KREŞ ve ANAOKULU ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENME

1. KREŞ ve ANAOKULU ÇOCUKLARINDA SAĞLIKLI BESLENME Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgeÜTF Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Çocuk Mide, Bağırsak, Karaciğer Hastalıkları ve Beslenme Uzmanı www.semaaydogdu.com

2. Her Yaşta Sağlıklı Beslenmenin Birincil ve Ana Hedefi: BESİN YONCASI SÜT GRUBU EKMEK – TAHIL GRUBU ET - YUMURTA KURU BAKLAGİL GRUBU SEBZE – MEYVE GRUBU 4 Temel Başlığın Her Öğünde Tüketilmesi…

3. Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş • Büyüme hızı düşer • Bağımsızlaşır • Kişisel seçimleri VAR • Oyunla ilgilidir • Yemeğe ilgisi azalır • Aile iştahsız diye yakınmaya BAŞLAR…

4. Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş Yıllık boy uzaması • 1. Yıl 25 cm • 2. Yıl 12 cm • 3. Yıl 5 cm

5. Oyun Çocuğu Dönemi : 2-6 yaş Günlük Kalori Gereksinimi Erişkinler • Kilo başına 50 kalori Bebekler • Kilo başına 150 kalori Kreş çocukları • Kilo başına 100 kalori

6. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER ANNELER • Kendi istedikleri gıdaları • Kendi istedikleri zamanda • Kendi istedikleri kadar Çocuklarına Yedirmek İsterler…

7. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ÇOCUKLAR da • Kendi istedikleri gıdaları • Kendi istedikleri zamanda • Kendi istedikleri kadar Yemek İsterler… ‘’Çok ciddi çatışma konusu’’

8. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER Anne ile ilk çatışma Yaşamın ilk savaşı Belki ömür boyu sürecek BESLENME SAVAŞLARI Tüm kişiliğini, beğenilerini Başarılarını, geleceğini Etkileyecek ciddi bir SAVAŞ…

9. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER • Elde tabak peşinden koşulur Tüm AİLE....... • TV - Reklamlar • Kral TV • Bilgisayar • Akıl almaz türlü oyunlar Tüm AİLE.......

10. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER • Çocuk yaşamı oyunla tanır • Oyunla yedirilirse Yemek ve oyunu ayıramaz • Sürekli oyun üretilmesi • Hep oyun beklentisi yaratır • Ailede kısır döngü başlar… • Tüm aile seferber ve bitap düşer

11. OYUN ÇOCUĞU Dönemi Çocuk ise ; • İsteklerini hayata geçirmek • Oyuna devam etmek • İlginin sürekliliğini sağlamak İSTER… • Bir gün veya öğün iyi yer • Sonra az yemek isteyebilir • Hastalıkta az yer…

12. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER • Her gün ve her öğün • Aynı miktarda yedirmek ister • Bir öğün az yer veya kusarsa • Bir saat sonra gene yedirir • Çocuk açlık nedir ÖĞRENEMEZ… • Bırakalım açlığı ÖĞRENSİNLER • Açıktım demelerine fırsat verelim

13. OYUN ÇOCUĞU Dönemi ve ANNELER • Savaş giderek ciddileşir • Evde yemez, kreşte yer !!! • Anne inanılmaz gerilir • Sonunda bir aracı (BM) gerekli Çocuk Hekimi • Çocuğun sağlık durumu iyi ise Çocuk Özgür Bırakılır…

14. Eğer Çocuk Hekimine Rağmen:Sorun ÇözülemezseBebeklerin manken hastalığıİnfantil AnoreksiSağlıklı çocuğun çok az yemesindenkaynaklanan beslenme bozukluğuveyaAşırı şişmanlık, obezite riski VARDIR

15. OYUN ÇOCUĞU Dönemi • Kreş, anaokulu derken SOSYALLEŞİR…. • Yaşam tarzı değişir • Yeni arkadaşlar edinir • Yeni beslenme alışkanlıkları KAZANIR…

16. OYUN ÇOCUĞU Dönemi • Hazır, market ürünü tüketimi • Ayaküstü, hurda gıda tüketimi ARTAR !!! • Bu gıdaların: • Besleyici değeri DÜŞÜK • Obezite riski YÜKSEK

17. Günümüz Beslenme Tarzının Tuzakları Küresel mutfak ürünleri: Doymuş yağ Tuz Şekerden zengin Üç tat bir arada*** Ne kadar yediğinizi anlamıyorsunuz Besleyici değerleri düşük

18. “Fast Foods” Ayaküstü Gıdalar • Hamburger • Kızarmış patates 1300 • Kolakcal. • Elmalı tart • Günlük kalorinin %80’i

19. Günümüz Yaşam Tarzının Tuzakları Televizyon ve Bilgisayar Başında Geçen Süre Artıyor... Hareketsizlik Reklam İstismarı

20. Kaçınılmaz Sonuç: OBEZİTE Çocukluk Yaş Grubunda ABD’de %25 Avrupa’da % 5-20 İzmir’de %14

21. Sodalı ve Kolalı İçecekler Meyve Sularının Aşırı Tüketimi • Uykusuzluk • Hiperaktivite • Dikkat eksikliği • Öğrenme Güçlüğü • Alerjik hastalıklar • Kemikleşme bozukluğu

22. Meyve Suları ve Etkileri Hazır ve katkısız (!?) meyve suları 2-3 günde bozulmuyorsa kesinlikle katkı maddelidir… Toplumda meyve sularının Kola kadar zararlı olmadığı kanısı VAR

23. Modern Gıda Teknolojisi TRANS YAĞLAR • Sıvı yağların katılaştırılması esnasında • Doğada bulunmayan • Alkol ve sigaradan daha tehlikeli Sentetik TRANS YAĞLAR oluşur • Lezzet artırıcı • Bağımlılık yapıcı • Tüm hazır gıdalarda, pastacılıkta yaygın kullanılıyor…

24. ETİKETLERE DİKKAT Hidrojenize Yağ Hidrojene Bitkisel Yağ Hidrojene Nebati Yağ İçerir Yazıyorsa: Bilin ki; Bu TRANS YAĞDIR

25. Diğer Bir Bela: Magnesol XL • Yanmış kızartma yağının rengini açar • Kokusunu yok eder • Tekrar tekrar kullanım sağlar • Sentetik magnezyum silikat • KANSEROJEN • On binlerce restoranda kullanılıyor… • Ülkemizde de yeni ruhsatlandı…

26. Çocuklarımızı Koruma Anne Karnında BAŞLIYOR… Gebelik ve Emzirme döneminde LÜTFEN Hurda gıdaları tüketmeyelim!!! Kan ve süt yoluyla Kalıntılar bebeğe geçer İleri yaşlarda bu tür gıdalara eğilim ARTIYOR…

27. Oyun Çocuğu Beslenme İlkeleri Gıda Yiyecek, İçecek ASLA Ödül veya Ceza Olmamalı…

28. OYUN ÇUCUĞU Beslenme İlkeleri • Öğünlerde sabırlı olunmalı • Kendini beslemesine izin verilmeli • Döke saça yemesine izin verilmeli • Yemekten önce beslenmemeli • Aile ile birlikte sofraya oturtulmalı

29. OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri • Günde 4 öğün beslenmeli • Sabah-Öğle-İkindi-Akşam • Ailenin beslenmesini taklit eder UNUTULMAMALI • Ne görürse onu yapacaktır • Hayat deneyimi henüz yetersizdir

30. OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Gece sütü geleneğimiz YANLIŞ İçirilip hemen yatırılmamalı… En az 1-2 saat sonra Yatırılmalı…

31. OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri Gece sütü geleneğimiz YANLIŞ AKSİ TAKDİRDE Sabah ağız kokusu Sabah kusmaları Kahvaltıda iştahsızlık Diş çürükleri REFLÜ Hastalığı

32. Çocuklarınızı Süt İçirip Hemen Yatırmayın… • İçip Yatılınca • Gıdalar Gece Boyu • Midede Kalır… • Sindirilmez • Sabah Kusma • Ağız Kokusu

33. OYUN ÇUCUĞU BESLENMESİ Temel İlkeleri • Makarna İTALYAN • Pirinç ÇİN usulü • PİŞİRİLMELİDİR Makarnanın • Haşlama suyu Dökülmemeli, çektirilmelidir………..

34. Pilav Kan Şekerini Makarnadan 2 Misli Daha Fazla Yükseltir İki Porsiyon = Bir porsiyon MAKARNA PİLAV

35. Kan Şekerinin Daha Fazla Yükselmesi Ne Anlama Gelir ? • Kan şekeri hızla yükselirse • Bunu sağlıklı düzeyde tutmak için • Derhal insülin artar • İnsülin yağ dokusunu ARTIRIR • İnsülin şımartılmamalı • Şişmanlık kaçınılmaz…

36. Sofranızda bulgulara biraz daha yer AÇIN !!! Protein Değerleri (100 gramında) • Bulgur 11.8 gr • Makarna 12.5 gr • Pirinç 6.7 gr Posa Değerleri (100 gramında) • Bulgur 1.3 gr • Makarna 0.3 gr • Pirinç 0.3 gr

37. 1 bardak bulgur pilavı 151 kalori 8 gr lif 0.5 gr yağ B vitamini 33 mikrogr 1 bardak pirinç pilavı 216 kalori 3 gr lif 2 gr yağ B vitamini 8 mikrogr Bulgur ve Pirinç Pilavı

38. OYUN ÇOCUĞU Beslenme İlkeleri • Sebzeler • çiğ veya çiğe yakın yenmeli • Çok haşlanmamalı • Renkleri öldürülmemeli • Meyveler • Kabukları soyulmadan yenmeli

39. ETLİ GIDA TÜKETİMİ • Protein etin kendisinde • Et suyu yağ içerir • Çok tuzludur • Tansiyon yüksekliği !!! • Bebek ve çocuklara çorba yapımında kullanılmamalı… • Haşlama, ızgara seçilmeli

40. Hazır Gıda Tuzakları SOSİS %5 et içerir… SALAM %2 et içerir… Gerisi dolgu maddesi Patates, soya, yağ vb.

41. Hazır Gıda Tuzakları Sosis, Salam Hayvansal protein kaynağı değil… Kuyruk yağı içerir Kanserojen nitrit, nitrat içerir Tütsüleme süreci vardır

42. Hazır Gıda Tuzakları SUCUK %60 et içerir !!! Kuyruk yağı içerir Kasaplık sucuk olarak üretilmiş Doğal FERMENTE SUCUK tüketilmeli…

43. Ete Yeni Katkı Maddesi: SUPREX Suyu sünger gibi emdiriyor 700 gram eti 1 kilo yapıyor Suprex: pastörize edilmiş buğday unu KIRMIZI etin gramajında %30’a varan artış Etin mayalı hamur gibi hacmi genişler Ağırlığı eklenen su kadar artar Pişirirken et küçülmez Ancak, et yavanlaşıyor.

44. YUMURTA • Protein değeri yüksek • Her gün 1 yumurta • Asla çiğ ve rafadan tüketilmemeli (kuş gribi, tifo riski…) • Yıkanmamalı • 8 dakika haşlanmalı

45. YUMURTA Daha fazla haşlanırsa; • Beyaz ile sarısı arasında • Koyu renkli halka oluşur • Demir sülfür halkası • Demiri bağlanır… • Faydası azalır • Yağda yumurta da kayıplar oluşur…

46. BESLENMEDE YUMURTA MUCİZESİ Gıdaların Proteininden Faydalanma Oranları Yumurta % 94 Süt % 85 Balık % 76 Sığır eti % 74 ETLİ YEMEKLERDE ET YOKSA YUMURTA…

47. YUMURTA • Toplam yağ miktarı da düşük… • Kalp-damar hastalıkları için riskli doymuş yağlar yumurtada düşük oranda… • Beyazında kolesterol ve yağ yok

48. YUMURTA -Kolesterol • Yumurta sarısında kolesterol 200 mg • Günlük alınması gereken kolesterol 300 mg • Yüksek kolesterol içeriği nedeniyle yıllarca kötü bir ün kazanmıştır.

49. YUMURTA - Kolesterol • Yıllarca; Besindeki yüksek kolesterolün kan kolesterolünde artışa neden olduğu düşünülmüş !!! ANCAK; • Gerçekte kan kolesterolünün büyük kısmı vücut tarafından yapılır… • Genetik yapı diyetten daha önemlidir…

50. YUMURTA - Kolesterol • Kişide genetik yatkınlık yoksa • Yeterli ve dengeli besleniyorsa • İdeal vücut ağırlığını koruyorsa • Fiziksel olarak aktifse • Sigara kullanmıyorsa Yumurtadan endişe duymaya gerek YOK…