Podstawowe komendy UNIXA

1. Podstawowe komendy UNIXA

2. 1969 - UNIX ( Bell Lab ) 1991 - Linux ( Linus Torvalds ) Cechy Systemu: -wielodostępowość -wieloprocesowość

3. Po prawidłowym zalogowaniu ukarze nam się, $ lub #, czyli Unix'owski prompt. Unix składa się z trzech komponentów: kernela, shella i systemu plików: • Kernel jest głównym jądrem systemu, zarządza pamięcią, systemem plików oraz programowymi i sprzętowymi urządzeniami. • Shell to program komputerowy pełniący rolę pośrednika pomiędzy system operacyjnym lub aplikacjami a użytkownikiem, przyjmując jego polecenia i "wyprowadzając" wyniki działania programów.

4. Korzeń drzewa „root” -/ Pliki systemowe w katalogach: /etc /var /bin /sbin ... Urządzenia(zawsze widoczne jako pliki) /dev/... Nasz katalog domowy: /home/users/jan/... mount [urządzenie] miejsce Urządzenie zamontowane /mnt/... dyski, partycje....

5. Gdzie jesteśmy? Aby określić w jakim miejscu na dysku się znajdujemy, można napisać:$ pwd/home/jasio$ Dla uzyskania więcej informacji o poleceniu:$ man pwdpojawi się manualTak sprawdza się każde polecenie którego nie znasz!

6. Jak zobaczyć zawartość katalogu i nasze uprawnienia?

7. Polecenie chmod - służy do nadawania praw dostępu do pliku/katalogu. Każdy plik/katalog jest podzielony na 3 części (jeżeli chodzi o prawa dostępu). -rwxrwxrwx | \ | /  \ | /  \ | / 0 1     2     3 0 – ta informacja mówi nam czy mamy do czynienia z plikiem czy z katalogiem,1 – prawa dostępu dla właściciela,2 – prawa dostępu dla grupy,3 – prawa dostępu dla pozostałych użytkowników. Poszczególne litery oznaczają: r – prawo do czytania,w – prawo do zapisu,x – prawo do wykonywania.

8. Ustawić prawa można na dwa sposoby: • pierwszy sposób: • # chmod +r plik • Nadaliśmy plikowi - plik prawo do odczytu. Jeżeli te prawo chcemy usunąć to wystarczy, że zamiast plusa wstawimy znak "-". • nadawanie praw dostępu za pomocą liczb. • 0 – brak jakichkolwiek uprawnień, 1 – --x, 2 – -w-, 3 – -wx, 4 – r--, 5 – r-x, 6 – rw-, 7 – rwx. • Jeżeli chcemy teraz nadać prawa dostępu do jakiegoś pliku wystarczy, że użyjemy polecenia chmod, np.: • # chmod 700 plik • Teraz plik otrzymał następujące prawa dostępu: rwx------. Oznacza to, że nikt po za właścicielem nie będzie mógł go wykonać, czytać czy modyfikować go.

9. Poruszanie się po systemie plików cd – zmienia katalog (ang. change directory) np.: cd .. – przejdziemy do wyższego katalogu (rodzica)cd katalog1 – wejdziemy do katalogu 'katalog1'cd /etc/rc.d – wejdziemy do katalogu '/etc/rc.d'cd / – wejdziemy do głównego (root) katalogucd ~  – przejdziemy do katalogu domowego 

10. mkdir – tworzy katalog np.: mkdir lala – tworzy katalog 'lala'mkdir k1/k2 – tworzy katalog 'k2' w katalogu 'k1' (jeśli trzeba to tworzy katalog 'k1')mkdir -p k1/k2/k3 – tworzy po kolei 'k1', 'k2', 'k3' w sobie (konieczny parametr -p 'parent')mkdir k1 k2 k3 – tworzy katalogi w bieżącym katalogurmdir – usuwa katalog (musi być pusty!) np.: rmdir k1 – usuwa katalog 'k1'rmdir k1 k2 k3 – usuwa katalogi

11. cp – kopiowanie plików np.: cp p1p2 – kopiuje plik 'p1' do pliku 'p2'cp p1 /etc – kopiuje plik 'p1' do katalogu '/etc'cp -i p1p2 – kopiuje plik 'p1' do pliku 'p2' ale jeśli plik 'p2' istnieje pyta się czy go zamazaćcp -r k1k2 – kopiuje katalog 'k1' i automatycznie tworzy katalog 'k2'mv – przenoszenie i zmiana nazwy plików np.: mv p1p2 – zmienia nazwę z 'p1' na 'p2'mv p1 /etc – przenosi plik 'p1' do katalogu '/etc'mv -i p1p2 – przenosi plik 'p1' do pliku 'p2' ale jeśli plik 'p2' istnieje pyta się czy go zamazać.

12. rm – usuwa plik np.: rm p1 – usuwa plik 'p1'rm -i p1 – pyta się czy usunąć i po potwierdzeniu usuwarm -r k1 – usuwa katalog, wszystkie pliki i podkatalogi!!!cat – wypisuje zawartość pliku na standardowe wyjście (ekran, plik ...) np.: cat p1 – wyświetla zawartość pliku 'p1'cat > p1 – pozwala zapisać tekst do pliku 'p1' po naciśnięciu Ctrl-D Obok polecenia 'cat', możemy użyć jeszcze 'more' czy 'less', które są dostępne w niektórych instalacjach Unix'a, np. Linux'a.

13. Czasami chcemy się zorientować z kim jednocześnie jesteśmy w systemie.

14. Polecenia procesowe Do obsługi procesów (uruchomionych programów) i zadań (wiele procesów), bardzo użytecznym programem jest 'ps' (ang. proces status). $ psPID TTY STAT TIME COMMAND282 1 S 0:02 /bin/login 285 4 S 0:00 (mingetty)286 5 S 0:00 (mingetty) USER – użytkownik procesuPID – numer identyfikacyjny procesuTTY – procesy związane z naszym terminalemSTAT – status procesuTIME – jak długo działa procesCOMMAND – nazwa programu, której odpowiada proces

15. Po wydaniu polecenia 'ps -aux', gdzie parametry oznaczają: a – wszystkie procesy (all)x – dodanie procesów nie kontrolowanych przez terminal (ang. deteched)u – identyfikacja użytkowników (users) otrzymujemy listę wszystkich procesów.  Każdy proces, możemy zabić poleceniem:$ kill [PID]

16. Edytory Vi

17. Podstawowe operacje edycyjne Aby przejść do trybu wprowadzania poleceń należy nacisnąć klawisz <Esc> Żeby rozpocząć edytowanie otwartego pliku należy nacisnąć klawisz <Insert> :q – wyjście z programu :q! – wyjście bez zapisania :w plik– zapisanie zawartości bufora do pliku :wq – zapis i wyjście :e plik – rozpoczęcie edycji pliku :r plik – wstawienie zawartości pliku za bieżącym wierszem :next / :previous – następny/poprzedni plik :split –podział okna

19. Ctrl+W – przełączanie między oknami y – kopiowanie d – kasowanie po y, d można podać np. 20{strzałka w prawo} co oznacza 20 kolejnych znaków, w oznacza słowo, podwojenie y lub d oznacza kopiowanie/kasowanie całej linii x – kasuje tyle znaków jaka liczbą poprzedzony p –wklejapo P – wkleja przed / – szukanie N – poprzednie znalezienie n – następne znalezienie