Autoportret polskich (neo)pogan

1. Autoportret polskich (neo)pogan prezentacja wyników badań ankietowych Alicja Barcikowska II Konferencja naukowa „Neopogaństwo w Polsce” 19-20.03.2009 Kraków

2. Tożsamość - definicje W psychologii funkcjonuje wiele ujęć tożsamości. Tożsamość jest to: • zbiór samookreśleń, czyli suma wszystkich odpowiedzi, jakich osoba może udzielić na pytanie „kim jestem?” • zbiór cech wyróżnionych, subiektywnie najważniejszych(H. Marcus, M. Jarymowicz, A. Bikont) • relacja przynależności, utożsamiania się z innymi ludźmi (tożsamość społeczna jako zbiór wszystkich społecznych identyfikacji dokonanych przez daną osobę ) • narracja, biografia

3. Tożsamość – definicje cd. • Można też wyróżnić: -         ujęcie podmiotowe i przedmiotowe. Podmiotowe związane jest z poczuciami, natomiast przedmiotowe wiąże się z aktami poznawczymi i samowiedzą; -         ze względu na pozycję obserwatora wyróżnia się tożsamość zewnętrzną oraz wewnętrzną; -         odróżnia się tożsamość prywatną i publiczną.

4. Metodologia badań • Do badań wykorzystano ankietę własnej konstrukcji, założoną w serwisie www.ebadania.pl Badanie skierowane było do osób określających się jako poganie / rodzimowiercy / okultyści. • Anonimowa ankieta składała się z 10 pytań dotyczących różnych aspektów życia oraz metryczki (płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania) • Ankieta była aktywna od 07.02.2009 do 28.02.2009

5. Charakterystyka grupy badanej Odpowiedzi udzieliło 186 respondentów, w tym 75kobiet i 111 mężczyzn. Konieczne okazało się jednak dokonanie pewnej selekcji materiału badawczego. Odrzucono 7 ankiet ze względu na niespełnienie kryterium wiekowego – osoby poniżej 15 roku życia, kontynuujące jeszcze naukę w klasach gimnazjalnych oraz 2 ankiety ze względu na brak pozytywnego określenia własnej tożsamości. Po uwzględnieniu powyższych kryteriów, analizie poddano 177 ankiet.

6. Charakterystyka grupy badanej Płeć respondentów: • 70 kobiet ( 39,5 %) • 107 mężczyzn Wiek • 15 - 18 lat – 21 osób, • 19 - 25 lat – 80 osób, • 26 - 35 lat – 51 osoby, • 36 - 45 lat – 17 osób, • 46 – 55 lat – 7 osób, • powyżej 55 lat – 1 osoba

7. Charakterystyka grupy badanej

8. Charakterystyka grupy badanej

9. Najczęściej wybierane terminyŚrednio osoby badane wskazywały 5,48 określeń jako „bardzo dobrze pasujące do swoich poglądów” i „dobrze pasujące do swoich poglądów”

10. Udział kobiet wśród przedstawicieli wybranych ścieżek

11. Najrzadziej wskazywane terminy

12. Odrzucane terminy • Terminy, które najczęściej wskazywane były jako nie pasujące lub słabo pasujące do poglądów respondentów: -         chrześcijaństwo – 153 osoby, -         satanizm – 137, -         ateizm – 131, -         new age – 122.

13. Okres zaangażowania w wybrany światopogląd, wyznanie

14. Utrzymywanie bezpośrednich kontaktów ze współwyznawcami

15. Utrzymywanie internetowych kontaktów ze współwyznawcami

16. (Neo)poganizm • 90 osób użyło zarówno określenia „poganizm” jak i „neopoganizm”. • Osób, które użyły wyłącznie terminu „neopoganizm” było 18, przy czym większość z nich przypisała terminowi „poganizm” wartość 3 – „średnio pasuje do moich poglądów” • Spośród osób używających określenia „poganizm”, 17 uznało termin „neopoganizm” za mniej odpowiedni • Łącznie, terminu „poganizm” lub „neopoganizm” użyło 125 osób badanych (70,6 %).

17. Czarostwo • Spośród 79 osób używających określenia „czarostwo” –    59 osób użyło również terminu noepoganizm (74,7 %) –    51 użyło terminu „ezoteryka” (64,5 %) - 47 wybrało także termin „okultyzm” (59,5%)

18. Rodzimowierstwo • Spośród 71 osób, które wskazały termin „rodzimowierstwo”, 54 wskazało też „poganizm” (76%) , a 52 „neopoganizm” (73%), łącznie 61 osób (ok. 86%) wybrało jednocześnie terminy „rodzimowierstwo” i „poganizm” lub „neopoganizm”, natomiast 5 osób odrzuciło oba te terminy jako słabo lub zupełnie nie pasujące. Pojawiały się też wybory: „średnio pasuje” i „nie wiem”.

19. Neo-poganizm a inne terminy Łącznie, terminu „poganizm” lub „neopoganizm” użyło 125 osób badanych. Osoby te wskazały również terminy: • czarostwo – użyło go 66 osób (z 79, które wybrały „czarostwo”, co stanowi 83,5%) • wicca – 63 (z 70, 90%) • rodzimowierstwo – 61 ( z 71, 85,9%) • ezoteryka – 57 (z 77, 74% ) • okultyzm – 51 (z 76, 67,1%) • własnowierstwo – 48 (z 76, 63,1%) • druidyzm – 47 (z 52, 90,3%) • szamanizm – 41 (z 54, 75,9%) • thelema – 27 (z 52, 51,9%)

20. Najważniejsze w byciu neo-poganinem • Własny, wolny wybór, bycie w zgodzie z sobą – 53 • Szacunek dla natury, kult natury – 42 • Wartości, etyka – 25 • Kult bogów, kontakt z nimi - 24 • Tradycja, dziedzictwo przodków – 24 • Stały rozwój własny, rozwój duchowy– 22 • Poznawanie, poszerzanie wiedzy – 13 • Przeciwstawienie się chrześcijaństwu – 6 • Patriotyzm – 5 • Celebracja świąt - 4 • Doświadczenie sacrum – 3 • Magia – 2 • Inne odpowiedzi - 9

21. Celebracja świąt i rytuałówW jakim stopniu ważne jest dla neo-pogan celebrowanie świąt i odprawianie rytuałów.

23. Najtrudniejsze w byciu neo-poganinem • Nietolerancja wobec neo-pogaństwa – 59, • Przeszkody wewnętrzne (lenistwo, własne ego itp.) – 22, • Brak lub niewystarczająca ilość kontaktów ze współwyznawcami – 17, • Dominacja Kościoła katolickiego w Polsce – 15 • Ograniczony dostęp do informacji, źródeł wiedzy – 13 • Sprzeciw rodziny – 11 • Czynniki cywilizacyjno-kulturowe - 10 • Brak przeszkód – 8 • Niewystarczająca organizacja ruchu neopogańskiego – 4 • Brak czasu na praktyki, pokrywanie się terminów świąt z dniami pracy – 3

24. Propozycje zmian w zakresie komunikacji i organizacji spotkań • Częstsze spotkania, więcej znajomych, więcej bezpośrednich spotkań: - Częstsze spotkania połączone ze wspólnym celebrowaniem świąt. - Chciałbym aby spotkania te były częstsze i miały charakter bardziej merytoryczny niż towarzyski (tzn więcej rozmów o praktyce i duchowości). - Chciałbym żeby w moim otoczeniu było takich osób więcej, byśmy mogli wspólnie organizować praktyki i zacząć tworzyć podwaliny dla społeczności: budować świątynie, bawić się razem, itd. - Więcej spotkań w realu. I konkretnej współpracy, realizacji wspólnych przedsięwzięć zarówno związanych ze sferą wiary, jak i praktyczną ochroną środowiska. • Lepsza organizacja: - Chciałbym by obrzędy były traktowane poważniej w swej organizacji... by przybrały wygląd tych z Rosji i Ukrainy. Lepsza ich organizacja. - Lepiej je organizować. Posiadać też dla nich pewną bazę materialną i organizacyjną. - Czekam na spotkanie ogólnorodzimowiercze, ponad organizacyjne (łączące możliwie wiele nurtów polskiego rodzimowierstwa) - Porozumienie między grupami rodzimowierców! Nie wiem czemu, ale jest z tym problem! Czasem można mieć inne priorytety, ale w końcu i tak jest nas mało, więc można byłoby się wspierać.

25. Propozycje zmian w zakresie komunikacji i organizacji spotkań – cd. • Charakter, atmosfera spotkań: - Większe skupienie na rytuałach, a nie tylko na pogadankach; - Spotkania typu konferencyjnego byłyby miłe; - Grupa jest zbyt sfeminizowana, za silnie nastawiona na czarostwo/wicca i przez to mało różnorodna. - Chciałabym, że mogło to prowadzić do jakiś głębszych form rytualnych - w sensie, że dało się znaleźć głębokie porozumienie na poziomie poglądów, ale to niemożliwe. - Chciałbym by rozmówcy zdobyli się na większy wysiłek intelektualny. Za dużo opowieści o "złych katolikach" a za mało "zrobiłem to, tamto, przeczytałem..." - Atmosferę. Uważam, że atmosfera otwartych spotkań jest pełna podejrzeń, zazdrości, zaszłości i skrywanej lub nie niechęci. Wolę spotkania mniejsze, które szczęśliwie odbywam regularnie. - Większe zaangażowanie, a nie tylko bierne uczestnictwo. - Jakość dyskusji.

26. Propozycje zmian w zakresie komunikacji i organizacji spotkań – cd. • Nawiązanie pierwszych kontaktów: - Chciałabym poznać kogoś o podobnych poglądach. - Chciałabym, żeby w ogóle były :) - Chciałbym w ogóle je nawiązać. • Dołączenie do grupy: - Chciałbym dołączyć do grupy rodzimowierców, uczestniczyć w zlotach. - Chciałabym, by w Polsce był kowen wiccański - ... może zapisać się do jakiegoś zgromadzenia - ... chętnie przystąpiłabym do kovenu • Nie wiem i brak odpowiedzi: 4 • Nic nie zmieniać, jest dobrze: 35 osób • Inne odpowiedzi: 13

27. Dziękuję za uwagę