Opservacija djece sa posebnim potrebama - defektološki pristup-

1. PROCJENA POJEDINIH SPOSOBNOSTI KOD DJECE S POSEBNIM OBRAZOVNIM POTREBAMA- opšti defektološki dijagnostički postupakJelena Šipka, stručni savjetnik-uputstvo za defektologe-

2. Opservacija djece sa posebnim potrebama - defektološki pristup- Dok medicinska i psihološka dijagnostika analiziraju pojave koje ih interesuju u odnosu na stanje bioloških i psihičkih funkcionalnih sistema ličnosti, dotle defektološka dijagnostika svoju procjenu usmjerava u odnosu na očekivane mogućnosti ličnosti u socijalnom polju . Na taj se način sva tri dijagnostička metoda nadopunjuju . U okviru potrebe za uključivanjem u širu društvenu sredinu neophodno je da svako dijete bude «obradjeno» u okviru medicinske, defektološke, psihološke i pedagoške dijagnostike radi usmjeravanja jednih prema drugima, a u zajedničkom cilju da se na najbolji mogući način pomogne djetetu koje ima probleme . U defektološkoj opservaciji, «obradi» djece sa poteškoćama u razvoju treba ići sljedećim redom:

3. 1. Opšti podaci (ime i prezime, pol , mjesto rođenja...) 2. Posmatranje-Inspekcija (spoljnji izgled, način govora, način ponašanja ...) 3. Anamneza i upitnici (trudnoća, porod, vrijeme nakon rođenja...) 4. Procjena pojedinih sposobnosti – odrediti nivo zrelosti djeteta u odnosu na uzrast i postojeće stanje, a obavlja se navedenim redom: psihomotorika, lateralizacija, praksija, gnozija, govor, saznajna organizovanost, motivacija i ponašanje djeteta (testovne defektolške procedure) 5. Nakon dobijenih rezultata defektolog daje mišljenje, preporuke i predlaže mjere za tretman i obrazovno-vaspitni rad (edukaciju i rehabilitaciju) u saradnji sa nastavnikom, pedagogom, psihologom, roditeljima... 6. Otvara se dosije i ostvaruje puna saradnja sa svim učesnicima u timu.

4. Opisom pojedinih sposobnosti kao što su motorika, praksija, lateralizacija, gnozija, govor, ponašanje: defektolog obavlja opis određenih pojavnih oblika kojima dijete organizuje svoje aktivnosti u socijalnom polju. Preko ovih opisa uočavamo eventualne probleme kao što su neusklađenost ili nedograđenost djetotovih sposobnosti. Svaki segment u defektološkoj dijagnostici i procjeni je veoma bitan jer baš on može ukazati na probleme koje ispitanik ima. Instrumentima opšte defektolološke dijagnostike ulazi se dublje u kliničku sliku koja je neophodna za postavljanje rehabilitacionog programa ili za dublje kliničko istraživanje same pojave, kao i za struktuiranje vaspitno-obrazovnog rada i posebnih postupaka u radu prilagođenih mogućnostima djeteta.

5. I PROCJENA ORGANIZOVANOSTI PSIHOMOTORIKE·PROCJENA PSIHOMOTORIKE DONjIH EKSTREMITETA-   opis hoda (ujednačen, stabilan, pravolinijski)-   sposobnost usklađivanja hoda po ritmu-   posturalna organizovanost (skakutanje, stajanje, na lijevoj nozi-  uspješnost trčanja i poskakivanja u mjestu (trčanje u mjestu uzpodizanje koljena, trčanje u mjestu poskakivanje na jednoj nozi)

6. ·PROCJENA PSIHOMOTORIKE GORNjIH EKSTREMITETA-    procjena vizuomotorne kontrole (manipulacija igrpraćenje pogledom pokreta ruku...)-    manipulativna spretnost ruku (nizanje kuglica na žicu... navijanje matice na vijak do kraja...)-    diferenciranost motorike prstiju (ispitanik podiže prst koji mu se pokaže, širi prst po prst od palca do malog prsta)

7. ·PROCJENA MOGUĆNOSTI KONTROLE MOTORIKE TIJELA U CJELINI-     kontrola motorike u mirovanju stoji mirno ispruženih ruku pored tijela, zatvorneih očiju jedan minut...-     kontrola motorike u mirovanju uz brojanje (BIŠE)kontrola motorike uz guranje

8. ·PROCJENA MOGUĆNOSTI ODRŽAVANjARAVNOTEŽE TIJELA-         procjena održavanja ravnoteže pri hodu i stajanju-         procjena ravnoteže na jednoj nozi-         procjena ravnoteže probom ''VAGA''·PROCJENA KOORDINACIJE POKRETA-         procjena koordinacije gornjih ekstremiteta -         procjena koordinacije gornjih i donjih ekstremitetaprocjena koordinacije gornjih i donjih ekstremiteta po ritmu

9. II DOMINANTA LATERALIZACIJA-         Upotreba dominantne lateralizacije gornjih ekstremiteta-         Gestualna lateralizacija gornjih ekstremiteta-         Dominantna lateralizacija vida-         Dominantna lateralizacija sluhaProcjena dominante lateralizaicje donjih ekstrmeiteta

10. III PRAKSIČKA ORGANIZOVANOST-         procjena melekinstičke praksije-         procjena organizovanosti praksije muskulature lica-         procjena organizovanosti idsmotorne praksije-         procjena organizovanosti idsatorne praksije-         procjena organizovanosti konstruktivne praksijeprocjene kvaliteta lineacije

11. IV GNOSTIČKA ORGANIZOVANOST(sposobnost ličnosti da prepozna oblike, simbole i značenje pojava koja se opažaju čulima)-         poznavanje dijelova tijela-         poznavanje lateralizovanosti na sebi i drugom-         procjena doživljaja tijela u prostoru-         procjena opažanja odnosa u prostoru i predstavnog prostora-         test reprodukcije modela štapićima – STICK testprocjena doživljavanja i opažanja vremena

12. V PRAKTOGNOSTIČKA ORGANIZOVANOST- test imitacije pokretaVI PISANI GOVOR-  procjena grafomotornog čina- skraćena procjena pisanja kod grafomotornog čina-procjena zrelosti rukopisa-procjena disgrafičnosti rukopisa

13. VII SAZNAJNA ORGANIZOVANOST-         rano djetinjstvo (do tri godine)-         djetinjstvo (do sedme godine)-         mlađi školski uzrast

14. VIII PROCJENA GOVORA-         opis glasa-         ritam i tempo-         opis artikulacije-         pasivni govor-         aktivni govor-         leksičke sposobnosti-         pravopisni nivo rukopisa – disortografija-         semantički nivo-         procjena kognitivnog i jezičkog razvoja – test slobodnih asocijacija

15. IX PROCJENA PONAŠANjA-         porodična ponašanja u porodici-         porodična anamneza i atmosfera-         procjena ponašanja djece mlađeg školskog uzrastaX PROCJENA SPOSOBNOSTI PO GANZBERGU U OPŠTOJDEFEKTOLOŠKOJ DIJAGNOSTICI( Vidjeti – Praktikum opšte defektloške dijagnostike )