1 / 51

Uykuda solunum ve kardiyovaskuler sistemde değisiklikler

Uykuda solunum ve kardiyovaskuler sistemde değisiklikler. Ahmet Uğur Demir. Plan. Solunum sistemi Uykuda solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem değişiklikleri Kardiyovasküler sistemde diurnal değişiklikler. P Lan. Solunum sistemi

chiko
Download Presentation

Uykuda solunum ve kardiyovaskuler sistemde değisiklikler

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Uykuda solunum ve kardiyovaskuler sistemde değisiklikler Ahmet Uğur Demir

  2. Plan • Solunum sistemi • Uykuda solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem değişiklikleri • Kardiyovasküler sistemde diurnal değişiklikler

  3. PLan • Solunum sistemi • Uykuda solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem değişiklikleri • Kardiyovasküler sistemde diurnal değişiklikler Noon, or The Siesta, after Millet, 1890, Vincent Van Gogh

  4. I ... Solunum • Solunum sistemi • Solunum kontrolü (SSS) • Ventilatuar pompa • Gaz değişimi (alveoller ve pulmoner kapilerler, Oksijen alımı ve Karbon dioksit atımı)

  5. Solunum Sistemi • Solunum düzeni • solunum merkezi, • beyin korteksi ve • çevre dokulardan gelen mekanik ve kimyasal uyarılar ile şekillenmektedir. • Solunum merkezi medullada, • İnhibe edici olduğu düşünülen pnömotaksik merkez ponsta yer almakta. Korteks Karotid cisimcik Medulla kemoreseptör Medulla Respiratuar nöron Üst Havayolu Mekanoşimik Reseptörler Akciğer-göğüs duvarı Nöromusküler uyarı

  6. … İşlev • Solunum sisteminin/akciğerlerin işlevi: ventilasyon, gaz değişimi (Oksijen alımı ve Karbon dioksit atımı) • O2: yaşamsal metabolizma/enerji üretimi/ATP/oksidatif fosforilasyon • CO2: metabolizma >>> solunum merkezini uyarır

  7. Alveoler Ventilasyon • VA = K x VCO2/PaCO2 • VA: Alveoler Ventilasyon • VCO2: CO2 üretimi • PaCO2 alveoler ventilasyonla ters orantılı (alveoler ventilasyonu yansıtıyor)

  8. Ventilatuar pompa • Göğüs duvarı kasları • … iskelet sistemi (kaburga, kıkırdak, omurga) • … bağ dokusu • Havayolları • Plevra • Omurilik ve periferik sinirler

  9. Oksijenin dokulara taşınması Oksijenin taşınması (DO2, ml/dk): kalp debisi (Qt) x arteriyeloksijen içeriği/ hacmi (Cao2) CaO2: arteriyeloksijensaturasyonu (Sao2) x hemoglobin konsantrasyonu x hemoglobin- oksijen bağlamakapasitesi.

  10. Oksijenin dokulara ulaşmasında sorunlar • Kalp debisinde ↓ (düşük akım hipoksemisi) • Hemoglobin konsantrasyonunda ↓ (anemi) veya oksijen bağlanmasında veya serbestleşmesinde sorun (hemoglobinopati) • Oksijenin kana karışmasında sorunlar (hipoksi/doku hipoksisi) (hipoventilasyon, V/Q dengesizliği, düşük oksijen konsantrasyonunda solunum)

  11. Pablo Picasso, The dream

  12. Arteryel Oksijen Saturasyonu

  13. Bağlanma / Serbestleşme • Sağa kayma >>> aynı parsiyel basınçta oksijenin hemoglobine bağlanma oranı ↓ • Dokularda >>> oksijenin serbestleşen kısmı artar • Hipoksiye uyum mekanizması

  14. Oksijen İçeriği • Oksijen içeriği, ml/l: (Hb x SaO2 x 1.36) + (Pao2 x 0.023) • 1.36: hemoglobinin 1 g, %100 saturasyonda taşınan oksijen hacmi • 0.023: 100 ml of plazmada çözünmüş oksijen • Oksijenin taşınmasında Hb önemli

  15. Arteryel Oksijen Saturasyonu – Anemi

  16. Kanın Oksijen Taşıma Kapasitesi • Kanda Oksijenin çoğu hemoglobine bağlı olarak taşınır • Normalde, sadece (Pao2<14 kPa/~250mmHg) küçük bir kısmı (<%2) plazmada çözünmüş halde taşınır

  17. PLan • Solunum sistemi • Uykuda solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem değişiklikleri • Kardiyovasküler sistemde diurnal değişiklikler Noon, or The Siesta, after Millet, 1890, Vincent Van Gogh

  18. Solunum Sistemi • Solunum düzeni • solunum merkezi, • beyin korteksi ve • çevre dokulardan gelen mekanik ve kimyasal uyarılar ile şekillenmektedir. • Solunum merkezi medullada, • İnhibe edici olduğu düşünülen pnömotaksik merkez ponsta yer almakta. Korteks Karotid cisimcik Medulla kemoreseptör Medulla Respiratuar nöron Üst Havayolu Mekanoşimik Reseptörler Akciğer-göğüs duvarı Nöromusküler uyarı

  19. Solunumun kontrolü • Metabolik: Kemoreseptörler (CO2, O2), vagal sinirler (intrapulmoner reseptörler) • Davranışsal: konuşma, yemek yeme vb. • Uyanıklığa bağlı (serebral korteks)

  20. Uykuda Solunumun kontrolü

  21. Sleeping Partner - Derek Abbott

  22. Uykuya Dalarken • Solunum uyarısı için gerekli PaCO2 eşik düzeyi artmakta, • Tidal volümde dalgalanmalarla (periyodik solunum) azalma • Solunum hızı pek değişmemekte, • Hipoventilasyon (evre I ve II’de %13, evre III ve IV’de ise ek olarak %15 azalma) gelişmekte

  23. Uyku ve Solunum • Alveoler ventilasyondaki azalma sonucu • PaCO2’de 3-7 mmHg yükselme, • PaO2’de 3.5-9.4 mmHg azalma, • Oksijen saturasyonunda yaklaşık %2’lik azalma olur • Bu değişikliklerin normalde klinik bir önemi yoktur. • Ancak gün içinde oksijen saturasyonu sınırda olan hastalar için (kronik obstrüktif akciğer hastalığı vb) uyku (özellikle REM dönemi) solunum açısından zorlu bir dönemdir.

  24. Uyku ve Solunum • Uyku sırasında apne eşiği artmaktadır. • Uyanıklık döneminde ise solunumun istemli kontrolü apne gelişimini engellemektedir. • Apne eşiğinin uykuda uyanıklıktaki ökapnik karbondioksit düzeyinde (40 mmHg), uykudaki ökapnik düzeyin (45 mmHg) 2-6 mmHg altında olduğu bulunmuştur (Eckert DJ, et al; 2007.).

  25. REM Döneminde • Göğüs kafesinin solunuma katılımı azalırken batın kaslarının solunuma katkısı artar. • Kas lifleri fazla sayıda olmadığından diyafram çok etkilenmez. • Diyaframın kasılma etkinliğindeki azalma nöromusküler hastalığı olanlar dışında pek önemli sonuca yol açmaz.

  26. Solunum rezervi: ökapnik CO2 – apne eşiği Alkaloz >>> solunum rezervi ↓ >>> apne gelişimi ↑ Alkaloz: kalp yetmezliği, hipokalemi, diüretikler

  27. Ara Sonuçlar • Uyku sırasında hipoventilasyon yaşanmakta • Solunum uyarısında özellikle NREM döneminde metabolik uyarılar önem kazanmakta • Apne eşiği: CO2 düzeyinin apneye yol açtığı düzey (solunum merkezini uyarmayan PaCO2) • NREM döneminde artmakta (apne kolaylaşmakta) • REM döneminde pratik olarak apne eşiği yok • Alkalozla apne eşiği artmakta (apne kolaylaşmakta) • Asidozda apne eşiği azalmakta

  28. Uyku ve Solunum • Uyku sırasında apne eşiği artmaktadır. • Uyanıklık döneminde ise solunumun istemli kontrolü apne gelişimini engellemektedir. • Apne eşiğinin uykuda uyanıklıktaki ökapnik karbondioksit düzeyinde (40 mmHg), uykudaki ökapnik düzeyin (45 mmHg) 2-6 mmHg altında olduğu bulunmuştur (Eckert DJ, et al; 2007.).

  29. REM Döneminde • Göğüs kafesinin solunuma katılımı azalırken batın kaslarının solunuma katkısı artar. • Kas lifleri fazla sayıda olmadığından diyafram çok etkilenmez. • Diyaframın kasılma etkinliğindeki azalma nöromusküler hastalığı olanlar dışında pek önemli sonuca yol açmaz.

  30. Uyku ve Solunum • REM döneminde kan gazı değişiklikleri dışında davranışsal uyarılar da solunumu etkilediğinden (rüya görülen düzensiz solunumla karakterize tonik dönemde) karbondioksit basıncındaki değişikliklerin solunumu etkilemesi belirleyici değildir. Connolly TA, Sharafkhaneh A.2007.

  31. Uykuda Fizyolojik Değişiklikler

  32. Uyku ve Kardiyovasküler Sistem • Sempatik sinir sistemi uyarımı ile hipertansiyon, ritm bozukluğu, inme riski artar

  33. Uyku ve Kardiyovasküler Sistem • Günün ilk saatlerinde (6:00-12:00 am) akut myokard infarktüsü, ani kardiyak ölüm, hipertansif kriz, aritmilerin artış gösterdiği bildirilmiştir. (Circulation 1989; 79: 733-743.) • Beta bloker tedavi ile riskte azalma olması sempatik sinir sistemi etkisinin belirleyici olduğunu düşündürmektedir.

  34. PLan • Solunum sistemi • Uykuda solunum sistemi ve kardiyovasküler sistem değişiklikleri • Kardiyovasküler sistemde diurnal değişiklikler Noon, or The Siesta, after Millet, 1890, Vincent Van Gogh

  35. Uyku Uyanıklık Döngüsü • Homeostaz vücut işlevlerinin dengesini sağlamaya çalışılır (S): uyku baskısı • Sirkadiyen işleyişte vücutta gece gündüz arasında değişiklikler oluşur (C): uyanıklık baskısı

  36. Bilişsel işlevler/evde işten ayrı kalıp uyuyabilme yetisi Dış etkenler: iş ortamı (iş yükü, gelir) İkincil işler (hobi, ek iş) Ev ortamı (uyku, ev işleri) Sosyal etkenler (ev ve işte sosyal destek) İçsel etkenler Kişinin vardiyalı iş koşullarına dayanıklılığı Uyku - Uyanıklık

  37. Kan Basıncı • Kan Basıncı ↓: ~20 mmHg, hem normotensif, hem de hipertansiflilerde • Sempatik tonusun diurnal düzenlenişi: fiziksel ve zihinsel etkinlikteki değişiklikler (uyku, uyanıklık döngüsü) • Normal uyku >>> sempatik sinir etkinliği ↓, KB ↓, kalp hızı ↓ • Hipertansiflerde melatonin ↓: kan basıncı düzeni bozuluyor

  38. Sleeping Endormie, Georges Lemmen

  39. Sirkaidyen Saati Etkileyenler • Diurnal ışık değişikliği, • Hareket • Beslenme

  40. Çevresel Etkenlerin Aracıları • … >>> İnternal sirkadiyen saat • Vücut sıcaklığı değişimi • Nörotransmitterler (glutamat, norepinefrin) • Besin maddeleri (glukoz) • Nükleer reseptöre bağlanan proteinler (ör, retinoik asit) • Hücresel redoks durumu (NAD/NADH oranı) • Otokrin, parakrin ve endokrin faktörler (ör, PGE2, glukokortikoidler, adrenalin, anjiotensin II)

  41. Myokardın Yağ Asidi Duyarlılığı ve Oksidatif Kapasitesinin Sirkadiyen Ritmi AJP-Heart Circ Physiol • VOL 290 • JANUARY 2006

  42. Uyanma - Metabolizma • Uyanma >>> kalp hızı ve kalp debisinde artış >>> enerji gereksinimi artar • Vazokonstrüktif etkenler >>> Damar direnci artar • Koroner akımda kısıtlanma ile birlikte kalp üzerindeki yükün artması >>> iskemi >>> anjina veya myokard infarktüsü

  43. Kardiyak İskemi Riski: Uyum • Bu olayların öngörülmesi ve fonksiyonel bozulmanın en aza indirilmesi • Uyanma ile birlikte yağ asitlerine karşı olan duyarlılığın azalması: karbohidrat oksidasyonu tercih edilir >>> ATP üretimi açısından daha verimli >>> enerji üretimi/gereksinimi dengesi korunur

  44. Solunum Sistemi • Sirkadiyen ritm: solunum işi ve kontrolü üzerine etki • Fonksyionel rezidüel kapasite, zorlu vital volümler, havayolu direnci gün içinde değişir • Dinlenme anındaki ventilasyon, tidal hacim ve solunum hızı…, • Bunların hipoksemi ve hiperkapniye yanıtları … gün içinde değişir

  45. Solunum Sistemi – Sirkadiyen Ritm • Gün içinde belli saatlerde solunum sisteminin dış uyarılara daha duyarlı hale gelip, hastalıklar sıklaşabilir • Sirkadiyen sistem ile uyku mekanizmaları arasında sinerjistik etkileşim: uykuda solunum bozukluğunun şiddetini etkileyebilir (sirkadiyen sistemin özellikleri ve uyku saatine bağlı olarak)

  46. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Uyku • Gaz değişiminde bozulma • Hipoksemi (REM’de daha ağır) • Hiperkapni (genelde hafif) • Uyku kalitesinde bozulma • Kısa dalga uyku ve REM’de azalma • Sık uyanmalar

  47. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Uyku Uykuda tüm bu solunumla ilgili negatif etkiler hipoventilasyon, hipoksemi/hiperkapni >>> >>>>

  48. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Uyku • KOAH’da OUAS sıklığı artmamıştır • Uyku yakınmaları  (~%50) • İnsomni • Gündüz aşırı uykululuk • Kabus • PSG: uyku bölünmesi, sık uyanma, REM , kısa dalga uykusu 

  49. Restriktif Akciğer Hastalığı ve Uyku • Restriktif akciğer hastalığının türüne göre geçerli mekanizmalar • Üst havayolu kollapsı, VC  ve/veya nöromusküler zayıflık • Solunum güdüsünde  • Solunum sisteminin kompliyansında  • Diafram güçsüzlüğü

  50. Restriktif Akciğer Hastalığı ve Uyku • Uykuda solunum bozukluğu gündüz ventilatuar yetmezlikten önce gelişir ve büyük olasılıkla buna katkıda bulunur

More Related