Analiza ekonomiczno – finansowa

1. Analiza ekonomiczno – finansowa Zajęcia 2 – Analiza bilansu

2. Analiza sprawozdania finansowego • Analiza sprawozdań finansowych to transformacja informacji rachunkowych w bardziej przydatne informacje, na podstawie których inwestorzy mogą podejmować decyzje inwestycyjne. • Użytkownikami sprawozdań finansowych są: • użytkownicy wewnętrzni – mogą wziąć udział w strategicznym zarządzaniu przedsiębiorstwem; • użytkownicy zewnętrzni – osoby, którzy nie są bezpośrednio powiązani z zarządzaniem spółką.

3. Analiza sprawozdania finansowego • Analiza sprawozdania finansowego w celu oceny kondycji finansowo-ekonomicznej przedsiębiorstwa powinna być sporządzana dla okresu minimum trzyletniego. Zazwyczaj okres badawczy dotyczy 3–5 lat. • W takim czasie widoczne są przynajmniej średnioterminowe zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwem, kierunki jego rozwoju. Na podstawie tego okresu można już wnioskować o przyszłości podmiotu. • Dane muszą być porównywalne, tzn. sprawozdania dla poszczególnych lat powinny być sporządzanie według tych samych zasad.

4. Analiza sprawozdania finansowego • Zazwyczaj analiza sprawozdań finansowych bez kontekstu, nie jest wystarczająca dla oceny wyników spółki i jej pozycji. Wyniki analiz powinny być porównywane z benchmarkami np.: • Normy wewnątrzfirmowe - normy, które zostały skonfigurowane przez beneficjenta na podstawie własnych osiągnięć z działalności i własnych oczekiwań; • Normy międzyfirmowe - porównanie z innymi konkurentami z sektora / przemysłu; • Standardy branżowe - na podstawie statystyk branżowych, porównanie wyników z wartościami średnimi w branży.

5. Informacje o spółce • Podstawowe informacje: • Krótka historia spółki; • Struktura akcjonariatu; • Notowania akcji spółki i jej konkurentów w badanym okresie. • Informacje dotyczące działań spółki wpływające na jej kondycję finansową (np. przejęcia innych spółek, emisja/skup akcji własnych, działalność międzynarodowa itp.); • Sytuacja rynkowa – zmiany kursów walut, cen surowców, otoczenia prawnego itp.; • Opis rynku, na którym działa spółka.

6. P. Gut, Kreatywna księgowość a fałszowanie sprawozdań finansowych, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2006.

7. Uproszczony schemat bilansu

8. Analiza bilansu • Analiza pozioma; • Analiza pionowa; • Analiza struktury kapitałowo-majątkowej.

9. Analiza pozioma • Analiza pozioma opiera się na dynamice sumy bilansowej oraz poszczególnych pozycji aktywów i pasywów. • Analiza dynamiki wartości pozycji bilansowych może obejmować: • absolutną zmianę stanu (bezwzględną), liczoną zgodnie ze wzorem 1.1; • tempo zmian (przyrost względny) - wzór 1.2; • indeks dynamiki (tempo wzrostu) - wzór 1.3.

10. Analiza pozioma – zmiany absolutne • Wzór 1.1: • Zmiany absolutne wyrażone są w tych samych jednostkach miary, co badane zjawisko. Informują o ile jednostek zwiększył się (zmiana dodatnia) lub zmniejszył się (zmiana ujemna) stan danej pozycji.

11. Analiza pozioma – tempo zmian • Wzór 1.2: • Tempo zmian informuje o ile procent stan danej pozycji jest wyższy lub niższy od poziomu w okresie przyjętym za podstawę porównania.

12. Analiza pozioma – indeks dynamiki • Wzór 1.3: • Indeks dynamiki informuje, jaki procent poziomu zjawiska z okresu podstawowego stanowi poziom zjawiska z okresu analizowanego. Wartość indeksu większy od 100% świadczy o wzroście, mniejszy od 100% o spadku poziomu zjawiska w analizowanym okresie.

13. Analiza pozioma – przykład • Absolutna zmiana = 165 - 150 = 15 (mln zł) •  Tempo zmian = [(165 - 150)/150]x 100 = 10 (%) •  Indeks dynamiki = (165/150) x 100 = 110 (%)

14. Analiza pionowa • Analiza pionowa dotyczy badania struktury aktywów i pasywów oraz wewnętrznej struktury wybranych pozycji bilansowych. Jest udziałem procentowym w badanej całości. • Analiza pionowa aktywów dostarcza informacji o sposobie zaangażowania kapitałów spółki. • Natomiast analiza pionowa pasywów informuje o źródle pochodzenia kapitałów przedsiębiorstwa.

15. Analiza pionowa – aktywa • Aktywa trwałe / Aktywa ogółem * 100%; • Aktywa obrotowe / Aktywa ogółem * 100%; • WNiP / Aktywa ogółem * 100%; • Rzeczowe aktywa trwałe / Aktywa ogółem * 100% • Należności długoterminowe / Aktywa ogółem * 100% • Inwestycje długoterminowe / Aktywa ogółem * 100% • Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe / Aktywa ogółem * 100% • Zapasy / Aktywa ogółem * 100% • Należności krótkoterminowe / Aktywa ogółem * 100% • Inwestycje krótkoterminowe / Aktywa ogółem * 100% • Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe / Aktywa ogółem * 100%

16. Analiza pionowa – aktywa • Wysoki udział aktywów trwałych w aktywach ogółem występuje w branżach zaliczanych do kapitałochłonnych np. energetyka, budownictwo, górnictwo itp.; • Przewaga aktywów trwałych w przedsiębiorstwie wpływa na zmniejszenie elastyczności na zmiany koniunktury gospodarczej, zwiększa koszty stałe utrzymania infrastruktury oraz wartość aktywów w większym stopniu zależy od wahań cen rynkowych; • Strukturę pionową aktywów trwałych i obrotowych można poszerzyć o strukturę wewnętrzną ich elementów.

17. Analiza pionowa – pasywa • Kapitał własny / Pasywa ogółem *100%; • Rezerwy i zobowiązania / Pasywa ogółem *100%; • Kapitał stały / Pasywa ogółem *100%; • Rezerwy na zobowiązania / Pasywa ogółem *100%; • Zobowiązania długoterminowe / Pasywa ogółem *100%; • Zobowiązania krótkoterminowe / Pasywa ogółem *100%; • Rozliczenia międzyokresowe / Pasywa ogółem *100%; • Kapitał własny / Zobowiązania ogółem.

18. Analiza pionowa – pasywa • W literaturze nie występuje optymalny poziom udziału kapitałów własnych w pasywach ogółem. Przyjmuje się, że kapitały własne stanowić powinny min. 1/3 pasywów ogółem; • Poziom taki jest niewystarczający jeżeli spółka ma niski wskaźnik gotówki operacyjnej oraz rentowność. Z kolei zbyt wysoki poziom świadczy o niewykorzystaniu dźwigni finansowej; • Stosunek kapitałów własnych do zobowiązań ogółem powinien być co najmniej większy od jedności.

19. Analiza struktury kapitałowo-majątkowej • Analiza struktury kapitałowo-majątkowej dotyczy powiązań pomiędzy poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów w bilansie; • W tym aspekcie można dokonać obliczeń kilku wskaźników.

20. Wskaźnik 1: Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym: • Kapitał własny / Aktywa trwałe * 100% Jeżeli wartość wskaźnika wynosi 100%, oznacza to, że aktywa trwałe są w pełni finansowane kapitałem własnym, gdyż majątek ten jest długookresowo powiązany z przedsiębiorstwem tzn. wykazuje niskie tempo zamiany na gotówkę, stąd powinien być finansowany bardziej stabilnym kapitałem. Jest to tzw. „złota reguła bilansowa”. W wielu jednostkach gospodarczych nie jest spełniona ta reguła, szczególnie w firmach powiększających swe inwestycje i korzystających z kredytów. W takim wypadku wartość tego wskaźnika jest niższa niż 100%.

21. Aktywa/Kapitał stały • Aktywa stałe = Aktywa trwałe + Należności z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy; • Kapitał stały = Kapitał własny + Zobowiązania długoterminowe + Rezerwy długoterminowe + Zobowiązania z tytułu dostaw i usług powyżej 12 miesięcy.

22. Wskaźnik 2 Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem stałym: • Kapitał stały / Aktywa trwałe * 100%; Jeżeli wartość wskaźnika wynosi 100% lub więcej, oznacza to, że spełniona jest tzw. srebrna reguła bilansowa. W regule ważny jest udział kapitału własnego w kapitale stałym. Im jest on wyższy, tym przedsiębiorstwo dysponuje większą swobodą i niezależnością finansową. Przyjmuje się, że przynajmniej 2/3 aktywów trwałych powinno być finansowane kapitałem własnym, ale wynik należy odnieść do średniej wielkości dla danej branży.

23. Wskaźnik 3 Wskaźnik pokrycia aktywów obrotowych zobowiązaniami krótkoterminowymi: • Zobowiązania krótkoterminowe / Aktywa obrotowe * 100% Zgodnie ze srebrną regułą bilansową kapitał krótkoterminowy powinien nie w pełni pokrywać aktywa obrotowe, ponieważ owe składniki są związane z przedsiębiorstwem na krótki okres. Jeżeli wskaźnik 2 jest większy od 100% (kapitał obrotowy netto jest dodatni) to wskaźnik ten przyjmuje wartość poniżej 100%.

24. Kapitał obrotowy netto Kapitał obrotowy netto czy też kapitał pracujący (ang. working capital) – pokazuje jaka część majątku spółki pokryta jest kapitałami stałymi na długo związanymi ze spółką (podejście kapitałowe): • Kapitał stały – majątek trwały; Kapitał obrotowy netto są to aktywa bieżące pomniejszone o zobowiązania bieżące (podejście majątkowe): • Aktywa bieżące – zobowiązania bieżące. Strategia konserwatywna a agresywna.

25. Kapitał obrotowy netto 2 • Jest to tzw. płynna rezerwa – świadczy o płynności finansowej przedsiębiorstwa. Mówiąc inaczej jest to część aktywów bieżących, która nie została pokryta pasywami bieżącymi i może być wykorzystywana dla zaspokajania bieżących zobowiązań spółki. • Kapitał obrotowy netto może być: • Dodatni; • Zerowy; • Ujemny.

26. Wskaźnik 4 Udział kapitału obrotowego netto w finansowaniu aktywów ogółem: • Kapitał obrotowy netto / Aktywa ogółem * 100% Wskaźnik ten ilustruje, jaką część aktywów ogółem stanowi kapitał obrotowy netto. Im większy jest jego udział (dodatni) tym w przedsiębiorstwie występuje większe zabezpieczenie płynności. Jednak kapitał obrotowy netto służy do finansowania aktywów bieżących.

27. Wskaźnik 5 Udział kapitału obrotowego netto w finansowaniu aktywów obrotowych przedsiębiorstwa: • Kapitał obrotowy netto / Aktywa obrotowe * 100% Wskaźnik ten może przyjmować wartości dodatnie jak i ujemne, jego wartość zawsze jest większa lub równa niż wskaźnika 4. Wskaźnik pokazuje relację kapitału obrotowego netto zaangażowanego w działalność operacyjną przedsiębiorstwa. Jeżeli kapitał obrotowy netto jest dodatni wskaźnik pokazuje ile procent aktywów obrotowych finansowanych jest ze źródeł krótko- i długoterminowych.

28. Ocena wartości przedsiębiorstwa • Ocena wartości przedsiębiorstwa może wynikać z wielu przesłanek m.in.: jego sprzedaży, dokapitalizowania, fuzja z inną firmą czyw bieżącej działalności, choćby po to aby wiedzieć, co zmieniło się w zakresie jej wartości, w minionych latach czy miesiącach. • Dobrze nadają się do tego metody majątkowe, wyliczane w oparciu o dane bilansowe. Służą do krótkookresowej oceny zagrożenia firmy bankructwem i oszacowania skutków tego bankructwa.

29. Formuła Wilcoxa – wartość likwidacyjna przedsiębiorstwa • Metoda likwidacyjna określająca wartość majątku przedsiębiorstwa według sumy środków pieniężnych jakie można uzyskać w wyniku przyspieszonej sprzedaży poszczególnych jego części na rynku. Wartość likwidacyjna przedsiębiorstwa = Gotówka + Łatwe do upłynnienia papiery wartościowe + 0,7 * (Należności + Zapasy) + 0,5 * Pozostałe aktywa – Zobowiązania.