Fundusze Europejskie

1. Bogumił Grzybek kl 3F Fundusze Europejskie

2. Fundusze unijne Fundusze unijne lub fundusze strukturalne to środki finansowe wykorzystywane w celu wspierania i restrukturyzacji gospodarek krajów członkowskich Unii Europejskiej. To z funduszy strukturalnych pochodzi część środków przeznaczonych na realizację Programów Operacyjnych. Obecnie do funduszy strukturalnych zaliczamy: * Europejski Fundusz Społeczny * Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego * Fundusz Spójności

3. Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS wynoszą około 10% całkowitego budżetu UE. Obecny okres programowania EFS, obejmujący lata 2007-2013, przebiega pod hasłem „Inwestycje w kapitał ludzki’. EFS zainwestuje w tym okresie około 75 miliardów euro – czyli blisko 10% budżetu UE – w projekty mające na celu zwiększenie zatrudnienia.

4. Europejski Fundusz Społeczny Środki finansowe przyznawane są zgodnie z sześcioma priorytetami: • Poprawa jakości kapitału ludzkiego (34% wszystkich środków) • Poprawa dostępu do zatrudnienia i równowaga (30%) • Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i firm, przedsiębiorstw i przedsiębiorców (18%) • Poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych (14%) • Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym (3%) • Mobilizacja na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji (1%)

5. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR - fundusz utworzony w 1975 na podstawie art. 160 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zgodnie z tym przepisem, celem funduszu jest „przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez niwelowanie różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionów’’. W zakresie swoich zadań fundusz wspomaga w szczególności środowisko produkcyjne i konkurencyjność przedsiębiorstw, badania naukowe i rozwój technologiczny, inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz współpracę przygraniczną. Beneficjentami środków finansowych pochodzących z tego funduszu są przede wszystkim przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu, instytucje pozarządowe, administracja rządowa oraz samorządy terytorialne, instytucje i jednostki badawczo-rozwojowe.

6. Obszary wsparcia z EFRR • Środowisko produkcyjne i konkurencyjność przedsiębiorstw • Badania naukowe i rozwój technologiczny • Inwestycje infrastrukturalne • Rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych • Rozwój społeczeństwa informacyjnego • Ochrona środowiska • Współpraca przygraniczna

7. Fundusz Spójności Fundusz Spójności – czasowe wsparcie finansowe dla krajów Unii Europejskiej, nie będące funduszem strukturalnym, uchwalone w ramach Traktatu z Maastricht (1992), a przygotowane formalnie przez rozporządzenie Rady Unii Europejskiej z 16 maja 1994 r. Gwarantował słabiej rozwiniętym państwom Unii Europejskiej, których produkt narodowy brutto na mieszkańca nie przekracza 90% średniej unijnej (kryterium spełniały wówczas Grecja, Hiszpania, Irlandia i Portugalia), pomoc w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej (w ramach sieci transeuropejskich). Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90% średniej w państwach Unii Europejskiej, oraz w których opracowany został program zmierzający do spełnienia kryteriów konwergencji ustalonych w art. 104 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

8. Fundusze przedakcesyjne Fundusze przedakcesyjne, środki bezzwrotnej pomocy finansowej kierowane do przyszłych członków UE poprzez specjalne programy. Pomocą przedakcesyjną zostały objęte: Polska, Czechy, Węgry, Słowacja, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowenia, Rumunia, i Bułgaria. Najważniejszym zadaniem tych funduszy jest przygotowanie państw kandydujących do członkostwa w UE oraz pomoc w wyrównaniu różnic gospodarczych. Do momentu wstąpienia do UE pomoc oferują trzy Fundusze Przedakcesyjne: • PHARE • SAPARD • ISPA Po przystąpieniu do Unii Europejskiej kraje kandydujące stracą prawo do korzystania z funduszy przedakcesyjnych, zyskają jednak dostęp do środków strukturalnych, działających na terenie państw członkowskich.

9. PHARE Program Phare powstał w roku 1989 w celu udzielania materialnej pomocy państwom kandydującym do Wspólnot Europejskich. Zaniechany w 2007 na rzecz nowego programu: Instrument Pomocy Przedakcesyjnej. Początkowo był kierowany jedynie do Polski i Węgier, skąd też wzięła się jego pierwotna nazwa: Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies (PHARE). Od roku 1990 objął on także Bułgarię, Czechosłowację a następnie Albanię, Rumunię, Litwę, Łotwę i Estonię. W związku z rozszerzeniem listy państw-beneficjentów zaprzestano rozwijania skrótu PHARE, a oficjalna nazwa została zmieniona na „Phare”. Do roku 2000 z Phare korzystało już 17 państw europejskich

10. SAPARD SAPARD to unijny program finansowego wspierania programów dostosowywania rolnictwa do gospodarki rynkowej w krajach stowarzyszonych, oczekujących na członkostwo w Unii Europejskiej. Powstał w 1999 roku, w celu udzielenia pomocy krajom kandydującym w przygotowaniach do wzięcia udziału we Wspólnej Polityce Rolnej. Program SAPARD został zakończony w 2006 roku. Łącznie zarejestrowano 27761 wniosków o pomoc finansową z Programu SAPARD, z czego ARiMR podpisała 24431 umów na kwotę około 4779 mln złotych. Środki Unii pokrywały ok. 50% kosztów przedsięwzięcia, resztę kosztów oraz podatek VAT pokrywał beneficjent.

11. Cele programu SAPARD realizowanego w Polsce Działanie 1 : Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych Działanie 2 : Inwestycje w gospodarstwach rolnych Działanie 3: Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich Działanie 4: Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich Działanie 5: Programy rolnośrodowiskowe i zalesianie (projekty pilotażowe) Działanie 6 : Szkolenia zawodowe Działanie 7 : Pomoc techniczna

12. Podstawowe kierunki działań w ramach programu SAPARD • Inwestycje w gospodarstwach rolnych • Rozwój i poprawa infrastruktury wiejskiej • Poprawa przetwórstwa produktów rolnych i rybołówstwa • Zróżnicowanie działalności gospodarczej, które zapewni mieszkańcom alternatywne źródła dochodu

13. Przykłady wykorzystania dotacji Wsparcie ze strony UE ma służyć poprawie technicznego wyposażenia gospodarstw oraz dostosowania jakości produkcji polskiej do norm rynku europejskiego. Przykładem inwestycji mogą być: • budowa, rozbudowa i modernizacja budynków gospodarczych, wraz z wyposażeniem • zakup maszyn i urządzeń • inwestycje na ochronę środowiska i poprawę wykorzystania energii • urządzanie i wyposażanie pastwisk • zakup podstawowego stada zwierząt gospodarczych

14. Skąd wziąć środki na inwestycje? Dla tych, którzy nie maja wystarczająco środków na sfinansowanie całej inwestycji (warunek ubiegania się o częściowy zwrot kosztów) banki udzielają specjalne kredyty pomostowe na preferencyjnych warunkach Banki obsługujące program SAPARD: • Bank Ochrony Środowiska, • Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, • Bank Gospodarki Żywnościowej, • banki spółdzielcze,

15. Kto odpowiada za realizacje programu? Nadzór nad realizacją programu SAPARD w Polsce został powierzony Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), która jest odpowiedzialna za: • sprawdzanie wniosków o płatność • przeprowadzanie kontroli na miejscu i stwierdzanie dopuszczalności do płatności • autoryzacja zobowiązań i płatności • dokonywanie płatności • prowadzenie księgowości

16. Jaki są procedury otrzymania środków? 1. Przygotowanie i złożenie w banku wniosku kredytowego oraz załączników (projekt przedsięwzięcia, analiza finansowa i marketingowa) 2. Otrzymanie bankowej promesy kredytowej 3. Przygotowanie wniosku do ARiMR o uzyskanie dotacji ze środków SAPARD, wraz z załącznikami (projekt przedsięwzięcia, analiza finansowa i marketingowa) 4. Zawarcie umowy z ARiMR 5. Podpisanie umowy kredytu i otrzymanie środków. 6. Realizacja inwestycji 7. Zamknięcie inwestycji i otrzymanie środków SAPARD (środki te wpłyną do banku udzielającego kredytu jako forma jego częściowej spłaty).

17. PRZYKŁAD Spółka Akcyjna „ABCD” zajmująca się produkcją soków owocowych zamierza zmodernizować linię produkcyjną przez zakup nowego urządzenia oraz systemu produkcyjnego

18. KROK 1 Przygotowanie i złożenie w banku wniosku kredytowego oraz załączników (projekt przedsięwzięcia, analiza finansowa i marketingowa) W tym celu należy: * stworzyć projekt całego przedsięwzięcia * przeprowadzić wnikliwą analizę finansową oraz marketingową

19. KROK 2 Przygotowanie wniosku do ARiMR o uzyskanie dotacji ze środków SAPARD oraz skompletowanie załączników wymienionych we wniosku np. biznes-plan (dokumenty zbliżone do tych składanych z wnioskiem o kredyt) Wnioski dostępne są w lokalnych oddziałach ARiMR oraz na stronach www.arimr.gov.pl

20. Oczekiwanie 1 Po złożeniu wniosku w odpowiednim oddziale ARiMR (osobiście, listem poleconym lub pocztą kurierską) ARiMR ma 2 miesiące na rozpatrzenia wniosku. W tym czasie: * sprawdzana jest poprawność załączników * sprawdzana jest poprawność wypełnionego wniosku * zapada decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu wniosku * następuje wizytacja u wnioskodawcy * wniosek zostaje wysłany do siedziby ARiMR w Warszawie

21. KROK 3 Podpisanie z odpowiednim oddziałem ARiMR umowy o zwrot części kosztów inwestycji Przeprowadzenie i zakończenie inwestycji Przedłożenie w oddziale ARiMR faktur związanych przeprowadzeniem inwestycji (w przypadku ABCD S.A – faktury za zakup i montaż urządzeń) oraz krótkiego wniosku o wypłatę sumy zawartej w umowie

22. Oczekiwanie 2 Od momentu złożenia wniosku o wypłatę sumy zawartej w umowie w ciągu 1,5 do 2 miesięcy środki wpływają na konto wnioskodawcy lub banku w którym wnioskodawca zaciągnął kredyt na inwestycję.

23. Raport Do końca 2005 r. ARiMR zrealizowała na rzecz beneficjentów 21 760 płatności na łączną kwotę ponad 3 956 mln, co stanowi 82,49% wykorzystania limitów środków. W tym w ramach: • Działania 1 - dokonano 1 164 płatności na sumę prawie 1 148,8 mln zł • Działania 2 - dokonano 12 359 płatności na sumę ponad 563,6 mln zł • Działania 3 - dokonano 4 564 płatności na sumę ok. 1 961 mln zł • Działania 4 ? dokonano 3 673 płatności na sumę prawie 282,4 mln zł. Agencja zakończyła wypłate środków finansowych beneficjentom w 2006 r.

24. ISPA Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej - jeden z trzech instrumentów finansowych Unii Europejskiej (obok PHARE, SAPARD) przeznaczony dla państw kandydujących do akcesji. Ma na celu ujednolicenie poziomu infrastruktury technicznej w zakresie transportu i ochrony środowiska. Działa podobnie do unijnego Funduszu Spójności, pokrywa do 75% kosztów inwestycji.

25. Cele • w zakresie ochrony środowiska: * zwalczenie zanieczyszczenia wód i powietrza, * pomoc w utylizacji odpadów, * wsparcie we wprowadzaniu porządku prawnego ochrony środowiska, • w zakresie transportu: * rozwój infrastruktury transportowej, * połączenie systemów komunikacyjnych z infrastrukturą krajów UE, * budowa transeuropejskiej sieci transportowej.

26. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest instrumentem realizacji polityki Unii Europejskiej w zakresie rozwoju obszarów wiejskich (ROW). PROW jest końcowym elementem procesu programowania zorganizowanego zgodnie ze strategicznym podejściem zaproponowanym przez Komisję Europejską. Zgodnie z nim na poziomie unijnym opracowywany jest dokument strategiczny identyfikujący silne i słabe strony obszarów wiejskich na poziomie UE, wspólne dla krajów członkowskich osie priorytetowe oraz wskaźniki dla mierzenia postępu w osiąganiu unijnych priorytetów. W oparciu o strategię UE przygotowywana jest strategia krajowa ROW, która przekłada priorytety wspólnotowe na sytuację w kraju. Głównym narzędziem realizacji strategii jest właśnie PROW.

27. PO RYBY PROGRAM OPERACYJNY „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007 – 2013" ma przyczynić się do aktywizacji społeczności obszarów zależnych od rybactwa poprzez włączenie partnerów społecznych i gospodarczych z określonego obszaru do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw. Lokalne grupy rybackie wezmą udział w konkursie przeprowadzonym przez instytucję zarządzającą. W wyniku konkursu zostaną wyłonione najlepsze lokalne grupy rybackie, które przygotowały najlepszą lokalną strategię rozwoju obszarów rybackich. Z wybranymi w ten sposób grupami instytucja zarządzająca podpisze umowę na realizację strategii. Dzięki temu lokalne grupy rybackie będą mogły realizować rożnego rodzaju operacje, wdrażając stworzoną przez siebie strategię. Operacje będą mogły być przeprowadzane jedynie na terenie gmin, które weszły w skład wybranych w drodze konkursu lokalnych grup rybackich.

28. Dotacje PO RYBY Na wdrażanie osi priorytetowej 4 PO RYBY 2007 - 2013 zostało przeznaczonych ponad 313 milionów euro. Stanowi to ok. 32% środków przeznaczonych na finansowanie całego Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007 - 2013.