Download
1 / 30
370 likes | 630 Views
Suïcidaliteit. POH-GGZ De nieuwe Multi Disciplinaire Richtlijn Do’en don’ts bij suïcidaliteit. Arnold Slinkman, Crisisinterventor / Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige GGNet en POH-GGZ. Suïcidaliteit.
E N D
Suïcidaliteit POH-GGZ De nieuwe Multi Disciplinaire Richtlijn Do’en don’ts bij suïcidaliteit Arnold Slinkman, Crisisinterventor / Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige GGNet en POH-GGZ.
Feiten en cijfers Cijfers (2007) van het Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS), RIVM en NS • 410.000 mensen zich zo terneergeslagen dat zij aan suïcide denken. • 94.000 volwassenen jaarlijks een suïcidepoging doen* • 14.000 mensen jaarlijks ongeveer op de spoedeisende hulp terecht komen • 9.200 mensen worden opgenomen vanwege een suïcidepoging. • 1500 mensen (2/3 mannen en 1/3 vrouwen) komen per jaar om het leven door zelfdoding. • Uitzondering 2007 : 1350 • Meest recente cijfer 2008 2009 2010 2011 2012 • Suïcides: 1435 1524 1600 1647 1753 • Spoor “suïcides”: 164 197 201 215 ? *Dit is waarschijnlijk maar het topje van de ijsberg !
Methode MannenVrouwen • Verhangen/wurgen 47% 31% • Vergiftigen (medicijnen) 16% 28% • Voor voertuig springen 13% 10% • Van hoogte springen 7% 10% • Verdrinken 6% 10% • Verstikken (plastic zak) 2% 7% • Vuurwapen 4% 1%
Methoden • Suïcidepogingen worden voornamelijk Ondernomen: • 75% met behulp van medicijnen • 15% door middel van polssnijden • 1 op de 5 daarvan in combinatie met alcohol • 1/3 van pogingen door mannen; 2/3 door vrouwen
Risico groepen voor suïcide pogingen • Getraumatiseerden (b.v. vrouwelijk slachtoffers van seksueel geweld, lichamelijke mishandeling en emotionele verwaarlozing), • Depressieve patiënten • Patiënten met een borderline stoornis • Jonge verslaafden • Patiënten die al eerder suïcidepogingen ondernamen. • Jongeren met zelfbeschadigend gedrag • Mannen in leeftijds categorie tussen 40 – 60 en boven de 80 jr • Mannen die geconfronteerd worden met scheiding • In detentie • homoseksuelen • Mensen persoonlijkheidskenmerken als weinig zelf respect, negatief zelfbeeld, cognitieve rigiditeit, piekeren, extraversie, agressie, hopeloosheid, angst. • Als suïcide in de familie voorkomt !!!!
Hulpverlening • 50 % van degenen die suïcidepogingen ondernemen heeft op dat moment hulp van de geestelijke gezondheidszorg. • 75% heeft ooit GGZ-hulp ontvangen. • Na een suïcidepoging volgt meestal een aanbod voor verdere GGZ-hulpverlening of een verwijzing naar de huisarts. • In veel gevallen leidt zo’n verwijzing niet tot voortgezette behandeling in de GGZ.
Suïcidaliteit Het verrichten, of een poging daar toe van handelingen die kunnen leiden tot de dood.
Wat gaat er aan vooraf? • gedachten aan dood willen zijn • gedachten aan suïcide • plannen om een suïcidepoging te doen • voorbereidingen treffen
Het suïcidale proces Suïcidegedachten Suïcidewens Suïcideplan Suïcidepoging ontstaat geleidelijkAmbivalentie Suïcidemoord
Suïcidaal gedragsignalen herkennen - woorden • Directe signalen • “ik zou willen slapen en nooit meer wakker willen • worden” • “ik wil er een eind aanmaken” • “ik wou dat ik dood was” • “ik zou willen dat ik er niet meer was” • “ik wil rust” • Indirecte signalen • “ik zie het niet meer zitten” • “ik heb er genoeg van, ik kan het allemaal niet meer aan” • “over mij hoef je je binnenkort geen zorgen meer te • maken” • “ik ben een last, iedereen is beter af zonder mij”
Suïcidaal gedrag signalen herkennen • zich isoleren, terugtrekken, stiller zijn • lusteloosheid, futloosheid, sombere stemming • slaapstoornissen • verslechtering van het concentratievermogen en geheugen • verandering in de kwaliteit van de prestaties • verandering in sociaal gedrag • neiging om interessante activiteiten die men vroeger leuk vond te verwaarlozen • opvallende verandering en/of verwaarlozing van uiterlijk • vermeerderd alcohol- en/of drugsgebruik • neiging om onverantwoorde risico’s te nemen; kleine ongelukjes • verzuim, spijbelen of anderszins afwezig zijn • zelfmoordpoging • weglopen / doelloos rondzwerven • wisselende stemming • schriftelijke aanwijzingen bv gedicht, tekening ed • interesse in bepaalde boeken, muziek en internetsites • weggeven van persoonlijke bezittingen • negatief zelfbeeld • patiënt loopt met zelfdodingplannen rond
Risicofactoren 1.Kwetsbaarheid van de persoon/langdurige stress in omgeving • Balans tussen draagkracht en draaglast/ persoonlijkheidsfactoren • Depressie, psychose, verslaving, andere stemmingsstoornis,... • Trauma’s; seksueel misbruik, mishandeling en verwaarlozing, geweld binnen het gezin, financiële problemen binnen het gezin,… • Verlies van een ouder door sterfte, echtscheiding,.. 2. Uitlokkende factoren • verlieservaringen bv. liefdesverdriet, verlies van status, abortus, ziekte, sterfgeval, ongeluk, ruzie, aanranding,… • pesterijen • in aanraking komen met politie 3. Ontremmende middelen • Alcohol, drugs, medicatie • Voorbeeld van suïcide in de omgeving • Media = berichtgeving over suïcide • Beschikbaarheid van middelen • Impulsiviteit, vroegere zelfmoordpoging • Positieve houding tav suïcide, overtuiging 4. Afwezigheid van beschermende factoren
Beschermende factoren • Sociale steun / netwerk. • Bevredigende rol. • Houding t.o.v. zelfdoding: “suïcide is geennormale reactie op stresserende omstandigheden, er zijn nog andere oplossingen voor het verzachten van de psychische pijn!” • Religie (geloof). • Bespreekbaarheid van gevoelens en gedachten. • Kennis en attitude ivm hulpverlening, openstaan voor hulpverlening. • Goede prestaties oa school, werk, sportvereniging. • Verantwoordelijkheidsgevoel voor iets of iemand. • Stimuleren voor het zoeken naar meerdere oplossingen voor een probleem werkt preventief.
Houding t.o.v. zelfdoding « Suïcideisgeen normale reactie op stresserendelevensomstandigheden en er zijnnogandereoplossingenvoorhetverzachten van de psychischepijn!»
Hoe kom je achter suicidaliteit! • De beste manier om te weten te komen of iemand aan zelfmoord denkt, is door ernaar te vragen • Door te vragen of iemand aan zelfmoord denkt, kan je het zelfmoordrisico inschatten • Hoe meer iemands plannen zijn uitgewerkt, hoe groter de kans dat iemand een zelfmoord(poging) zal ondernemen • Het is belangrijk dat de persoon die aan zelfmoord denkt, het gevoel heeft dat hij niet veroordeeld wordt en dat hij vrijuit kan spreken
Wat kan je doen ? • Stap 1: Alert zijn voor signalen • Stap 2: Luister naar de persoon. Wat zijn achterliggende gevoelens? Psychische pijn? • Stap 3: Praat erover! Zelf bespreekbaar maken van suïcidegedachten • Stap 4: Neem de zelfmoordgedachten serieus! Geef herkenning, laat je betrokkenheid zien • Stap 5: Probeer samen wat orde te brengen in wat de persoon voelt en wat er rondom hem gebeurt. • Stap 6: Schakel tijdig hulp in. Deel het met andere hulpverleners / behandelaren Blijf er nooit alleen mee zitten….!
Do’s • Toegankelijkheid van geestelijke gezondheidszorg; in breedste zin • Kennis & attitude i.v.m. hulpverlening • Contact maken, het gesprek aan gaan • De beste manier om te weten te komen of iemand aan zelfmoord denkt, is door ernaar te vragen • Bespreekbaarheid van gevoelens en gedachten; ga ook later nog een hierover het gesprek aan. • Het is belangrijk dat de persoon die aan zelfmoord denkt, het gevoel heeft dat hij niet veroordeeld wordt en dat hij vrijuit kan spreken • Bekend zijn met eigen visie op leven/dood, suicide en de evt daarbij behorende tegen overdracht fenomen • Sociale steun genereren
Don’ts • Negeren van signalen, verbaal / non-verbaal, • Er alleen mee blijven zitten, • Denken dat het om de aandacht gaat, • Veroordelen, bagatelliseren, • Zien als een maatschappelijk probleem, • Alleen met maatregelen en regels is te beheersen,
Samenvatting • Suïcidaliteit is het gevolg van een complexe interactie tussen biologische, psychologische, psychiatrische en sociale risicofactoren • 70 à 80 % van de mensen die suïcidaal zijn, zenden signalen uit – niet altijd gemakkelijk om de signalen tijdig te zien. Achteraf worden de signalen meestal wel gezien • Soms sluiten mensen alle mogelijkheden om te kunnen gered worden uit • Het is mogelijk om uit het suïcidaal proces te geraken (niet altijd!) en daarbij andere oplossingen te vinden voor problemen • Hulpverlening kan een hulpmiddel zijn – geen wondermiddel • De aanwezigheid en het installeren van voldoende beschermende factoren is belangrijk • Maar vooral:…….Contact maken, het gesprek aangaan
