GEBE BİLGİLENDİRME SINIFI GEBELİK SÜRECİ 1

1. GEBE BİLGİLENDİRME SINIFIGEBELİK SÜRECİ 1 AMASYA ÜSEM 2014

2. ÖĞRENİM HEDEFLERİ • Gebeliğin nasıl oluştuğunu ve bebeğin rahim içinde nasıl konumlandığını açıklayabilmeli, • Gebelik ve doğumun fizyolojik bir süreç olduğunu söyleyebilmeli • Gebelikte anne bedeninde oluşan fizyolojik ve psikolojik değişiklikleri sayabilmeli, • Gebenin bu dönemdeki bakımını ve günlük yaşam aktivitelerini açıklayabilmeli, • Gebelikte nasıl beslenmesi gerektiğini söyleyebilmeli, • Gebelikte bağışıklama ve yapılması gereken rutin tetkikleri sayabilmeli, • Gebelikteki tehlike belirtilerini sayabilmeli ve acil durumlarda izlenecek yolu açıklayabilmeli.

3. ÜREME ORGANLARI VE GEBELİK OLUŞUMU • KADIN ÜREME ORGANLARI • Hazne (vagina) • Rahim (uterus) • Tüpler • Yumurtalıklar • ERKEK ÜREME ORGANLARI

4. HAZNE (VAGİNA) • Vücudun dışından iç üreme organlarına doğru bir geçiş görevi gören, genişleyebilen bir kanaldır. • Cinsel ilişki buradan gerçekleşir. • Adet kanı buradan dışarı atılır. • Doğum eyleminde bebek içinden geçerek dışarı çıkar.

5. RAHİM (UTERUS) • Rahim ağzı, rahmin hazneye (vaginaya) açılan alt kısmıdır. Cinsel ilişki sırasında hazneye boşalan erkek tohum hücreleri (spermler) bu yolla rahime ulaşır. Rahmin iç yüzü, gebeliğin yerleşmesi ve bebeğin gelişmesine uygun bir tabakayla kaplıdır. Bu tabaka, her ay yenilenir ve eski dokular adet kanamasıyla dışarı atılır. Gebelik süresince bebek rahmin içinde büyüyüp gelişir. Rahmin esas görevi budur.

6. TÜPLER • Rahmin iki yanından çıkıp, yumurtalıklara kadar uzanan ince kanallardır. Yumurta ile erkek tohum hücresi (sperm) burada karşılaşır ve burada döllenir. Döllenmiş yumurta, tüplerin hareketi ve içindeki tüycükler sayesinde rahme doğru taşınır.

7. YUMURTALIKLAR • Rahmin sağında ve solunda yerleşmiş badem büyüklüğünde iki adet organdır. • Kadına ait bazı hormonları (östrojen ve progesteron) ve kadın üreme hücresi olan yumurtayı üretir. • Yumurtalıkta her ay en az bir tane yumurta üretilir. • Kadın ayın her günü gebe kalmaya hazır değildir. • Gebelik, ayda bir kez, adetin ilk gününden 11 – 14 gün sonra olur. • Yumurta, kadın üreme organlarında en fazla 2 gün canlı kalır. Bu durumda kadın her ay sadece 4 – 5 günlük sürede hamile kalabilir.

8. ERKEK TOHUM HÜCRESİ (SPERM) • İçinde taşıdıkları x ve y kromozomlarına göre çocuğun cinsiyetini belirler. • Testislerde milyonlarca üretilir. • Kadın üreme organlarında ömrü en fazla üç gün ile sınırlı olur. • Tüplerde kadın yumurta hücresini dölleyerek gebeliğin oluşmasını sağlar.

9. DÖLLENMEVE GEBELİK OLUŞUMU • Ovulasyon ile atılan yumurta, tüplerin içine doğru çekilir. • Spermle yumurtanın birleşmesi tüplerin içinde gerçekleşir. Tüplerde ilerleyen spermlerden yalnızca bir tanesi yumurtanın hücre zarını delerek hücre içine girmeyi başarır. Bu olaya ‘döllenme – aşılanma ‘ denir. • Döllenmiş yumurta bölünerek çoğalır ve 3 – 4 gün içinde rahme ulaşır. 7 gün içinde rahim duvarına gömülerek gelişimine devam eder. • Gebelik ortalama 40 hafta sürer.

11. BEBEK ANNE RAHMİNDE NASIL GELİŞİR • Bebek, rahim boşluğunda su kesesi içinde büyür ve gelişir. • Bebek anneden eş (plasenta) yoluyla beslenir.

12. BEBEK ANNE RAHMİNDE NASIL GELİŞİR • Bebeğin anne karnında geçirdiği ilk 8 haftada organ taslakları oluşur. Bu dönemde annenin zararlı maddelere maruz kalması son derece sakıncalıdır. Bebeğin kusurlu ve sakat doğmasına yol açabilir. • Zarar veren maddeler arasında; ilaç kullanma, röntgen çektirme, röntgen çekilen ortamda bulunma, özellikle kızamıkçık, suçiçeği gibi viral hastalık geçirme, sigara, alkol ve madde bağımlılığı sayılabilir.

13. GEBELİKTE MEYDANA GELEN FİZYOLOJİK VE PSİKOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER • ÜREME ORGANLARINDA GÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLER • SİSTEMİK DEĞİŞİKLİKLER • PSİKOLOJİK DEĞİŞİKLER

14. ÜREME ORGANLARINDA GÖRÜLEN DEĞİŞİKLİKLER • Gebelik boyunca rahim büyür. • Gebelik süresince yumurtlama olmaz. • Gebelikte dış üreme organlarında varislere eğilim artar.

15. KALP DAMAR SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER • Gebeliğin son aylarında sırt üstü yatıldığında büyüyen rahim, arkadaki büyük toplar damarlara baskı yapar. Bu durum tansiyon düşmesine, bebeğe giden kan miktarının azalmasına neden olabilir. Bu nedenle son aylarda yan yatış pozisyonunda uyuma ve dinlenme önerilir. Eğer sol yana yatılırsa, bebeğe daha çok oksijen gitmesi sağlanır.

16. SOLUNUM SİSTEMİ DEĞİŞİKLİKLERİ • Solunum sayısı artar. • Burun tıkanıklığı yaşanabilir. • Diyafragmaya olan baskı artabilir. Bu durum solunum sıkıntısı yaratabilir.

17. BOŞALTIM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER • Gebeliğin ilk üç ayı ve son üç ayında idrara gitme sıklığı artar.

18. SİNDİRİM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER • Hormonların etkisiyle diş etlerinde şişme ve kanama görülebilir, diş çürükleri oluşabilir. • Mide asidi yemek borusuna kaçabilir ve boğazda yanma hissedilebilir. Bu duruma gebelik reflüsü denir. • Bağırsakların çalışması yavaşlar. Bunun sonucunda kabızlık ve gaz sorunları yaşanabilir.

19. DERİ DEĞİŞİKLİKLERİ • Meme ucu ve çevresi, dış üreme organlarının rengi koyulaşır. • Karnın ortasında koyu bir çizgi oluşabilir. • Yüzde gebelik maskesi denilen maskeler oluşabilir.

20. MEMELER • Gebelik süresince memeler büyür, hassaslaşır. Süt bezleri ve kanalları gelişir. Gebeliğin 12. haftasından sonra memelerden süt gelebilir.

21. GEBELİKTE OLUŞAN PSİKOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER GEBELİKTE İLK ÜÇ AY Zıt duyguların oluştuğu bir dönemdir. Bulantı kusma , yorgunluk, halsizlik, uykulu hissetme bebeği suçlamasına sebep olur, ruhsal çatışmalar yaşanır.

23. GEBELİKTE İKİNCİ ÜÇ AY Gebelik kabullenilmiştir. Zıt duygular ortadan kalkmıştır. Bu dönemde gebeler duygusal olarak her şeye aşırı hassas, kırılgandır. Çabuk sinirlenme, çabuk mutlu olma gibi kararsız psikolojik tekiler verebilirler.

25. GEBELİKTE SON ÜÇ AY Bebeği ile iletişim kurmaya başlar. Günlük yaşamı zorlaşır, gebelikten bıkmaya başlar, bir an önce bitmesi istenir, diğer taraftan doğum hakkında endişeleri artmaya başlamıştır. Bu dönemde aile üyelerinin desteği, bebeğin dört gözle beklenmesi, evde fiziksel ve duygusal olarak yerinin hazırlanmış olması gerekir. Doğum yapacağı hastane ve doktoruna güvenmesi doğum korkusu ve bebeğiyle ilgili endişelerini azaltır.

27. Yaşı küçük , henüz evliliğe uyum sağlamamış, aile içinde ciddi problemleri, olan • Eşi ölmüş , boşanmış ayrı yaşayan, • Ekonomik sıkıntısı, sosyal destek eksikliği olan, • Belli bir cinsiyet beklentisi olan, • Gebelikle beraber tıbbi bir sorunu olan, • Daha önce geçirilmiş olumsuz bir gebelik hikayesi (düşük, ölü doğum, zor doğum ) olan,

28. Psikiyatrik hastalığı olan , • Plansız ve istenmeden veya tedavi ile gebe kalan, Gebelerin psikolojik açıdan destek alması gerekebilir.

29. GEBELİKTE GÖRÜLEN PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLAR Gebelikte Depresyon Gebelikte Anksiyete Bozuklukları

30. GEBELİKTE DEPRESYON Kişinin kendini değersiz, mutsuz ve umutsuz hissettiği, hiçbir şeye karşı ilgi duymadığı, yorgunluk, halsizlik, hareket ve konuşma hızında yavaşlama, dikkat ve hafızada azalma ile kendini gösteren ruhsal bir hastalıktır. Gebenin yaşam kalitesini bozarak bebeği ile kuracağı bağlanma duygusunda ve eşi ile ilişki biçiminde problemler oluşturur.

31. GEBELİKTE ANKSİYETE BOZUKLUKLARI Gergin, huzursuz, evhamlı ve takıntılı hislerle gelen, gebe kadının kendine olan gevenini bozan, yorulmasına , halsiz kalmasına ve uykusuz kalmasına neden olan, yaşamdan aldığı zevki yok eden bir durumdur. Sürekli olarak bebeğin sağlığı ile uğraşır, bebeğini kaybetme korkusunu üst düzeyde yaşar, doktora daha sık gider ve yalnız başına kalmamaya çalışır.