1 / 32

‘Nog lang niet achter de geraniums’ Bunnik , 26 juni 2013 Paul Schnabel Universiteit Utrecht

‘Nog lang niet achter de geraniums’ Bunnik , 26 juni 2013 Paul Schnabel Universiteit Utrecht. ZO BEGON HET … ‘Trekken van Drees’ Strijd om het staatspensioen Angst voor de oude dag: - Armoede - Afhankelijkheid - Aftakeling. Zo werd het : al meer dan 50 jaar AOW.

doane
Download Presentation

‘Nog lang niet achter de geraniums’ Bunnik , 26 juni 2013 Paul Schnabel Universiteit Utrecht

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ‘Nog lang niet achter de geraniums’Bunnik, 26 juni 2013Paul SchnabelUniversiteit Utrecht

  2. Sociaal en Cultureel Planbureau

  3. ZO BEGON HET …‘Trekken van Drees’Strijd om het staatspensioenAngst voor de oude dag:- Armoede- Afhankelijkheid- Aftakeling Sociaal en Cultureel Planbureau

  4. Zo werd het : al meer dan 50 jaar AOW • 1947 – noodwet Drees (max. €35,- p.m.) • 1957 – 0,7 miljoen 65+ , echt AOW (€ 50.- per maand) • 1974 – minimumloon • 2013 – 3,1 miljoen 65+ • (€1000 p.m. alleenstaanden, € 1600,- echtpaar) Sociaal en Cultureel Planbureau

  5. AOW 2012 • AOW-gerechtigd - 3 miljoen • In Nederland - 2,7 miljoen • Niet volledige AOW - 0,26 mijoen • In het buitenland - 0,3 miljoen • Niet volledige AOW - 0,28 miljoen • 2006 – 2,6 miljoen AOW (2,2 volledig) Sociaal en Cultureel Planbureau

  6. Pensioen 2012 • Pensioengangers 230.000 nieuwe AOW • Gemiddelde leeftijd 63,6 jaar • Zeven van de tien werknemers voor 65 jaar met pensioen (Vendrik-regeling) • Steeds meer 50-65 jarigen die willen doorwerken • tot 65 jr. • 2005 – 22% 2008 – 36% • Prepensioen/vut nog meer dan 500.000 Sociaal en Cultureel Planbureau

  7. Inkomen 65+ Nederland • AOW (+ bijstand) 25-30 miljard euro • Aanvullend pensioen 25-30 “ “ • Vermogen/arbeid >5-10 “ “ • Gemiddeld per hh. 32.000 euro • - laag inkomen, alleenst. – 11% • - laag inkomen, echtpaar – 3% • BNP 2012 600 miljard • Pensioenvermogen tweede pijler 850 miljard • Pensioenvermogen derde pijler 400 miljard

  8. Rondkomen van het inkomen • 65+ (zeer) gemakkelijk: 1991 - 41%, 2011 – 65% • (zeer) moeilijk: 1991 - 10%, 2011 - 9% • 45/64 jr (zeer) gemakkelijk: 1991 – 49%, 2011 – 59% • (zeer) moeilijk : 1991 – 12%, 2011 - 16% • Met 64jr. onder de lage inkomensgrens 10%, met 66 jr. 3% • Met 64jr. langdurig onder de lage inkomensgrens 5%, met 66jr. 1% Sociaal en Cultureel Planbureau

  9. De inkomenspositie van de gemiddelde oudere Figuur: Gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van huishoudens naar leeftijd kostwinnaar Het inkomen in de groep 65-70 jarigen stijgt tot boven het gemiddeld besteedbaar inkomen van alle huishoudens jonger dan 65 jaar. De laagste inkomensgroepen blijven achter.

  10. Vermogens en huishoudens, 2009 Sociaal en Cultureel Planbureau

  11. Inkomen onder armoedegrens, 2011 • Totaal Nederland 6,9% • 65plus – alleenstaand 4,9% • 65plus - paar 2,1% • Ouderen totaal 3,1% • Kinderen totaal 11,1% • Volwassenen totaal 7,1% • ARMOEDE MEER UIT WINST DAN UIT LOON, MEER UIT UITKERING DAN UIT PENSIOEN Sociaal en Cultureel Planbureau

  12. Welvaart en welzijn van de 65+ • 65-75 jr. - 900.000 hh. - € 23.700 - € 278.000 • 75 + - 814.000 hh. - € 21.000 - € 218.000 • 50% gepensioneerden vermogen boven € 100.000,- • 41% eigen huis + gemiddeld 80.000 euro kapitaal • (Erg) gelukkig – 65-74 jr 87%, 75+ 77% • (NL. alle leeftijden: 81% (erg) gelukkig) Sociaal en Cultureel Planbureau

  13. Miljonairshuishoudens in Nederland • - 83.000 - 222,5 miljard • 2011- 92.000 - 286,4 miljard • Gemiddeld 3 miljoen (3% meer dan 10 miljoen, 0,5 % meer dan 50 miljoen) – samen 39% Nederlandse particuliere vermogen • Bezittingen miljonairs - 303 miljard, 33 miljard schulden • Bezittingen niet-miljonairs – 468 miljard, 53 miljard schulden • NB Gemiddeld jaarloon werknemer 31.500 euro • 1/3 tussen 30/60.000 euro, 1/50 meer dan 100.000 euro, 1/400 meer dan 200.000 euro, 1/2500 meer dan 400.000 euro Sociaal en Cultureel Planbureau

  14. Verhoging pensioenleeftijd – wat betekent dat voor u? Sociaal en Cultureel Planbureau

  15. Denkt u dat uw toekomstige pensioen zal worden verlaagd? Sociaal en Cultureel Planbureau

  16. Generatieconflict? • Tussen welke generaties? Tussen grootouders/ouders/kinderen? • Ouders en grootouders zeer solidair en genereus ten opzichte van de (klein)kinderen • Opvallende toename gevoel van ongerechtvaardigdheid successiebelasting • Openlijke belangstelling belastingontwijking/beperking eigen bijdrage in de zorg door vermogensoverdracht • . Na de klassen-en standenstrijd, de man-vrouw en jong-oud tegenstelling nu het generatieconflict? Sociaal en Cultureel Planbureau

  17. Ouderen zorgen voor jongeren • 30% klusjes in huis • 20% helpt in huishouden • 22% steunt financieel (kinderen naar ouders 1%) • 48% past op kleinkinderen • 60/69 jr.  > 60% vrijwilligerswerk

  18. Veel ouders geven volwassen kinderen geld • Niet 59% • Lening 7% • Zo nu en dan wat lenen 11% • Onregelmatig wat geven 14% • Wanneer het nodig is 14% • Regelmatig vast bedrag 2% • Eenmalig groot bedrag 5% • Geld voor bepaalde zaken 10% • Anders 5% • TUSSEN 2010 EN 2013 IS DE TENDENS WEL DALEND! Sociaal en Cultureel Planbureau

  19. Arbeidsparticipatie van ouderen • Mannen 60/65jr: verdubbeling 1996/2008: 36% • Vrouwen verdriedubbeling 17% • Mannen 65/70 jr. - 2008 - 9%, vrouwen 3% • In totaal nu meer dan 140.000 aan het werk • Maar: nog altijd geen ‘Wet werken na AOW’ • Voorstel: loondoorbetaling ziekte 6 weken, opzegtermijn contract 1 maand, minimumloon, onbeperkte herhaling tijdelijke contracten, bij bedrijfskrimp eerst ontslag 65plus Sociaal en Cultureel Planbureau

  20. Verschil met vroeger • Meer mensen worden oud • 1957 – 700.000 65+ (6%) • 2010 – 2.600.000 65+ (15%) • 2020 – 3.600.000 65+ (20%) • 2040 – 4.500.000 65+ (25%) • Meer mensen worden heel oud • 1957 – levensverwachting 65+ M. 14,2 V. 16,7 • 2007 M. 17,0 V. 20,5 Sociaal en Cultureel Planbureau

  21. Snel groeiende levensverwachting Figuur: Resterende levensverwachting bij 65 jaar

  22. Stijging levensverwachting • Nu 0,3 jr. extra per jaar • Tot 1960/1970 – ¾ winst door voorkomen infectieziekten (public health; vaccinatie) • Na 1945 • 2 jaar (minder hart/vaat) • 1,4 jaar (infectieziekten) • 0,85 jaar (borstkanker/V) • 0,3 jaar (dikke darm/M) • Na 2000 • Longkanker (M) • Medische technologie

  23. De vitale ouderen (geen beperkingen)55 – 74 jaar:- 10% eigen recreatieverblijf (huis, boot, stacaravan)- 28% wekelijks verenigingsactiviteit- 72% ieder jaar vakantie(s)- 64% één auto, 17% twee • 60% 65-75 jr actief op internet (2011) • 86% wekelijks familiecontact,69% met vrienden • 38% 65-75jr. 40 wk.per jaar actief met sport • 89% tevreden met relaties, 37% biedt informele hulp Sociaal en Cultureel Planbureau

  24. De ouder wordende ouderen • 75 + • 49% woont alleen • 25% (tamelijk) bang voor beroving • 3 % bezit recreatieverblijf • 29% jaarlijks vakantie(s) • 36% auto • 0,7 uur sport per week, 15% nog minstens 40 weken per jaar sportief actief • 23 uur tv per week • 92% wekelijks familiecontact, 69% met vrienden, 70% met buren • 87%tevreden met relaties, 17% geeft hulp Sociaal en Cultureel Planbureau

  25. Huishoudens 65 +2,6 miljoen personen0,76 miljoen 2 persoonshuishoudens1 miljoen eenpersoonshuishouden1-2% woont samen met volwassen kind(eren) Sociaal en Cultureel Planbureau

  26. Ouderen en wonen • Bij voorkeur zo lang mogelijk zelfstandig en ook zo 'gewoon' mogelijk in de vertrouwde omgeving • Bij 50+ weinig verhuisbewegingen • Ongeveer 500.000 ouderenwoningen • 90.000 plaatsen in verzorgingshuizen, afnemend • 60.000 plaatsen in verpleeghuizen, stabiel* gemiddelde leeftijd bewoners 83-85 jaar Sociaal en Cultureel Planbureau

  27. Toekomstige zorguitgaven 2010-2040

  28. Gezondheidszorg is steeds meer ouderenzorg • Cure + care – 65+ - 16% bevolking, 40% kosten • AWBZ ouderenzorg: 15 miljard euro • 1,5% 85+ - 12,5% kosten zorg • 100 plus : 1700 mensen, 20 miljoen pensioen, 90 miljoen zorgkosten • Toekomst minder AWBZ – meer WMO/ZVW – zwaardere indicatie, later en minder zorg, hogere eigen bijdrage, meer mantelzorg • RELATIE PENSIOEN –ZORG –WONEN WORDT STEEDS BELANGRIJKER Sociaal en Cultureel Planbureau

  29. Hoe nu verder met de pensioenen? • Verhoging pensioenleeftijd, verlaging pensioenverwachting • Nederland nog altijd een van de beste pensioensystemen • 'Wat is een goed pensioen?' (Arjan Soede 2012) • ‘Gemoedsrust verzorgingsstaat’ – AOW-behouden! • Steeds meer dubbelpensioenhuishoudens • Toekomst meer ZZP, meer arme ouderen? • Minder tweede, meer derde pijler (differentiatie) • Omkeerhypotheek voor zorg en inkomen • Solidariteit niet (helemaal) opgeven Sociaal en Cultureel Planbureau

  30. Waarom als oudere actiever blijven • Ouderen zijn nu fysiek, mentaal en sociaal jonger dan vroeger • Het meeste werk is niet meer lichamelijk zwaar belastend • De generatieverschillen zijn sociaal minder dwingend dan vroeger • De samenleving heeft de kennis, ervaring, tijd, routine, inzet en creativiteit van ouderen nodig • Ook voor ouderen is de welvaart niet meer ‘verzekerd’ • 65 jaar is geen ‘natuurlijke’ grens • Mensen zijn graag voor anderen nodig • Altijd bij elkaar is voor veel relaties te zwaar • Wat niet gebruikt wordt, raakt in verval en verdwijnt Sociaal en Cultureel Planbureau

  31. Sociaal en Cultureel Planbureau

More Related