1 / 20

TE MESUARIT

TE MESUARIT. Prof. Erlehta MATO Leksioni 6. Te mesuarit. Eshte nje ndryshim relativisht i perhershem ne sjelljen e nje individi qe ndodh ne saj te pervojes Drejtimi biheviorist -theksi ne ndryshimet aktuale te sjelljes

cyrus-rosa
Download Presentation

TE MESUARIT

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. TE MESUARIT Prof. Erlehta MATO Leksioni 6

  2. Te mesuarit • Eshtenjendryshimrelativishtiperhershem ne sjelljen e njeindividiqendodh ne sajtepervojes • Drejtimibiheviorist-theksi ne ndryshimetaktualetesjelljes • Drejtimikonjitiv- -theksitendryshimiiaftesise per temanifestuarsjelljen • Dallimi midis temesuaritdhezbatimitteasajqeeshtemesuar • Te mesuaritsirezultatipervojes • Te mesuaritsirezultatimjedisit • Reagimetdhengacmuesit (semafori me driten e kuqe)

  3. Kushtezimi klasik • Ngacmuesi i pakushtezuar (NP) eshte nje ngacmues qe provokon nje reagim automatik, reagim i pakushtezuar (RP) • Nese NP pason ne menyre te perseritur nje ngacmues neutral , athere ky behet ngacmues i kushtezuar (NK) dhe fiton force per te provokuar reagimin e kushtezuar (RK)

  4. Kushtezimi klasik • Ngacmuesi i kushtezuar (NK) shfaqet i pari dhe fiton cilesine e NP • NP –RP- zhurmat e larta, shpimi i gjilperes, objekt qe flaket me shpejtesi –reagime nga ngacmuesit • Edhe kur zevendesojme NP me NK, reagimi mbetet pothuaj i njejte • Kushtezimi klasik ndeshet ne cdo aspekt te jetes:kur lidhim aromen e mire te nje ushqimi me nje ngjarje te gezuar, etj

  5. Parimet themelore te kushtezimit klasik • Fitimi (intervali mes ngacmuesve –NK -NP) • Kushtezimi i vonuar- i njekohshem-i prapme • Shuarja (piskama qe leshohej pak pas hapjes se frigoriferit dhe shuarja pas heqjes se sallates nga ushqimi i kavies) • Rifitimi spontan-pasi perserisim nje gje te nderprere

  6. Parimet themelore te kushtezimit klasik • Pergjithesimi i ngacmuesit (shembulli i femijes qe u mesuar te kishte frike nje qen te caktuar dhe pergjithesimi i dukurise me objekte qe kishin gezof) • Dallimi i ngacmuesit(Pavlovi me zilen dhe burine-shkronjat e ngjashme , psh b dhe d) • Kushtezimi i rendit me te larte (qenit u injektua morfine dhe ai pati te vjella. Pasi shihte gjilperen, qeni serish kishte te vjella)

  7. Mospelqimi i kushtezuar i shijes • Kur nje individ perjeton crregullime stomaku pas ngrenies se dickaje- MK i shijes • Fenomeni quhet refuzim i karemit dhe eshte nje forme unikale e kushtezimit klasik (shembulli hamburgerit dhe operacionit ne veshka- MK, rrjedhoje e NP(guret ne veshka) RP (dhimbja e stomakut) NK (hamburgeri) dhe stomaku me problematiken e vet RK. • Shembulli i minjve me helmin kunder tyre

  8. Zbatime te kushtezimit klasik • Luan nje rol te rendesishem ne jeten tone • Kurimi i individeve qe urinojne ne shtrat, atyre me sjellje problematike, kontrollohet sjellja e kafsheve grabitqare dhe pakesohet frika • Teli i lidhur ne shtratin e femijes, mishi i deles i sperkatur me lende kimike, njeriut qe ka frike nga gjarperi i tregohet me pare ai dhe pastaj u jepet akullore me cokollate

  9. Kushtezimi veprues • Thorndike me teorine e te mesuarit permes provave dhe gabimeve(shembulli maces ne kafaz me ushqimin jashte, mesimi i shtypjes se leves se duhur ne gjithnje e me pak kohe) • Kushtezimi instrumental dhe ligji i efektit (cdo reagim qe jep kenaqesi ne nje situate te dhene shoqerohet me nje situate dhe kur situata perseritet, reagimi mund te jete i njejte • Skiner i dha forme kushtezimit veprues- sjellja e kontrolluar nga efektet u quajt sjellje vepruese

  10. Formesimi • Eshte procesi gradual i perforcimit te sjelljes ne menyre qe te arrihet nje qellim i caktuar ( sjellja me Tomin qe duhet te vere syzet dhe embelsiren qe ai pelqen, me pas stimuj dhe perforcues te tjere) • Shembuj te formesimit: stervitja e nje kafshe, trajtimi i problemeve te sjelljes, ndihma qe u jepet nxenesve per te shkruar ne klase te pare, trajtimi i ndjenjes se turpit, etj

  11. Perforcimi • Mundtejetecdondodhiqerritmundesine e perseritjes se sjelljesqeiparaprin • Perforcimiivazhdueshemoseperforcimiicdoreagimikorrektshpien ne fitimindheshuarjen e shpejtetesjelljes(shi maces brendakafazitqenukmerr me ushqimdhenuk e shtypleven) • Ne programet e perforcimittepjesshem, subjektiperforcohetvetem per disangareagimet e tij(shembullinjeriutqeshpenzon ne njeaptelefoniqe here punondhe here jokrahasuar me tjetrinqeeshteisigurte)

  12. Perforcimi • Katerprogrametjane: intervaliifiksuar, intervaliindryshueshem, raportiifiksuardheraportiindryshueshem • Intervaliifiksuarkohor: (subjektiperforcohet per reagimin e tijte pare pas njeintervalitedhenekohor- njerezitpunojneshume per t’upaguar ne fund temuajit, femijetsillen mire per tefituargjerat e premtuara) • Intervaliindryshuarkohor(subjekti do teperforcohet per reagimin e tijte pare pas njeintervalitecaktuarkohor, qendryshon ne cdo prove-mesuesiqebendetyrakontrollitepaparajmeruara. 6 detyra ne kohetendryshme-telefonatat e ndryshme)

  13. Perforcimi • Raportet e fiksuara (subjekti perforcohet pasi te kete manifestuar nje numer te caktuar reagimesh- ne industri ku puna nuk paguhet ne baze oresh por berjes se nje vellimi ta caktuar) • Raportet e ndryshueshme (numri i reagimeve te domosdoshme per te marre perforcim ndryshon)- personi qe blen nje bilete cdo jave duke shpresuar se nje dite do te fitoje

  14. Perforcimi • Perforcimiparesor(pshushqimieshteefektivdhe pa u shoqeruar me perforcuestetjere, pshbukadheuji per teuriturit) • Perforcimidytesor(pshleketkaneefektvetempasiteshoqerohen me perforcuesit e tjere, me to siobjekt ne vetvetenukben dot asgje) • Perforcimipozitiveshtecdogjeqeforconreagiminqeiparaprin (pshnjellojushqimiilidhur me situate tecaktuar) • Perforciminegativeshtecdogjeqekureleminohetforconreagiminqeiparaprin (pshhiqninjegjembngakemba)

  15. Kushtezimi i mospelqimit • Perforciminegativndodhkurnjereagimshpie ne ikjenoseshmangjen e ngacmuesveqejanetepapelqyeshem • Ne kushtezimin e ikjessubjektiprezantohet me njengacmuestepapeqyeshemprejtecilitaiduhettemesojeteike(njeskenetraumatikefilmioseujeinxehteidushit) • Ne kushtezimin e shmangjessubjekti meson teshmangenjengacmuestepapelqyeshem, duke reaguar ne menyren e duhur(respektojmerregullat e trafikut per temosmarregjobaosenukshkojme ne njerestorantsepseatjegatuhetkeq)

  16. Ndeshkimi • Shpie ne uljen e mundesise se perseritjes se sjelljesqeparaprin ne dymenyra: • Duke prezantuardickatepakendshme(ndeshkimnegativ- shprehja e zemerimitndajnjefemije) • Duke eleminuardickatekendshme(ndeshkimnegativ- marrja e celsavetemakinesnjeadoleshenti) • Ndeshkimiefektivvaretnga: afersia, vazhdimesiadheintensiteti • Afersia –intervaliveprim-ndeshkim/Qendrueshmeria ( sjelljeqepasohetgjithnje me ndeshkim) dheintensiteti(forca e ndeshkimit) • Ndeshkimimundteketeefekteanesoretepakendshme: (Agresiviteti, indinjatadheurrejtjajanerezultatindeshkimit)

  17. Zbatimet e kushtezimit veprues • Modifikimiisjelljesndihmonnjerezit per teluftuarmbipeshen/alkoolizmin/kriminalitetinapoagresivitetin- tevlefshme ne procesin e rritjes se femijeve ne shkolla, ne institucionet e trajtimitteproblemevemendore • Te mesuarit e programuarpermeskompjuterave, • Ekonomia e xhetonave,etj • ParimiPremak- reagimiqe ka me shumemundesitemanifperdoret per teperforcuar ate qe ka me pakshance • (njefemijepelqen me shumeteluajejashtesesatemesojepianon –prindi e le teluajejashteqet’istimulojedeshirentestudioje piano brenda) • (njefemijepelqen me shumeteshohe TV sesatebejepuneshtepie-prindiperdorteparin e Tvsistimul per berjen e puneveteshtepise)

  18. Krahasimiikushtezimeveklasikdheteveprues • Parimet baze te perbashketa: fitimi, shuarja, rifitimi spontan dhe pergjithesimi i ngacmuesit • Perforcimi eshte nje karakteristike kryesore e kushtezimit veprues • Kushtezimi klasik mbeshtetet me shume ne shoqerimin e ngacmuesit me reagimin • Kushtezimi veprues mbeshtetet ne nje mase te madhe ne sjelljen e vullnetshme • Kushtezimi klasik ka te beje shpesh me sjelljen refleksive te pavullnetshme

  19. Te mesuarit konjitiv • Tregon se per te marre vendime lidhur me sjelljen individi perdor strukturen mendore dhe kujtesen • Te mesuarit me ane te insajtit (insajti- perceptimi i papritur i marredhenive te elemnteve konjitive ne problemzgjidhje: shembulli i majmunit qe gjeti vendosjen e kutive si mjet per te marre bananet e varura lart-me tej shembulli i pellumbave) • Te mesuarit latent ndodh kur nje individ pervetson njohuri per dicka por nuk i shfaq derisa t’i vije rasti apo motivohet per ta bere kete gje (shemb i tre grupeve te kavieve ne orientimin brenda labirintit dhe harta konjitive- shembull i ngarjes se makines dhe rruges) • Te mesuarit vezhgues lidhet me individin qe vezhgon dike tjeter qe eshte duke kryer nje akt - 4 hapat: modeli i rolit, depoz i vezhgimit ne kujtese, kuptimi t te mesuarit dhe perforcimi (rritja e agresivitetit te femijet qe shohin filma dhune)

  20. KUFIZIMET BIOLOGJIKE TE TE MESUARIT • Procesiitemesuaritka kufizimebiologjike • Prirjainstiktiveeshteprocesigjatetecilitsjellja e mesuarndryshondheshkondrejtmodelevetelindura • Formimiigjurmeseshte forma e temesuaritqekryhetbrendadisaoresh pas daljesngaveza, e cilaperfshinndjekjenngaprapatenjeobjektiqeleviz • Kontinuumiipergatitjesbiologjikenenkupton se kafshetjanetepergatitura per teshoqeruardisangacmuesdhereagime, pornukjanetepergatituratemesojneshoqerimetetjera (shembullqeedhepsemundt’ibeshfemijettekenefrikekafshet, nukmundtabeshketegjeedhe per objektet pa jete)

More Related