KELİME GRUPLARI

1. KELİME GRUPLARI EDAT GRUBU BAĞLAMA GRUBU TEKRAR GRUBU ÜNLEM GRUBU UNVAN GRUBU İSİM TAMLAMALARI SIFAT TAMLAMALARI İSİM-FİİL GRUBU SIFAT FİİL GRUBU ZARF-FİİL GRUBU BİRLEŞİK FİİL GRUBU www.edebiyatogretmeni.net

2. İSİM TAMLAMALARI

3. İSİM TAMLAMALARI Bir ismin başka bir isimle oluşturduğu anlamlı sözcük öbeğine isim tamlaması denir. Türkçede dört türlü isim tamlaması vardır.Bunlar: BELİRTİLİ İSİM TAMLAMASI Tamlayan ve tamlanan her ikisi de tamlama eki alır. İzmir’in deniz- i Öğretmen- in kürsü-s-ü Kapın-ın kol-u BELİRTİSİZ İSİM TAMLAMASI Sadece tamlanan tamlama eki alır. Gül yaprağ- ı Sınıf kapıs - ı Koltuk kenar- ı

4. İSİM TAMLAMALARI TAKISIZ İSİM TAMLAMASI Tamlayan ve tamlanan her ikisi de tamlama eki almaz;fakat ikisi de isimdir.Tamlayan sözcük tamlananın “Neyden yapıldığını?” , “Neye benzediğini?” belirtir. Kerpiç duvar Bez mendil Tahta masa Aslan asker Balık adam Zeytin gözler

5. İSİM TAMLAMALARI ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI En az üç isimle kurulur.Tamlayan ve tamlanandan biri veya her ikisi de ism tamlamasıdır. 1.Tamlayanın İsim Tamlaması olduğu Zincirlene İsim Tamlamaları ÖRNEK: Şehir sokaklarının lambaları Masa ayağının demiri Dalga seslerinin yankısı 2.Tamlananın İsim Tamlaması Olduğu Zincirleme İsim tamlamaları ÖRNEK: Ayşegül’ün okul masrafları Öğrencilerin sınav heyecanı Evin demir kapısı

6. İSİM TAMLAMALARI ZİNCİRLEME İSİM TAMLAMASI 3.Tamlayanın ve Tamlananın İsim Tamlaması Olduğu Zincirleme İsim Tamlamaları ÖRNEK: Edebiyat öğretmenininnot defteri tamlayan tamlanan Televizyon programınınbaşlama saati Tamlayan tamlanan

7. İSİM TAMLAMALARINDA ÖZELLİKLER 1.İsim tamlamalarında tamlayanla tamlanan yer değiştirebilir. Buz gibidir suları bu güzelim köyün Rengi hala yanımdadir gözlerinin 2.İsim tamlamalarında tamlayanın başına veya tamlayanla tamlananın arasına değişik türde sözcükler girebilir. Mavi gömleğinbeyaz düğmeleri(sıfatlar) Ağaçların sararmış yaprakları(pekiştilmiş sıfat9 Sahilin artık tadı kalmadı.(zarf) 3.İsim tamlamalarında bir tamlayan birden fazla tamlanana bağlanabilir: Roman eleştirmenleri ve okurları taze soluklar istiyor. Bahçenin sümbülü ,bülbülü hiç eksik olmazdı.

8. İSİM TAMLAMALARINDA ÖZELLİKLER 4.İsim tamlamalarında bir tamlanan birden fazla tamlayana bağlanabilir: Öğrencilerin ve öğretmenlerin sorunları tartışıldı. Sanatçı, roman ve deneme alanında başarılıydı. 5.İsim tamlamalarında bazı durumlarda tamlayan düşebilir. (Onun)Kardeşi dün okula gitmiş. (Senin)Şiirlerini okudum fakat beğenmedim. (Bizim)Evimiz okula oldukça uzaktı. 6.İsim tamlamaları bir sıfat tarafından nitelenebilir ya da belirtilebilir: (Mavi) Çocuk önlüğü (Pahalı) güneş gözlüğü (Bu) Sahil kasabası

9. SIFATLAR

10. SIFAT ÇEŞİTLERİ 1.Niteleme Sıfatları 2.Belirtme Sıfatları a)İşaret Sıfatları b)Sayı Sıfatları c)Soru Sıfatları d)Belirsizlik Sıfatları

11. Mavi gömleğini giymiş. Sınavdan yüksek puan aldım. O çocuğu yanıma alıyorum. Üç kitabı sana aldım. Nasılkitaplardan hoşlanıyorsun? Bazı insanlar ülke sorunlarına çok duyarsız Her günbirelma yerim.

12. İSİM-FİİL GRUBU

13. Her yapıdaki fiillerden –mek , -me , -iş ekleriyle türeyen,türediği fiillerin ismi olan fiil türevlerine isim-fiil denir.İsim-fiillerin oluşturduğu söz öbeğine ise isim-fiil grubu denir. ÖRNEK b.nesnez.t yüklem Konuyu çabucak kavrayışına şaşırdım. Dolaylı Tümleç özne yüklem Ben de güzel oyunlar oynamayı bilirim Belirtili Nesne dolaylı tümleç dolaylı tümleç z.t. yüklem Ölüm gecesinden bu sahile hiç dönmemek bitmez Özne bir özleyiştir.

14. SIFAT-FİİL GRUBU

15. Her yapıdaki fiil tabanlarından çeşitli eklerle türeyen,sıfat görevini üstlenen fiil türevlerine sıfat-fiil(ortaç)denir.Sıfat-fiillerin kendisinden önce gelen sözcüklerle oluşturduğu öbeğe sıfat-fiil grubu denir. Sıfat –fiil üreten ekler şunlardır: -an, -ası, -mez, -ar , -dik, -ecek , -miş

16. ÖRNEK Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? Belirtili Nesne d.t z.t yüklem Hayata beraber başladığımız dostlarla da Edat Tümleci yollarımız bir bir ayrıldı. Çocukluğumda bacalara takılan, beyaz Özne bulutlar vardı.

17. ZARF-FİİL GRUBU

18. Fiil tabanlarından çeşitli eklerle türeyen,fiil anlamını yitirmeden zarf(belirteç)görevi üstlenen fiil türevlerine zarf-fiil(ulaç)denir. -erek -dıkça -meden -ken -ıp -ınca -a…….-a -r……..-mez

19. Bir gün nehirler gibi derinden çağlayarak Zarf Tümleci Dağlardan,ormanlardan sana akacak mıyım? Halkın yüzü güldükçe gülümser beşeriyet. Zarf tümleci Ben ,sevgi bağından bir çiçek dermeden huduttan Zarf Tümleci huduta atılmışım. Seni göremeyince ben de sinemaya gittim.

20. BİRLEŞİK FİİL GRUBU

21. Sınav için notlarıma göz attım. Yüklem O hep saman altından su yürütür. Yüklem Bu günlerde ağzını bıçak açmıyordu. Yüklem Son günlerde beni arar oldu. Yüklem

22. EDAT GRUBU

23. Bir isimle bir edatın oluşturduğu öbeğe edat(ilgeç)öbeği denir. Bacak kadar çocuğun cevaplarına bak. Ali orada duruma göre davranmış. Cennet gibi vatanımız var.

24. BAĞLAMA GRUBU

25. Eş görevleri sözcüklerin bağlaçlarla bağlanmasıyla oluşan öbeğe bağlama grubu denir. Hak ve kuvvet kılıçla kalkan gibidir. Özne Öğretmen ile öğrenci aynı bütünün parçalarıdır. Özne Necivarda bir köy var ne bir evin hayali. özne özne özne Sokakları hem kız hem deniz kokar. özne

26. TEKRAR(İKİLEME)GRUBU

27. Aynı,yakın ya da karşıt anlamlı sözcüklerin ,anlamı güçlendirmek için yan yana kullanılmasıyla oluşan sözcük öbeğine tekrar(ikileme) grubu denir. Sen sayfa sayfa çevirdiğim kitap, Mısra mısra okuduğum şiir! Sen dağlar üstüne, Ovalar üstüne serpilmiş Türkiye’m! (aynı sözcüğün tekrarlanmasından)

28. Ben kalender meşrebim Güzel çirkin aramam.(karşıt anlamlı) Eski püskü giysiler giymişti. (biri anlamlı diğeri anlamsız) Ivır zıvır şeylerden söz ediyorlar. (İkis de anlamsız)

29. ÜNLEM GRUBU

30. Bir ünlemle bir isim unsurunun oluşturduğu sözcük öbeğine ünlem grubu denir. “Eydost! Senin yoluna ünlem isim Canım vereyim Mevla.” Eybu topraklar için toprağa düşmüş asker! Ünlem isim unsuru

31. ÜNVAN GRUBU

32. Bir kişi ismiyle ünvan gösteren bir ismin oluşturduğu gruba ünvan grubu denir. DenizHanım AliBey Kişi ismi ünvan kişi ismi ünvan Mustafa KemalPaşaAdnanÖğretmen Kişi ismi unvan kişi ismi ünvan