System i struktura finansów publicznych

1. System i struktura finansów publicznych

2. System finansowy obejmuje: • Rynkowy system finansowy, • Publiczny system finansowy.

3. Rynkowy system finansowy obejmuje: • Instrumenty finansowe, • Rynki, • Instytucje finansowe, • Zasady, na jakich trzy powyższe elementy działają.

4. Publiczny system finansowy obejmuje: • Instytucje budżetowe, • Instrumenty fiskalne, • Publiczne instrumenty finansowe. • Instytucje fiskalne.

5. System finansów publicznych • Określa podmioty, które gromadzą i rozdysponowują środki publiczne, ich formę organizacyjną oraz zasady prowadzenia polityki finansowej: budżetu państwa, budżetów samorządowych, funduszów celowych.

6. System finansów publicznych można przedstawić w ujęciu: • Podmiotowym, • Prawnym, • Instytucjonalnym, • Instrumentalnym.

7. Sektor finansów publicznych dzieli się na: • Sektor rządowy, • Sektor samorządowy, • Sektor ubezpieczeń społecznych.

8. Jednostki budżetowe to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

9. Środki budżetu państwa przekazywane są jednostkom budżetowym w sposób hierarchiczny, wyróżnia się: • Dysponentów głównych (dysponentów części budżetowych), • Dysponentów drugiego stopnia, • Dysponentów trzeciego stopnia.

10. Formy organizacyjno-prawne • Na podstawie nowelizacji ustawy o finansach publicznych z dniem 1 stycznia 2005r. utworzono: rachunki dochodów własnych jednostek budżetowych. • Są to inaczej nazwane środki specjalne.

11. Fundusze motywacyjne • środki finansowe gromadzone na wyodrębnionych rachunkach bankowych, • środki uzyskane z tytułu przepadku rzeczy lub korzyści majątkowych pochodzących z ujawnienia przestępstw i wykroczeń, • przeznaczone na nagrody dla pracowników, którzy przyczynili się do uzyskania dochodów budżetu państwa z tego tytułu.

12. Gospodarstwa pomocnicze to wyodrębniona organizacyjnie i finansowo część działalności podstawowej jednostki budżetowej lub jej działalność uboczna. Gospodarstwo pomocnicze pokrywa swoje koszty z uzyskiwanych przychodów, może jednak także otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotowe.

13. Zakłady budżetowe to takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują zadania i pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych. Mogą również otrzymywać dotacje przedmiotowe, podmiotowe lub celowe na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji, a nowo tworzone zakłady – dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.

14. Fundusze celowe • nazywane także pozabudżetowymi lub parabudżetowymi, • tworzone ustawowo, • służą gromadzeniu środków wyodrębnionych z budżetu, • mogą być wykorzystywane jedynie na cele, dla których fundusze te zostały utworzone. • mogą działać jako osoby prawne lub jako wyodrębnione rachunki bankowe, którymi dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz.

15. Formy organizacyjno-prawne gospodarki budżetowej Jednostki budżetowe Zakłady budżetowe Fundusze celowe Gospodarstwo pomocnicze Budżetowanie brutto Budżetowanie netto

16. Budżetowanie brutto System powiązań polegający na objęciu budżetem pełnej wysokości dochodów i wydatków podmiotu sektora publicznego nazywany jest metodą budżetowania brutto (budżetowania bezpośredniego).

17. Jednostka budżetowa dochody wydatki Budżet państwa, gminy, powiatu, województwa Budżetowanie brutto

18. Budżetowanie netto • Gospodarka innych jednostek niż j.b. opiera się na budżetowaniu netto, czyli wynikowo. • Nadwyżka uzyskanych przychodów nad wydatkami rozliczana jest z budżetem, natomiast w przypadku odwrotnym (deficyt) jednostka może otrzymać dotację.

19. Do środków publicznych zaliczane są: 1. Dochody publiczne, 2. Środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, 3. Środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, niepodlegające zwrotowi, inne niż wymienione w pkt.2, 4. Przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, 5. Przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł.

20. Środki publicznemogą być wykorzystywane na: • Wydatki publiczne – utrzymanie sektora finansów publicznych i wykonywanie zadań państwa i samorządów terytorialnych na rzecz społeczeństwa realizowanych nieodpłatnie. • Rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

21. Bilans sektora finansów publicznych • Bilans dochodów i wydatków sektora finansów publicznych jest syntetycznym obrazem przepływów finansowych w państwie.

22. Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w latach 2001-2006 (w mld zł)

23. Struktura dochodów sektora finansów publicznych w latach 2001-2005 (w %)

24. Transfery wewnątrz sektora finansów publicznych: 1/4 • Dotacje i subwencje dla j.s.t., • Dotacje z budżetu państwa dla państwowych funduszy celowych, dla państwowych jednostek pozabudżetowych i do pozostałych jednostek sektora, • Składki na FUS i FGŚP, płacone z budżetu państwa, funduszy celowych, budżetów j.s.t. i pozostałych jednostek sektora,

25. Transfery wewnątrz sektora finansów publicznych: 3/4 • Dotacje z budżetów j.s.t. do jednostek pozabudżetowych samorządu terytorialnego, • Wpłaty budżetów samorządowych do samorządowych funduszy celowych, • Wpłaty do budżetu państwa od budżetów samorządowych, • Wpłaty państwowych jednostek pozabudżetowych do budżetu państwa,

26. Transfery wewnątrz sektora finansów publicznych: 4/4 • Wpłaty samorządowych jednostek pozabudżetowych do budżetu j.s.t, • Wpłaty państwowych funduszy celowych do budżetu państwa.

27. Wydatki netto sektora finansów publicznych • Są to wydatki sektora finansów publicznych po potrąceniu transferów między poszczególnymi segmentami sektora.

28. Wydatki netto sektora finansów publicznych w latach 2001-2005 (w mld zł)

29. Struktura wydatków netto sektora finansów publicznych w latach 2001-2005 (w %)