Spalanie odpadów w gospodarstwie domowym – sposoby przeciwdziałania niskiej emisji

1. Spalanie odpadów w gospodarstwie domowym – sposoby przeciwdziałania niskiej emisji Magdalena Łysek

2. PLAN PREZENTACJI • Odpady jako zagrożenie dla środowiska • Niska emisja - palący problem • Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi • Regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych • Odpady jako zasoby • Edukacja ekologiczna - klucz do sukcesu

3. Odpady jako zagrożenie dla środowiska Odpady komunalne To odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Wśród odpadów komunalnych znajdują się też odpady niebezpieczne, które ze względu na pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny i inne właściwości stanowią zagrożenie dla ludności lub środowiska

4. Odpady jako zagrożenie dla środowiska Stan środowiska, zdrowia, czy długość życia są ze sobą nierozerwalnie połączone. Silny wzrost gospodarczy doprowadził do wzrostu wytwarzania odpadów oraz zwiększenia zapotrzebowania na surowce. Negatywnym skutkiem silnego rozwoju techniki i gospodarki stały się zmiany w środowisku naturalnym, dotyczące wszystkich jego komponentów.

5. Odpady jako zagrożenie dla środowiska • Szacuje się, że jeden mieszkaniec miasta wytwarza rocznie ok. 350 kg śmieci.

6. 2. Niska emisja - palący problem W raporcie zapisano, że prawie 80% populacji terenów zurbanizowanych – oddycha powietrzem, którego zanieczyszczenie znacznie przekracza przyjęte normy.  Raport „Jakość powietrza w Europie 2013”, Europejskiej Agencji Środowiska (EEA)

7. 2. Niska emisja - palący problem Emisja szkodliwych substancji pochodząca z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych powoduje wysokie stężenie zanieczyszczeń w powietrzu. Zjawisko to, nazywane niską emisją, w miejscowościach o słabej wentylacji powoduje powstawanie smogu, co prowadzi do wielu groźnych chorób układu oddechowego, niewydolności układu krążenia, uszkodzeń wątroby, alergii oraz nowotworów. • SPALANIE ODPADÓW • W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH Źr. Wikipedia

8. 2. Niska emisja - palący problem Oprócz informacji o szkodliwości takiego działania niezbędne jest także przekonanie mieszkańców o korzyściach społecznych przyłączania domów do ciepła systemowego. Kto, wbrew przepisowi termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 191 ustawa o odpadach 

9. 2. Niska emisja - palący problem Niektóre substancje zanieczyszczające mogą prowadzić do zmniejszenia plonów w rolnictwie, spowolnienia wzrostu lasów, a także wpływa na klimat.

10. 2. Niska emisja - palący problem • Za szczególnie groźne dla środowiska i zdrowia ludzi należy uznać: • tlenki azotu (głównie NO i NO2), • dwutlenek siarki (SO2), • tlenek węgla (CO), • drobny pył zawierający związki metali ciężkich (zwłaszcza toksycznego ołowiu i kadmu).

11. 2. Niska emisja - palący problem • Pył zawieszony i ozon troposferyczny – w dalszym ciągu stanowią źródło problemów z oddychaniem i chorób układu krążenia orazprzyczyniają się do skracania długości życia. Łysik B. Spalanie odpadów w domu. Skutki i zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi. http://www.fundacjaarka.pl/program/nie_trujcie/spalanie_w_domu

12. 2. Niska emisja - palący problem EEA: Health impacts of air pollution „Badania wykazują, że przeważająca większość obywateli jest świadoma wpływu, jaki jakość powietrza wywiera na zdrowie(…)” Komisarz ds. środowiska JanezPotočnik

13. 2. Niska emisja - palący problem Jacek Szymczak prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie 

14. Obok zanieczyszczenia atmosfery tlenkami siarki i azotu, istotne jest zanieczyszczenie tzw. gazami cieplarnianymi (głównie dwutlenkiem węgla) powodującymi wzrost temperatury na Ziemi. Składowiska odpadów komunalnych, są m.in. źródłem emisji gazów cieplarnianych. Zawierają dużą ilość materii organicznej, stanowiąc niebezpieczeństwo ekologiczne, gdyż końcowym produktem rozkładu materii jest biogaz, w skład którego wchodzą dwutlenek węgla i metan. Każdego roku z powodu zanieczyszczenia odpadami z tworzywa sztucznego i innymi ginie ponad milion ptaków oraz 100 000 ssaków i żółwi morskich. KOMUNIKAT KE Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy KOM(2011) 571 Bruksela, dnia 20.9.2011 • Składowanie Zmiany klimatyczne będą miały znaczący wpływ na utratę różnorodności biologicznej i stworzą zagrożenie dla funkcji ekosystemów w Europie. Europejska Agencja Środowiska

15. Składowanie Składowanie odpadów powoduje: • skażenie gleby • zanieczyszczenie wód, • powstawania problemów zdrowotnych na skutek emisji pyłów i gazów • zmiany klimatyczne • utrata terenów pod składowiska

16. 3. Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Europejska Agencja Ochrony Środowiska opublikowała w roku 2008 komunikat Lepsza gospodarka odpadami komunalnymi zmniejszy emisje gazów cieplarnianych. • W przypadku odpadów komunalnych podjęcie koniecznych działań spada na gminę, która ustawowo zobowiązana jest do ochrony środowiska przed odpadami. Dyrektywa ramowa nakłada obowiązek działań mających na celu odzysk odpadów i ich wykorzystanie jako źródła energii. Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych jest jedną z możliwości, która daje Polsce szanse na spełnienie unijnych norm.

17. 3. Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami komunalnymi zgodnie z przyjętą hierarchią.

18. 3. Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Racjonalne prowadzenie systemu gospodarki odpadami zgodnie z przyjętą hierarchią, umożliwi osiągnięcie takich celów, jak: • ograniczenie składowania odpadów, • ograniczenie zmian klimatu • zwiększenie udziału w bilansie energetycznym kraju energii ze źródeł odnawialnych. Waste to Energy Wspieranie technologii przetwarzania odpadów z odzyskiem energii Odpady, które nie nadają się do recyklingu lub ponownego użycia powinny być spalane w sposób kontrolowany i bezpieczny.

19. 3. Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Dyrektywa ramowa Konieczność stworzenia sieci współpracy w zakresie instalacji unieszkodliwiania odpadów i instalacji do odzysku zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z gospodarstw domowych • Wojewódzkie plany gospodarki odpadami zawierają m.in.: • 1) podział na regiony gospodarki odpadami komunalnymi wraz ze wskazaniem gmin wchodzących w skład regionu; • 2) wskazanie regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w poszczególnych regionach gospodarki odpadami komunalnymi oraz instalacji przewidzianych do zastępczej obsługi tych regionów.

20. 3. Cele wprowadzenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w gminie • całkowite wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów, a tym samym zmniejszenie zaśmiecenia w szczególności lasów i terenów rekreacyjnych; • zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów; • wsparcie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznych i biochemicznych. Założeniem nowego systemu gospodarki odpadami jest zapewnienie strumienia odpadów instalacjom regionalnym.

21. 4. Regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 tys. mieszkańców i obsługiwany przez RIPOK. Regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być również obszar gminy liczącej powyżej 500 tys. mieszkańców. Szadek, Wodzierady, Zapolice, Zduńska Wola, Burzenin - REGION II Podmiot odbierający selektywnie zebrane odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do przekazywania ich, do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami.

22. 4. Regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych Zakaz zbierania oraz przetwarzania odpadów komunalnych poza regionem gospodarki odpadami komunalnymi, na obszarze którego zostały wytworzone Zebrane od właścicieli nieruchomości ww. odpady podmiot odbierający odpady obowiązany jest przekazać do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.

23. 4. Regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, (…) oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub (…) o ile substancje powstające podczas tych procesów, są następnie spalane.

24. 5. Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych • Termiczne przekształcanie odpadów z wykorzystaniem energii to nie tylko sposób zagospodarowania odpadów, ale także, a może przede wszystkim konieczność naszych czasów, zmniejszająca presję na środowisko. • Niezwykle istotnym argumentem przemawiającym za zintensyfikowaniem działań w kierunku wykorzystania energii z odpadów jest możliwość zastąpienia nią energii wykorzystywanej w procesach produkcyjnych.

25. 5. Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych Strategia tematyczna w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu,wskazuje, że coraz częściej odpady traktuje się jako cenne zasoby dla przemysłu. Głównym wykorzystywanym wkładem do spalarni odpadów oprócz stałych odpadów komunalnych, mogą być stałe i płynne odpady przemysłowe, które posiadają wysokie właściwości paliwowe, palne odpady niebezpieczne, a także osady ściekowe z oczyszczalni komunalnych i przemysłowych. Komunikat Komisji Promowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów: Strategia tematyczna w sprawie zapobiegania powstawaniu odpadów i ich recyklingu Bruksela, dnia 21.12.2005 COM(2005) 666

26. 6. Odpady jako zasoby. Bruksela, dnia 20.9.2011KOMUNIKAT KOMISJI Plan działania na rzecz zasobooszczędnej Europy • Przy obecnym tempie wykorzystywania zasobów, do 2050 r., • będziemy łącznie potrzebować więcej niż dwóch planet do utrzymania nas. Obecnie w UE każda osoba zużywa rocznie 16 ton surowców. Z tego 6 ton stanowią odpady, z których połowa trafia na składowiska. • Główny etap: • Do 2020 r. odpady mają się stać zasobem zwracanym gospodarce w postaci surowca poprzez: • gospodarowanie odpadami jako zasobem. • zwiększenie znaczenie ponownego wykorzystania i recyklingu • odzyskiwanie energii z materiałów niepodlegających recyklingowi, • ograniczenie energochłonności przetwarzania odpadów. • zwiększenie wykorzystania odpadów ulegających biodegradacji w bioenergii i bioproduktach.

27. 6. Odpady jako zasoby.

28. 6. Odpady jako zasoby. Od 2016 roku - zakaz składowania odpadów o wartości energetycznej powyżej 6 MJ//kg (obecnie w Polsce przeciętna wartość powyżej 7 MJ/kg) dr inż. Tadeusz Pająk

29. 6. Odpady jako zasoby. Źr. Ambasada Szwecji w Warszawie Szwecja

30. Gospodarka odpadami w Szwecji Źr. Ambasada Szwecji w Warszawie

31. 6. Odpady jako zasoby. HOLANDIA Źr. Eurostat

32. Polska Źr. GUS – 2011r.

33. 6. Odpady jako zasoby. Polska W 2011 r. zaledwie 10% odpadów zebranych selektywnie Źr. GUS – 2011 r.

34. Polska gmina 2020 r. To postawa mieszkańców gminy będziedeterminować powodzenie w osiąganiuwyznaczonych limitów zbiórki odpadów.

35. BEZ WYBUDOWANIA SPALARNI NIE BĘDZIE TO MOŻLIWE! Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych, stanowią nieodłączny element nowoczesnych, systemów kompleksowego zagospodarowania odpadów komunalnych. W Unii Europejskiej funkcjonuje ich około 370. W Polsce – 1 (Warszawa) Obecnie w budowie znajduje się sześć spalarni odpadów komunalnych o łącznej mocy przerobowej ok. 1 mln ton.Założenia były dwukrotnie większe. • Gdzie tkwi problem?

36. 7. Edukacja ekologiczna – klucz do sukcesu NIMEY Not In My Election Yard NIMBY Not In My Backyard OBAWA MIESZKAŃCÓW: W działających nowoczesnych instalacjach, zaawansowane technologie oraz restrykcyjne normy dla dopuszczalnych emisji szkodliwych związków powstających w wyniku spalania, zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa dla zdrowia człowieka i środowiska. Czy instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych są uciążliwe dla otoczenia?

37. Nowa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola). Zapobieżenie lub ograniczenie w możliwie największym praktycznym stopniu ujemnych skutków dla środowiska, w szczególności zanieczyszczania wskutek emisji do powietrza, gleby, wód powierzchniowych i gruntowych oraz wynikających stąd zagrożeń dla zdrowia ludzkiego spowodowanych przez spalanie i współspalanie odpadów • poprzez określenie rygorystycznych warunków eksploatacji i wymagań technicznych, • przez ustalenie dopuszczalnych wartości emisji dla spalarni oraz współspalarni w UE. Standardy zróżnicowane są w zależności od rodzaju działalności, procesu technologicznego lub operacji technicznej oraz terminu oddania instalacji do eksploatacji. Rozporządzenie MŚ z 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji, które odnosi się m.in. do standardów emisyjnych ze spalarni i współspalarni odpadów w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza.

38. STANDARDY EMISYJNE Z INSTALACJI SPALANIA ODPADÓW ORAZ Z NIEKTÓRYCH INSTALACJI WSPÓŁSPALANIA ODPADÓW

39. ZALECENIA UNII EUROPEJSKIEJ • Wykorzystanie środków planowania lub innych instrumentów ekonomicznych wspierających efektywne wykorzystanie zasobów. • Wprowadzenie odpowiednich mechanizmów finansowych, wspomagających rozwój procesów odzysku czyniąc je bardziej konkurencyjnymi. Promocja badań i rozwoju w obszarze pozyskiwania czystszych i bardziej oszczędnych produktów i technologii oraz upowszechnianie i wykorzystywanie wyników takich badań i rozwoju.

40. Segregacja „u źródła” odpadów z gospodarstw domowych ma duże znaczenie w procesie odzysku odpadów. • Szczególnie ważne jest wydzielenie frakcji niebezpiecznej ponieważ na wszystkich poziomach hierarchii postępowania z odpadami ich wpływ warunkuje dalsze zagrożenia. • Dotyczy to zwłaszcza spalania odpadów kiedy odsetek i skład chemiczny nawet niewielkiej procentowo masy odpadów niebezpiecznych ma bezpośredni wpływ na reakcje zachodzące podczas termicznego przekształcania całości strumienia odpadów. PRAWIDŁOWA SEGREGACJA – LEPSZY ODZYSK Najważniejszym celem tworzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów jest jego efektywność.

41. Szósty program działania Unii Europejskiej • ”Nasza przyszłość, nasz wybór” Europejskie społeczeństwo recyklingu o wysokiej wydajności zasobów. stosowanie środków, których celem jest zapewnienie segregacji u źródła, zbieranie oraz recykling priorytetowych strumieni odpadów, promując ideę „społeczeństwa recyklingu” dążącego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobu. Siódmy program działania Unii Europejskiej „Dobrze żyć w granicach naszej planety” Kapitał naturalny: "Pielęgnowanie ręki, która nas karmi "

42. Dziękuję za uwagę