Skema të financimit të AFP- së ( përveç buxhetit të shtetit )

1. Skematëfinancimittë AFP-së(përveçbuxhetittështetit) June 2012 L.Dhima - NAVETQ

2. Burimetëndryshmefinancimi, prakushpaguan?Shteti: Nëniveletëndryshmeadministrative (ministritë, SHKP, pushtetilokal) financohetoferta e AFP-sëngainstitucionetpublikepërkualifikimetfillestare. Po ashtu, shtetimundtëfinancojëskematpërtëpapunët (fees), siedhetrajnimet in-service dhepërtënxënitgjatëgjithëjetës.

3. Punëdhënësit(kompanitëpublike e private, institucionetpublike e private etj.): Këtamundtëpaguajnësipërofertënpubliketë AFP-së, ashtuedhepëratë private duke përfshirëkualifikimetfillestaredhetrajnimetmëpakformale. Ata paguajnënëpërmjetsistemeve Levy (Levy-systems), osemundtëblenëofertën e AFP-sëngashkollatdhekompanitë private. Njëkohësisht, atamundtëorganizojnëedhevetëtrajnimetëbrendshme (in house) duke punësuarinstruktorëtëveçantë.

4. Punëmarrësit: Kurkëtadëshirojnëtëndjekinformiminprofesional, mundtarealizojnë: - duke paguarvetëdirekttarifat (fees) përkatëse; - oseindirekt, duke pranuarnjëpagëmëtëulëtpërperiudhënqë do tëtrajnohen.Ekzistojnëedhesisteme, tëtillasi “llogaritëindividualepërtënxënë” nëpërmjettëcilavepunëmarrësitkrijojnënjërezervëngapaga e tyrepërtrajnimenëtëardhmen. Nësistemet e trajnimittënxënësve (nëzanat), atamundtëpranojnënjëpagëmëtëulëtgjatëtrajnimitosetëpaguajnëngaxhepiityre.

5. Nxënësit: Kurnxënësitkërkojnëtëfitojnëkualifikimefillestare, kjomundtërealizohet duke paguardirekttarifat e shkollimit, osenënjëfazëmëtëvonshme, duke pranuarkredipublikeapo private përperiudhën e shkollimit.Shkollat: Këtosigurojnëtëardhura (tëkufizuara) ngashitja e produkteve/shërbimevetërealizuaranganxënësit e tyre, osengashitja e kursevetëtrajnimitapomaterialevetrajnuesenëtreg.

6. Tëtjerë:Dhomat e Tregtisë, Industrisëetj.Sindikatat, tëcilatpërdorinkontributet, tëardhurat e tjera.Donatorët (projektet e ndryshme), sponsorët, dhuruesit.Shoqatat, tëcilatpërdorinkontributet, donacionetetj.Bashkëfinancime: publike + private

7. Çfarëskemashfinancimiekzistojnë?- Sistemetpublike- SistemetLevy- Sistemetgjysmë – tregtare(semi-market) - Sistemete privatizuara

8. SistemetLevyLevy – llojtaksepërqëllimetrajnimidheqëaplikohetmbifondin e pagave (1-2 %) dhenumrittëtëpunësuarvepërtëgjithakompanitë (meqëkëtotentojnëtëulinshpenzimetpërnevojatrajnimi).Ky fond kolektivikrijuar ka qënëmëefektiv. Me anëtëtijkompanitëpërballojnëshpenzimetpërtrajnim. Menaxhimiikëtijfondi, ka rasteqëbëhetngapartnerëtsocialënëbazësektorësh (“fondetsektorialepërtrajnim”).Nëshumëraste, partnerëtsocialëdheshtetikanëkrijuarsistemetëtillatëpërbashkëta, me synimrritjen e nivelittëkualifikimittëpunëtorëve.

9. SistemetLevy – 3 modele:1 - Sistemet e gjenerimittëtëardhurave(sinëDanimarkë), tëcilatvlerësohenkundrejtfondittëpagavetëkompanisë. Qeveritëipërdorinkëtoparapërfinancimin e iniciativavetë AFP-sënënivelkombëtar. Kryesisht, synohetfinancimiitrajnimittëforcëspunëtorepërnivelinhyrësdhetëtëpapunëvedheky fond shoqërohet me subvencimshtesëngaqeveritë.

10. SistemetLevy – 3 modele (vazhd.):2 – Sistemet Levy tëshkarkimit(sinëFrancë), sipastëcilavepërcaktohenniveleminimaletëinvestimittëpunëdhënësvepërtrajnim, sipërqindjendajfondittëpagavetëkompanisë. Punëdhënësitmundtëshkarkohenapot’uulendetyrimet (levy) në se ofrojnënjënivel minimal trajnimipërpunonjësit e tyre. Këtosistemefokusohenmëshumëpërfinancimin e trajnimittëpunonjësvedhenxënësve (nëzanat)..

11. SistemetLevy – 3 modele (vazhd.):3 – Sistemet Levy tëgrantit(sinëSuedi), tëcilatpresupozojnëqë, kontributetngafondiipagave, mblidhenngandërmarrjetosepunëmarrësitpërkrijimin e fondevespeciale, tëcilat u shpërndahenfirmaveapoindividëvenëformëgranti. Këtogrante, zakonishtnukreflektojnëpagesat levy tëfirmës. Atomundtëdestinohenpërprogrametrajnimiprioritare, tëhartuarapërfuqizimin e facilitetevetëtrajnimitnëndërmarrjetëveçantadhehartimin e kurrikulavesektorialetëtrajnimit, përshërbimekëshillueseetj..

12. Sistemetgjysmë – tregtare:Synojnëtënxisinkërkesëndheofertën e AFP-së. Nxitësit e tregut do tërrisinofertëndhecilësinë e trajnimit. Këtosistemesynojnëtëstimulojnëkërkesën, duke idhënëmundësinëindividëvetëzgjedhinvetëkutamarrintrajnimin. .

13. Sistemetgjysmë – tregtare- format:1 - Skemat e kursimitu lejojnëmbajtësvetëllogarisëtëlënëmënjanëparapërt’upërdorurpërtrajnimnëtëardhmen. Janëtëpërjashtuarangataksimi. Mundtëpërdorendisaherëgjatëkarierëssëindividit. Nukjanëshumëefektivepër AFP-nëpasisynojnë target grupin e gabuar – njerëzit me kualifikimemëtëulta, zakonishtnukkanëpagatëmjaftueshmeaqsatëkursejnëpërtrajnim, kështuqëkëtoskemapërdorenmëshumënganjerëz me kanënjënivelmëtëlartëkualifikimi.

14. Sistemetgjysmë – tregtare– format (vazhd.):2 - Autoritetpublike u lëshojnëindividëvevausherë (vouchers) oseçeqepërarsimim, përt’udhënëmundësiatyretëmarrintrajnimkudëshirojnë, pornëshkollatëautorizuara. Atomundtëjepenfalasosetëblihen me çmimtëulurpërtëpërfshirënjë element tëndarjessëkostos. Shkollatmarrinfinancimsipasnumrittëvausherëvetëgrumbulluar. Nësistemetëtilla, ofruesit e arsimitkonkurrojnëmestyrepërtëfituarnxënës, duke rriturcilësinëdheefiçiencën. Përvojatnukjanëshumëpozitive.

15. Sistemet e privatizuara:Dihet se arsimiipërgjithshëm ka kostomëtëulët se AFP nëvendetnëzhvillim. Prandaj, nëdisaraste, AFP iështëlënëkryesishttregut, duke e kaluarbarrën e investimitvetëpunëmarrësvedhepunëdhënësve. Me qëllimqëtënxitetkërkesa, ka raste, kurqeveritëgarantojnëhuatëpublikeoseprivatepërmbulimin e shkollimitdhekostovetëjetesës. Gjithashtu, atomundtënxisinofertënnëpërmjetpërjashtimit nga taksa të kompanive trajnuese, ose duke siguruarinfrastrukturën e nevojshme.

16. Përvojakonkrete:Swisscontact– 3 modeleBonusetPAFL – Partneritetipërtënxënët2 modele

17. BonusetShiteshinnëlibrari me njëvlerësimbolike. Librariabënteedhepromocionin e kësajskemefinancimi.Kandidatipaguante 25-75 % tëkostossëtrajnimitdhepjesatjetërfinancohejngaProjekti.Projektifinancoiedhe me pajisje, nëshkallëtëndryshmepërqendratëndryshme, nëbazëtënjëvlerësimiparaprak. Qendrat e trajnimitmundtëishinbrendanjëbiznesiapoedhepranëshkollavepublike e private.Financimiderinë “saturimin” e tregut – kontributiiprojektitshkonnë zero, pajisjetiulanëqendrave.Benefitiiqendravetëtrajnimitishte se fuqizoheshinnëfushën e trajnimevedhepromovoheshinnëtreg.Njëpjesë e qendraveendejanënëtreg.

18. Metoda PAFLSektoriprivatmerrpjesëdhekontribuonnëfushën e AFP-së.Bashkëpunimidrejtpërdrejtëmesofruesvetëtrajnimitdhebizneseve.Gjenzbatimnëtrajniminjo-formal nënivelet 2 dhe 3 tëKornizësShqiptaretëKualifikimeve.Ka elementetësistemit dual gjermandhezviceran.Projektimbështetmetodën PAFL nëpërmjet:- Krijimitdheorganizimittëpartneritetit- Zhvillimittëmodelittëtrajnimit- Hartimittëkontratave tri-palëshe- Hartimittëkursitdhekurrikulës- Trajnimittëmësuesvedheinstruktorëve- Pajisjevebazëpërqendrën e trajnimitdheveglat e mjetet e punëspërkursantët.

19. MetodaPAFL – TrajnimiibukëpjekësveËshtënënshkruarnjë memorandum bashkëpunimi tri-palësh:BashkiaDurrës– vurinëdispozicionmjedisin pa qera.ProjektiiAlbVET + KAMPS (fondaciongjerman) – rikonstruksioniimjedisit, pajisjet, trajnimiibukëpjekësve.ShoqataAlbcontact– menaxhonQendrën e TrajnimittëProdhuesvetëBrumit.KandidatëtipaguajnëQendrëssëTrajnimittarifën (fee) e trajnimit.Projektimbulontëgjithakostot e trajnimitpër 1 vitnëbazëtëPlanittëBiznesittëparaqiturngaAlbcontact.Tëardhurat e Qendrëspërdorenpërrifinancim.

20. MetodaPAFL – Kursetafatshkurtra- Drejtimipërorganizimin e PartneritetitpërtëNxënëtbëhetngavetëqendra, ofruese e trajnimit.- Partneritetindërtohetpërmeskontratave tri-palëshenëpërmjetofruesittëtrajnimit, biznesit partner dhepjesëmarrësvenëtrajnim.- Nëskemën e qendrës, pjesëmarrësitnxënënëdyvende me vlerëtënjëjtë, praedhenëqendrën e formimit, edhenëbiznes.Projektifinanconqendrëndhe, kjo e fundit, ndërtonrrjetin e bashkëpunëtorëve.Financimet e Projektit: pajisje, HRD, toolkits (përpjesëmarrësitnëtrajnim), hartimkurrikulietj. e deritekvlerësimiikandidatëve.Kandidatëtpaguajnëtarifën (fee) përkatësedhekanëmundësipunësimi.