EDUKACJA GLOBALNA

1. EDUKACJA GLOBALNA Jak przekazywać wiedzę młodym ludziom, by wzbudzić ich ciekawość? Sylwia Gajownik, Fundacja Kultury Chrześcijańskiej ZNAK Kraków, 18 października 2013

2. Wprowadzenie Współczesny świat, to współzależności globalne, przenikające się systemy kulturowe, środowiskowe, ekonomiczne, społeczne, politycznei technologiczne. Pozytywne aspekty: szeroki dostęp do wiedzy, produktów, nauki, technologii, duże możliwości osobistego rozwoju, duża możliwość współpracy na rzecz rozwiązywania wspólnych problemów, wielokulturowość, rozwój społeczeństwi społeczności lokalnych Negatywne aspekty: wzrost ubóstwa, przepaść pomiędzy krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się, przymusowe migracje, naruszenia praw człowieka, rasizm, ksenofobia oraz ekologiczne reperkusje w postaci zmian klimatu, zanieczyszczenia środowiska, wyczerpywanie zasobów naturalnych

3. Fundamenty edukacji globalnej Z tworzeniem koncepcji edukacji globalnej wiąże się wiele międzynarodowych dokumentów (deklaracji, rezolucji, kodeksów) Najważniejsze: • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, (Zgromadzenie Ogólne ONZ,10 grudnia 1948 roku) • Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych – tzw. Milenijne Cele Rozwoju, (55 sesja Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych,8 września 2000) • Deklaracja Globalnej Edukacji z Maastricht (Europejski Kongres Edukacji Globalnej, Maastricht, Holandia 15-17 listopada 2002)

4. Definicje edukacji globalnej Edukacja globalna jest edukacją, która otwiera ludziom oczy i umysły na świat oraz uświadamia o konieczności podejmowania działań na rzecz dążenia do większej sprawiedliwości, równości i zagwarantowania respektowania praw człowieka dla wszystkich. (Centrum Północ-Południe Rady Europy 2002r. ) Edukacja globalna to część kształcenia obywatelskiego i wychowania, która rozszerza jego zakres przez uświadamianie istnienia zjawisk i współzależności łączących ludzi i miejsca. Jej celem jest przygotowanie odbiorców do stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości. Przez współzależności rozumiemy wzajemne powiązania i przenikanie systemów kulturowych, środowiskowych, ekonomicznych, społecznych, politycznychi technologicznych. (Definicja wypracowana przez międzysektorowy zespół złożony z nauczycieli, doradców i konsultantów metodycznych oraz przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, władz oświatowych, uczelni wyższych i organizacji pozarządowych, 2010r.)

5. Definicje edukacji globalnej - cd Szczególnie istotne w edukacji globalnej jest: tłumaczenie przyczyn i konsekwencji opisywanych zjawisk przedstawianie perspektywy globalnego Południa rozumienie świata jako złożonego i dynamicznie zmieniającego się systemu kształtowanie krytycznego myślenia i zmianę postaw przełamywanie istniejących stereotypów i uprzedzeń ukazywanie wpływu jednostki na globalne procesy i wpływu globalnych procesów na jednostkę.

6. Cele edukacji globalnej zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa na świecie poprawa jakości życia w krajach Globalnego Południa zapewnienie zrównoważonego rozwoju budowanie partnerskich relacji gospodarczych i społecznych pomiędzy krajami Globalnej Północy i Globalnego Południa.

7. Zakres tematyczny edukacji globalnej Odpowiedzialna konsumpcja i sprawiedliwy handel (fair trade) Globalne współzależności Zrównoważony rozwój i zmiany klimatu Milenijne Cele Rozwoju Kryzys żywnościowy Prawa człowieka, prawo do wody, edukacji, rozwoju Konflikt i pokój Migracje i uchodźcy Edukacja międzykulturowa

8. Dlaczego edukacja globalna w edukacji formalnej i nieformalnej? • Edukacja globalna zamiast dzielenia ludzi na drodze współzawodnictwa, konfliktu, strachu i nienawiści, kwestionuje chciwość, nierównościi egocentryzm poprzez współpracę i solidarność • Edukacja globalna poprzez sposób wprowadzania zmian na poziomie lokalnym wpływa na poziom globalny • Edukacja globalna stwarza przestrzeń dla wartości, spraw i podejść niebędących w centrum uwagi edukacji formalnej • Edukacja globalna umożliwia zabranie głosu wszystkim ludziom również zmarginalizowanym

9. Co jest ważne w nauczaniu o edukacji globalnej? • Podczas tworzenia programu edukacji globalnej w świetlicy i wyboru właściwych metod koniecznie należy wziąć pod uwagę wiek, liczbę uczestników zajęć, różnorodność społeczną i kulturową oraz dostępny czas, materiały i przestrzeń. Koniecznie należy określić kontekst, w jakim funkcjonują uczestnicy zajęć i wspólnej eksploracji ich potrzeb. • Uczestnicy zajęć muszą zdawać sobie sprawę z realiów, aby mieć świadomość globalnego społeczeństwa i rozwinąć w sobie wartości dotyczące prawa każdej osoby do godnego życia. • Konieczne dla zrozumienia kwestii związanych z edukacją globalną jest odniesienie się do sytuacji z własnej rzeczywistości i codziennego życia • Stymulowanie ciekawości jako ważny krok do rozwoju krytycznego myślenia i stymulowanie kreatywności jako warunek wyjściowy dla rozwoju perspektyw i możliwości pokojowego, zrównoważonego świata

10. Realizacja edukacji globalnej Edukacja globalna pozwala na wykorzystanie różnych metod, ponieważ nakierowana jest nie tylko na samo przyswojenie wiedzy, ale także na proces w którym uczestnicy „uczą się, jak się uczyć”. Najlepiej sprawdzają się aktywności interaktywne - warsztaty, w których uczestnicyi prowadzący przyglądają się głębiej korzeniom i przyczynom wydarzeń, dzielą się pomysłami na rozwiązanie. Elementy warsztatu: • Symulacje • Gry • Odgrywanie ról • Ćwiczenia polegające na rozwiązywaniu problemów • Debaty • Dyskusje i praca w grupach • Aktywności związane ze sztuką (muzyka, taniec) WAŻNE: każda aktywność związana z edukacją globalną powinna przypominać orkiestrę, gdzie wszyscy mają swoją część do zagrania na rzecz doskonałego wykonania symfonii (czyli wspólnego celu), a prowadzący przyjmuje rolę „dyrygenta”. Role są ustalane, omawiane nie narzucane z góry

11. Dobre praktyki edukacji globalnej do wykorzystania w klasie/świetlicy/bibliotece Metoda projektowa Jest to bardzo kreatywna metoda, która bazuje na pracy zespołowej, współpracy i konieczności wykazania się kreatywnością. Doskonałą okazją do realizacji projektów jest np. Tydzień Edukacji Globalnej. Można ją rozwijać wykorzystując następujące narzędzia: • Powiązanie światowe: można zaprosić ludzi z innych krajów lub – jak to jest możliwe odwiedzić inne kraje, organizując wielokulturowe wydarzenia, zabawy czy inne aktywności w przestrzeni publicznej, angażują ludzi z innych kultur w nasze aktywności. • Międzynarodowe partnerstwa, dzięki którym łatwiej jest zrozumieć globalne współzależności, łatwiej pokonać uprzedzenia i stereotypy, ale także wzmocnienie kompetencji uczestników w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii komunikacyjnych, znajomość języków obcych, zarządzania projektami.

12. Edukacja globalna – ważne daty Wybrane daty z kalendarium praw człowieka: • 21 marca - Międzynarodowy Dzień Eliminacji Dyskryminacji Rasowej • 22 marca – Światowy Dzień Wody • Druga sobota maja – Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu • 15 czerwca – Światowy Dzień Żywności • 20 czerwca – Międzynarodowy Dzień Uchodźcy • 16 listopada – Międzynarodowy Dzień Tolerancji • 10 grudnia – Dzień Praw Człowieka

13. Edukacja globalna w Polsce Projekty edukacyjne organizacji pozarządowych obejmują najczęściej pracę z nauczycielami i uczniami (obecność zagadnień edukacji globalnej w podstawie programowej). Są to przede wszystkim: • Szkolenia dla nauczycieli i edukatorów nieformalnych ( w tym e-learning) • Warsztaty dla młodzieży (gimnazjalnej, licealnej) • Programy edukacyjne dostosowane poziomu przedszkolnego i wczesnoszkolnego • Publikacje z materiałami dydaktycznymi dla nauczycieli i edukatorów nieformalnych • Wydarzenia i akcje edukacyjne otwarte dla szerokiego odbiorcy

14. Edukacja globalna w Polsce Wybrane organizacje pozarządowe zaangażowane w realizację edukacji globalnej w Polsce dysponujące wysokiej jakości materiałami edukacyjnymi: • Ośrodek Rozwoju Edukacji: www.ore.edu.pl • Centrum Edukacji Obywatelskiej: www.ceo.org.pl • Instytut Globalnej Odpowiedzialności: www.igo.org.pl • Fundacja Edukacja dla Demokracji: www.edudemo.org.pl • Polska Zielona Sieć: www.ekonsument.pl • Polska Akcja Humanitarna: www.pah.org.pl • Grupa Zagranica: www.zagranica.org.pl • Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”: http://eduglob.zrodla.org • Program Akcja dla Globalnego Południa: www.globalnepoludnie.pl • Fundacja Kultury Chrześcijańskiej Znak: www.etyczne.pl

15. Edukacja globalna - ewaluacja W lutym i marcu 2012 roku grupa robocza ds. edukacji globalnej (Grupa Zagranica) przeprowadziła po raz pierwszy proces partnerskiego przeglądu realizowanych w Polsce inicjatyw z zakresu edukacji globalnej.  Celem inicjatywy było również zidentyfikowanie wyzwań, które stoją przed autorami publikacji oraz projektów z zakresu edukacji globalnej oraz próba sformułowania praktycznych wskazówek, które byłyby odpowiedzią na istniejące trudności.  W wyniku przeglądu, w którym udział wzięło 20 organizacji i instytucji, wyłoniono dobre praktyki oraz opracowano rekomendacje  z następujących trzech obszarów działalności: • materiały edukacyjne, • akcje i działania kampanijne proponowane różnym grupom, w tym uczniom i nauczycielom, • programy wsparcia dla szkół i nauczycieli. Raport z przeglądu dostępny jest na stronie: www.zagranica.org.pl

16. Edukacja globalna Bardzo dziękuję za uwagę i zapraszam do kontaktu z nami: FUNDACJA KULTURY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ ZNAK UL. KOŚCIUSZKI 37 30-105 KRAKÓW www.fundacja.znak.org.pl fundacja@znak.org.pl