Нээлттэй Нийгэм Форум Сонгогчдын Боловсролын Төв Глоб Интернешнл

1. Нээлттэй Нийгэм Форум Сонгогчдын Боловсролын Төв Глоб Интернешнл Open Society Justice Initiative, Budapest 2004 оны УИХ-ын сîíãóóëèéí êàìïàíèò àæëûíñàíõүүæèëòèéн мониторингèéí   зорилго, аргачлал

2. ׺뺺ò, øóäàðãà ñîíãóóëèéí ¿íäñýí ¿ç¿¿ëýëò¿¿д -Трансперанси Интернэшнл • Нàì, íýð äýâøèã÷ ñîíãóóëèéí êàìïàíèà ÷ºëººòýé явуулах àäèë, òýãø áîëîìæòîé áàéäàã эсэх • ¯çýë áîäëîî îëîí íèéòèéí õýâëýë ìýäýýëëýýð õ¿ðãýõýä òºðººñ õÿíàäàã эсэх. • Îëîí íèéòèéí ìýäýýëëèéí õýðýãñýë, ðàäèî òåëåâèç íü òºðèéí ìýäýëä áàéдàгэсэх • Ñîíãóóëèéí õóóëüä ñîíãóóëèéí íýýëòòýé áà èë òîä áàéäëûã îëîí óëñûí æèøãèéí äàãóó òóñãàñàí áàéдàгэсэх • Óëñûí òºñºâ áîëîí òºðèéí ýðõ ìýäëèéã ñîíãóóëèéí êàìïàíèä àøèãëóóëàõã¿é áàéж ÷àäàõóéö æóðàì ¿éë÷èëäýã эсэх • Ñîíãóóëèéí ¿åä óëñ òºðèéí íàìûí õºðºíãº, ñàíõ¿¿ãèéí ýõ ¿¿ñâýð áà çàðöóóëàëòàíä íü õÿíàëò òàâèãääàã эсэх • Хàíäèâò õÿçãààðëàëò áàéäàã эсэх

3. СОНГУУЛИЙН КАМПАНИТ АЖЛЫН САНХҮҮЖИЛТИЙН АВИЛГАЛЫН ХЭЛБЭРҮҮД 1. Хувь хүн, байгууллагууд намуудад хандив, дэмжлэг үзүүлэх, ингэснээр өөрт ашиг, давуу талтай шийдвэр, хууль тогтоомж гаргуулахЭнэхүү шийдвэр нийтийн эрх ашгийг зөрчсөн, явцуу шинжтэй байх 2. Төрийн өмч, эх үүсвэрийг сонгуулийн кампанит ажилдаа зарцуулах Намууд, нэр дэвшигчид болон төрийн албан хаагчид зэрэг төрийнөмчийг захиран зарцуулах эрх бүхий хүмүүс сонгуулийн ажилдаа ашиглах 3. Сонгогчид болон сонгуулийн ажилтнуудын авилгал Намууд, нэр дэвшигчид мөнгө эсвэл бусад эд зүйлсийг сонгогчидод тараан ингэснээр сонгуулийн дүнд нөлөөлөх. Сонгуулийн ажилтнууд авилгалд өртөн сонгуулийн дүнг өөрчлөх

4. МОНИТОРИНГИЙН ХЭЛБЭРҮҮД • Намууд болон нэр дэвшигчдэд өгч буй хандивын мониторинг – АНУ • Сонгуулийн кампанит ажлын зарцуулалтын мониторинг – Аргентин • Хандив болон зарцуулалтын мониторинг – Латви, Словак, Армен, Румын, Украйн • Төрийн өмч, эх үүсвэрийг сонгуулийн кампанит ажилд ашиглалтын мониторинг – ОХУ, Зимбабве

5. Төрийн эх үүсвэрийг сонгуулийн кампанид ашиглах хэлбэрүүд: • Байгууллагын эх үүсвэрийг ашиглах • Төсвийн эх үүсвэрийг ашиглах • Төрийн мэдлийн хэвлэл мэдээллийг ашиглах

6. Мониторингийн үндсэн зорилго Сонгуулийн кампанит ажилд төрийн эх үүсвэрийг (хэвлэл мэдээлэл, төсвийн нөөц) ашиглах явдлыг хууль эрх зүйн орчин болон хэрэгжилтийг хангах тогтолцоо бий болгох Мониторинг хийхэд баримтлах зарчим Хөндлөнгийн байр сууринаас хандах

7. Мониторинг хийх эрх зүйн үндэслэл: • Авилгалын тухай хууль 7 äóãààð ç¿éë. Àâèëãàëààñ óðüäчèëàí ñýðãèéëýõ çîðèëãîîðõîðèãëîõ ç¿éë • Төрийн албаны тухай хууль 1Ç äóãààð ç¿éë • УИХ-ын сонгуулийн тухай хууль 4 ä¿ãýýð ç¿éë. Ñîíãóóëü ýðõëýí ÿâóóëàõ àæëûí èë òîä áàéäàë, 21 ä¿ãýýð ç¿éë. Ñîíãóóëèéí ºìíºõ óõóóëãà, ñóðòàëчèëãàà • Улс төрийн намуудын тухай хууль 41 ä¿ãýýð ç¿éë. • Хэвлэл мэдээллийн тухай хууль 3 äóãààð ç¿éë. Ìýäýýëýëä õÿíàëò òàâèõûã õîðèãëîõ • Зар сурталчилгааны тухай хууль 7 дугаар зүйл

8. Мониторингийн хугацаа : 2004 оны 4-р сарын 26-аас 2004 оны 6-р сарын 27 Нийт 9 долоо хоног Төслийн баг • Төслийн зохион байгуулалтын баг -3 хүн • Хэвлэл мэдээллийн мониторинг -20 хүн • Сонгуулийн арга хэмжээний мониторинг -26 хүн • Дүгнэлт шинжилгээний баг - 3 хүн

9. Төслийн бэлтгэл үе шатанд зохион байгуулсан ажлууд • Бүсийн сургалт • Багийн гишүүдэд зориулсан сургалт • Багийн гишүүдэд зориулсан мониторингийн аргачлалын гарын авлага • Олон нийтийн мэдээллийг дээшлүүлэх зурагт хуудас, эвхэмэл хуудас • Мониторингийн өмнө судалгааны аргачлалыг танилцуулах хэвлэлийн бага хурал - 2004 оны 4-р сарын 20

10. Төслийн үйл ажиллагаа • Телевиз, радио, сонин хэвлэл болон сонгож авсан сонгуулийн тойргуудад зохиогдох арга хэмжээнд мониторинг хийх замаар төрийн эх үүсвэрийг ашиглаж буй тоо баримт цуглуулан, анализ хийн, ашигласан төрийн эх үүсвэрийн хэмжээг тооцоолон гаргах • Сонгуулийн кампанит ажилд төрийн эх үүсвэр ашиглахыг зогсооход чиглэсэн шинэчлэл хийх талаар санал зөвлөмж боловсруулан гаргах • Олон нийтийн ухамсрыг дээшлүүлэх үйл ажиллагаа явуулах

11. Сонгуулийн арга хэмжээнд байгууллагын нөөцийг ашиглаж буй эсэхэд мониторинг хийх Сонгуулийн арга хэмжээ:Уулзалт,урлагийн тоглолт,сургалт семинарсурталчилгааны материал тараалт Мониторингийн хамрах хүрээ: Хэнтий, Хөвсгөл, Өмнөговь, Дундговь, Өвөрхангай, Дорнод, Архангай, Ховд, Говь-Алтай, Дархан. Нийслэл хотын 3 дүүрэг Сонгинохайрхан, Баянгол, Сүхбаатар 1. Төрийн өмчийн машин техникийн ашиглалт 2. Төрийн албан хаагчдыг ашиглах : Ажлын цагаар сонгуулийн сурталчилгааны кампанит ажилд дайчлагдан ажиллах, нэр дэвшигч, нам эвслийг дэмжиж үг хэлэх, уриалах, тодорхой нам, нэр дэвшигчийн сонгогчидтой уулзах уулзалтыг албан тушаалын байдлаа ашиглан зохион байгуулах. 3. 3. Төрийн өмчийн байр ашигласан байдал Төрийн мэдлийн барилга, байшин тухайлбал, цэцэрлэг, сургууль, соёлын төв, спорт заал зэрэг олон нийтийн үйлчилгээний газруудыг арга хэмжээнд үнэ төлбөргүйгээр ашиглаж буй эсэх

12. Хэвлэл мэдээллийн мониторинг • Тэнцвэртэй мэдээлэл • Төлбөртэй сурталчилгаа • Далд сурталчилгаа 1.Телевиз Монголын үндэсний телевиз , UBS, 25-р суваг, TV5,TV9 2.Радио:Монголын Үндэсний радио, “Улаанбаатар” радио 3. Өдөр тутмын сонин :“Өдрийн сонин”, “Зууны мэдээ”, “Өнөөдөр”, “Улаанбаатар таймс”, “Монголын мэдээ”, “Үнэн” 3.4. Долоо, арав хоног тутмын сонин:“Сэрүүлэг”, “Хүмүүс”, “Зиндаа”, “Монголчуудын амьдрал”

13. Мониторингийн гаргах үзүүлэлтүүд 1. Сонгуулийн арга хэмжээ: a.Төрийн өмчийн машин техникийн ашиглалт, төрийн албан хаагчдыг ашиглах, төрийн мэдлийн байшин барилга ашигласан байдал ба түрээсийн зардлын тоон үзүүлэлтүүд. 2. Төрийн өмчийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд улс төрийн намууд/ нэр дэвшигчдэд хүртээмжтэй байсан эсэхэд мониторинг хийх: a.Тоон үзүүлэлт – Телевиз, радиогийн хөтөлбөрөөр, хэвлэл мэдээлэлд хэдэн удаа гарсан b.Чанарын үзүүлэлт – Сурвалжилсан байдал нь шалгууруудад нийцэжбуй эсэх 3. Хувийн өмчийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд хүртээмжтэй байсан эсэхэд мониторинг хийх: a.Тоон үзүүлэлт – Телевиз, радиогийн хөтөлбөрөөр, хэвлэл мэдээлэлдхэдэн удаа гарсан b.Чанарын үзүүлэлт – Сурвалжилсан байдал нь дээрх шалгууруудад нийцэж буй эсэх 4. Төлбөртэй сурталчилгааны материалын тоо хэмжээнд мониторинг хийх (сонин, телевиз, радио) a. төлбөртэй сурталчилгааны тоо Сурталчилгааны хэмжээ (см2, секунд)