REHABİLİTE EDİLMİŞ SOKAK ÇOCUKLARI

1. REHABİLİTE EDİLMİŞ SOKAK ÇOCUKLARI EYÜP ERYAMAN ABDULLAH KAYA HALİL İBRAHİM GÜNGÖR

2. AMAÇ • Bu araştırmanın amacı rehabilite edilmiş sokak çocuklarının hayallerinin, sosyal yaşamlarının, hayat görüşlerinin diğer çocuklardan farklarını tespit ve analiz etmektir. • Bu sebeple 14 rehabilite edilmiş sokak çocuğu, 16 çalışmayan çocuk toplamda 30 çocuğa anket uygulandı.

3. ÖZET • Bulgulara rehabilite edilmiş sokak çocuklarının geleceğe yönelik hayalleri, arkadaş ve aile çevreleriyle olan ilişkileri, eğitime bakış açıları, örnek aldıkları insanlar, kitap okuma sayıları, televizyonda izledikleri programlar gibi konularda farklılıklar vardır.

4. Eğitim durumu, meslek sahibi olma isteği, en sevdiği kişi, korkuları, korktukları zaman yaptıkları, yılın en mutlu oldukları zamanı, en mutlu oldukları yer, gezip görmek istedikleri yerler gibi konularda belirgin bir fark olmadığı tespit edildi.

5. GİRİŞ • Çocukların geleceğe yönelik hayallerini, topluma ve kendilerine bakışlarını belirleyen en önemli faktörlerden biri şüphesiz ki sosyal çevreleri ve ekonomik durumlarıdır. • Rehabilite edilmiş sokak çocuklarının hayallerinin ve hayattan beklentilerinin elbette, normal olarak tanımlanan çocuklarınkinden farklı olması beklenir.

6. TANIM • Sokak çocukları kavramı, sokağı mesken edinen, bir başka anlatımla bazı geceler ya da her gece evine dönmeyen, aile desteğinden büyük oranda yoksun olan çocuklar için kullanılmaktadır. • Bunlar sık sık evden atılan, terk edilen, ailesi olmayan ya da ailesi olduğu halde tamamen başıboş bırakılan çocuklardır.

7. Sokaktaki çocuklar kavramı ya da sokakta çalışan çocuklar kavramı ise; ailesinin geçimine katkıda bulunmak ya da kendi masraflarını karşılamak için günün büyük bir bölümünde sokakta çalışan gecenin erken ya da geç bir saatinde eve dönen çocuklar için kullanılmaktadır. • Bu çocukların aile ile ilişkileri sürmektedir. • Sokaktaki çocuklar gündüz simit, sakız, mendil satan, ayakkabı boyayan, dilenen; akşamları ise evine dönen çocuklardır.

8. Rehabilite edilmiş sokak çocukları ise ülkemizde ÇODEM gibi kuruluşların, sokaktaki çocukların topluma kazandırılması yönündeki çalışmalarının sonucudur. • Bunlar bu sayede okuma, iş gibi olanaklara sahip olurlar.

9. YÖNTEM -Araştırma sorusu ve hipotezler: • “Rehabilite edilmiş sokak çocukları ile normal çocuklar arasında geleceğe yönelik hayalleri, aile ve sosyal yaşantıları konusunda bir fark var mıdır?”

10. H0= Rehabilite edilmiş sokak çocukları ile normal çocuklar arasında geleceğe yönelik hayalleri, kitap okuma sayısı arkadaş ve aile ilişkileri gibi konularda belirgin bir fark yoktur. • H1= Rehabilite edilmiş sokak çocukları ile normal çocuklar arasında geleceğe yönelik hayalleri, kitap okuma sayısı arkadaş ve aile ilişkileri gibi konularda belirgin bir fark vardır.

11. Ortam: ÇODEM(Çocuk Danışma ve Eğitim Merkezi) ve 70. Yıl Cumhuriyet Ortaokulu  • Evren-örneklem sayısı: Araştırmanın yapıldığı dönemde Erzurum’da yaklaşık 160 sokakta çalışan çocuk bulunmaktaydı. Bu çocukların arasından 15 rehabilite edilmiş sokak çocuğu örneklem olarak seçildi.

12. Örneklem seçimi: rehabilite edilmiş sokak çocukları, ÇODEM ile Emniyet Müdürlüğü’nün ortak yürüttüğü çalışmada o gün çalışma sahasında bulunan çocuklar arasından rast gele seçildi. Normal çocuklarsa aynı bölgede 70. Yıl Cumhuriyet Ortaokulu’ndan rast gele seçildi.

13. -Uygulama şekli:  • Servis aracında sohbet havasında 14 rehabilite edilmiş sokak çocuğuna anketimizi uygulandı. • 70. Yıl Cumhuriyet Ortaokuluna gidildi. Orada bulunan ve o anda ders görmeyen, bahçede oynayan 16 çocuğa da normal çocuklar kategorisinde anketimizi uygulandı.

14. BULGULAR • Katılımcıların annelerinin %93,3’ü sağ, %6,7’si sağ ancak boşanmış. • Babalarının %90’ı sağ, %3,3ü ölmüş, %6,7si sağ ancak boşanmış.

15. KARDEŞ SAYILARINI ORTALAMALARI

16. Görüldüğü gibi sokak çocuklarının kardeş sayısı daha fazladır. • Buradan sokağa çıkan çocukların kalabalık ailelerden geldiği sonucunu çıkarabiliriz.

17. PARAYLA YAPACAĞINIZ İLK ŞEY? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

18. Grafiğe bakarak rehabilite edilmiş sokak çocuklarının ailenin maddi sıkıntılarına çözüm olmak istedikleri ve paylaşımcı oldukları anlaşılır.

19. NE TÜR TV PROGRAMLARITAKİP EDİYORSUNUZ? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

20. EN ÇOK NEYDEN KORKARSINIZ? R. E. SOKAK ÇOCUKLARI NORMAL ÇOCUKLAR

21. SEVDİĞİNİZ KİŞİ? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

22. ÖRNEK ALDIĞINIZ KİŞİ? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

23. EN GÜÇLÜ KİM? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

24. ARKADAŞ ETKİNLİKLERİ NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

25. NEREYE GİTMEK İSTERDİNİZ? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

26. MUTLU OLDUĞUNUZ ZAMANLAR? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

27. YAPARKEN MUTLU LODUĞUNUZ ŞEYLER? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

28. MUTLU OLDUĞUNUZ YER? NORMAL ÇOCUKLAR R. E. SOKAK ÇOCUKLARI

29. Erzurum ilinde sokakta çalışan kız çocuğu bulunmamaktadır. • Bu durumun bölgenin gelenek görenek ve örfleriyle alakalı olduğu ÇODEM yetkilileri tarafından da tespit edilmiştir.

30. Araştırmamız sırasında sokakta çalışan çocuklara anket yaparken ilk başta çekingen oldukları, biz anket yaptıkça ısınıp bize yardımcı olmaya ve daha samimi cevaplar vermeye başladıklarını görüldü. • Çalışmayan çocuklarınsa bize karşı daha mesafeli, daha yargılayıcı oldukları ve daha resmi ve üstü kapalı cevaplar verdiklerini gözlemlendi.

31. Ayrıca anketleri yaparken çocuklara verdiğimiz çikolataları, çalışan çocukların çekinerek alıp teşekkür ettiklerini; çalışmayanların ise hiç sormadan hemen elimizden almaya çalıştıklarını görüldü.

32. Ankete katılan bütün çocuklar eğitimlerini sürdürebildikleri son safhaya kadar sürmek istediklerini söylediler. Üniversite ve lise hakkında çok bilgileri olmamasına rağmen, bu soruyu yönelttiğimizde “ne kadar varsa o kadar”, “sonuna kadar”, “en yükseğine kadar” gibi cevaplar verdiler. • Çocukların çoğunluğunun ileride eğitimini almak istedikleri mesleğin örnek aldıkları kişilerin meslekleri olduğunu; örnek aldıkları insanlarınsa çevrelerinde görüp de mesleki olarak en yüksekte olduklarını düşündükleri insanlar olduklarını gördük.

33. ÇODEM’in çalışan çocuklara düzenli kitap okuma alışkanlığını kazandırdıklarını gördük. Anket uyguladığımız çocuklar arasında en çok kitap okuyanı çalışan çocuklardan biriydi.

34. -Rehabilite edilmiş sokak çocukları diğer çocuklara oranla • Çok daha fazla kitap okudukları, • Birlikteyken ödev yapmak, kitap okumak, spor yapmak gibi daha faydalı aktivitelerde bulundukları, • Ellerinde bulunan fırsatları aileleriyle, sevdikleriyle ve diğer toplum bireyleriyle paylaşmak konusunda daha duyarlı oldukları,

35. Eğitim alabilmesi için gerekli şartların ne olduğunu bilmemelerine rağmen eğitimlerini sürdürmek konusunda daha istekli oldukları, • Bir meslek sahibi olan tanıdıklarını daha çok örnek aldıkları, • Televizyonda izledikleri programların daha eğitici nitelikte olduğu tespit edildi.

36. SONUÇ • Sokakta çalışan çocuklara gerekli ilgi, eğitim, imkânlar sağlandığında sosyo-ekonomik durumu daha iyi olan ve sokakta çalışmayan çocuklar kadar hatta daha fazla başarılı, sosyal, paylaşımcı, topluma faydalı gençler olabildikleri görüldü.