Kobiety w powstaniu listopadowym

1. Kobiety w powstaniu listopadowym

2. Emilia Plater 

3. Emilia Plater herbu własnego Plater (ur.13 XI 1806r.-Wilnio,zm.23 XII 1831r.-Justianów) – polska hrabianka, kapitan Wojska Polskiego w czasie powstania listopadowego - bohaterka narodowa Polski, Białorusi i Litwy

4. jedna z pierwszych inicjatorek samodzielnego powstania na Litwie • jako kobieta nie została jednak dopuszczona do narad komitetu kierującego powstaniem w Wilnie. Podjęła sama plan zdobycia Dyneburga • obcięła swoje długie włosy, kazała uszyć stroje męskie. Uzbrojona w pistolety i sztylet wyruszyła walczyć w powstaniu • sformowany przez nią oddział partyzancki nie zdołał • jednak zdobyć Dyneburga • gen. D.Chłapowski nadał E. Plater honorowy stopień kapitana

5. stanęła na czele 1 kompanii 1 Pułku Piechoty Litewskiej, przemianowanego następnie na 25 Pułk Piechoty Liniowej • kiedy gen. Chłapowski postanowił złożyć broń, postanowiła w celu kontynuowania walki przedostać się do Warszawy. • przez dziesięć dni w przebraniu chłopskim Platerówna i jej towarzysze szli do Królestwa • trudy wędrówki - zmęczenie, głód, bezsenność - okazały się jednak ponad siły fizyczne Emilii. • zmarła 23 XII 1831 r. Zwłoki jej zostały przewiezione do Kopciowa w dobrach Abłamowiczów (dzisiaj Litwa) na miejscowy cmentarz. Mogiła istnieje do dzisiaj

6. ŚMIERĆ PUŁKOWNIKA A gdy konia już z izby wywiedli,Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem;I żołnierze od żalu pobledli.A lud modlił się klęcząc przed progiem.Nawet starzy Kościuszki żołnierze,Tyle krwi swej i cudzej wylali,Łzy ni jednej - a teraz płakaliI mówili z księżami pacierze. Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;Już przed chatą nie było żołnierza,Bo już Moskal był w tej okolicy.Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza,Na pastuszym tapczanie on leży -W ręku krzyż, w głowach siodło i burka,A u boku kordelas, dwururka. Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży,Jakie piękne dziewicze ma lica?Jaką pierś? - Ach, to była dziewica,To Litwinka, dziewica-bohater,Wódz Powstańców - Emilija Plater!   Adam Mickiewicz W głuchej puszczy, przed chatką leśnika,Rota strzelców stanęła zielona;A u wrót stoi straż Pułkownika,Tam w izdebce Pułkownik ich kona.Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze,Wódz to był wielkiej mocy i sławy,Kiedy po nim lud prosty tak płaczeI o zdrowie tak pyta ciekawy.Kazał konia Pułkownik kulbaczyć,Konia w każdej sławnego potrzebie;Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,Kazał przywieść do izby - do siebie.Kazał przynieść swój mundur strzelecki,Swój kordelas i pas, i ładunki;Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki.Umierając, swe żegnać rynsztunki.

7. Zofia Kodrębska

8. wstąpiła do wojska Królestwa Polskiego w przebraniu męskim Zofia Kodrębska (ur. 1798, zm. 21 sierpnia 1885 w Wieniatyczach koło Włodzimierza Wołyńskiego) • służyła pod nazwiskiem Wańkowicz w 8 pułku piechoty • pełniła obowiązki ordynansa płk. Jana Skrzyneckiego • za odwagę na polu walki, została awansowana na podoficera i odznaczona krzyżem Orderu Virtuti Militari • Jej płeć została rozpoznana w szpitalu polowym, dokąd trafiła ranna w nogę; zdołała jednak uprosić personel i utrzymać prawdę w tajemnicy

9. Józefa Rostkowska

10. wstąpiła do wojska w I 1831r. jako młodszy felczer • za zgodą naczelnego lekarza WP Jana Stummera figurowała w dokumentach jako mężczyzna -Józef Kluczycki. Józefa Rostkowska -ur. 19 III 1784r. lub 1798r. w Warszawie, zm. 18 VII1896r. w Aniche,we Francji • od VIII 1831r. była starszym felczerem w 10 pułku piechoty liniowej, gdzie służył jej przyszły mąż Daniel Rostkowski. • Walczyła pod Białołęką, Grochowem (dwukrotnie ranna), Dębem Wielkim, Ostrołęką, Wolą, w obronie Warszawy. • dnia 11 IX 1831r. otrzymała Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. • po upadku powstania , wraz z mężem wyemigrowała do Francji

11. Antonina Tomaszewska

12. roku wybuchu powstania Antonina miała 16 lat • wprost z klasztoru w Krożach Antonina podążyła do oddziałów powstańczych na Żmudzi • Antoninę przyjęto do jazdy żmudzkiej. • Szybko nauczyła się jazdy konnej i po- • sługiwania się lancą A.Tomaszewska-ur. w 1814r., zm. w 1883r. w Płocku • jej oddział powstańczy został włączony • w skład jednostek polskich • w bitwie pod Mankuniami jej jazda pokonała jazdę czerkieską • męstwem wykazała się w bitwach pod Szawlami i Powendeniami • została mianowana do stopnia podporucznika • od 1831r. do 1857r. przebywała na emigracji

13. Barbara Bronisława Czarnowska 

14. włączyła się w prace Towarzystwa Dobroczynności Patriotycznej Warszawianek Barbara Bronisława Czarnowska -ur. 4 XII 1810r. w Strudze, zm. 23 października 1891 w Warszawie • Jako pielęgniarka-ochotniczka opiekowała się rannymi i chorymi żołnierzami. • 18 kwietnia 1831 roku przebrana za mężczyznę zgłosiła się do obozu wojskowego na Pradze. Uzyskała przydział kadeta 1 Pułku Jazdy Augustowskiej • uczestniczyła w obronie Warszawy • walczyła w okolicach Sierpca, jesienią 1831r. • 3 X 1831 r. została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu wojennego Virtuti Militari

15. Nie tylko z bronią w ręku…

16. Amazonki

17. działalność opiekuńczo – samarytańska nad rannymi • i chorymi powstańcami Amazonki • latem 1831r., gdy wróg zagra- żał stolicy stanęły do pracy • przy sypaniu szańców obronnych • służyły pomocą jeńcom – powstańcom polskim, których pędzono na Syberię i Kaukaz • pomagały więźniom w kazama- tach twierdz • pisały powstańcze odezwy, • działały w polityce i dyplomacji

18. Klaudyna Potocka 

19. zaznaczyła się swą pełną poświęcenia pracą nad pielęgnowaniem rannych Klaudyna Potocka-ur. 27 VIII 1801r. na zamku w Kórniku, zm. 8 VI 1836r. w Genewie • po upadku powstania osiedliła się w Dreźnie, gdzie spieniężywszy swe klejnoty, niosła pomoc emigrantom • dzięki zapisanym przez nią funduszom powstała • w Paryżu instytucja dobroczynna „ Czci • i chleba” roztaczająca opiekę nad • emigrantami • została pochowana na cmentarzu w Montmorency koło Paryża • w 1984 roku odznaczona została Gwiazdą Wytrwałości

20. Emilia Sczaniecka

21. wielkopolska działaczka społeczna i narodowościowa • po wybuchu powstania listopadowego przyjechała do Warszawy, gdzie wsławiła się jako organizatorka pomocy medycznej dla żołnierzy polskiej armii Emilia Sczaniecka herbu Ossoria - ur. 20 V 1804r.  w Brodach, zm. 11 maja 1896 w Pakosławiu • ukrywała emisariuszy i wspierała potrzebujących materialnie. • skazana przez rząd pruski na • więzienie i kary finansowe, została • ułaskawiona przez króla • później była także filantropką, ani-matorką działań narodowościowych • w zaborze pruskim

22. Markietanki

23. wędrowne handlarki podążające • za wojskiem • trudniły się zarobkowo naprawą mundurów, praniem, pielęgnowa-niem rannych Markietanki • handlowały alkoholem, żywnością, tytoniem, drobnymi rzeczami użytkowymi, ale także prowadziły gospodar- stwa swoich mężów-podoficerów • często można było spotkać • rodziny, w których ojciec był • szeregowym lub podoficerem, • matka markietanką, • a syn doboszem.

24. Dziękujemy za uwagę Klasa III Gimnazjum im. Noblistów Polskich pod kierunkiem p. Jadwigi Dziułko

25. Bibliografia: http://pl.wikipedia.org/wiki/Antonina_Tomaszewska http://pl.wikipedia.org/wiki/Barbara_Bronis%C5%82awa_Czarnowska http://pl.wikipedia.org/wiki/Emilia_Plater http://www.kawaleria-polska.pl/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=107 http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zefa_Rostkowska http://pl.wikipedia.org/wiki/Zofia_Kodr%C4%99bska http://www.oldartillery.pl/strona/pliki/Markietanki_w_Powstaniu_Listopadowym.pdf http://markietanka.blogspot.com/search/label/Markietanki http://pl.wikipedia.org/wiki/Emilia_Plater http://listening-thoughts.blogspot.com/2012/03/emilia-plater.html http://szczepnr6.strefa.pl/mat_pomoc/EmilPlat.htm http://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zefa_Rostkowska http://www.zamkipolskie.com/gorec/gorec.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Emilia_Sczaniecka http://blogmedia24.pl/node/37254 http://myvimu.com/tags/krakow