1 / 22

Ç ështjet mbi Kualitetin e Ujit të Pijshëm Takim Pune mbi Marrëdhëniet me Konsumatorë nr 10 Graham Cleverly

Ç ështjet mbi Kualitetin e Ujit të Pijshëm Takim Pune mbi Marrëdhëniet me Konsumatorë nr 10 Graham Cleverly. 9 Korrik 2008. Kualiteti i Ujit të Pijshëm: Hyrje.

eze
Download Presentation

Ç ështjet mbi Kualitetin e Ujit të Pijshëm Takim Pune mbi Marrëdhëniet me Konsumatorë nr 10 Graham Cleverly

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Çështjet mbi Kualitetin e Ujit të Pijshëm Takim Pune mbi Marrëdhëniet me Konsumatorë nr 10Graham Cleverly 9 Korrik 2008

  2. Kualiteti i Ujit të Pijshëm: Hyrje • Kualiteti i Ujit – mund të jetë çështje e Jetës dhe Vdekjes. Rregullatorët duhet të sigurojnë që standardet e kualitetit të ujit të pijshëm të respektohen gjatë gjithës kohës: • Qëllimet kryesore të Ofruesit e Shërbimeve (dhe Rregullatorëve) është që të sigurojnë: • Të mos ketë kontaminime bakteriologjike në ujin e trajtuar në pikën e shfrytëzimit! • Që sterilizimi i ujit të pijshëm të jetë efektiv - pa kompromis! • Konsumatorëve (dhe të tjerëve) të ofrohen informacionet adekuate dhe me kohë në rast të problemeve rreth kualitetit të ujit të pijshëm 2

  3. Roli i ZRRUM-it dhe IKSHP • Udhëzimi Administrativ i IKSHPK UA 2/1999 • IKSHP ka përgjegjësi të aplikojëstandardepër kualitetin e ujit të pijshëm por aktualisht IKSHPK nuk ka fuqi ligjore për ta bërë këtë! • Përgjegjësia e IKSHPK përfshinë Ndërmarrjet publike dhe private • Rregullore e ZRRUM-it 2004/49 dhe Ligji i ri 03/L-086 • ZRRUM-i ka fuqi ligjore sipas nenit 32.1d të gjobisë Ofruesit e Shërbimeve për “furnizimin e ujit që nuk është i pijshëm” • Këto fuqi përdoren vetëm për Ndërmarrjet Publike • ZRRUM-i nuk është përgjegjës për monitorimin e kualitetit të ujit (është roli i IKSHP) 3

  4. Rregullat e ZRRUM-it - Standardet e Shërbimit 1/3 Rregullat mbi Standardet e Shërbimit, Neni 17.1 • është përgjegjësi e Ofruesit të Shërbimeve të “veprojë sipas udhëzimeve të lëshuara nga IKSHP për informimin e konsumatorëve nëse për çfarëdo arsye, standardet e kualitetit të ujit të pijshëm bien nën nivelin minimal” • Mirëpo, Udhëzimi Administrativ 2/99 i IKSHP nuk i referohet këtyre “udhëzimeve”! • (Shënim: UA i IKSHP i referohet kërkesës që IKSHP të ketë procedura për shqyrtimit e shkaqeve nëse mostrat dështojnë) • .....Pra si mund të zgjidhet kjo çështje në legjislacionin aktual të Kosovës? 4

  5. Rregullat e ZRRUM-it - Standardet e Shërbimit 2/3 Neni 17.1 është gjithëpërfshirës: “për çfarëdo arsye” • Sipas tij bie përgjegjësia që të informohen konsumatorët për kompaninë e ujit (e jo IKSHP ose dikush tjetër). • Kjo mund të aplikohet p.sh. aty ku ka pasur probleme me ujin e pijshëm që të jetë në përputhshmëri me standardet-sidomos standardet mikrobiologjike • Ose në raste të ndotjeve ‘më të mëdha” ose shpërthimet e gypave • Ose pasojat e menaxhimit të dobët të kompanive p.sh. ku ka mungesë të klorit ose probleme në pajisjet e dozimit! 5

  6. Rregullat e ZRRUM-it - Standardet e Shërbimit 3/3 • Kompanitë nuk duhet të adoptojnë qasje të ‘shkujdesjes’, p.sh. : • “Konsumatorët e dinë se çka duhet të bëjnë-ky ka qenë një problem për një kohë të gjatë!” • Disa nga kompanitë në përgjigjet e tyre të Pyetësorit kanë thënë që “IKSHP i bën analizat” • Por nuk është çështja këtu! • Disa kompani në përgjigjet e tyre në Pyetësorin kanë thënë që “ka qenë përgjegjësia e IKSHP të informojnë konsumatorët”! • Kjo është përgjegjësi e kompanive! 6

  7. Parandalimi i Kontaminimit të Ujit 1/3 Furnizimi i vazhdueshëm, pandërprerje 24 orë është i nevojshëm • Shtypje me ndërprerje ndotje • Varet nga furnizimi i ujit të papërpunuar/trajtuar kundrejt kërkesës • Rrjedhjet e mëdha/shtypjet e ulëta ndikojnë në problemin përmes sifonit të ndotësve • Nëse furnizimi i vazhdueshëm nuk është i mundur atëherë kompanitë e ujit duhet të aplikojnë te ZRRUM-i për lirimin nga përmbushja e standardeve (Shiko Rregulloren 2004/49 Neni 13) 7

  8. Parandalimi i Kontaminimit të Ujit 2/3 • Çështjet e Klorizimit • Klori i mjaftueshëm duhet të shtohet ujit të trajtuar para se të përdoret për furnizim • Uji në rrjet dhe uji që përdoret nga konsumatorët ka nevojë për një sasi të mjaftueshme adekuate të klorit-bile edhe në fund të rrjetit • Kompanitë nuk duhet kurrë të mbesin pa klor dhe pajisjet e dozimit duhet gjithmonë të mirëmbahen • Kompanitë janë tani të përgjegjshme për porositjen e klorit në kohën e duhur (e jo AKM-a) • Nëse sistemi i klorizimit dështon dhe sigurisht që kjo të jetë rezultat i “ujit të pijshëm që ka ra nën minimum” atëherë konsumatorët dhe të tjerët duhet të informohen për këtë. 8

  9. Parandalimi i Kontaminimit të Ujit 3/3 Çështjet e Ndotjes Kimike • Kontaminimi i madh i rastësishëm ose i qëllimshëm i burimit të ujit të papërpunuar ose ujit të trajtuar me anë të shtimit të substancave kimike ose materieve tjera të ndotura • Shiko shembullin e parë në vijim • Konsumatorët dhe të tjerët duhet të informohen nga kompanitë e ujit 9

  10. Incidentet e Mëdha të Kontaminimit Ne do t’i shqyrtojmë dy ngjarje të mëdha lidhur me kualitetin e ujit që kanë ndodhur në MB kohën e fundit të cilat kanë prekur konsumatorët: 1. Incidenti i ndotjes me fenol në lumin Dee (MB) 1984 • Shije neveritëse e ujit të pijshëm 2. Përhapja e bakteries kriptosporidiumnë Northamptonshire (Qershor 2008-është ende duke vazhduar) • 250,000 konsumatorë duhet ta vlojnë ujin 10

  11. Incidentet e Mëdha :Një shembull 1/3 1. Incidenti i Ndotjes në Lumin Dee-1984 A. Ngjarja • Ndotja aksidentale nga përhapja e fenolit në Lumin Dee në kaptazhën më të madhe të furnizimit të ujit në Chester. • Ka ndodhur në një ditë të Premte në mbrëmje gjatë një feste Kombëtare. Vetëm stafi kryesor ka qenë në detyrë në impiantin e Trajtimin e Ujit. • Fenol+klor=TCP: shije e neveritshme!!! (por jo e dëmshme) • E vërejtur nga operatori i impiantit (dhe nga unë në kuzhinën time!) përderisa përgatisja një çaj! d.m.th. nuk është detektuar ngamostrimi i zakonshëm. 11

  12. Incidentet e Mëdha: Një shembull 2/3 Incident i Ndotjes në lumin Dee-1984 B. Pasojat • Asnjë informacion nuk iu është dhënë konsumatorëve për 3 ditë d.m.th. deri të Hënën. • Ndotësi industrial është identifikuar por kurrë nuk është dënuar (mungesë e dëshmive) • Nuk ka ekzistuar asnjë plan mbi Rastet Emergjente nga Kompania e Ujit. • Pas kësaj, legjislacioni i ri Kombëtar (Zonat për Mbrojtjen e Ujit) është vë në fuqi për të parandaluar përsëritjen e incidentit me anë të kontrollimit të rezervuarve industriale në kaptazhën e lumit Dee. 12

  13. Incidentet e Mëdha: Një shembull 3/3 Incident i Ndotjes në lumin Dee-1984 C. Përvoja e fituar: • Incidentet e ndotjes kanë ndodhur shpesh në kohë të papërshtatshme • Procedurat e Shkruara mbi Rastet Emergjente kanë qenë të nevojshme nga Kompanitë e ujit për t’u marrë me ngjarjet emëdha përfshirë edhe njoftimin e konsumatorëve për ngjarjet e ndodhura dhe çka duhet apo nuk duhet të bëjnë 13

  14. Incidentet e Mëdha: Shembulli i dytë 1/2 2. Përhapja e bakterieskriptosporidium në Northamptonshire në Qershor 2008 • A. Ngjarja • Bakteria Kriptosporidiumështë zbuluar gjatë analizës rutinore të ujit nga impiantet e trajtimit të ujit në Anglinë qendrore • Bakteria ka shkaktuar mundime akute të stomakut (por jo fatale) • Furnizimi me ujë nga impianti i ka prekur 250,000 njerëz 14

  15. Incidentet e Mëdha: Një shembull 2/3 B. Pasojat • 250,000 njerëzve iu është thënë ta vlojnë ujin • Uji në shishe është harxhuar shumë shpejtë • Shumë shkolla janë mbyllur • Kompania e ujit: • Jep njoftime/paralajmërime nëpërmjet radios, broshurave dhe web-faqes për vlimin e ujit të pijshëm, ujin për përgatitjen e ushqimit dhe larjen e dhëmbëve. • Furnizon shkollat dhe njerëzit me ujë në shishe sipas “Regjistrit” • Ka filluar me pastrimin e pusetave • Këshillon konsumatorët të kontaktojnë mjekun ose njësinë lokale të shëndetit 15

  16. Konkluzionet 1/2 • Aksidentet që shpien në problemet në kualitetin e ujit të pijshëm shpesh ndodhin në kohën e papërshtatshme (p.sh. gjatë fundjavës) • Problemet e shpeshta paraqiten nga ngjarjet e vogla p.sh. shpërthimi i gypave / kontaminimi/probleme në pajisjet e klorizimit • Procedurat e Shkruara të Brendshme shpesh nuk janë në dispozicion në Kompanitë e Ujit dhe shpesh bëhen gabime gjatë identifikimit të shkaqeve dhe zgjidhjeve • Stafi për shërbime operative dhe që kanë të bëjnë me konsumatorët nuk janë gjithmonë të trajnuar në mënyrë adekuate 16

  17. Konkluzionet (konsumatorët) 2/2 • Planet e Veprimit për Rastet Emergjente lidhur me ngjarjet e mëdha do të ishin të dobishme por shpesh nuk janë në dispozicion, nuk janë të qarta ose nukfreskohen • Bashkëpunimi i ngushtë dhe i hapur në mes të Rregullatorëve dhe organeve tjera dhe Ofruesit e Shërbimeve është shumë i rëndësishëm për zgjidhjen e problemit • Ndonjëherë konsumatorët nuk informohen për një kohë të gjatë dhe informacioni që i ofrohet është ndonjëherë çorientues-që shpie në konfuzion • Shpesh ekzistojnë pajisjet e kufizuara dhe trajnimi i kufizuar për përdorimin e pajisjeve alternative • Konsumatorët nuk kanë përvojë që të ndërmarrin veprime korrektuese (p.sh. vlimi i ujit) pa këshillat paraprake adekuate dhe me kohë 17

  18. Praktika e Mirë në MB 1/3 • Secila kompani duhet të ketë broshura standarde që i shpërndahen konsumatorëve lidhur me njoftimet në vijim: • Njoftimet për mos përdorim (të ujit) - uji të mos përdoret për çfarëdo qëllime • Njoftimet për mos pirjen e ujit - uji mund të përdoret për pastrimin, larjen, etj. • Njoftimet për vlimin e ujit - uji duhet të vlohet para se të përdoret për pirje ose përgatitjen e ushqimit • Shpërndarja e njoftimeve • Kopjet e forta duhet të shpërndahen shpejt secilit konsumator përmes përdorimit të kompanisë private postare • Bëhen njoftime përmes radiove lokal për të paralajmëruar konsumatorët • Altoparlantët duhet të përdoren në zonat e prekura • Stafi në qendrën e thirrjeve në kompani i ka dokumentet standarde lidhur me njoftimet e ndryshme 18

  19. Praktika e Mirë në MB 2/3 • Ofrimi i furnizimeve alternative të ujit • Kompanitë e ujit duhet të kenë plane për rastet e paparashikueshme që të furnizojnë së paku 10 litra ujë për person në ditë në rastet emergjente • është kompania ajo që duhet të vendos se si ta bëjë këtë • Me anë të cisternave • Uji në shishe • Pas dështimit kur 350,000 qytetarë kanë mbetur 16 ditë pa ujë, Rregullatori i ujit të pijshëm në UK është duke punuar me UKL institutin e shëndetit për të përmirësuar komunikimin me konsumatorët 19

  20. Konkluzionet për Kosovën Kujtoni Lima, Peru 1991 • Mbi 6,000 njerëz kanë vdekur nga sëmundja e kolerës kur kompania e ujit e ka ndaluar klorizimin! • Gjërat mund të shkojnë shumë keq dhe ndonjëherë të kenë pasoja shumë alarmante! • KËSHTU QË …krijoni procedura formale dhe plane për rastet e paparashikueshme për trajtimin e problemeve të papritura që mund të ndodhin në kualitetin e ujit të pijshëm • Mos pritni që të menaxhoni cilindo problem pa planifikim paraprak 20

  21. Praktika e Mirë në MB 3/3 • Sipas legjislacionit primar të ri, Kompanitë e Ujit në Angli dhe Uells duhet të njoftojnë organet në vijim në rast të paraqitjes së problemeve në kualitetin e ujit: • Komunën • Autoritetin e Shëndetit • Komisionin për Shërbimet ndaj Konsumatorëve • Rregullatorin për Kualitetin e Ujit të Pijshëm (Inspektorati për Ujin e Pijshëm, DWI) 21

  22. Hapat e mëtejmë të rekomanduara për Kosovën • IKSHP/ ZRRUM • “Rregullat” e reja duhet të nxirren sa m shpejtë që është e mundur, të cilat Ofruesi i Shërbimeve duhet t’i respektojë në rastet e problemeve në kualitetin e ujit të pijshëm • Në rregullat gjithashtu duhet të përfshihen udhëzime mbi informacionet që duhet t’i ofrohen konsumatorëve nga kompanitë etj. p.sh. • Njoftimet nëpërmjet radios/mediave mbi shkaqet dhe pasojat e mundshme • Njoftimet mbi Mospërdorimin e Ujit/Mos pirjen e ujit/Vlimin e ujit • Aranzhimet e furnizimit alternativ • Kohën për informimin e konsumatorëve • Duhet të merren parasysh gjithashtu edhe çështjet gjuhësore • Cilat organizata duhet të njoftohen? • Fushëveprimi për ZRRUM-in/IKSHP/Kompanitë e Ujit për të punuar së bashku në përpilimin e Rregullave. 22

More Related