Grażyna Chrostowska

1. Grażyna Chrostowska Lubelska poetka Pokolenia Kolumbów

2. Grażyna Chrostowska Ur. 21 października 1921 roku w Lublinie, zm. 18 kwietnia 1942 w Ravensbruck. Poetka polska, działaczka podziemia w okresie II wojny światowej. Pochodziła z rodziny o tradycjach szlacheckich. Córka Michała Chrostowskiego h. Ostoja i Wandy Pomianowskiej h. Ślepowron. Wychowanka Liceum im. Heleny Czarnieckiej przy ulicy Bernardyńskiej w Lublinie. W szkole przejawiała szerokie zainteresowania humanistyczne. Pisała wiersze i inne krótkie formy literackie, próbowała swoich sił w prozie. Działała w teatrzyku szkolnym, harcerstwie, pasjonowała się filmem. Pisała do pisemka młodzieżowego "W słońce".

3. Wykształcenie Szkoła do której uczęszczała Grażyna Chrostowska Nauczycielka języka polskiego – Anna Rakowska

4. Areszt i śmierć • Aresztowana 8 maja 1941 r. wraz z ojcem, podczas odwiedzin uwięzionej już siostry Apolonii, w więzieniu "Pod Zegarem". Wywieziona tego roku 23 września do Ravensbrück. Grażyna pracowała przy wyrobie słomianych ocieplaczy na żołnierskie buty. Rozstrzelana z siostrą 18 kwietnia 1942 roku. Tego dnia napisała swój ostatni wiersz pt. "Niepokój". • Rozstrzelana została wraz z siostrą 18 kwietnia 1942 roku. Tego dnia napisała swój ostatni wiersz pt. "Niepokój". To tylko zbyt wcześnie Dotknęło mnie cierpienie, Że cała się spaliłam  Na martwy, jasny popiół I pozostało tylko wytrwałe milczenie. Co prawdę odsłania. Wszak wciąż stoję w ogniu... Grażyna Chrostowska Ravensbruck 13 IV 1942

5. Ravensbruck 15 maja 1939 roku Niemcy zorganizowali w Maklemburgii obóz koncentracyjny dla kobiet, Ravensbrück. Ravensbrück przejął funkcję głównego obozu kobiecego, pełnioną wcześniej przez KLLichtenburg. Pierwsza grupa kobiet dotarła w marcu 1939 roku. Początkowe założenia budownicze zakładały 15 tys. więźniarek, obóz jednak był wielokrotnie powiększany.Więźniarki wyniszczano niewolniczą pracą w obozie, w okolicznych zakładach przemysłowych i w rolnictwie. Przy obozie zostały zbudowane hale produkcyjne, w których więźniarki były wykorzystywane do prac niewolniczych, na rzecz firm niemieckich.

6. Doświadczenia przeprowadzane na kobietach w Ravensbruck Operacje doświadczalne, przeprowadzane w kobiecym obozie koncentracyjnym w Ravensbrück na młodych, przeważnie zupełnie zdrowych Polkach, więźniarkach politycznych, stanowiących zwartą i dość jednorodną grupę, są jednym ze specyficznych polskich problemów tego obozu. Operowane, które szczęśliwym zbiegiem okoliczności w większości zdołały się ocalić z piekła hitlerowskiego, są żywym dowodem zbrodni dokonywanych przez lekarzy niemieckich, co zostało wykorzystane na I procesie norymberskim przeciwko lekarzom hitlerowskim

7. Doświadczenia • Do operacji doświadczalnych wybierano specjalnie Polki (z małymi wyjątkami), głównie z wrześniowego transportu lubelskiego (z 23 września 1941 roku, więźniarki z numerami od 7600 wzwyż) oraz kilka z Warszawy. W tej liczbie było 70 kobiet z Lublina i Lubelszczyzny. Już w obozie głowiono się niejednokrotnie nad kryteriami wyboru operowanych. Obecnie możemy stwierdzić na podstawie materiałów procesów norymberskich, że operowano tylko kobiety mające wyroki śmierci. Współwięźniarki operowane kobiety nazwali "króle", a potem "królikami". •   Operował przybyły z Hohenlychen dr Karl Franz Gebhardt, ze swym asystentem dr Fritz Ernst Fischerem, w obecności lekarzy obozowych: Gerharda Schidlausky'ego, Rolfa Rosenthala i HertyOberheuser. •     Operacje na polskich więźniarkach politycznych w Ravensbrück przeprowadzono od początku sierpnia 1942 roku do września 1943. Eksperymenty pseudomedyczne były prowadzone bez zgody więźniarek i jakiejkolwiek informacji o celu i zakresie operacji. Operowano w baraku szpitalnym na terenie obozu w tzw. “rewirze”. Ostatnia operacja odbyła się w bunkrze z użyciem siły fizycznej wobec protestujących kobiet, bez zachowania najprostszych zasad higieny. Personel asystujący lekarzom przy operacjach nie był wyszkolony i warunki nie były higieniczne. Narzędzia nie sterylne, używane powtórnie do zamiany opatrunków.

8. Rodzina Wanda i Michał Chrostowscy Siostra Wandy Chrostowskiej z mężem

9. Pierwsza komunia święta

10. Rodzina Apolonia z Borkowskich i Józef Pomianowski oraz czworo z pięciorga dzieci: Wanda, Tadeusz, Zygmunt i Maria Cecylia.

11. Kartki z pamiętnika więźniarki

12. Jak przetrwały wiersze Grażyny Chrostowskiej? Część wierszy pisanych na Zamku w Lublinie, zostało przemyconych „na wolność" przez panią Grochowską. Wiersze, które pisała Grażyna w Ravensbrück, współwięźniarki uczyły się na pamięć podczas długich rannych i wieczornych apeli w obozie. Wiersz "Ptaki" zapamiętała z czasów obozowych Klementyna Janina Kuśnierz-Torbicz i odtworzyła go w marcu 2002 roku. Po wojnie wiersze te zebrała Nina Iwańska. Ponadto, wiersze Grażyny odnaleziono razem z zapiskami grupy polskich więźniarek politycznych z Ravensbrück. Materiały te wynoszono z narażeniem życia poza obóz i przekazywane były polskim jeńcom ze Stalagu IIA w Neubrandenburgu, na krótko przed końcem wojny zakopane zostały w okolicy Fünfeichen (byłe NRD). Dzięki wskazówkom byłego jeńca, doktora Henryka Grabowskiego, ówczesnego uczestnika akcji ukrywania dokumentów, w maju 1975 roku odkopany został pojemnik (szklany słój) opakowany wodoszczelnym, nie przepuszczającym powietrza, odpornym na mróz materiałem. Dokumenty te zostały przekazane do Państwowego Muzeum w Oświęcimiu. Wiersze: "Kamienie", "Wędrowałabym", "Obczyzna" i "Niepokój" zostały przetłumaczone na język francuski. W 2002 roku ukazała się książka z jej zbiorem wierszy "Jakby minęło już wszystko" pod redakcją Alojzego Leszka Gzelli.

13. Zamek w Lublinie

14. Twórczość Niepokój Obczyzna Dzień ten taki właśnie, jak "Niepokój" Szopena, Ptaki nisko kołują nad ziemią. Niespokojne, Spłoszone z gniazd swych. Nadsłuchują... W przyrodzie cisza. Ciepło, jak przed burzą. Z zachodu płyną niskie, ciemne chmury. Przyczajony lęk w sercu. Tęsknota, tęsknota... Chcę chodzić po rozmokłych, po dalekich drogach, Słuchać szumu wichrów, łowić oddech wiosny, Czuć najgłębiej, odnaleźć ciszę miłości, Idę, nie znajduję, wciąż zmieniam i wracam. Gdzieś daleko zostały chałupy wieśniacze, Chmury co poszły na wschód, I na wschodniej stronie, Stoją drzewa samotne, ciemne, pochylone, w wichrze stoją i ciszy, Hwiane niepokojem. Milczące rzędy szarych, niskich bloków I niebo równie szare, szarzyzna bez nadziei. Gromada różnych ludzi, zapodzianych w mroku. Surowy obraz. Obcy. Za dużo milczenia. W martwej pustce, po ciszy wlecze się tęsknota, W nocnych, ślepych zaułkach wałęsa się blada I wzruszeniem się dławi mocna, głucha rozpacz- Słuchaj, to poza wszystkim wolne szumią lasy. Czy jesteśmy, czy trwamy? Wciąż jeszcze ci sami- Istnienia swego nie czuję, nie widzę, nie śledzę. Na obcej, twardej ziemi zostawiamy ślady Płytsze od bez pamięci, byliśmy tu i nic więcej.

15. Poezje Ptaki Zamyślenie Ptaki wędrowne, ptaki przelotne czemu wy tędy latacie czy wśród niebiosów jasnych przestrzeni innej już drogi nie znacie czy wam nie ciążą nasze spojrzenia pełne łez, bólu, tęsknoty które wieszamy u waszych skrzydeł goniąc wasze loty... O! Omijajcie z daleka druty Nie tędy wasza droga To lager, ziemia przeklęta przez ludzi i zapomniana przez Boga. Szukałam czegoś Zaginionego. W pobliżu stały centymetrowe trumienki, Zubożałe od rzeczy wielkich, Już same przez się maleńkie. Żadna nie moja, Przeciwnie-cudze I na życie własne- Wszystkie za ciasne. A samo życie- Pomyślcie, pomyślcie- Jakie jest beze mnie W samą miarę maleńkie I całe się zmieści W trumience bez treści.

16. Wzór do naśladowania GrażynaChrostowska jest lubelską przedstawicielką "Pokolenia Kolumbów". Poetką, która swoim życiem i swoją poezją przybliża tragizm tamtych dni, a także heroizm i wartości, które młodzieży jej pokolenia pomogły ocalić ludzką godność. Umiała dostrzec dobro w każdym człowieku, postrzegać głębię przyjaźni, wartość nauki.W czasach, w których człowiek uzurpował sobie prawo do niszczenia drugiego człowieka, potrafiła walczyć o "więcej niż życie". Z jej postawą łączy się głęboka wiara, dobro, patriotyzm, przyjaźń, umiłowanie drugiego człowieka, umiejętność przebaczania.W sytuacjach, gdzie godność ludzka była niczym, talent poetycki Grażyny ujawnił się  całą mocą. Jej wiersze szeptane bezgłośnie w czasie morderczych apeli, stały się strawą duchową dla innych więźniarek.GrażynaChrostowska jest dla współczesnej młodzieży wspaniałym wzorem do naśladowania. Przykładem staje się jej życie, a niewyczerpanym źródłem poezja będąca częścią spuścizny literackiej "Pokolenia Kolumbów", którego pamięć i szczytne ideały przywołujemy, proponując na patronkę naszego gimnazjum tę, tak mało znaną dotąd poetkę. Pragniemy w ten sposób "ocalićod zapomnienia" to wszystko, co było treścią życia młodziutkiej dziewczyny,a dla naszych gimnazjalistów stanie się  inspiracją do wielu działań i  zachowań we współczesnym świecie.