DERS Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bloom Taksonomisi

1. DERS Öğrenme Çıktılarının YazılmasıBloom Taksonomisi • Prof.Dr. Yurtsever SOYSAL • Bologna Kurum Koordinatörü • Tarih: 30.01.2012

2. Öğrenme Çıktılarının Yazılması 3 farklı alanda yazılabilir

3. Bilişsel Alan • Öğrenen neyi biliyor? • Eğitim-Öğretimle kazanılan becerileri vurgulamada genellikle bu alan kullanılır.

4. Öğrenme Çıktılarının Yazılması • Öğrenme Çıktılarının yazılması açısından literatürde en çok kullanılan yöntem ‘Bloom Taksonomisi’dir. • Benjamin Bloom (1913-1999), bilmenin hiyerarşik olarak düzenlenmiş 6 ardıl (birbirini izleyen) düzeyden oluştuğunu öne sürmüştür.

5. Bloom Taksonomisi

6. Bloom Taksonomisi Bu taksonomide düşünme; • basit olarak bilginin anımsandığı en alt düzeyden, • değerlendirmeye kadarki en üst düzeye kadar gittikçe artan karmaşıklıkta düzeylere bölünmüştür. • Örneğin, bilgiyi uygulayan (3. aşama) bir öğrencinin; • bu süreç için hem gerekli bilgiye (1. aşama) • hem de bu bilgiyi kavramaya (2. aşama) ihtiyacı bulunmaktadır.

7. Bloom Taksonomisi • Öğrenme bir süreçtir ve öğretici daha üst seviyeler olan sentez ve değerlendirme aşamalarına geçebilmek için öğrencilerin düşünme oluşumlarını ele almaya gayret göstermelidir. • Bu ‘düşünme’ alanı genellikle ‘Kognitif’ (bilişsel) alan olarak ifade edilir.

8. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Öğrenme Çıktıları, öğrencilerin öğrenme etkinliği sonunda ne yapabilecekleri ile ilişkili olduğundan, Öğrenme Çıktıları yazılırken kullanılacak fiiller aktif (etken) fiil olmalıdır. Bir cümlede yapılan iş kadar o işi yapan kişi de önemli ve belli ise o cümlenin fiili etken (aktif) dir.

9. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • İlle de anlama ya da kavramaya gerek duymadan gerçeklerin anımsanması. • 1. Bilgi

10. Bilginin niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller sıralamak, listelemek, düzenlemek, toplamak, tanımlamak, tarif etmek, bulmak, ezberlemek, ad vermek, tekrarlamak, sunmak, tanımak, alıntılamak, kopyalamak, söylemek, tespit etmek, hatırlamak, ana hatlarıyla belirtmek, sınıflandırmak, anımsamak, kaydetmek, anlatmak, göstermek, belirtmek, ifade etmek, çizelge haline getirmek…

11. Bilgiye ilişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Bilimsel araştırmaların etik unsurlarını ayrıntılı olarak tanımlayabilecektir. • Kanunların nasıl ve niçin değiştiğini ve bu değişikliklerin toplum üzerinde yarattığı sonuçlarıörnekler vererek anlatabilecektir. • Bir tüberküloz hastası ile ilgilenirken hangi kriterleri dikkate alacağını sıralayabilecektir.

12. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • öğrenilen bilgiyi anlama ve yorumlama yeteneği. • 2. Kavrama

13. Kavramanın niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller ilişkilendirmek, değiştirmek, ayırt etmek, tartışmak, tahmin etmek, sınıflandırmak, açılık getirmek, raporlandırmak, seçmek, genelleştirmek, yorumlamak, çözmek, örnekle açıklamak, teşhis etmek, çevirmek, öngörmek, açımlamak (tefsir etmek), yeniden şekillendirmek tarif etmek, savunmak, dönüştürmek, açıklamak, açık hale getirmek, yerini belirlemek, farkına varmak, kestirmek, izah etmek,

14. Kavramaya ilişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Kamu ve ceza hukukunu birbirinden ayırt edebilecektir. • Elektronik ticaretinin gelişimindeki iştirakçileri ve amaçları tanımlayabilecektir. • Mayoz ve mitoza uğrayan hücrelerin genotipinitahmin edebilecektir. • Birinci dünya savaşının savaş sonrası dünya üzerindeki ekonomik, sosyal ve politik etkilerini örneklerleaçıklayabilecektir. • ….. da meydana gelen reaksiyonları ekzotermik ve endotermik olarak sınıflandırabilecektir.

15. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 3. Uygulama (bilgiyi • kullanma) • öğrenilen materyali yeni koşullarda kullanma yeteneğidir. (örneğin, problemleri çözmede işlerliği olan fikir ve kavramları ortaya koyma) • öğrenilenleri yeni durumlara uygulama veya fikirleri ve kavramları problem çözebilmek için işler hale getirme becerisi olarak da tanımlanabilir.

16. Uygulamanın niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller: uygulamak, takdir etmek, hesaplamak, değiştirmek, tercih etmek, karar vermek, tamamlamak, tertip etmek, geliştirmek, ispat etmek, aktarmak, taslak halinde çizmek, organize etmek, oluşturmak, hazırlamak, üretmek, İlişkilendirmek, seçmek, öngörmek, tahmin etmek, programlamak, çözmek, maniple etmek (işlemek), göstermek, ortaya çıkarmak, dramatize etmek, kullanmak çalıştırmak, incelemek, denemek, bulmak, uyarlamak, örn.lerle açıklamak,

17. Uygulamayailişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • 19. yüzyılda Türkiye’de meydana gelen önemli olayların zaman çizelgesini oluşturabilecektir. • Hasta bakım ünitelerinin düzenli işleyişinde enfeksiyon kontrol bilgisini uygulayabilecektir. • Karmaşık endüstriyel süreçlerde enerji kullanım etkinliğinin analizi için gelişmiş teknikleri seçebilecek ve uygulayabilecektir. • Bir küçük üretim firmasının vaka çalışmasında, üretimin daha sıkı kalite kontrolünü sağlayacak şekilde temel unsurları modifiyeedebilecektir. • Klinik tanıyı belirlemek için kanıta dayalı tıbbın ilkelerini uygulayabilecektir.

18. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 4. Analiz • bilgiyi, onu oluşturan unsurlara ayırabilme yeteneğidir (örneğin; ara bağlantıları ve fikirleri aramak, organizasyon yapılarını anlamak) • bilgiyi bileşenlerine ayırabilme, yani fikirleri ve aralarındaki ilişkileri arayabilme becerisi olarak da tanımlanabilir.

19. Analizin niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller: analiz etmek, karşılaştırmak, tartışmak, deney yapmak, ayırmak, bölmek, düzenlemek, değer biçmek, tasnif etmek, ortaya koymak, ilişkilendirmek, özetlemek, ilgi kurmak, parçalamak, belirtmek, ayırt etmek, sonuç çıkarmak, belirlemek, incelemek, teşhis etmek, anlam çıkarmak, örneklemek, örneklerle açıklamak, araştırmak, gözden geçirmek, denetlemek, sorgulamak, ayrıştırmak, denemek, ana hatlarıyla belirtmek, aradaki farkı göstererek karşılaştırmak, eleştirmek (kritize etmek), kategorize etmek,

20. Analize ilişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Toplumun belirli davranışları neden suç olarak gördüğünü analiz edebilecektir. • Değişik elektronik ticari modelleri karşılaştırır ve farklılıklarını ortaya koyabilecektir. • Enerji dönüşüm işlemlerinin ekonomik ve çevresel etkilerini tartışabilecektir. • Yeni bir öğretmen ile 20 yıllık tecrübesi olan bir öğretmeni sınıf uygulamaları açısından karşılaştırabicektir. • m, km, % ve oran olarak haritadan eğimi hesaplayabilecektir.

21. Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 5. Sentez • parçaları birleştirebilme (bir araya getirebilme) yeteneği

22. Sentezin niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller: oluşturmak, özetlemek, yeniden yazmak, gözden geçirmek, genellemek, belirtmek, önermek, kurmak, organize etmek, ilişkilendirmek, birleştirmek, sınıflandırmak, toplamak, derlemek, meydana getirmek, bütünleştirmek, uyarlamak, yönetmek, yeniden düzenlemek, hazırlamak, formüle etmek, çıkarmak, yeniden yapmak, yeniden kurmak, bulgulardan sonuç çıkarmak, tayin etmek, düzeltmek, açık ve kesin bir şekilde belirtmek, … yapmak, tasarlamak, geliştirmek, planlamak, tanıtmak, pekiştirmek, planlamak, saptamak, hazırlamak,

23. Senteze ilişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Enerji idaresine yönelik problemleri ve uygun çözümleri açık ve kesin bir şekilde belirtebilecektir. • Karmaşık enerji idaresi sorunlarına hem sözlü hem de yazılı olarak çözüm önerebilecektir. • 1917 Rus devrimimin neden ve sonuçlarını özetleyebilecektir. • Entalpi değişimi işaretlerini endotermik ve ekzotermik reaksiyonlarla ilişkilendirebilecektir. • Hasta eğitimi programı organize edebilecektir.

24. 6. Değerlendirme Kognitif (Bilişsel) Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • belirli bir amaç için verilen materyalin önemi (değeri) hakkında yargıda bulunma yeteneği olarak tanımlanabilir.

25. Değerlendirmenin niteliğini tayin etmek için kullanılabilecek bazı aktif fiiller: değerlendirmek, eleştirmek, yargıya varmak, önermek, tahmin etmek, kesinleştirmek, tespit etmek, eleştirmek, tavsiye etmek, sonuca varmak, sonuç çıkarmak, karşılaştırmak, karar vermek, inandırmak, savunmak, izah etmek, aydınlatmak, yorumlamak, tasnif etmek, ispatlamak, doğrulamak, ölçmek, öngörmek, oranlamak, sınıflandırmak, geçerli kılmak, ikna etmek, geçerliliğini denetlemek, kararlaştırmak, çözmek, ilişkilendirmek, değer biçmek, kıymetlendirmek, yargıda bulunmak, …

26. Değerlendirmeye ilişkin kanıtları gösteren bazı Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Türkiye tarihinde değişiklik meydana getiren anahtar kişilerin önemine ilişkin yargıda bulunabilecektir. • Değişik elektronik ticareti modelleri için pazarlama stratejilerini değerlendirebilecektir. • Michael Fraday’ın elektromanyetik endüksiyon alanındaki temel katkılarını özetleyebilecektir. • Sıcaklık değişiminin denge durumu üzerine etkisini tahmin edebilecektir. • Tecrübeli öğretmenlerin sanat bilgisine katkı sağlayacak temel alanlarını değerlendirebilecektir.

27. Bilişsel Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • Bu altı kategoride kullanılan filler, herhangi bir kategoriye özel değildir. • Bazı filler birden çok kategoride yer alabilir. Örneğin matematiksel hesaplama; • Sadece verilen formülü uygulama kapsamına • (Uygulama – 3. aşama) girebilir ya da • Analiz (4. aşama) ve Sentez (5. aşama) aşamalarını da içerebilir.

28. Bilişsel Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazımında kullanılabilecek aktif fiillere ÖRNEKLER

29. Duygu-Durumsal Alan • İnançlar • Değerler • Tutumlar • Görüşler • Duygular

30. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • Bloom taksonomisinde en geniş kullanılan bilişsel alan olmasına rağmen, • Bloomve arkadaşları duygu-durumsal alanda da (görüşler, duygular, değerler) çalışmalar yapmışlardır. • Bu alan öğrenmenin duygusal bileşenlerini içeren konularla ilişkilidir vebilgi almaya duyulan istekten, inançların, fikirlerin ve görüşlerin entegrasyonuna kadar uzanmaktadır. • Öğrenme ile ilgili unsurlarla nasıl ilgilendiğimizi tanımlamak için 5 ana kategori belirlemişlerdir.

31. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması

32. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bilgi almaya yönelik istekle ilişkilidir Örneğin • birey diğerlerini saygı ile dinleyebilecektir, • sosyal problemlere hassasiyet gösterecektir, • görevlere karşı sorumluluk hissedecektir • 1. Alma / Algılama

33. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bireyin kendi öğrenmesine aktif olarak katılımı ile ilişkilidir Örneğin; • konuya ilgi gösterecektir, • sunum yapmaya istekli olacaktır, • sınıf tartışmalarına katılabilecektir, • 2. Yanıtlama / Tepkide bulunma

34. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 3. Değer biçme / Değer verme Basit olarak bir değerin kabulünden yükümlülük almaya kadar uzanabilir. Örneğin; • birey demokratik sürece olan inancını gösterecektir, • günlük yaşantıda bilimin rolünü takdir edebilecektir, • diğerlerinin refahına ilgi gösterecektir, • bireysel ve kültürel farklılıklara karşı hassasiyet gösterecektir.

35. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 4. Organize etme Bireylerin değişik değerleri bir araya getirmesi, bunlar arasındaki çelişkileri çözümlemesi ve değerleri içselleştirmeye başlamasına ilişkin süreçtir Örneğin; • bir demokraside özgürlük ve sorumluluk arasındaki denge gerekliliklerini tanımlayabilecektir, • kendi davranışının sorumluluğunu kabul edebilecektir, • mesleki etik standartları kabul edebilecektir, • bir değer sistemi için davranış benimseyebilecektir.

36. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 5. Belirtme / Karakterize etme Bu seviyede birey, inançları, fikirleri ve görüşleri bakımından bir değer sistemine sahiptir. Bu değer sistemi kendi davranışını uyumlu ve tahmin edilebilir bir şekilde kontrol eder. Örneğin; • bağımsız çalışmada kendine güven gösterebilecektir, • etik uygulamalarda mesleki yükümlülük gösterebilecektir, • kişisel, sosyal ve duygusal olarak iyi düzenlemeler yapabilecektir.

37. Duygu-Durumsal alanda Öğrenme Çıktıları yazılırken kullanılabilecek aktif fiiller davranmak, bağlı kalmak, bağlı olmak, takdir etmek, sormak, cevaplamak, karşı çıkmak, birleştirmek, girişimde bulunmak, uymak, teşebbüs etmek, riayet etmek, işbirliği yapmak, tamamlamak, tanıtmak, göstermek, ayırt etmek, tartışmak, itiraz etmek, benimsemek, başlamak, sunmak, takip etmek, değer vermek, desteklemek, örgütlemek, katılmak, kabul etmek, ilişkilendirmek, yargıya varmak, paylaşmak,doğrulamak, dinlemek, organize etmek, sorgulamak,İlişki kurmak, övmek, raporlamak, değer biçmek, sentezlemek, önem vermek, sentez yaparak oluşturmak, kıymetlendirmek, çözümlemek, ilişki kurmak, isteklilik göstermek, sorumluluk göstermek

38. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bazı Örnekler Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • mesleki etik standartları için gereklilikleri kabul edebilecektir. • profesyonel müşteri ilişkilerinde gizlilik gerekliliğini takdir edebilecektir. • Bağımsız çalışma isteğine önem verebilecektir. • Tüm kabiliyetlere sahip öğrencilerle sınıfta iyi ilişkiler kurabilecektir. • Kamu sektöründeki yönetim uygulamalarını takdir edebilecektir.

39. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bazı Örnekler Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • Hastalarla iyi ilişkiler kurmaya karşı isteklilik gösterebilecektir. • Kişisel inançlar ve etik hususlar arasındaki tezat konuları çözümleyebilecektir. • Öğretici ve arkadaşlarıyla sınıf tartışmalarına katılabilecektir. • Bakıma muhtaç çocukların refahı için sorumluluk almayı benimseyebilecektir. • Etik uygulamalarda mesleki yükümlülük gösterebilecektir.

40. Duygu-Durumsal Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazımında kullanılabilecek aktif fiilere ÖRNEKLER

41. Öğrenen; • Neyi yapabiliyor ? • Neyi gerçekleştirebiliyor ? • BECERİ odaklı • Psikomotor Alan

42. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Pisikomotor alanı temel olarak, beyin ve kaslarla ilgili aktiviteleri içeren fiziksel beceriler üzerinde durmaktadır. Pisikomotoralanı genellikle; • laboratuar bilimleri konuları, • sağlık bilimleri, • sanat, • müzik, • mühendislik, • drama ve • beden eğitiminde kullanılmaktadır.

43. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması

44. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • Başka bir kişinin davranışını gözlemleme ve o davranışı kopyalamadır. • Karmaşık beceri öğrenmedeki ilk aşamadır. • 1. İmitasyon (taklit etme)

45. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • Yönergeleri takip ederek ve becerileri uygulayarak belirli hareketleri gerçekleştirme becerisidir. • 2. Manipülasyon (işleme)

46. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 3. Doğruluk (hatasızlaştırma) • Bu seviyede öğrenci bir görevi az hatayla yürütebilir ve • orijinal kaynak olmaksızın daha doğru (kusursuz) olabilir. • Beceriye ulaşılmakta ve yeterlilik düzgün ve doğru bir performansla gösterilmektedir.

47. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 4. Eklemleme (artikülasyon) • Bir dizi hareketi, iki ya da daha fazla beceriyi kombine ederek koordine edebilme yeteneğidir. • Şablonlar (örnekler), özel ihtiyaçlarla uyum sağlamak ya da problem çözmek amacıyla modifiye edilebilir.

48. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması • 5. Benimseme (yerlileştirme) • Doğal bir şekilde yüksek düzeyde performans sergilenir. • Beceriler rahatlıkla kombine edilir, ard arda dizilir ve gerçekleştirilir.

49. Pisikomotor alanda Öğrenim Çıktıları yazılırken kullanılabilecek aktif fiiller uyarlamak, düzeltmek, ayarlamak, dengelemek, toplamak, birleştirmek, kullanmak, tasarlamak, sunmak, ölçmek, göstermek, yürütmek, incelemek, teşhis etmek, karıştırmak, dokunarak ayırt etmek, kurmak, taklit etmek, kombine etmek, tepki vermek, ölçmek, kopyalamak, işlem yapmak, manipüle etmek, işlemek, gerçekleştirmek, düzeltmek, kaydetmek, tepki göstermek, ele almak, idare etmek, …

50. Psikomotor Alanda Öğrenme Çıktılarının Yazılması Bazı Örnekler Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • en az 10 lokal anestezi gerçekleştirebilecekve performansını öğretim üyesi ile birlikte değerlendirebilecektir. • en az 10 röntgen filmi reçetesi yazarak sürecini yönetebilecek ve bunları öğretim üyesi ile birlikte değerlendirebilecektir. • fizyolojik fonksiyonu ölçmek için bir dizi fizyoloji ekipmanı kullanabilecektir. • araştırma projesini özetleyen, iyi açıklanmış poster sunum tasarlayabilecektir. • MS Word, Excel ve Powerpoint yazılımlarını etkin bir şekilde ve ustalıkla kullanabilecektir. • aseptik tekniği kullanarak cerrahi pansuman yapabilecektir.