İSLAMDA BİLGİ KAYNAKLARI

1. İSLAMDA BİLGİ KAYNAKLARI

2. İslâm’a Göre Bilgi Bilgi Kaynakları: 1) Kur’an-ı Kerim 2) Doğru Haber;      a-Vahy b-Mütevâtir Haber3) Selim Hisler   4) Akıl

3. 1) Kur’an-ı Kerim: Kur’ân-ı Kerim’de ilim, en sık kullanılan anlamıyla, İlâhî vahiyden kaynaklanan, yani bizzat Allah’ın verdiği bilgidir. Kur'an'a göre yaratılış amacı, Allah'a kulluktur. Allah'a kulluk, bir tavrı ve bir tutumu ifade eder. Tutumlar, durup dururken oluşmaz. Bir bilgi birikimine, bir gözleme, bir araştırmaya ve bunların sonunda duygusal bir eğilime, en sonunda da iradi bir eyleme dayanırlar.

4. 2) Doğru Haber a) Vahiy: Sözlük anlamı olarak vahiy; işaret etmek, gizli ve süratli bir şekilde bir şeyi bildirmek, elçi göndermek demektir. Terim olarak vahiy; Allah Teâlâ’nın insanlar arasından seçmiş olduğu peygamberlerine İlâhî bir yolla mesajlarını, emir ve yasaklarını bildirmesidir. Bu tanımda geçen “İlâhî bir yolla” ifadesi vahyin insan aklının kavrayışının üzerinde bir şey olduğunu, peygamberler hariç insanların vahyin mahiyetini tam olarak bilemeyeceğini ifade eder.

5. Bizler ancak vahiy sayesinde âhireti, cenneti, cehennemi, melekleri... bilebiliriz. Çünkü bunlar gaybla ilgili konular olduğundan   akılla, ya da duyularla bilinemez. Vahy, sadece gayb(ulaşamadığımız) alanında bilgi kaynağı değil; aynı zamanda, bütün varlıkların sahibi ve yaratıcısının, her şeyi bilen Zat’ın haber verdiği her konu için kesin bilgi kaynağımızdır.

6. b) Mütevâtir haber: Çok sayıda güvenilir kişinin, yani yalan söylemek üzere bir araya gelmeleri mümkün olmayan bir topluluğun vermiş olduğu habere mütevâtir haber denir. Asıl bilgi kaynağımız olan Kur’ân-ı Kerim, nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar tevatür yoluyla gelmiştir. Yani Kur’anmutevatirdir ve bu şekilde bizden sonraki nesle aktarılacaktır.

7. 3-Selim Hisler (Sağlam Duygular):Bunlar; görme duyusu göz, işitme duyusu kulak, koklama  duyusu burun, tatma duyusu dil, hissetme duyusu deri dediğimiz duyu organlarımızdaki algılarımızdır. Selim olması bu organların sağlam ve sağlıklı olmalarının  gerektiği içindir. 

8. Selim, sağlıklı duyu organları, sağlam ölçüler ışığında bilgi kaynaklarımızdandır; ama verdikleri bilgiler bu organların kapasiteleriyle sınırlıdır. Duyu organlarımızla tespit edemediğimiz şeyler, ilmin konusu  olabilir. Çünkü duyu organlarımızın güçleri sınırlıdır. Duyu organlarımızın bizi yanılttığı durumlar da vardır. Melek, cin, şeytan gibi birtakım varlıkları duyu organlarımızla algılayamamamız, onların yokluğunu gerektirmez.

9. 4- Akıl:  Akıl, insanda bulunan mânevî bir kuvvettir. İnsan bu kuvvet sayesinde eşyayı kavrar.  Akıl,  insanın  düşünme,  bilme,  davranışını belirleme, denetleme ve yargılaması, iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayırt etmesi ile ilgili kabiliyetidir.

10. Kendisinde bu özel kuvvet olduğu için insan, dinin emir ve yasaklarını yerine getirmekle sorumludur. Aklımızla elde etmiş olduğumuz bilgiler de sınırlıdır. Meselâ, aklımız ölüm olayını, vahyin mahiyetini, kabirde olanları, âhireti ve âhirette olacakları, Allah’ın zâtını, insanın rûhunu tümüyle kavrayamaz.

11. AYETLER

12. Rabbim ilimce her şeyi kuşatmıştır.En’âm Süresi

13. İlim ancak  Allah katındadır.Ahkaf Süresi

14. Gayb hazinelerinin anahtarları Allah’ın yanındadır. Gaybı ancak O bilir. O, karada ve denizde ne varsa hepsini bilir. O’nun ilmi dışında bir yaprak dahi düşmez. Yerin karanlıklarında tek bir tane, bir zerrecik, yaş ve kuru ne varsa hepsi Kitab-ı Mübin’de, Allah’ın ilmindedir.En’âm Süresi

15. Yaratan (Allah) hiç bilmez mi? Mülk Süresi

16. Allah, her şeyi en iyi bilendir. Enfâl Süresi

17. Ey İman edenler; eğer size bir fâsık bir haber getirirse, onu araştırın (doğruluğunu anlayıncaya kadar tahkik edin). Değilse bilmeyerek bir kavme sataşırsınız da yaptığınıza pişman olursunuz. Hucurât Süresi

18. HADİS

19. Resûl-i Ekrem Efendimiz Aleyhissalâtü Vesselâm, Muâz bin Cebel’i (ra) Yemen’e Vali olarak gönderirken sordu:“Ne ile hükmedeceksin?”Hz. Muâz (ra):“Allah’ın kitabı ile hükmedeceğim.”“Allah’ın kitabında bulamaz isen?”

20. “Resûlullah’ın (asm) sünneti ile hükmedeceğim.”“Onda da bulamazsan?”“Kolumu bağlayıp durmam! Görüşümle içtihad ederim!”Resûlullah Efendimiz (asm) bu defa:“Resûlünün elçisini, Resûlünün razı olduğu şekilde hüküm verme tarzına muvaffak kılan Allah’a hamd olsun!” buyurdu.

21. Allah sizleri kur-an’ın rehberliğinde yetişen gençlerden eylesin.ABDULLAH KARDAŞHazırlayan:Ü.Kemal YILMAZ