UMIEJĘTNOŚĆ KORZYSTANIA Z MEDIÓW W PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ

1. UMIEJĘTNOŚĆ KORZYSTANIA Z MEDIÓW W PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ Dr Małgorzata Gruchoła Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

2. WPROWADZENIE W 1999 roku na posiedzeniu Parlamentu Europejskiego G. M. Nissin – jeden z teoretyków edukacji medialnej powiedział: „Jeśli twoje dziecko żyje nad morzem, lepiej nauczyć je pływać, zamiast budować mur na plaży”.

3. WPROWADZENIE • Czy nadal budujemy mur na plaży? • A może pływamy już w rzeczywistości medialnej? • Czy w XXI wieku można i trzeba uciec od mediów? Na wycieraczce, pod drzwiami leżą gazetki lokalne i ulotki; w domu oglądamy telewizje, słuchamy radia; na ulicy widzimy billboardy z reklamami, a na uczelni, w pracy, także w domu korzystamy z internetu. Nie wspomnę o telefonie komórkowym. • Kolejne pytanie: po co budować mur na plaży jeśli można „nauczyć się pływać”. „Pływać” – czyli umiejętnie korzystać z mediów. • Czym więc jest umiejętność korzystania z mediów?

4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/65/WE o audiowizualnych usługach medialnych z 11 grudnia2007 r. Umiejętność korzystania z mediów to: • sprawność, wiedza i osąd • świadome wybory • korzystanie z całego zakresu nowych technologii komunikacyjnych • ochrona odbiorcy i jego rodziny.

5. Komunikaty Komisji:- Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym, 20.12.2007 C(2007) 833 -Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym, 20.08.2009 C(2009) 6464 Umiejętność korzystania z mediów to zdolność do: • korzystania z mediów • rozumienia i krytycznej oceny różnych aspektów mediów i ich treści • porozumiewania się w różnych kontekstach.

6. Komunikat Komisji: Europejskie podejście do umiejętności korzystania z mediów w środowisku cyfrowym, 20.12.2007 C(2007) 833 Poziomy umiejętności korzystania z mediów: • łatwość korzystaniaze wszystkich mediów • aktywne korzystanie z mediów (interaktywna telewizja, wyszukiwarki internetowe, dostęp do kultury) • krytyczne podejście do mediów odnośnie ich jakości i treści • kreatywne używanie mediów; tworzenie i rozpowszechnianie obrazów, informacji i treści • rozumienie ekonomii mediów oraz różnicy między pluralizmem a własnością mediów • znajomość zagadnień związanych z prawami autorskimi.

7. Umiejętność korzystania z mediów - dobre praktyki Komisja Europejska nie posiada kompetencji w krajowych systemach oświaty, stąd pewne propozycje działań – dobrych praktyk. Skupiono się na trzech dziedzinach. Umiejętności korzystania z mediów w zakresie: • informacji handlowych • dzieł audiowizualnych • mediów online

8. 1. Umiejętność korzystania z informacji handlowych Trzy aspekty: Po pierwsze, dostarczanie narzędzi do krytycznego podejścia do informacji handlowych (reklam) - Fińska spółka nadawców YLE przygotowała stronę internetową Mediakompassi, która posiada sekcję poświęconą tylko reklamie. • Szwedzka Agencja ds. Konsumentów opublikowała kilka książek i współfinansuje materiały edukacyjne na temat reklam w telewizji.

9. 1. Umiejętność korzystania z informacji handlowych Po drugie, podnoszenie wiedzy na temat mechanizmów samoregulacji oraz wdrażania kodeksów postępowania • Europejskie porozumienie 17 firm internetowych na rzecz poprawy bezpieczeństwa internautów (10.02.2009 r.) • System PEGI • Kodeksy dostawców usług internetowych (ISPA – Internet Service Providers Association): AFA we Francji, ISPAI w Irlandii, @IIP we Włoszech ICTF i FSM w Niemczech, • Kodeks Etyki Internetu - Polska

10. 1. Umiejętność korzystania z informacji handlowych Po trzecie, zachęcanie do publicznego/prywatnego finansowania inicjatyw w tym zakresie • Program Media Smart o charakterze niezarobkowym skierowany do dzieci. Zapoczątkowany w Zjednoczonym Królestwie w 2002 roku, obecnie obejmuje Belgię, Niemcy, Holandię, Zjednoczone Królestwo, Finlandię, Szwecję, Włochy, Portugalię i Węgry. Finansowany przez przedsiębiorstwa z branży reklamowej, wspierany przez rządy państw członkowskich.

11. 2. Umiejętność korzystania z dzieł audiowizualnych Po pierwsze, kształtowanie świadomości na temat dziedzictwa filmowego oraz zwiększanie zainteresowania nowymi filmami • Europa Cinemas - pierwsza sieć teatrów filmowych z głównie europejskim programem, która organizuje m.in. działania promocyjne europejskich filmów. Utworzona w 1992 roku dzięki finansowaniu przez program Unii Europejskiej MEDIA i Krajowe Centrum Filmowe. • Thessaloniki Film Festival (Grecja) • Festival Premiers Plans (Francja) • Festival Européen du Film Court de Brest (Francja) • Festival Internacional de cine para jóvenes (Hiszpania) • International Short Film Festival (Niemcy) • Crossing Europe Film Festival (Austria) • European Youth Film Festival of Flanders (Belgia) • Programy unijne: eContent lub eContentPlus12

12. 2. Umiejętność korzystania z dzieł audiowizualnych Po drugie, wspieranie umiejętności w zakresie tworzenia przekazów medialnych - FILM-X: interaktywne studio filmowe Duńskiego Instytutu Filmowego. Umożliwia doświadczenie produkcji filmowej, pomaga w nauczeniu się różnych sposobów komunikowania poprzez film. - Weekendowe warsztaty cyfrowego opowiadania historii organizowane w Szwecji: samodzielne stworzenie krótkich filmów z użyciem technologii multimedialnych oraz dzielenie się postrzeganiem mediów przez młodzież.

13. 2. Umiejętność korzystania z dzieł audiowizualnych Po trzecie, znajomość praw autorskich, zarówno z perspektywy konsumentów jak i twórców treści - Program pilotażowy BBC, który w granicach określonych w licencji pozwala użytkownikom na pobieranie, ponowne opracowanie, używanie i dzielenie się nagraniami dla ich własnych, niekomercyjnych, ale kreatywnych celów.

14. 3. Umiejętność korzystania z mediów online Po pierwsze, wyposażenie internautów w narzędzia do krytycznej oceny treści online • Program pomocowy UE – Safer Internet • INSAFE - Europejska Sieć Bezpiecznego Internetu • narodowe kampanie adresowane do placówek oświatowych:Connecting Schools, Networking People 2000 - Wielka Brytania • kampanie społeczne: Dzień Bezpiecznego Internetu (w 2010 roku obchodzony w ponad 50 państwach) • spoty telewizyjne:Gdzie jest Klaus? (Niemcy), Nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie ekranu (Polska), Pomyśl, zanim wyślesz (UE) • gry internetowe - Przez dzikie internetowe lasy – opracowana w 6 językach • serwisy internetowe dla dzieci:Sieciaki • serwisy internetowe dla nauczycieli:Jak dziś uczyć, www.TeachToday.eu • poradniki podręczniki:eSafety zawierający historyjki i ćwiczenia dla dzieci - opublikowany w 10 językach

15. 3. Umiejętność korzystania z mediów online • edukacja moderatorów nadzorujących serwisy internetowe (Dania) • międzynarodowe konferencje - Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w internecie – organizowanaprzezFDN i NASK • organizacja forów - Forum Bezpiecznego Internetu – (Unia Europejska i Rada Europy)

16. 3. Umiejętność korzystania z mediów online Po drugie, kreowanie umiejętności produkcyjnych oraz zwiększenie świadomości w odniesieniu do praw autorskich - serwis internetowy: http://www.internet-abc.de/kinder/, który pozwala dzieciom na zapoznanie się z internetem oraz tworzeniem i produkcją treści online

17. 3. Umiejętność korzystania z mediów online Po trzecie, zapewnienie, że każdy może odnosić korzyści ze społeczeństwa informacyjnego Programy: e-Dostępność e-Integracja

18. 3. Umiejętność korzystania z mediów online Po czwarte, podnoszenie świadomości w zakresie funkcjonowania wyszukiwarek (priorytetyzacja odpowiedzi) oraz innych narzędzi technicznych: • oprogramowanie filtrujące: DansGuardian, Net Nanny, CyberPatrol, Surw Watch • oprogramowanie służące do monitoringu i kontroli stron internetowych • oprogramowanie służące do weryfikacji wieku internauty: ARCOR, Blue Movie/Erotic Media, RST Datentechnik, • inne: Kontrola czasu, Procesy automatycznego uwierzytelniania, Cyfrowy znak wodny, tzw. Mechanizm antygroomingowy

19. Wnioski Umiejętność korzystania z mediówto nie tylko krytyczny ich odbiór ale: • umiejętność tworzenia przekazów medialnych a przede wszystkim: • ochrona odbiorców i użytkowników (dzieci i młodzieży) • ochrona własności intelektualnej i praw autorskich • ochrona prywatności i danych osobowych (tożsamość cyfrowa) • ochrona tożsamości narodowej oraz kulturowej. • Umiejętność korzystania z mediów – jak stwierdziła Viviane Reding, komisarz ds. społeczeństwa informatycznego i mediów UE - ma obecnie tak istotne znaczenie dla pełnej aktywności obywatelskiej jak umiejętność czytania i pisania na początku XIX wieku.

20. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!