Download
1 / 21
210 likes | 325 Views
Klimaendringar. Foto: Kaet44. Klimaendringar. Klimaendringar er endringar i gjennomsnittsværet på jorda over eit lengre tidsrom. Dette kan omfatte endringar i temperatur, vind og nedbør. Foto: Kevin Dooley.
E N D
Klimaendringar Foto: Kaet44
Klimaendringar • Klimaendringar er endringar i gjennomsnittsværet på jorda over eit lengre tidsrom. • Dette kan omfatte endringar i temperatur, vind og nedbør. Foto: Kevin Dooley Klimaet på jorda har alltid vore i endring. Det har veksla mellom kalde og varme periodar. Slike endringar har vore heilt naturlege.
Klimaendringar • Naturlege klimaendringar har hatt mange årsaker. • Jorda sin posisjon i forhold til sola har endra seg. • Varierande solaktivitet har gitt ulik energi frå sola. Foto: Yogendra Joshi Store vulkanutbrot har også ført til endringar i klimaet på jorda.
Klimaendringar • Det eksisterer ein naturleg drivhuseffekt på jorda. • Gassane sørgjer for at varmen som blir ikkje reflektert forsvinn ut i verdsrommet. • Dei viktigaste gassane er vassdamp, karbondioksid, ozon, lystgass og metan. Varmestråling til verdsrommet Ein del solstråling blir reflektert tilbake til verdsrommet Varmestråling blir fanga opp av drivhusgassar Solstrålar blir slopne inn i atmosfæren Jorda sender ut varmestråling Jorda og overflata blir varma opp Middeltemperaturen på jorda er i dag ca. 15 °C. Temperaturen ville ha vore -19 °C dersom vi ikkje hadde einnaturleg drivhuseffekt på planeten vår.
Klimaendringar • Konsentrasjonen av drivhusgassar var ganske stabil fram til 1750. • Sidan den gongen har mengda drivhusgassar i atmosfæren har auka kraftig. • Konsentrasjonen av CO2 har auka med nesten 40 prosent sidan 1700-talet. Bruk av fossile brensel som kull, olje og gass er ei vesentleg årsak til at det har blitt meir CO2 atmosfæren.
Klimaendringar • Noko av solenergien som treffer jorda blir sendt tilbake til verdsrommet. • Lyse flater som is, snø og skyer reflekter sollys. • Mørke flater som land og hav tek til seg sollys. • Dette fører til at jorda blir varma opp. Foto: Ilya Dess fleire store og kvite flater, dess meir energi blir reflektert tilbake til verdsrommet.
Klimaendringar Klimaet på jorda består av mange brikker som til samanutgjerein heilskap. Klimaet er sårbart for endringar.
Klimaendringar • I løpet av dei siste hundre åra har temperaturen på jorda stige med 0,8 °C. • Mesteparten av auken har skjedd sidan 1950. I følgje klimapanelet til SN skuldast temperaturauken fyrst og fremst menneskelege utslepp av klimagassar.
Klimaendringar • I dei nordlegaste områda i verda finn vi landskap med permafrost. • Her er bakken frosen fleire hundre meter nedover. • Berre det øvste laget tiner om sommaren. Foto: Hannes Grobe Dersom temperaturen stig, kan jorda tine. Dette kan frigjereklimagassar som ligg lagra i bakken.
Klimaendringar • Når temperaturen på jorda stig, stig også havnivået. • Dette skuldast at vatn utvidar seg når det blir varma opp. • Samtidig fører høgare temperaturar til at meir av isen på jorda smelter. Foto: Jens Buurgaard Nielsen Klimapanelet til SN hevda i 2007 at havnivået kan kome til å stige med mellom 18 og 59 centimeter fram til året 2100.
Klimaendringar • Dersom havnivået stig, vil dette få alvorlege konsekvensar. • Menneske som bur ved kysten får mindre land å leve på. • Oppdyrka mark går tapt, og dette kan påverke matproduksjonen. At havnivået stig kan også føre til at drikkevasskjelder blir forureina av saltvatn.
Klimaendringar • Klimapanelet meiner det vil bli meir ekstremt ver på jorda. • Både hetebølgjer, kraftige regnfall og tropiske stormar vil auke i omfang. • Tropiske stormar oppstår når havtemperaturen når 26 - 27°C. I New Orleans døydde om lag 1 000 menneske då orkanen Katrina herja byen i 2005.
Klimaendringar • Klimarapporten hevdar at nokre stader får meir nedbør, mens andre får mindre. • Område i Afrika som frå før er prega av tørke vil få mindre regn. • Dette kan medføre at mange menneske ikkje får dyrka nok mat. Foto: Upyernoz SN fryktar at ørkenspreiinga vil auke i delar av Afrika.
Klimaendringar • Klimaendringane kan føre til at regnskogen i Amazonas tørkar ut. • Skogen kan visne dersom temperaturen stig og det blir mindre nedbør. Foto: Phil P Harris Amazonas lagrar store mengder CO2. Dersom regnskogen forsvinn, vil det bli enda meir CO2 i atmosfæren.
Klimaendringar • Mykje tyder på at klimaendringane ikkje vil ramme Noreg like hardt som land lenger sør. • Forskarar trur at temperaturen vil stige over heile landet, men aller mest i Nord-Noreg. Foto: Purplepick Det vil falle meir nedbør over heile landet. Den største auken finn vi på Vestlandet.
Klimaendringar • Det har vore hevda at Golfstraumen kan kome til å bli svekt. • Golfstraumen fraktar enorme mengder varmt vatn til delen vår av verda. • Utan Golfstraumen ville det ha vore mykje kaldare i Noreg. Ill: RedAndr Dei fleste forskarar meiner heldigvis at Golfstraumen er robust, og at han ville halde seg stabil i framtida.
Klimaendringar • Klimaendringane heng saman med måten vi lever på. • Store utslepp av CO2 skuldast produksjon, transport, oppvarming og eit høgt forbruk. • Miljøvennlege produkt og produksjonsmetodar må til for å få ned utsleppa. Foto: Glasseyes view Fornybar energi må i større grad erstatte fossilt brensel.
Klimaendringar • Det er den rike delen av verda som har skapt klimaendringane. • Den fattige delen av verda vil bli ramma hardast av klimaendringane. • Fattige land ønskjer å oppnå ein større velstand. Foto: Swathi Sridharan Ill: RedAndr Er det riktig at fattige land skal kutte i utsleppa sine for å rette opp feil som er gjort i den rike delen av verda?
Klimaendringar • Kva kan vi gjere for å redusere våre eigne klimautslepp? Foto: Don Toye Bilete frå Earth Hour i Toronto. Store delar av byen er mørklagt.
