Witamy w naszej szkole bliskiej każdemu dziecku, która „otwiera” swe okna na świat, wpuszcza do klasy słońce, otwier

1. „W stronę wspólnego wychowania” Witamy w naszej szkole bliskiej każdemu dziecku, która „otwiera” swe okna na świat, wpuszcza do klasy słońce, otwiera dzieciom usta, niech mówią, piszą, malują, drukują, wycinają i rzeźbią, która pozwala dzieciom „wspinać się na wzgórza, ciągle iść ku światłu i słońcu”

2. INTEGRACJA Szkoła Podstawowa nr 50 im. Świętej Jadwigi Królowej Polski jest szkołą bez barier architektonicznych. Dzięki temu mogą tu dobrze funkcjonować uczniowie niepełnosprawni ruchowo. Podjazdy, poręcze, winda, toalety, przestronne korytarze zostały dostosowane do potrzeb dzieci na wózkach. W placówce funkcjonuje 12 oddziałów integracyjnych.

3. Dziecko z nadpobudliwością psychoruchową- ADHD Opracowały: Bożena Puchalska Grażyna Żywicka

4. Zagadnienia: 1. Definicja zespołu nadpobudliwości psychoruchowej. 2. Typy nadpobudliwości psychoruchowej. 3. Przyczyny i częstotliwość zaburzenia. 4. Objawy nadpobudliwości psychoruchowej: a) zaburzenia koncentracji uwagi b) nadruchliwość c) impulsywność 5. Sytuacja dziecka nadpobudliwego. 6. Specjalistyczne formy terapii dzieci z nadpobudliwością psychoruchową. 7. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo. 8. Współpraca nauczyciela z rodzicami dziecka z ADHD. 9. Wskazania do pracy z uczniem podczas lekcji.

5. 1. Definicja zespołu nadpobudliwości psychoruchowej Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, zwany też niekiedy zespołem hiperkinetycznym. W literaturze angielskiej i amerykańskiej często pojawia się skrót ADHD (Attention Deficyt Hyperaktivity Disorder).

6. Istnieją dwie najpopularniejsze klasyfikacje wg których rozpoznaje się zaburzenia, to stworzona przez WHO ICD- 10 i amerykańska DSM- IV. 2. Typy nadpobudliwości psychoruchowej: • Nasilone zaburzenia koncentracji uwagi– dzieci są tzw. marzycielskie, nie mogą się skupić, potrafią pozostać • w bezruchu, jeśli wymaga tego sytuacja; częściej występuje u dziewczynek. • 2. Nadmierna impulsywność– dzieci tzw. „żywe srebra”, biegają w kółko bez obiektywnej przyczyny, odpowiednio zmotywowane potrafią się skupić na dłużej; częściej występuje u chłopców. • 3. Nadmierna ruchliwość– nasilone objawy nadruchliwości • i zaburzeń koncentracji uwagi; częściej u chłopców.

7. 3. Przyczyny i częstotliwość zaburzenia Za przetwarzanie informacji w naszym mózgu odpowiada m.in. dopamina, związek chemiczny, który odgrywa rolę neuroprzekaźnika i odpowiedzialny jest za przekazywanie informacji z jednej komórki nerwowej neuronu do drugiej. • Dopaminę wydzielają neurony zlokalizowane w określonych obszarach mózgu, a jej zadaniem jest hamowanie lub modulowanie czynności innych neuronów, zwłaszcza związanych z emocjami i ruchem. • U dzieci nadpobudliwych wydzielanie dopaminy nie jest zrównoważone i być może jest to jeden z powodów, dla których tak trudno jest im się skupić. Podejrzewa się w tym względzie uwarunkowania natury genetycznej.

8. 3.Przyczyny i częstotliwość zaburzenia W/g najnowszych badań uwarunkowane jest to w dużej mierze genetycznie, a więc jeżeli matka lub ojciec byli dziećmi nadpobudliwymi to prawdopodobieństwo, że będą borykali się z tym problemem u swoich dzieci jest dość duże (50 procent). Jeszcze kilka lat temu sądzono, że jedną z przyczyn zaburzeń koncentracji i koordynacji jest nieodpowiednia dieta (np. słodycze i konserwanty).

9. 3.Przyczyny i częstotliwość zaburzenia Niewątpliwym jest fakt, że mózg dziecka nadpobudliwego funkcjonuje inaczej niż mózg dziecka zdrowego. Dopływające z zewnątrz bodźce bombardują go, a on na skutek zaburzonych procesów analizy i syntezy nie może się w tym wszystkim połapać. Jego świat jest chaotyczny, dziecko jednocześnie odbiera kilka sygnałów i nie wie na czym się skupić. Obecnie uważa się, że przyczyną tego zespołu najczęściej nie jest organiczne uszkodzenie mózgu na skutek działania patologicznych czynników, a raczej odmienny sposób dojrzewania układu nerwowego. Spowodowane jest to zmianami w obrębie materiału genetycznego, co z kolei powoduje zmiany pracy niektórych struktur mózgu, a w konsekwencji zaburzenia procesów psychicznych.  

10. 3.Przyczyny i częstotliwość zaburzenia U dzieci nadpobudliwych wydzielanie dopaminy nie jest zrównoważone i być może jest to jeden z powodów, dla których tak trudno jest im się skupić. Podejrzewa się w tym względzie uwarunkowania natury genetycznej. Na podstawie licznych badań szacuje się, że na całym świecie zaburzeniem tym dotkniętych jest od 2 do 9,5% dzieci w wieku szkolnym.

11. Najczęstsze • objawy towarzyszące ADHD to: • zachowania buntownicze, • agresywne i aspołeczne, • zuchwałość, • skracanie dystansu, • podatność na negatywne wpływy, • swoiste zaburzenia umiejętności szkolnych (dysleksja, dysortografia), • niezborność i nieporadność ruchowa.

12. Objawy nadpobudliwości psychoruchowej najczęściej występujące u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych: • Do 3 r. ż.- Nadmierna ruchliwość, ale w tym wieku trudna do oceny • Przedszkole- nadruchliwość, impulsywność, agresja wobec innych dzieci. Trudno powiedzieć, które z tych dzieci będą nadal nadruchliwe w szkole • Szkoła- zaburzenia koncentracji i uwagi, stopniowe ustępowanie objawów • Dorastający- wewnętrzny niepokój, nieuporządkowanie Model psychologiczny

13. ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI dziecko nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych, pracy lub w czasie wykonywania innych czynności,- popełnia błędy wynikające z niedbałości, - często ma trudności z utrzymaniem uwagi na zadaniach i grach, - często wydaje się nie słuchać tego, co się do niego mówi, - często nie stosuje się do podawanych kolejno instrukcji i ma kłopoty z dokończeniem zadań szkolnych i wypełnieniem codziennych obowiązków, jednak nie z powodu przeciwstawiania się lub niezrozumienia instrukcji,

14. ZABURZENIA KONCENTRACJI UWAGI często ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy lub innych zajęć,- nie lubi, ociąga się lub unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego - jak nauka szkolna lub odrabianie zajęć domowych, - często gubi rzeczy niezbędne do pracy lub innych zajęć np.: zabawki, przybory szkolne, ołówki, książki, narzędzia,- łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców,- często zapomina o różnych codziennych sprawach!

15. NADRUCHLIWOŚĆ Dzieci nadruchliwe wiercą się, stale dotykają przedmiotów lub ubrania, gwałtownie wstają i wędrują np. po klasie, mają trudności z wykonaniem zadania, często zmieniają zajęcie i łatwo się rozpraszają. Dzieci nadruchliwe działają bez zastanowienia, podejmują pochopne i niebezpieczne działania, wyrywają się z odpowiedziami na lekcjach, przerywają i przeszkadzają dorosłym i dzieciom, nie potrafią czekać na swoją kolej podczas gier i zabaw.

16. NADRUCHLIWOŚĆ dziecko wstaje z miejsca w czasie lekcji lub w innych sytuacjach wymagających spokojnego siedzenia,- często chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na meblew sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe - w szkole, w pracy w domu,- często ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem,- często jest w ruchu: „biega jak nakręcone”, - często jest nadmiernie gadatliwe.

17. IMPULSYWNOŚĆ Większość z nas, gdy wpada na jakiś pomysł zastanawia się czy opłaca się go zrealizować, a następnie w zależności od wyciągniętych wniosków podejmuje się jego realizacji lub nie. U dziecka, z ADHD, z powodu kłopotów z odroczeniem/ zahamowaniem reakcji proces ten przebiega odmiennie- jest pomysł i natychmiastowa jego realizacja.

18. często wyrywają się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie sformułowane w całości, - często mają kłopoty z zaczekaniem na swoją kolej, - często przerywają lub przeszkadzają innym (np. wtrącają się do rozmowy lub zabawy). IMPULSYWNOŚĆ Impulsywność ma także tragiczne następstwa. Dzieci o takich cechach częściej ulegają poważnym wypadkom lub w nich giną, gdyż np. wybiegają na jezdnię nie sprawdziwszy, czy nadjeżdża samochód.

20. Nadmierna impulsywność = Brak zdolności do zahamowania reakcji

21. Sytuacja dziecka nadpobudliwego Dziecko z ADHD nie przewiduje następstw różnych zjawisk- nie widzi związku między bieganiem po klasie, a złością nauczyciela nie dlatego, że nie zna zasad, ale dlatego, że nie potrafi ich zastosować w codziennych życiu. Ma trudności z zaplanowaniem i organizowaniem tego, co ma zrobić. Dziecko nadpobudliwe dzieli swój czas pomiędzy rodzinę i szkołę. Tak więc szkoła staje się drugim bardzo ważnym środowiskiem, w którym dziecko spędza dużo czasu. Dziecko musi sprostać wielu trudnym zadaniom: usiedzieć w ławce przez 45 minut, skupić się na lekcji, dodatkowo wymagany jest od niego wysiłek intelektualny- powinno czytać, pisać, liczyć, a przede wszystkim pohamować własną impulsywność i ruchliwość.

22. Sytuacja dziecka nadpobudliwego Dziecko nadpobudliwe stale przeszkadza, nie słucha, nie wypełnia poleceń, nie pracuje na lekcji, przeszkadza innym, nie odrabia prac domowych. Sprawia wrażenie nieobecnego, jest często zamieszane w klasowe bójki. Nie jest to jego wina, nie jest to wina nauczyciela, ani rodzica!

23. Dziecko nadpobudliwe w odpowiednich dla siebie warunkach może osiągnąć wiele.

24. Specjalistyczne formy terapii • ergoterapia, • terapia zabawą, • kinezyterapia, • muzykoterapia, • terapia psychologiczna: indywidualna, grupowa, rodzinna, • terapia pedagogiczna.

25. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Każde dziecko potrzebuje wiele zrozumienia, ale dziecku nadpobudliwemu jest ono szczególnie potrzebne. Warto pamiętać, że jego zachowanie, męczące dla otoczenia jemu samemu sprawia również poważne problemy. • Jeśli przyjąć, że u podłoża nadpobudliwości leży zaburzenie mechanizmu hamowania zachowania, opóźniający z kolei nabycie zdolności uwewnętrznienia i realizowania opisanych wcześniej czterech funkcji wykonawczych, to dzieciom z ADHD można pomóc : • Organizując im środowisko zewnętrzne (uporządkowane otoczenie to ważny element ewentualnego leczenia farmakologicznego). Takie dziecko żyje w świecie wewnętrznego niepokoju i dlatego świat wokół niego powinien być uporządkowany.

26. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Dziecko nadpobudliwe potrzebuje więcej zrozumienia, tolerancji i cierpliwości ze strony dorosłych. Warto pamiętać, że jego zachowania, męczące dla otoczenia, jemu samemu sprawiają również poważne problemy, trudniej mu znaleźć przyjaciół, trudniej odnieść sukces, trudniej usłyszeć pochwały. • Wprowadzaj porządek i rutynę. Większość dzieci lubi, kiedy rytm dnia jest stały. Znana pora wstawania, posiłków, obowiązków i kładzenia się spać. Daje im to poczucie bezpieczeństwa i stałości. Poza tym układ nerwowy i cały organizm dziecka ma czas na regenerację. • Ograniczaj bodźce. Ponieważ dziecko łatwo się rozprasza, należy się starać by w domu był spokój. Należy unikać puszczania głośnej muzyki, zapraszania często i wielu gości naraz trzeba ograniczać przesiadywanie przed telewizorem czy komputerem. Trzeba dbać o to, by dziecko mogło się skupić na jednej czynności. Kiedy je, niech nie gra radio. Kiedy czyta, niech nie je itd.

27. Mów jasno i wyraźnie. Staraj się, by to, co mówisz, było jak najbardziej konkretne. Zamiast ogólnego: „znów nie posprzątałeś pokoju”, powiedz raczej: „pościel łóżko”. Zamiast „ale z ciebie niezdara” powiedz: „trzymaj filiżankę za ucho”. Nie dawaj dziecku zbyt dużo możliwości wyboru. • Staraj się planować. Dzieci nadpobudliwe wytrąca z równowagi wszystko, co jest nagłe i niespodziewane. Dlatego jest dobrze w domu. • Przewiduj za dziecko wydarzenia. Rozkładaj jego przyszłe zadania na prostsze, mniej odległe czynności i natychmiast nagradzaj dziecko. Celem tych zabiegów jest zastąpienie dziecka wewnętrznych, niewłaściwie funkcjonujących systemów informacji, zasad i motywacji. • Zadbaj o miejsce pracy dziecka. Każde dziecko w wieku szkolnym, a zwłaszcza nadpobudliwe powinno mieć wygodne i ciche miejsce pracy, z małą ilością przedmiotów dookoła. Najlepszy będzie jasny blat, lampa i dwa pojemniki: na kredki i na długopisy. Miejsce do pracy powinno być jasne i nie zagracone. • Kąpiel dziecka nadpobudliwego traktuj nie tylko jako zabieg higieniczny, ale też jako doskonały moment do relaksu i wyciszenia. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo

28. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Staraj się interweniować w sytuacjach konfliktowych, w jakie uwikłało się twoje dziecko, reguluj jego zachowania, ucz go innego sposobu negatywnych uczuć. • Zachęcaj dziecko do wykonywania rożnego rodzaju prac plastycznych, które pomogą mu uzewnętrznić jego uczucia. • Staraj się dostosować tempo pracy i zabawy do możliwości psychofizycznych dziecka. • Zapewnij dziecku specjalistyczną pomoc psychologiczno - pedagogiczną w momencie, gdy dziecko zaczyna mieć problemy w nauce. • Daj dziecku szansę wypowiadania się, jednocześnie porządkuj jego wypowiedzi, pamiętając o tym, że dziecko ma skłonność do udzielania pochopnych odpowiedzi.

29. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Staraj się budzić zainteresowania dziecka i angażować go w bardzo konkretnym działaniu.  • Bądź elastycznym rodzicem. Pamiętaj, że twoje wypróbowane metody wychowawcze mogą cię zawieść. Dziecko nadpobudliwe wymaga jasno określonych reguł, ale nadmierny rygoryzm często daje odwrotny skutek do zamierzonego. • Nie obwiniaj się. Nic dziwnego, że mając w domu tak żywe dziecko, często niesforne i ty- rodzic stajesz się impulsywna i nie postępujesz „właściwie” . Jeśli zdarzy ci się zareagować agresją spróbuj sobie wybaczyć. Po prostu przeproś dziecko i działaj dalej. Jeśli napady furii zdarzają się to zwróć się o pomoc do specjalisty. • Ucz się skutecznych metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Pracuj nad własnymi emocjami, ucz się tzw. komunikacji otwartej.

30. Staraj się konfrontować dziecko z konsekwencjami swoich zachowań. Przypominaj i podpowiadaj mu, jak ma postępować, aby lepiej zorganizować czas i móc korzystać z rozmaitych wskazówek. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Staraj się współpracować ze szkołą, przedszkolem do którego uczęszcza twoje dziecko - dbaj o jego pozytywny wizerunek w oczach innych.Możesz, po konsultacji z lekarzem podawać leki. Poprawiają one zdolność hamowania i regulowania impulsywnych zachowań. Współczesne leki zapewniają znaczną poprawę w zachowaniu dzieci z ADHD. Dzieci stają się mniej impulsywne, lepiej zapamiętują, przejawiają większą samodzielność, dzięki temu stają się bardziej lubiane w gronie kolegów i nauczycieli. • Baw się razem z dzieckiem. Są zabawy, które mogą powoli, ale dość skutecznie pomóc wyciszyć dziecko i poprawić jego funkcjonowanie szkolne i społeczne. Zdecydowanie należy ograniczyć czas spędzany przez dziecko przed telewizorem czy komputerem.

31. Skuteczne postępowanie z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo • Przypominaj dziecku o pewnych obowiązkach, umieszczając, np. karteczki z różnymi napisami w widocznych miejscach. • Podsuwaj dziecku rozwiązania alternatywne. Zamiast mówić, żeby przestało coś robić, staraj się mu podsunąć, co mogłoby zacząć robić. Akcentuj każdy sukces, zauważaj mocne strony dziecka, dbaj o to, aby było stale zajęte, nie nudziło się; proponuj mu zajęcia typu układanie puzzli, układanek, loteryjek, lepienie, malowanie, rysowanie itp. • Polecenia formułuj krótko, jasno, precyzyjnie, unikaj formy zakazu – „nie rób tego”, a raczej wskazuj na to, co ma w danym momencie zrobić. Zadania stawiane przed dzieckiem i wymagające czasu dziel na prostsze i krótsze. • Organizuj zabawy z rówieśnikami pod kontrolą dorosłych, interweniuj w przypadku konfliktów, perswaduj, prezentuj zachowania alternatywne do konfliktowych. W sytuacji silnego pobudzenia proponuj czynności relaksujące np. leżenie i słuchanie muzyki, bajki. • Codziennie poświęcaj dziecku trochę czasu na rozmowę lub wspólną zabawę, odnoś się do niego z wyrozumiałością i cierpliwością, zrozum, że jego niegrzeczność nie wynika ze złośliwości lecz z nieumiejętności kontrolowania swojego zachowania.

32. Pamiętaj o dziesięciu podstawowych prośbach dziecka nadpobudliwego, które zawierają całą esencję i wykładnię skutecznego postępowania z dzieckiem nadpobudliwym. Oto one : 1. Pomóż mi skupić się na jednej czynności.2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę.3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić.4. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z tej sytuacji.5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co robię, jest zrobione dobrze.6. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i pomyślał.8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko gubię się.9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję.10. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, ze rosnę, kiedy okazujesz mi, jak mnie kochasz !

33. Pierwsze kroki Warto uzyskać dokument stwierdzający u naszego dziecka nadpobudliwość psychoruchową. Daje on nam możliwość leczenia farmakologicznego oraz uzyskania indywidualnego nauczania w szkole. Nasze dziecko nabiera uprawnień dziecka szczególnej troski zamiast dotychczasowego piętna łobuziaka. Rodzice lub opiekunowie nabierają prawa do bycia traktowanymi jako rodzice dziecka chorego genetycznie. Dotąd większość z nich była traktowana jako niewydolni wychowawczo.

34. Pierwsze kroki Przedstawiamy kolejne kroki postępowania: Najpierw ktoś opiekujący się dzieckiem dostrzega u niego objawy nadpobudliwości psychoruchowej. Może być to rodzic, wychowawczyni w przedszkolu lub szkole, lekarz pierwszego kontaktu.

35. Pierwsze kroki Rodzice lub prawni opiekunowie dziecka, którzy dowiedzieli się o tym, że ich dziecko ma objawy ADHD lub ADD zapisują się na wizytę do rejonowego lekarza psychiatry. Psychiatra powinien dać skierowanie na badania stężenia poziomu hormonów we krwi oraz inne, tak, aby wykluczyć przyczyny nadpobudliwości spowodowane czymś innym niż wrodzoną wadą systemu nerwowego. Można udać się do lekarza psychiatry mając już ze sobą wyniki odpowiednich badań. Lekarz psychiatra wydaje diagnozę na piśmie. Tekst powinien zawierać zalecenia dotyczące postępowania pedagogiczno - wychowawczego wobec dziecka. Lekarz psychiatra przepisuje łagodne środki psychotropowe dobrane indywidualnie do każdego pacjenta. Co miesiąc podczas wizyty kontrolnej lekarz może skorygować stosowaną przez siebie terapię w zależności od jej skuteczności. Rodzice lub opiekunowie powinni nawiązać i utrzymywać ścisłą współpracę z wychowawcami i nauczycielami, aby otoczyć dziecko serdeczną, spójną i konsekwentną opieką.

36. Pierwsze kroki Z zaburzeniami koncentracji uwagi często występuje dysleksja i dysgrafia, toteż warto skorzystać z pomocy w tych dziedzinach. Po diagnozę i skierowanie na zajęcia wyrównawcze należy się udać do rejonowej poradni psychologiczno - pedagogicznej. Mając orzeczenie o dysleksji czy dysgrafii zyskujemy prawo do pozytywnego rozpatrzenia naszego podania do dyrekcji szkoły o zapewnienie dziecku szczególnych warunków zdawania egzaminów. Są one określone przepisami ustawy i znane dyrektorom szkół. Nauczanie indywidualneJeżeli nasze dziecko w dalszym ciągu nie potrafi sprostać wymaganiom funkcjonowania w zespole klasowym, mamy prawo do otrzymania indywidualnego nauczania. Aby uzyskać indywidualne nauczanie, które jest bezpłatne, należy się udać do rejonowej poradni psychologiczno - pedagogicznej z orzeczeniem od rejonowego lekarza psychiatry. Poradnia psychologiczno - pedagogiczna wyda orzeczenie o celowości przyznania nauczania indywidualnego. To orzeczenie i opinię od psychiatry należy dołączyć do podania (o przyznanie indywidualnego nauczania) skierowanego do dyrektora szkoły.

37. Postawa tolerancji Postawa tolerancji

38. Oto kilka rad i wskazówek, stosowanych z dobrym skutkiem przez rodziców takich dzieci: • rodzice muszą zdobyć umiejętności rozeznawania się w różnych sytuacjach i poznawać czynniki irytujące dziecko, • muszą też zważać oraz niezwłocznie reagować na symptomy zapowiadające u dziecka stany rozdrażnienia, • najwięcej można wyczytać z wyrazu twarzy, na której szybko odmalowuje się narastająca frustracja i niemożność znalezienia wyjścia z sytuacji,

39. Oto kilka rad i wskazówek, stosowanych z dobrym skutkiem przez rodziców takich dzieci: • skuteczne bywa życzliwe przypomnienie dziecku, by panowało nad sobą, choć czasem okazuje się konieczne wybawienie go z jakiejś opresji, • nieraz warto na jakiś czas przestać się nim zajmować - nie po to, by je ukarać, lecz by zarówno sobie, jak i jemu dać czas na ochłonięcie.

40. Aby dzieci nadpobudliwe były szczęśliwe i zdrowsze, trzeba im zapewnić środowisko, w którym panuje porządek i stabilizacja: 1. Należy uprościć styl życia.2. Ograniczyć dopływ bodźców zewnętrznych, gdyż ich nadmiar oddziałuje szkodliwie.3. Nie dawać dziecku zbyt dużo zabawek naraz.4. Niech ma do wykonania tylko jedno zadanie - tak długo, aż się z niego wywiąże.5. Wprowadzić ustalony - choć nie sztywny -plan zajęć, który da dzieciom poczucie stabilizacji. Chodzi nie tyle o dokładne wyznaczanie i trzymanie się godzin, ile o przestrzeganie porządku, czyli kolejności zajęć.6. Dbać o racjonalne żywienie rodziny, podając regularnie posiłki oraz przekąski, które będą proste, a jednocześnie bogate w różne składniki.7. Starać się układać dzieci do snu w atmosferze serdeczności, miłości i odprężenia. 8. Ustalić normy postępowania, które pomogą panować dziecku nad swą impulsywnością.9. Opracować kodeks obowiązujących reguł, jak również sprecyzować konsekwencje łamania niepodważalnych praw.

41. Aby dzieci nadpobudliwe były szczęśliwe i zdrowsze, trzeba im zapewnić środowisko, w którym panuje porządek i stabilizacja: Warto wiedzieć, co dziecko lubi, a czego nie. Warto więc pozwolić dziecku wybrać ulubione zabawki, którymi mogłoby się bawić z drugimi. Nie zmuszać dziecka do jedzenia czegoś, co mu stanowczo nie smakuje lub do noszenia garderoby, która mu się nie podoba. Musi otrzymywać krótkie komunikaty: Zamiast: ,,Znowu wróciłeś z podwórka w tych zabłoconych butach i wchodzisz na dywan” Trzeba mówić:,,zdejmij buty” lub ,,buty” i upewnić się czy dziecko usłyszało: ,,proszę powtórz”.Podzielić zadania na etapy:Jeśli powiemy ,,sprzątaj pokój”, to mimo, że dziecko chce to zrobić, nie wie jak. Posprząta, jeśli dostanie polecenie: ,,zdejmij rzeczy z krzesła”, a teraz ,,włóż je do szafy”.

42. Aby dzieci nadpobudliwe były szczęśliwe i zdrowsze, trzeba im zapewnić środowisko, w którym panuje porządek i stabilizacja: • trzeba pamiętać o różnicy między karceniem, a nadużywaniem władzy rodzicielskiej. Jako ojciec lub matka musisz zachować autorytet, • wyjaśnienia powinny być zwięzłe, podane tonem przyjaznym, ale stanowczym; innymi słowy, nie bądź zbyt drobiazgowy ani nie wdawaj się • w dyskusje na temat bezspornych zasad postępowania, • unikaj również mnożenia przestróg. Jeżeli dziecko trzeba skarcić, zrób to od razu, • pamiętaj: „Autorytet zdobywa się spokojem, pewnością siebie • i stanowczością”, • zawsze rozmawiaj z dzieckiem tak, by przykuć jego uwagę - często zwracaj się do niego po imieniu, patrz mu w oczy i używaj prostych słów, • trzeba zatem zwracać uwagę nie tylko na to, co się mówi, ale również - jak się mówi,

43. Aby dzieci nadpobudliwe były szczęśliwe i zdrowsze, trzeba im zapewnić środowisko, w którym panuje porządek i stabilizacja: • właściwe karcenie stwarza atmosferę zaufania, ciepła • i stabilności. Kiedy więc trzeba skarcić dziecko, powinno się zarazem udzielić mu stosownych wyjaśnień, • warto też pamiętać o następującej maksymie: ,,Mów, co myślisz, myśl co mówisz i rób, co obiecujesz zrobić”, • do szczególnie stresujących czynników związanych • z wychowaniem trudnego dziecka należy jego nadmierne pragnienie skupiania na sobie uwagi. Toteż jak najszybciej dostrzegaj, chwal i nagradzaj właściwe zachowanie lub dobrze wykonaną pracę. Słowa uznania będą dla dziecka wielką zachętą. Dzieci potrzebują małych, ale natychmiastowych nagród.

44.  Jak nagradzać dobre postępowanie? Pochwała - słowa uznania za dobrze wykonaną pracę lub właściwe zachowanie, wypowiedziane życzliwym tonem, potwierdzone przytuleniem i serdecznym wyrazem twarzy. Tabliczka - znajdująca się w widocznym miejscu, na której umieszcza się nalepki lub gwiazdki, aby zachęcić dziecko do dobrego zachowania. Lista dobrych czynów - opisująca sukcesy dziecka: wartościowe czyny, zasługujące na pochwałę. Gdy tylko dziecko zrobi coś dobrego, choćby to była z początku drobnostka, wpisz to na listę i przeczytaj komuś z rodziny.

45. Jak nagradzać dobre postępowanie? Barometr zachowania - gdy dziecko zrobi coś dobrego, do szklanego naczynia wrzuca się cukierki lub ziarnka grochu – w zależności od wieku dziecka (jest to widzialny bodziec wzmacniający pozytywne zachowanie). Chodzi o stworzenie systemu przyznawania punktów, których określona liczba upoważniałaby do nagrody, jaką może być na przykład pójście do kina, na łyżwy czy do restauracji - a więc zrobienie czegoś, co rodzina i tak zamierzała zrobić. Zamiast grozić dziecku: „Jeżeli będziesz niegrzeczny, to nigdzie nie pójdziemy”, powiedz raczej: „Pójdziemy, jeśli będziesz grzeczny”. Najważniejsze jest zastąpienie negatywnego myślenia pozytywnym, a na to - warto pamiętać - potrzeba czasu.

46. Zadaj sobie dodatkowe pytania zanim uznasz, że problem dotyczy twojego dziecka ? - Czy problemy z zachowaniem zdarzają się nagminnie, czy dotyczą tylko specyficznych sytuacji?- Czy dziecko na niczym nie może się skoncentrować, a może są sytuacje, przedmioty, które przyciągają jego uwagę i angażują na dłużej?- Czy kłopoty pojawiły się dawno czy dopiero miesiąc temu?- Czy dziecko, pomimo tego, że skończyło dwa lata nie umie opanować ataków złości, domaga się natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb?- Czy fakt, że moje dziecko jest ruchliwe dostrzegają inni, którzy informują nas o tym?

47. Nagłe pojawienie się tych zaburzeń wymaga • dokładnej diagnostyki! • Leki nie mogą wyleczyć z nadpobudliwości, ale mogą pomóc ją przeżyć. Dlatego wskazane jest kierowanie rodziców do neurologa, gdy podejrzewamy ADHD. Diagnozę zawsze stawia lekarz! Tłumaczmy rodzicom, że: • dziecku będzie się łatwiej skupić podczas nauki, • zacznie słyszeć, co do niego się mówi, • łatwiej będzie mu zapanować nad swoją potrzebą ruchu, • - łatwiej mu będzie przez chwilę pomyśleć, zanim coś zrobi, • łatwiej mu będzie skupić się w czasie zajęć reedukacyjnych (częściej niż inne dzieci mają kłopoty z dysleksją, dysgrafią, dyskalkulią); specyficzne trudności • w pisaniu i czytaniu częściej występują u chłopców. • Leki nie zastąpią wychowania i nauczania! • Optymalnym miejscem nauczania dziecka z ADHD jest mało liczna klasa o charakterze integracyjnym, najlepiej z dwójką nauczycieli. Współpraca nauczyciela z rodzicami dziecka z ADHD

48. Wskazania do pracy z uczniem podczas lekcji Oto przykładowe zasady, które pomogą nauczycielowi podczas lekcji: - zauważać pozytywne zachowanie dziecka nadpobudliwego i informować je o tym co parę minut, - podchodzić do niego, przytaknąć mu, uśmiechnąć się z oddaliinformować o kolejności wykonywanych ćwiczeń, - określać zasady oceniania przed rozpoczęciem pracy, np.: - Kto pierwszy dobrze napisze dostanie piątkę, kolejne dwie osoby po plusie (niespodzianki ze strony pani są traktowane jako manipulacja przez dziecko nadpobudliwe), - uczeń ma na ławce tylko przybory potrzebne do bieżącej pracy.

49. Wskazania do pracy z uczniem podczas lekcji Krok po kroku...Stopień (krok) pierwszy: INFORMACJA ZWROTNA I PROŚBA (słowo klucz – „proszę, nie rób tak”) Jeżeli jakieś zachowanie nas denerwuje, wprawia w zakłopotanie, to zanim wezmą górę emocje, warto dać sygnał o swoim dyskomforcie.Przykład:nie mogę jasno wytłumaczyć, skoro przerwałeś mi w trakcie mojej wypowiedzi. Proszę cię, żebyś nie robił tego więcej. Intencja: Zależy mi na tym, żebyśmy porozumieli się mówiąc po kolei. Jeżeli dołożymy do prośby swoje intencje, wówczas zwrócenie uwagi będzie łagodniejsze i sprawi, że dziecko nie powinno obrazić się na nas.Krok drugi: WYZNACZENIE GRANICY(słowo klucz – „nie życzę sobie”) Kiedy dziecko naruszające regułę nie zareagowało na prośbę, przechodzimy do postawienia drugiej granicy. Może się zdarzyć tak, że stawianie granic musimy zacząć już od tego poziomu.Przykład:nie życzę sobie, żebyś mi przerywał. Chcę być wysłuchana do końca.

50. Wskazania do pracy z uczniem podczas lekcji Krok trzeci: ZAPOWIEDŹ SANKCJIDodajemy zapowiedź sankcji, którą zastosujemy, jeżeli dziecko w dalszym ciągu zachowuje się nieodpowiednio. Skuteczna sankcja musi spełniać dwa warunki: - być realna do wykonania, - być uciążliwa dla osoby, w stosunku do której chcemy ją zastosować. Uciążliwość powinna być proporcjonalna do wagi wykroczenia.Przykład:Jeżeli nadal będziesz mi przerywał, wstawię ci minus za pracę na lekcji.Krok czwarty: WYKONANIE SANKCJITo ostatni poziom, na którym już musimy zastosować zapowiedzianą sankcję.