Aktywizacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych w województwie warmińsko-mazurskim

1. Aktywizacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych w województwie warmińsko-mazurskim z wykorzystaniem środków EFS. Olsztyn, dnia 21.09.2011 r.

2. Osoby niepełnosprawne w PO KLPriorytet VII • Liczba osób niepełnosprawnych w regionie warmińsko-mazurskim wynosi 175.400 (dane z GUS z 2009 r.). • Liczba osób korzystających z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności – 54.310 ( wg. sprawozdania MPiPS 03 za 2010 r.). • Liczba osób niepełnosprawnych uczestniczących we wszystkich projektach finansowanych ze środków PO KL w latach 2008-2010 wynosi 3071. • Zbyt mała liczba zatrudnionych osób niepełnosprawnych (wskaźnik zatrudnienia 15%) w stosunku do ogólnej liczny osób niepełnosprawnych (sprawozdanie WUP).

3. Udział osób niepełnosprawnych w projektach finansowanych w ramach PO KL. PRIORYTET VII PROMOCJA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ W LATACH 2008-2009

4. Liczba osób niepełnosprawnych, które rozpoczęły udział w projektach w latach 2008-2010.

5. Projekty systemowe 2011 r. Kryteria dostępu dla Ośrodków Pomocy Społecznej oraz Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie: • Ośrodek Pomocy Społecznej – uczestnictwo w projekcie 10 % osób niepełnosprawnych. • Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie –projekt skierowany do osób niepełnosprawnych w proporcji co najmniej takiej samej, jak proporcja osób niepełnosprawnych będących klientami danego PCPR w stosunku do ogólnej liczby wszystkich klientów danego PCPR (wg. stanu na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie). • Powiatowe centra pomocy rodzinie obowiązane są zatrudniać, co najmniej jednego pracownika na stanowisku: doradca ds. osób niepełnosprawnych (może to być pracownik socjalny ds. osób niepełnosprawnych lub inny pracownik, którego głównym zadaniem jest pomoc świadczona osobom niepełnosprawnym; wymagany jest odpowiedni zapis w zakresie obowiązków służbowych lub opisie stanowiska pracy).

6. Zadania doradcy ds. osób niepełnosprawnych (głównie praca z uczestnikami projektu) • ścisła współpraca przy rekrutacji uczestników projektów, • bezpośrednia praca z beneficjentami, • współpraca z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problematyką osób niepełnosprawnych, • kreowanie partnerstwa na rzecz tworzenia i wdrażania projektów, • kontakt z pracodawcami,

7. Zadania doradcy ds. osób niepełnosprawnychc. d. • upowszechnianie nowych możliwości zatrudnienia w tym spółdzielni socjalnych, zatrudnienia w organizacjach pozarządowych, • współpraca z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej, • tworzenie indywidualnych programów aktywizacji, • poszukiwanie możliwości podwyższenia kwalifikacji lub podjęcia nauki, • tworzenie partnerstwa lokalnego na rzecz aktywizacji osób niepełnosprawnych.

8. KONKURSY 2011 r.Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Konkurs zamknięty (osobny konkurs dla ON), alokacja: 3 mln zł. • W odpowiedzi na konkurs wpłynęło 27 wniosków, z czego do oceny merytorycznej przeszło 24. Dofinansowanie uzyskały 3 projekty, a 7 było rekomendowanych (po negocjacjach wprowadzenie na listę kolejnych projektów).

9. Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznejw Elblągu – Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznejw Olsztynie – Elbląskie Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Pozarządowych Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznejw Ełku –Stowarzyszenie ADELFI Operator wsparcia finansowego dla spółdzielni socjalnych - Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości ATUT w Ostródzie Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznejw Nidzicy – Nidzicka Fundacja Rozwoju NIDA Ośrodek Wspierania Inicjatyw Ekonomii Społecznejw Olsztynie – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Olsztynie

10. KONKURSY 2011 r. c. d.Wsparcie ekonomii społecznej Ośrodki wspierania ekonomii społecznej: • rejon elbląski obejmuje powiaty: elbląski grodzki, elbląski ziemski, braniewski, iławski, ostródzki, • rejon olsztyński obejmuje powiaty: olsztyński grodzki, olsztyński ziemski, bartoszycki, lidzbarski, kętrzyński, mrągowski, • rejon ełcki obejmuje powiaty: giżycki, gołdapski, olecki, giżycki, piski, ełcki, • rejon działdowski obejmuje powiaty: nowomiejski, działdowski, szczycieński, nidzicki,

11. KONKURSY 2011 r. c. d.Wsparcie ekonomii społecznej • Projekt przewiduje cross-financing z przeznaczeniem na dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych, jeśli w grupie  docelowej znajduje się co najmniej 10% osób niepełnosprawnych, którym Wnioskodawca zapewnia kompleksowe wsparcie.

12. Projekty konkursowe 2012 r.Działanie 7.4Niepełnosprawni na rynku pracy Konkurs zamknięty, alokacja: 4 mln zł • Planowany termin ogłoszenia: II kwartał 2012 roku • Grupę docelową w projekcie stanowią w 100% osoby niepełnosprawne w wieku 15-64 lata oraz otoczenie tych osób (tylko łącznie z osobami niepełnosprawnymi i tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych).

13. Działanie 7.4Niepełnosprawni na rynku pracyc. d. • Projekt Szczegółowego Opisu Priorytetów PO KL (SzOP): • Programy aktywizacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych, w ramach których dla każdego z uczestników przygotowywane i realizowane są indywidualne plany działania (IPD), obejmujące jedną lub kilka z następujących form wsparcia:

14. Działanie 7.4Niepełnosprawni na rynku pracyc. d. • Poradnictwo psychologiczne i psychospołeczne, prowadzące do integracji społecznej i zawodowej, • Kursy i szkolenia umożliwiające nabycie, podniesienie lub zmianę kwalifikacji i kompetencji zawodowych oraz rozwijanie umiejętności i kompetencji społecznych, niezbędnych na rynku pracy, • Poradnictwo zawodowe (doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy), • Zatrudnienie wspomagane obejmując wsparcie osoby niepełnosprawnej przez trenera pracy/asystenta zawodowego u pracodawcy,

15. Działanie 7.4Niepełnosprawni na rynku pracyc. d. • Staże i praktyki zawodowe, • Subsydiowane zatrudnienie, • Skierowanie do pracy w istniejącym Zakładzie Aktywności Zawodowej i sfinansowanie kosztów zatrudnienia i uczestnictwa osoby niepełnosprawnej w ZAZ, • Usługi społeczne przezwyciężające indywidualne bariery w integracji społecznej i powrocie na rynek pracy, w tym usługi asystenta osobistego.

16. Działanie 7.4Niepełnosprawni na rynku pracyc. d. • Działania o charakterze środowiskowym, w tym w szczególności działania edukacyjne i integracyjne, mające na celu adaptację pracownika w środowisku pracy (jedynie łącznie z główną grupą docelową, czyli osobami niepełnosprawnymi). Celem tego działania jest aktywizacja społeczno-zawodowa osób niepełnosprawnych i poprawa dostępu do zatrudnienia.

17. Debata nt. sytuacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych 11.03.2011 • W dniu 11 marca 2011 roku Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie w ramach „Forum wymiany doświadczeń i opinii” zorganizował debatę dotyczącą aktywizacji społeczno - zawodowej osób niepełnosprawnych. Celem debaty była próba odpowiedzi na pytanie: Czy warmińsko - mazurski rynek pracy jest przyjazny dla osób niepełnosprawnych? Podczas debaty paneliści dyskutowali między innymi na temat  wpływu orzecznictwa i obecnego systemu wsparcia osób niepełnosprawnych na ich aktywność zawodową.  Spotkanie połączone z dyskusją otwartą pozwoliło na szerszą wymianę poglądów i doświadczeń między wszystkimi uczestnikami. • Kolejna debata odbędzie się w X 2011 roku.

18. Liczba przedstawicieli organizacji pozarządowych uczestniczących w szkoleniach realizowanych w ramach projektów systemowych w Regionalnym Ośrodku Polityki Społecznej w latach 2008-2010. • W roku 2008 w szkoleniach w ramach projektów systemowych organizowanych przez ROPS wzięło udział 123 przedstawicieli organizacji pozarządowych. • W roku 2009 liczba przedstawicieli organizacji pozarządowych biorących udział w szkoleniach w ROPS było 53 osoby. • W roku 2010 w szkoleniach w ramach projektów systemowych organizowanych przez ROPS wzięło udział 139 przedstawicieli organizacji pozarządowych. • W latach 2008-2010 w szkoleniach w ramach projektów systemowych organizowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej wzięło udział 315 przedstawicieli organizacji pozarządowych.

19. Tematyka szkoleń systemowych organizowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w latach 2008-2010. 2008 r. • Projektowanie działań w zakresie aktywnej integracji długotrwale bezrobotnych. • Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych w tym z zaburzeniami psychicznymi. • Formy i metody aktywnej integracji społecznej i zawodowej młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. • Budowanie partnerstw na rzecz aktywnej integracji w środowisku lokalnym, • Promocja ekonomii społecznej zatrudnionej w sektorze ekonomii społecznej.

20. Tematyka szkoleń systemowych organizowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w latach 2008-2010. c. d. 2009 r. • Narzędzia i instrumenty aktywnej integracji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. • Dobre praktyki w zakresie aktywizacji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym ze szczególnym uwzględnieniem inicjatywy EQUAL. • Tworzenie i funkcjonowanie zespołów Interdyscyplinarnych.

21. Tematyka szkoleń systemowych organizowanych przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w latach 2008-2010. c. d. 2010 r. • Akademia menadżera pomocy społecznej - zarządzanie zespołami projektowymi. • Akademia projektowania działań w zakresie aktywnej integracji dla jednostek niepublicznych działających w sektorze pomocy i integracji społecznej. • Kompetentni i skuteczni - szkolenie dla liderów CIS/KIS/MKIS oraz ZAZ. • Dobre praktyki ekonomii społecznej sprzyjającej rozwojowi środowiska i regionu - Stowarzyszenie "Dla Ludzi i Środowiska: Kwilicz. • Dobre praktyki ekonomii społ. sprzyjającej rozwojowi regional. atrakcji turystycznych oraz integracji społeczno-lokalnych- Wioska tematyczna Karwno. • Dobre praktyki ekonomii społecznej - dobre praktyki ekonomii. społecznej dot. osób niepełnosprawnych- Pensjonat i restauracja "U Pana Cogito" Kraków. • Równość szans w sferze pomocy i integracji społecznej. • Tworzenie i Funkcjonowanie zespołów Interdyscyplinarnych. • Wsparcie merytoryczne utworzonych w 2009 r na terenie Warmii i Mazur zespołów Interdyscyplinarnych.

22. Obszary polityki społecznej wspierane ze środków PO KLPlan na 2012 rok • Projekty z osobną alokacją dla: młodzieży, osób niepełnosprawnych, długotrwale bezrobotnych, osób w wieku 50+, (wraz z otoczeniem tych grup) zapewniające działania dostosowane do specyficznych potrzeb wskazanych grup, w szczególności edukacyjnych i zawodowych (kryteria dostępu), • Promowanie projektów zapewniających kontynuację działań w stosunku do każdego uczestnika projektu, wynikających z logiki wsparcia udzielonego we wcześniejszych projektów (kryteria strategiczne),

23. Obszary polityki społecznej wspierane ze środków PO KL na 2012 r. c.d. • Promowanie projektów skierowanych do osób niepełnosprawnych, w których cały cross-financing przeznaczony jest na dostosowanie obiektów do potrzeb ON i którym Wnioskodawca zapewni kompleksowe wsparcie (Działanie 7.4.) oraz zapewnienie określonego procentu uczestników ON w projektach systemowych (kryteria dostępu – PCPR-y).

24. Obszary polityki społecznej wspierane ze środków PO KL na 2012 r.c. d. Wzmocnienie ekonomii społecznej: • Osobne alokacje/konkursy na wsparcie dla funkcjonujących już podmiotów ekonomii społecznej, w tym KIS, MKIS, CIS, ZAZ, spółdzielni socjalnych, • Konkursy na utworzenie i funkcjonowanie Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES), • Konkurs w ramach Poddziałania 7.2.2 z alokacją 6 mln zł – utworzenie spółdzielni socjalnych oraz wsparcie pomostowe- ogłoszenie II kwartał.

25. Projekt Strategii polityki społecznej województwa warmińsko-mazurskiego do 2020 roku

26. Cel główny Strategii Osoby i rodziny z województwa warmińsko-mazurskiego, ich środowiska lokalne i otoczenie instytucjonalne współdziałają ze sobą i są zaangażowane we wzmacnianie integracji oraz aktywizacji społecznej i zawodowej.

27. Priorytety Strategii • Priorytet I: Prawidłowo funkcjonująca rodzina • Priorytet II: Wzmacnianie integracji społecznej • Priorytet III: Wspieranie aktywności i mobilności zawodowej oraz edukacyjnej osób bezrobotnych • Priorytet IV: Rozwój społeczeństwa obywatelskiego

28. Priorytet II:Wzmacnianie integracji społecznej Cel strategiczny: Osoby z grup społecznych zagrożonych wykluczeniem społecznym biorą coraz bardziej aktywny udział w rozwiązywaniu swoich problemów i uczestniczą w życiu społeczności lokalnej.

29. Cel operacyjny 2.2. Osoby niepełnosprawne aktywniej uczestniczą w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym oraz są lepiej zintegrowane ze środowiskiem otwartym na ich potrzeby i potencjał. Działania: • Rozwój usług na rzecz zapobiegania powstawaniu niepełnosprawności i ograniczania jej skutków, • Rozwój infrastruktury służącej rehabilitacji osób niepełnosprawnych i zwiększenie dostępności do usług rehabilitacyjnych, • Inicjowanie podejmowania działań aktywizujących zawodowo osoby niepełnosprawne, w tym na otwartym rynku pracy,

30. Cel operacyjny 2.2. Działania:c.d. • Zintensyfikowanie działań na rzecz wyrównywania szans edukacyjnych osób niepełnosprawnych, • Likwidacja barier we wszystkich dziedzinach życia, umożliwiająca osobom niepełnosprawnym pełnienie ról społecznych i zawodowych, • Zintegrowanie działań partnerów społecznych na rzecz osób niepełnosprawnych.

31. Cel operacyjny 3.3. Bezrobotne osoby niepełnosprawne są lepiej wykształcone, bardziej aktywne zawodowo i korzystają z coraz większych możliwości podjęcia pracy. Działania: • Opracowywanie oraz realizacja lokalnych programów oraz projektów aktywizujących i wspierających osoby niepełnosprawne w poszukiwaniu i utrzymaniu miejsc pracy przy aktywnym uczestnictwie tych grup, • Poprawa dostępności do edukacji, w tym inicjowanie działań na rzecz dostosowania kształcenia i dokształcania bezrobotnych osób niepełnosprawnych do potrzeb lokalnego rynku pracy, • Wspieranie działań na rzecz tworzenia miejsc pracy dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych ( w tym promowanie elastycznych form zatrudnienia, np. telepraca i samozatrudnienia) na otwartym rynku pracy,

32. Cel operacyjny 3.3. Działania:c. d. • Podnoszenie poziomu wiedzy oraz umiejętności kadr jednostek pomocy i integracji społecznej, pracowników samorządowych, instytucji rynku pracy oraz organizacji pozarządowych na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych, • Doskonalenie współpracy oraz koordynacja działań instytucji zajmujących się bezrobotnymi osobami niepełnosprawnymi, • Promocja i prezentacja twórczości artystycznej, kulturalnej i zawodowej osób niepełnosprawnych,

33. Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej wdraża „Wojewódzki program wyrównywania szans i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudnienia osób niepełnosprawnych na lata 2008-2011”, którego realizacja dobiega końca w roku bieżącym.

34. Program jest dokumentem otwartym. Monitorowanie programu odbywa się systematycznie na podstawie zebranych z powiatów i gmin oraz instytucji uczestniczących w programie, informacji dotyczących efektów wdrażania programu. Raporty z monitoringu programu przedstawiane są Zarządowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego po każdym roku kalendarzowym jego realizacji.

35. Z rocznych raportów wynika, że w celu poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych województwa warmińsko-mazurskiego należy między innymi zintensyfikować działania mające na celu aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, poprzez: • wykorzystanie środków EFS na projekty przygotowujące osoby niepełnosprawne do wejścia na rynek pracy, • szerszą współpracę publicznych instytucji pomocy społecznej, instytucji rynku pracy, organizacji pozarządowych i pracodawców na różnych poziomach, w celu udzielenia komplementarnego wsparcia w uzyskaniu zatrudnienia – szkolenia i aktywizacja w tym obszarze doradców osób niepełnosprawnych, zatrudnionych w ramach projektów systemowych PCPR-ów, • organizowanie kampanii informacyjnych wśród lekarzy-orzeczników, pracodawców, osób niepełnosprawnych i całego społeczeństwa na rzecz rozwoju aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych,

36. promowanie dobrych praktyk w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy, • zastosowanie indywidualnych rozwiązań, w tym możliwość wykonania przez osoby niepełnosprawne pracy w miejscu zamieszkania, np. popularyzowanej obecnie telepracy, • zapewnienie możliwości finansowania stanowisk trenerów pracy oraz psychologów i innych specjalistów, którzy będą wspierać osoby niepełnosprawne w sposób ciągły (przy podjęciu pracy i w trakcie wykonywania pracy), • promowanie działań w obszarze ekonomii społecznej (w tym tworzenie spółdzielni socjalnych, KIS-ów, CIS-ów).

37. Ponadto, należy: • inicjować dokonanie zmian w orzecznictwie ZUS do celów rentowych, dyskryminujących osoby niepełnosprawne jako potencjalnych pracowników, w celu zwiększenia szans osób niepełnosprawnych na rynku pracy, • zintensyfikować działania na rzecz wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, prowadzonych bezpośrednio z dzieckiem i jego rodziną w celu pobudzenia ich rozwoju od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole.

38. Ważne jest także: • zweryfikowanie danych o szkołach specjalnych i ogólnodostępnych funkcjonujących na terenie województwa warmińsko-mazurskiego oraz liczbie uczęszczających do nich dzieci niepełnosprawnych, • zbadanie stopnia przystosowania szkolnictwa masowego do potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnych na każdym poziomie edukacyjnym, a na tej podstawie inicjowanie działań mających na celu szerszy dostęp niepełnosprawnych uczniów do szkół ogólnie dostępnych, przy współpracy z instytucjami/placówkami edukacyjnymi.

39. Aktualnie jest w trakcie opracowywania kolejny „Wojewódzki program wyrównywania szans i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych na lata 2012-2015”, w którym zostaną uwzględnione ww. działania.

40. Dziękuję za uwagę Wiesława Przybysz Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Olsztynie