DSÖ Arbovirüsler ve Hemorajik Ateş Virüsü Referans ve Araştırma İşbirliği Merkezi" tarafından değerlendirilmiş • IFAT 10 olguda (%4.3) pozitif (1:32 - 1:512) • Nefropati (+) seropozitivite (1:32 - 1:512): % 7.3 • Nefropatisi (-)seropozitivite (1:32 - 1:128): % 2.6 • Kavukcu S ve ark. Ege bölgesinde hantavirüs ile ilişkili nefropati riski nedir? Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon 1997; 3-4:131-135

26. Hantavirüs Türkiye Verileri • 2001-2003 yıllarında İzmir’deki 5 ayrı hemodiyaliz merkezinde takip edilen • 199 kronik böbrek yetmezlikli hasta • 200 kontrol grubu serumu • Hantaviruslara ait IgG antikorların varlığı araştırılmış • IFAT: 24 seropozitif (21 DobV, 1 PuuV, 2 DobV+PuuV) • WB: 7 pozitif (DobV-A)

27. Hantavirüs Türkiye Verileri • Zonguldak- Bartın: Puumala (PUUV) • İstanbul- Trabzon- Ege bölgesinde: Dobrova (DOBV) • Ertek M, Buzgan T, Refik Saydam National Public Health Agency; Ministry of Health, Ankara, Turkey. An outbreakcaused by hantavirus in the Black Sea regionof Turkey, January–May 2009. Euro Surveill 2009;14: pii:19214. • Oktem MA. Hantavirus and tick-borne encephalitis infections [in Turkish]. Ankem Derg. 2009;23(Suppl 2):245–8. • Kaya S ve ark Hantavirus infection: two case reports from a province in the Eastern Blacksea Region, Turkey. Mikrobiyol Bul. 2010 Jul;44(3):479-487. • Oncul O ve ark. Hantavirus Infection in Istanbul, Turkey Emerging Infectious Diseases. www.cdc.gov/eid Vol. 17, No. 2, February 2011

28. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Hastanesi Yüksek Ateş Akut Böbrek Yetmezliği Trombositopeni 21 Şubat 2009 -30 Nisan 2009

29. Ex Olgu- I Yaş: 50 Cins: Kadın Yer: Zonguldak Devrek Meslek: Ev Hanımı Şikayet: Ateş, karın ağrısı, kanlı ishal Tarih: 21.01.2009

30. Ex Olgu- II Yaş: 55 Cins: Erkek Yer: Zonguldak Ereğli Meslek: Madenci (Emekli) Şikayet: Ateş,halsizlik, bilinç kaybı Tarih: 13.02.2009

31. Ex Olgu- III Yaş: 45 Cins: Erkek Yer: Bartın Meslek: Madenci (Emekli) Şikayet: Ateş, üşüme, titreme Tarih: 15.02.2009

32. Şüpheli Olgu Tanımı Riskli Bölge: • Zonguldak ve Bartın Riskli Zaman: • 2009 Ocak- Mayıs ayları

33. Şüpheli Olgu Tanımı • Yüksek ateş • Trombositopeni • Akut böbrek yetmezliğibulguları veya BFT’de bozukluk görülen olgu Son dört ay içinde riskli bölgede yaşayan veya bulunmuş, daha önceden bilinen bir kan hastalığı veya böbrek hastalığıbulunmayan, akut bir tablo halinde

34. Şüpheli Olgu Tanımı Ek olarak ishal karın ağrısı bulantı-kusma adale ağrısı şuur değişikliği cilt veya mukozalarda kanama… görülebilir

35. ALARM25.02.2009 Salgın “şüphesi” Salgın “ihbarı” İl Sağlık Müdürlükleri İlgili Meslek Grupları Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi

36. Zonguldak Karaelmas Ünv Enfeksiyon Hastalıkları AD Zonguldak ve Bartın İl Sağlık Müdürlüğü Devlet Hastaneleri Diyaliz Üniteleri Aile Hekimleri

37. Laboratuvar İncelemeleri • Çalışan Merkezler • RSHM Viroloji Laboratuarı • Dokuz Eylül Üniv. Mikrobiyoloji Laboratuvarı • Hantavirüs IgM ve IgG • ELISA, IFA • Hantavirüs PCR • İdrar, Plazma, Buffy Coat…

38. Ayırıcı Tanı • Leptospira • Ankara Etlik Veterinerlik Araştırma Enst. • Kırım Kongo Kanamalı Ateşi • RSHM Viroloji Laboratuarı

39. Aktif Sürveyans Riskli meslek gruplarında HantavirüsIgG araştırması • RSHM • Sağlık Bakanlığı • Zonguldak Karaelmas Üniversitesi • Hacettepe Üniversitesi • Dokuz Eylül Üniversitesi • Zonguldak İl Sağlık Müdürlüğü • Bartın İl Sağlık Müdürlüğü

40. Balıkçı Barınağı - Ereğli

41. Balıkçı Barınağı - Ereğli

42. Bartın

43. Hantavirüs Zonguldak Verileri • Hantavirüs (PUUV) • Konfirme edilmiş olgu sayısı: 23 (Zonguldak:3, Bartın:20) (Kadın: 3, Erkek: 20) • Ex olan konfirme edilmiş olgu sayısı: 1 • Yaş ortalaması: 42

44. Arenavirus • Zarflı ssRNA virusu • virions 80-150nm • Genom iki parçalı • Zarfda 7-8 nm çıkıntılar izleniyor. • Konak hücreye ait ribozomlar dış membran iç kısmında görülebiliyor Fakat bu ribozomlar işlevsiz. Lassa fever virus particles budding from the surface of an infected cell. (Source: CDC)

45. Arenaviridae Tarih • İlk izolasyon 1933 • 1958: Junin virus - Argentina • Argentine hemorrhagic fever • 1963: Machupo virus – Bolivia • Bolivian hemorrhagic fever • 1969: Lassa virus – Nigeria • Lassa fever

46. Arenaviridae Bulaşma • Virus kemirgenlere bulaşır ve bu kemirgenlerde çoğalır • Kemirgenlerin idrarı, dışkısı ve diğer çıkartıları ile yayılır • İnsanda enfeksiyon; • Çıkartılara, aerosellere temas • Kontamine materyal ile bulaşabiliyor • Kişiden kişiye bulaş mümkün (Hastane kaynaklı)

47. Arenaviridae Epidemioloji • Afrika • Lassa • Güney Amerika • Junin, Machupo, Guanarito, and Sabia • Olgu ölüm hızı: % 5 – 35 • Nozokomiyal salgınlar olabiliyor

48. Lenfositik koriomemenjit virus • Mus musculus,..vb ev fareleri ya da bunların bulaştırdığı evcil kemirgenler bulaştırıcı olabiliyor • Laboratuvar çalışanları risk altında ! • Aseptik menenjit, ansefalit kliniği olabiliyor • Aerosollerle bulaş, anneden bebeğe bulaş • Kuluçka: 8-13 gün • İlk bulgular nonspesifik , ikinci haftada MSS bulguları oluşması beklenir. • Mortalite < % 1 • Gebelikte riskli (fetal hastalık !)

49. Vektör bilinmiyor!EbolaMarburg FAMILY ENVELOPE yes SYMMETRY helical GENOME ssRNA (-ve)

50. Filoviridae tarih • 1967: Marburg virus • Avrupa’da lab çalışanlarında • 1976: Ebola virus • Ebola Zaire • Ebola Sudan • 1989 ve 1992: Ebola Reston • ABD ve İtalya • Filipinlerden getirilen Makak maymunları kaynak • 1994: Ebola Côte d'Ivoire