Plaatsing in de Gemeenschapsinstellingen

1. Plaatsing in de Gemeenschapsinstellingen Toelichting door K. Henderickx 21/06/2007

2. De nieuwe jeugdwet Wet betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschre- ven feit hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade Wet van 15 mei 2006 / Wet van 13 juni 2006

3. Voorlopige maatregelen Voorlopige fase: - vermoeden van onschuld → enkel maatregelen van bewaring of onderzoeksmaatregelen - Voorlopige maatregelen: beperkt tot resp. plaatsing en prestatie van algemeen nut - Parallel: bemiddeling als communicatieproces

4. Voorlopige maatregelen plaatsing in een Gemeenschapsinstellingen • Algemene voorwaarden (art. 52) • Voldoende ernstige aanwijzingen van schuld • Finaliteit kan op geen andere manier worden bereikt • Nooit met het oog op bestraffing of uitoefening van dwang • Zo kort mogelijk • In een gesloten afdeling (art. 52 quater) (max. 3 mnd., 1x verlengbaar met 3 mnd., nadien maandelijks) • aanwijzingen van schuld • gevaarlijk gedrag voor zichzelf of anderen • ontsnappingsgevaar / onttrekken aan het gerecht / collusie of bewijsmateriaal doen verdwijnen

5. Voorlopige maatregelen - vervolg • Plaatsing in een gesloten centrum te Everberg • Blijft grotendeels onveranderd • Verstrengde toegangsvoorwaarde • Feiten waarop voor volwassenen minstens 5 jaar opsluiting staat • Valt weg: feit vanaf 1 jaar opsluiting bij recidive • = gelijkschakeling met een gesloten opvoedingsafdeling gemeenschapsinstellingen

6. Maatregelen ten gronde • Beslissingsfactoren • Persoonlijkheid en maturiteit jongere • Leefomgeving • Ernst en omstandigheden feiten, schade en gevolgen slachtoffer • Vroegere maatregel + uitvoering daarvan • Veiligheid jongere • Openbare veiligheid • Beschikbaarheid behandelingswijzen, opvoedingsprogramma’s of andere middelen

7. Maatregelen ten gronde (art. 37 § 2 quater) plaatsing GI • Jeugdrechtbank bepaalt een maximumduur (art. 37 §2 lid 4) • Enkel verlengbaar om uitzonderlijke redenen (art. 37 §2 lid 4) • Uitstel van plaatsing voor 6 maanden, onder de voorwaarde van een prestatie van opvoedkundige aard en van algemeen nut van max. 150 u. (art. 37 §2 lid 5) • Voorwaarden m.b.t. leeftijd en gepleegde delict

8. Open afdeling: vanaf 12 jaar • SR voorziet voor feit een correctionele hoofdgevangenisstraf  3 jaar • of een als slagen en verwondingen omschreven feit • of nieuw feit na eerder definitief vonnis met plaatsing in GI • of herziening van maatregel omdat eerdere maatregel niet nageleefd werd (niet verlengbare termijn van max. 6 maanden) • of herziening van maatregel met overgang van gesloten naar open afdeling

9. Gesloten afdeling: vanaf 14 jaar (uitz. 12 jaar) • SR voorziet voor het feit een opsluiting van 5 tot 10 jaar • of aanranding van de eerbaarheid met geweld / criminele organisatie met het oogmerk misdrijven te plegen / ernstige bedreiging • of nieuw feit (slagen en verwondingen of feit bestraft met ≥3 jaar gevangenisstraf) na eerder definitief vonnis met plaatsing in GI • of slagen en verwondingen met voorbedachte rade en met ernstige gevolgen / bendevorming / weerspannigheid (opsomming gewelddadige delicten) • of herziening van maatregel omdat eerdere maatregel niet nageleefd werd (niet verlengbare termijn van 6 maanden)

10. Voorwaarden tijdens het verblijf Verbod van vrij verkeer • Omwille van noodwendigheden van het onderzoek • Max. 3 dagen, hernieuwbaar

11. Verbod om de instelling te verlaten • Geen verbod wel meldingsplicht • Verschijnen voor de rechtbank • Medische noodzaak • Begrafenis van een familielid tot de 2° graad Lijst kan bij een in Ministerraad overlegd KB uitgebreid worden

12. Verbod om de instelling te verlaten • Uitstappen beschreven in het pedagogisch project • Beschrijving van het pedagogisch project • Vermelding van soorten uitstappen en bijhorende omkadering • JR(B) kan bij beslissing tot plaatsing bepaalde activiteiten verbieden

13. Voorwaarden tijdens het verblijf - vervolg • Activiteit die geen deel uitmaakt van het pedagogisch project • Individueel voor te leggen uiterlijk 5 werkdagen vóór de aanvang • JR(B) doet uitspraak binnen de 4 werkdagen, indien niet = verbod

14. Voorwaarden tijdens het verblijf - vervolg Motiveren van het verbod • Gevaarlijk gedrag voor zichzelf of voor anderen • Onttrekken aan het gerecht, collusie of bewijsmateriaal doen verdwijnen • Belang van het slachtoffer of zijn omgeving • Kan verband houden met ‘onvoldoende omkadering’ Beroep • Hoger beroep is opschortend gedurende vijftien dagen te rekenen vanaf de akte van hoger beroep • Dient ingesteld • binnen 48 uren tegen toelating uitstap in het kader van het pedagogisch project • binnen de normale beroepstermijn voor de individuele toelating

15. Termijnen van plaatsing verplichte maximumduur bij elke plaatsing in een GI, uitzonderlijk verlengbaar, • aanhoudend wangedrag • gevaarlijk gedrag voor hemzelf of voor anderen Opmerking: specifieke termijn van 6 maanden omwille van het feit dat eerder opgelegde maatregel(en) niet nageleefd werd(en) • Specifieke regels • bij voorlopige maatregel kan minderjarige herziening vragen na 1 maand • bij maatregel genomen bij vonnis moet een herziening gebeuren binnen een termijn van 6 maanden

16. Pedagogisch project gesloten gemeenschapsinstellingen Uitgangspunten • 1 Uit de standpunten van de Vlaamse Regering ten aanzien van de geplande wijzigingen van de wet betreffende de jeugdbescherming: • in het aanbod worden “herstellende, pedagogische, responsabiliserende, sanctionerende en maatschappijbeveiligende finaliteiten” nagestreefd • 2 Uit de missie: • Binnen een vrijheidsbeperkend en structuurverlenend aanbod leren wij de jongeren op cognitief, emotioneel, sociaal en gedragsmatig vlak hun competenties vergroten en adequaat aanwenden zodat zij maatschappelijk op een minder kwetsbare en meer aanvaarde wijze kunnen functioneren en een minder ingrijpende hulpverlening mogelijk wordt.”

17. Pedagogisch project gesloten gemeenschapsinstellingen Doelstellingen • Leren omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid • Terugkeer naar de maatschappij • Eventueel ondersteund met minder ingrijpende hulpverlening Uitwerking • Verblijfstraject met in de beginfase ingrijpende vrijheidsbeperking en structurering • In latere fasen meer leren omgaan met de geleidelijk herwonnen vrijheid en verantwoordelijkheid opnemen voor het eigen handelen • Extramurale activiteiten vormen een essentieel onderdeel van het leerproces • gericht op het vergroten van zelfcontrole en verantwoordelijkheidsbesef • én scheppen een verblijfsperspectief dat de jongere moet motiveren tot gedragsverandering

18. Toenemende nadruk op zelfsturing naarmate het verblijf in de instelling vordert

19. Actiepunten in de Gemeenschapsinstellingen • Werken met de context • Toeleiding naar herstelbemiddeling • Uitbouw differentiatie en specifieke behandelunits • Toepassing decreet rechtspositie • Afzondering en isolatie • Inzagerecht in het dossier Verdere informatie: www.jongerenwelzijn.be