Korte introductie op het thema: Luchtkwaliteit en een goede ruimtelijke ordening

1. Korte introductie op het thema: Luchtkwaliteit en een goede ruimtelijke ordening Marloes Jongeneel InfoMil Luchtkwaliteit in Zwolle

2. (interimperiode) Is sprake van een goede ruimtelijke ordening? (dreigende) overschrijding? project kan doorgaan: artikel 5.16, lid 1, aanhef en onder a, Wm NEE JA PROJECT JA project kan doorgaan: artikel 5.16, lid 1, aanhef en onder c, Wm in betekenende mate? NEE JA JA project kan doorgaan: artikel 5.16, lid 1, aanhef en onder b, Wm projectsaldering mogelijk? JA NEE Luchtkwaliteit in Zwolle

3. Luchtkwaliteit en een goede RO • Art 12 Besluit op de ruimtelijke ordening: • …met het oog op een ‘goede ruimtelijke ordening’…. • Belangenafweging • Toelichting op ‘Wet Luchtkwaliteit’: blootstelling irt goede RO • Welke functie wordt bestemd? • Alternatief beschikbaar? • Deels uit te werken in Besluit gevoelige bestemmingen (specifieke situaties) • Principe van ‘goede RO’ blijft onverkort gelden! Luchtkwaliteit in Zwolle

4. Besluit gevoelige bestemmingen • Amendement Tweede Kamer (art 5.16a Wm) • Uitgangspunten: • gericht op extra gevoelige groepen: • kinderen, jongeren, • zieken (met uitzondering van zieken in ziekenhuizen) • ouderen • bouwwerken in de zin van de woningwet (dus geen sportvelden) • binnen 100 meter snelweg of 50 meter provinciale weg én overschrijdingssituatie  RO beperkingen voor scholen, kinderdagverblijven, verpleeghuizen, verzorgingscentra • besluit is tijdelijk (zolang er overschrijdingen zijn) • indien geen overschrijding, of binnenstedelijk: GOEDE RO! • In 2008 (zomer?) in werking Luchtkwaliteit in Zwolle

5. Luchtkwaliteit in Zwolle Luchtkwaliteit in Zwolle Marco Kruizinga en Cor Blanken Afdeling Stad en Landschap

6. Luchtkwaliteit in Zwolle Besluit luchtkwaliteit 2005 • Jaarlijkse monitoring • Aandacht voor PM10 en NO2 • Knelpunten in de binnenstad • Gemeentelijk luchtkwaliteitsplan • Inbreng in RSL

7. Luchtkwaliteit in Zwolle (Bijna)overschrijding NO2

8. Luchtkwaliteit in Zwolle (Bijna)overschrijding PM10

9. Milieuvisie A28 en luchtkwaliteit 13 november 2007 Luchtkwaliteit in Zwolle

10. Luchtkwaliteit in Zwolle Aanleiding • 2004: • Bouwplan Achmea; externe veiligheid • Afhankelijkheid van bouwplannen in de A28 zone • Bestuurlijke afspraak: Zwolle maakt milieuvisie A28 • 2005: • Gebiedsgericht milieubeleid • 2006: • Milieuvisie A28 aangewezen als pilot gebiedsgericht werken aan milieu

11. Luchtkwaliteit in Zwolle Het plangebied

12. Luchtkwaliteit in Zwolle Inzet milieu in de verschillende fasen ruimtelijke planvorming • A. initiatieffase • Milieusituatie • Kansen en bedreigingen vanuit milieu • B. definitiefase • Visieverkenning milieu(beleid) • Kader en milieu(gebied)visie • C:ontwerpfase • Ontwerpprincipes • Scenarioberekeningen • d. Besluitvormingsfase • Beoordelen van de resultaten plan toetsen aan milieukader

13. Luchtkwaliteit in Zwolle Werkwijze milieuvisie A28 • Verzamelen van milieu-informatie (milieuverkenning) d.m.v. milieuonderzoek en lagenbenadering • Programma van uitgangspunten (visieverkenning) • Maatregelen en streefbeelden voor milieukwaliteit • (milieuvisie) in het gebied. • Ontwikkelingsmogelijkheden aangeven voor planologen/stedenbouwkundigen

14. Luchtvervuiling (fijn stof) wegverkeer in 2020 Geluidsbelasting wegverkeer in 2020 Luchtkwaliteit in Zwolle Resultaten milieuonderzoek; luchtkwaliteit en geluid

15. Luchtkwaliteit in Zwolle Resultaten milieuonderzoek: Externe veiligheid • Externe veiligheid: • Geen overschrijding van norm Plaatsgebonden risico • Als gevolg van verdichting toename Groepsrisico (boven Orientatiewaarde GR) • Conclusie: • Geluid en Externe veiligheid leveren knelpunten op voor gebiedsontwikkeling. • Luchtkwaliteit levert geen knelpunten op

16. Luchtkwaliteit in Zwolle Visie verkenning A28 zone • Relevante milieudoelen: • Selectief verdichten om buitengebied te sparen • Ecologische stapstenen en structuren behouden • Sluiten van kringlopen: fietsen stimuleren, HOV, afstand wonen en werken verkleinen • Milieuhygiëne: hinder voorkomen en beperken • (gebiedsgerichte doelstellingen) waarbij nadruk ligt op geluid en externe veiligheid

17. Luchtkwaliteit in Zwolle

18. Luchtkwaliteit in Zwolle

19. Luchtkwaliteit in Zwolle Milieumaatregelen voor het gehele gebied • 12 maatregelen • Bijv. • Snelheid op de A28 verlagen naar maximaal 80 km/uur • Aanleggen regionaal OV netwerk parallel aan A28 • Optimaliseren fietspadennetwerk • Treinstation Kamperlijn • Maximumsnelheid Zwarte Waterallee handhaven 50 km/u • Gebied langs A28 (50 m) inrichten als productiebos • Maatregelen dragen bij aan verbetering luchtkwaliteit in het gebied

20. Luchtkwaliteit in Zwolle Milieustreefbeelden ontwikkelingsgebieden • Bijvoorbeeld Holtenbroek Zuid (I) • Verkeersaantrekkende niet milieugevoelige functies. • Bij voorkeur geen woningen, tenzij: In lage dichtheden • Toepassing van dove gevel en rustige buitenruimte (zoals hofjes en binnentuinen) • Woongebouw zorgt voor afscherming van geluid voor achterliggende woningen • Wonen met voorkeur laagbouw (3 á 4 lagen) en in bovenste laag werkunits. • Geen huisvesting voor niet zelfredzame groepen • (deel)gebied Euromaster benutten voor verbreden van de rivieroeverzone.

21. Luchtkwaliteit in Zwolle Milieuzones • Naast de milieumaatregelen voor het gehele gebied en de milieustreefbeelden per ontwikkelingsgebied hebben we ook integrale milieuzones bepaald. • Integrale milieuzone is opgebouwd uit geluid en EV contouren en luchtkwaliteit

22. Luchtkwaliteit in Zwolle Milieuzones (vanaf de rand A28) • 0 – 30 m. laagste kwaliteit • 30 – 120 m. lage kwaliteit • 120 – 170 m. midden kwaliteit • 170 m hoogste kwaliteit Nb. ook de lokale wegen binnen plangebied hebben een integrale milieuzone.

23. Luchtkwaliteit in Zwolle Ontwikkelingsmogelijkheden integrale milieuzones bijv 30 -120 meter • Kenmerken mogelijke functies: • Bijv. lage personendichtheden, maatregelen voor geluid • Beperkingen: • Bijv. Rustige woongebieden, geen standaard woningen, sporthal, sportvelden (LK) • Mogelijkheden: • Lijst welke functies wel kunnen

24. Luchtkwaliteit in Zwolle Wat doen we met de milieuvisie A28 • Wensenlijst van milieu in gebiedsontwikkelingen in de A28 zone. • Toetsingsinstrument voor ruimtelijke plannen in de A28 zone (wethouder milieu, gemeenteraad) • Effecten tot nu toe: • Milieuvisie voor andere gebiedsontwikkelingen (Spoorzone, bedrijventerrein) • Amendement gemeenteraad • Discussie over de maatregelen

25. Luchtkwaliteit in Zwolle Stellingen • In een milieubelast gebied zal er voornamelijk aandacht worden gegeven aan de (milieu)aspecten die belemmering opleveren. • Door uit te gaan van ontwikkelingsmogelijkheden in plaats van beperkingen ben je als afdeling milieu effectiever in het ruimtelijk planproces.

26. Luchtkwaliteit & gezondheidn.a.v. Milieuvisie A28 Zwolle Team Milieu & Gezondheid Jaap de Wolf Luchtkwaliteit in Zwolle

27. Inhoud • GGD, team Milieu & Gezondheid • Gezondheidseffecten NO2 en PM10 • Toetsingskader • GES Milieuvisie A28 Zwolle • Advies GGD … • Stellingen Luchtkwaliteit in Zwolle

28. GGD, team Milieu & Gezondheid • GGD Regio IJssel-Vecht en GGD Regio Twente; 26 gemeenten • Beleidsadvisering aan gemeenten • Informeren en adviseren van burgers en instellingen • Verzamelen gezondheidsgegevens en metingen doen (o.a. NO2) Luchtkwaliteit in Zwolle

29. Luchtkwaliteit & gezondheid • Bronnen: verkeer, industrie, landbouw • Keuze voor NO2 en PM10 • Hoge concentraties in omgeving van drukke verkeerswegen • Niet altijd de norm gehaald Luchtkwaliteit in Zwolle

30. Gezondheidseffecten NO2 • Bronnen: binnen- en buitenland • Oxiderende eigenschappen NO2 kunnen effect hebben op luchtwegen en longen • NO2 = Indicator luchtverontreiniging uitlaatgassen verkeer! Luchtkwaliteit in Zwolle

31. Blootstelling aan PM10 • Bronnen: wegverkeer, buitenland, natuurlijk (zeezout) • PM10 (10µm), PM 2.5, PM 1.0, PM < 0.1 • Geen gezondheidskundige grenswaarde waaronder geen gezondheidsschade optreedt! Luchtkwaliteit in Zwolle

32. Fijn stof (< 10 µm) Luchtkwaliteit in Zwolle

33. Gezondheidseffecten PM10 Kortdurende blootstelling, met hoge concentraties: • Jaarlijks 3000 mensen met klachten aan hart of bloedvaten opgenomen • Jaarlijks 700 mensen met luchtwegklachten opgenomen • Jaarlijks 3000 mensen overlijden vroegtijdig Luchtkwaliteit in Zwolle

34. Gezondheidseffecten PM10 Langdurige blootstelling: • Blijvende verlaging longfunctie • Chronische luchtwegklachten • Jaarlijks overlijden 18.000 mensen vroegtijdig t.g.v. blootstelling aan fijn stof Luchtkwaliteit in Zwolle

35. Gezondheidseffecten langs drukke wegen • Kinderen hebben een lagere longfunctie, vaker luchtwegklachten en allergie • < 100 m. van een snelweg of < 50 m. van een drukke straatweg: • Sterfte door hart- en vaatziekten en longaandoeningen: ± 2x zo hoog! Luchtkwaliteit in Zwolle

36. Kwetsbare groepen • Ouderen • Patiënten met al bestaande luchtweg- of hartaandoeningen • Mensen met hoge bloeddruk, overgewicht en diabetes • Kinderen, vooral die met al bestaande luchtwegklachten Luchtkwaliteit in Zwolle

37. Toetsingskader • Nieuwe Wet luchtkwaliteit • Dalende trend van NO2 en PM10 twijfelachtig! • AMvB met afstandscriteria (100 en 50 m.) • Brief GGD aan minister Cramer • Zeezoutaftrek heeft géén invloed op de blootstelling en op gezondheidseffect! Luchtkwaliteit in Zwolle

38. Dalende trend PM10 … Luchtkwaliteit in Zwolle

39. Onderzoeksgebied Milieuvisie A28 Zwolle Luchtkwaliteit in Zwolle

40. GES Milieuvisie A28 Zwolle • Gezondheidskundige beoordeling milieubelasting lucht, geluid en externe veiligheid • Milieubelasting uitgedrukt in GES-score • GES 6 voor lucht, geluid en e.v. = onvoldoende milieugezondheidskwaliteit Luchtkwaliteit in Zwolle

41. Voorbeeld van een GES voor fijn stof wegverkeer Luchtkwaliteit in Zwolle

42. Resultaten onderzoeken luchtkwaliteit A28 • Onderzoek door DGMR 2007 • Nulmeting A28 in 2000 door RIVM • Kanttekeningen bij voorspellingen DGMR: • Invloed stagnerend verkeer • Cumulatie A28 en hoofdwegennet Zwolle Luchtkwaliteit in Zwolle

43. Advies GGD … • Voor nieuwbouw van woningen, scholen en zorginstellingen: • Afstand van > 300 m. meest wenselijk • Afstand van < 100 m. wordt sterk afgeraden • Modelberekeningen A28 vergelijken met metingen van NO2 in datzelfde jaar • Geen toename luchtverontreiniging door nieuwe activiteiten / bedrijven bij A28 Luchtkwaliteit in Zwolle

44. Stellingen • Ook buitensport is een gevoelige bestemming. • Afstandscriteria moeten de norm worden wat ruimtelijk wel en niet kan rondom snelwegen. • Bestaande woningen en scholen op minder dan 100 m. van de snelweg afbreken! • Kantoren langs snelwegen kan alleen bij de aanwezigheid van geschikte technische (ventilatie)voorzieningen. Luchtkwaliteit in Zwolle

45. Vragen….? Team Milieu & Gezondheid Jaap de Wolf Tel. 038-4281440 Luchtkwaliteit in Zwolle