Download
1 / 24
E N D
CÁC QUY ĐỊNH VỀ KẾ TOÁN DOANH THU (VAS 14,15 & TT 200)
Mụctiêucủabuổihọc: • - Ônlạicácquyđịnhvềkếtoánkhoảnmụcdoanhthu • - VậndụngcáckiếnthứcđểthựchànhkiểmtoánphầnhànhDoanhthu
Mụctiêucơbản củabuổihọc: • 1, Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là gì? • 2, Hiểu được doanh thu bán hàng được ghi nhận khi nào? Các khoản giảm trừ doanh thu là những khoản nào? • 3, Chiết khấu thương mại khác với chiết khấu thanh toán? Các khoản hàng bán bị trả lại, các khoản giảm giá hàng bán kế toán thực hiện như thế nào? • 4, Hiểu được nguyên tắc hạch toán doanh thu, hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu? • 5, Hiểu được phương pháp kế toán các nghiệp vụ chủ yếu liên quan đến doanh thu tiêu thụ, các khoản giảm trừ doanh thu?
I. Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu • VAS 14 –Doanhthuvà Thu nhậpkhác • Quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác, gồm: • Các loại doanh thu; • Thời điểm ghi nhận doanh thu; • Phương pháp kế toán doanh thu và thu nhập khác. • Cácthuậtngữ: • 1. Doanhthu? • 2. Chiết khấu thương mại? • 3. Giảmgiáhàngbán? • 4. Giátrịhàngbánbịtrảlại? • 5. Chiếtkhấuthanhtoán? • 6. Thu nhậpkhác? • Câuhỏi: Sựkhácnhaugiữacáckháiniệm 2,3,4,5? Cáinàokhácbiệtnhấttrongnhóm?
Cácthuậtngữ • Doanhthu: (1) Làtổnggiátrịcáclợiíchkinhtếdoanhnghiệpthuđượctrongkỳkếtoán, (2) phátsinhtừcáchoạtđộngsảnxuất, kinhdoanhthôngthườngcủadoanhnghiệp, (3) gópphầnlàmtăngvốnchủsởhữu. • Chiếtkhấuthươngmại: Làkhoảndoanhnghiệpbángiảmgiániêmyếtchokháchhàngmuahàngvớikhốilượnglớn • Giảmgiáhàngbán: Làkhoảngiảmtrừchongườimua do hànghóakémphẩmchất, saiquycáchhoặclạchậuthịhiếu. • Giátrịhàngbánbịtrảlại: Làgiátrịkhốilượnghàngbánđãxácđịnhlàtiêuthụbịkháchhàngtrảlạivàtừchốithanhtoán. • Chiếtkhấuthanhtoán: Làkhoảntiềnngườibángiảmtrừchongườimua, do ngườimuathanhtoántiềnmuahàngtrướcthờihạntheohợpđồng.
Cácthuậtngữ • Thu nhậpkhác: Làkhoảnthugópphầnlàmtăngvốnchủsởhữutừhoạtđộngngoàicáchoạtđộngtạoradoanhthu. • Giátrịhợplý: Làgiátrịtàisảncóthểtraođổihoặcgiátrịmộtkhoảnnợđượcthanhtoánmộtcáchtựnguyệngiữacácbêncóđầyđủhiểubiếttrongsựtraođổinganggiá. Doanhthubánhàng Doanhthu Doanhthucungcấpdịchvụ Doanhthutừtiềnlãi, tiềnbảnquyền, cổtứcvà LN được chia
I. Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu • Xácđịnhdoanhthu:Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoảnđã thu hoặc sẽ thu đượcsaukhitrừđi: • 2. Chiết khấu thương mại? • 3. Giảmgiáhàngbán? • 4. Giátrịhàngbánbịtrảlại? • 5. Chiếtkhấuthanhtoán? • VD1: Doanh nghiệp thực hiện việc bán hàng và đồng thời ký một hợp đồng khác để mua lại chính các hàng hóa đó sau một thời gian => doanh thu có được ghi nhận? • VD2: Traođổihànghóa, dịchvụ => đượcghinhậnlàdoanhthu?
I. Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu • Doanhthubánhàng (5 điềukiệnghinhận): • (1) Chuyểngiao (xácđịnhthờiđiểmcụthể) • (2) Khôngcònquyền • (3) Xácđịnhtươngđốichắcchắn • (4) Thu đượclợiíchkinhtế • (5) Chi phíliênquan • Lưu ý: • Trườnghợplợiíchkinhtếtừgiaodịchbánhàngcònphụthuộcyếutốkhôngchắcchắnthìchỉghinhậndoanhthukhiyếutốkhôngchắcchắnnàyđãxửlýxong • TH đãghinhậndoanhthu, chưathutiền: • khixácđịnhkhoảnphảithulàkhôngthuđược: hạchtoánvào chi phí • Khixácđịnhkhoảnphảithukhôngchắcchắnthuđược: lậpdựphòng • ĐảmbảonguyêntắcphùhợpgiữaDoanhthu - chi phí (lưu ý các chi phícầntríchtrước)
I. Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu • Doanhthucungcấpdịchvụ (4 điềukiệnghinhận): (1) Xácđịnhtươngđốichắcchắn (2) Thu đượclợiíchkinhtế (3) Côngviệcđãhoànthành (4) Chi phíliênquan Xácđịnhphầncôngviệcđãhoànthànhtheo 1 trong 3 phươngpháp: • Đánhgiáphầncôngviệcđãhoànthành • So sánhtỷlệ (%) giữakhốilượngcôngviệcđãhoànthànhvớitổngkhốilượngcôngviệcphảihoànthành • Tỷlệ (%) chi phíđãphátsinh so vớitổng chi phíướctínhđểhoànthànhtoànbộgiaodịchcungcấpdịchvụ (Lưu ý: 3 điềukiệnđểướctínhdoanhthu CCDV: Quyềnvàtráchnhiệmcácbên - Giáthanhtoán -Thờihạn,phươngthứcthanhtoán).
I. Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu • Doanhthutừtiềnlãi, tiềnbảnquyền, cổtứcvà LN được chia Điềukiệnghinhận: (1) Thu đượclợiíchkinhtế (2) Xácđịnhtươngđốichắcchắn Cơsởghinhận: • Tiềnlãi: thờigianvàlãisuấtthựctế • Tiềnbảnquyền: cơsởdồntíchtheohợpđồng (vídụ: phíquảnlýxuấtbảncủa NXBGD) • Cổtứcvà LN được chia: khiđượcquyềnnhậncổtứchoặcđược chia LN (thờiđiểmcóBiênbảnhọp/ Nghịquyết,thờiđiểmnhậnthôngbáo hay mộtngàynàokhác?) • Vídụ:Ngày 15/2/2018 Ctymua (50.000cp) ~ 500tr. Ngày x cóthôngbáocổtứcnăm 2016 và 2017 củaCty 10% => Nếu x làngày 10/2/18 hoặc 10/4/18 thìcóhạchtoánkhácnhaukhông? • Nếungàymualà 30/06/2017 thìcóhạchtoánkháckhông?
I.1 Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu Thu nhậpkhác (khôngthườngxuyên), baogồm: • Thu vềthanhlý TSCĐ, nhượngbán TSCĐ; • Thu tiềnphạtkháchhàng do vi phạmhợpđồng (khôngphảixuấthóađơn); • Thu tiềnbảohiểmđượcbồithường (khôngphảixuấthóađơn); • Thu đượccáckhoảnnợphảithuđãxóasổtínhvào chi phíkỳtrước; • Khoảnnợphảitrả nay mấtchủđượcghităngthunhập (khôngxácđịnhđượcchủnợhoặcchủnợkhôngcòntồntại); • Thu cáckhoảnthuếđượcgiảm, đượchoànlại; • Cáckhoảnthukhác. Lưu ý: Giátrịthu, chi thanhlýtrìnhbàytrên BCKQKD làgiátrịthuầntừthu, chi thanhlý.
I.1 Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu (VAS 15) • Doanhthuhợpđồngxâydựngbaogồm: • Doanhthu ban đầuđượcghitronghợpđồng; • Cáckhoảntăng, giảmkhithựchiệnhợpđồng, cáckhoảntiềnthưởngvàthanhtoánkhác • Việcxácđịnhdoanhthucủahợpđồngchịutácđộngcủanhiềuyếutốkhôngchắcchắnvìchúngtùythuộcvàocácsựkiệnsẽxảyratrongtươnglai (vídụ: thayđổithiếtkế, dựtoánđượcduyệtcủacôngtrìnhxâydựng, phátsinhtăng/ giảmkhốilượngcôngviệctrongquátrìnhthựctếthicông,…) • Khoảntiềnthưởng:cáckhoảnphụthêmtrảchonhàthầunếuhọthựchiệnhợpđồngđạt hay vượtmứcyêucầu, đượcghinhậnkhi: • (a) Chắcchắnđạthoặcvượtmứcmộtsốtiêuchuẩncụthểđãghitronghợpđồng; • (b) Khoảntiềnthưởngcóthểxácđịnhđượcmộtcáchđáng tin cậy • Khoảnthanhtoánkhác: thutừ KH hoặcmộtbênkhácđểbùđắpchocác chi phíkhôngbaogồmtronggiáhợpđồng (phụthuộcnhiềuvàothỏathuậngiữacácbên)
I.1 Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu (VAS 15) • Doanhthuhợpđồngxâydựngđượcghinhậntheo 2 TH: • (a) Hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo tiến độ kế hoạch: khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được ước tínhmột cách đáng tin cậy, thì doanh thu và chi phí liên quan đến hợp đồng được ghi nhận tương ứng với phần công việc đã hoàn thành do nhà thầu tự xác định vào ngày lập báo cáo tài chính mà không phụ thuộc vào hóa đơn thanh toán theo tiến độ kế hoạch đã lập hay chưa và số tiền ghi trên hóa đơn là bao nhiêu; • (b) Hợp đồng xây dựng quy định nhà thầu được thanh toán theo giá trị khối lượng thực hiện:khi kết quả thực hiện hợp đồng xây dựng được xác địnhmột cách đáng tin cậy và được khách hàng xác nhận, thì doanh thu và chi phí liên quan đến hợp đồng được ghi nhận tương ứng với phần công việc đã hoàn thành được khách hàng xác nhận trong kỳđược phản ánh trên hóa đơn đã lập;
I.1 Cácchuẩnmựckếtoánvềdoanhthu (VAS 15) • Vídụ: Chủđầutư A kýhợpđồngvớiNhàthầutưvấngiámsát C vềviệccungcấpdịchvụtưvấngiámsátlắpđặtthiếtbịvàxâydựngcôngtrìnhNhàmáyluyệnthép do Nhàthầuxâylắp B thựchiện. • Thờigianbàngiaomặtbằngxâydựngtheokếhoạchlàngày 2/2/2017. Tiếnđộhoànthànhcôngtrìnhdựánđượcduyệt, theohợpđồngđãkýkếtvớiNhàthầu B làhếtquý 2/2018. • Tuynhiên, thựctếChủđầutưbàngiaomặtbằngxâydựngcho B vàongày 14/4/2017 vàđếnhếtquý 3/2018 côngtrìnhmớihoànthành. Lúcnày, doanhthuvà chi phícủatừngbênphụthuộcrấtnhiềuvàocácyếutố: • Nội dung hợpđồngcụthểvềcáctrườnghợpphátsinh/ chậmtiếnđộ (nếucó); • Việcxácđịnhtráchnhiệmcủatừngbêndẫnđếnsựchậmtrễnêutrên; • Thỏathuậngiữacácbênvềviệcphân chia tráchnhiệmđốivớicác chi phíphátsinh do chậmtiếnđộ,… (cóthểcầncóphêduyệtcủacơquancóthẩmquyền).
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu Doanh thu là lợi ích kinh tế...ghi tại thời điểm phát sinh....chắc chắn...xác định được giá trị các khoản được quyền nhận. Doanh thu và chi phí phải ghi nhận đồng thời. Trong trường hợp có xung đột giữa nguyên tắc phù hợp và thận trọng => cần dựa trên bản chất của vấn đề. Ví dụ: VD1: KH chỉ được nhận hàng khuyến mại khi mua sản phẩm hàng hóa của đơn vị (như mua 2 sản phẩm được tặng thêm một sản phẩm) thì bảnchất giao dịch là giảm giá hàng bán, sản phẩm tặng miễn phí cho khách hàng về hình thức được gọi là khuyến mại nhưng về bản chất là bán vì khách hàng sẽ không được hưởng nếu không mua sản phẩm. VD2: Trường hợp bán sản phẩm, hàng hóa kèm theo sản phẩm, hàng hóa, thiết bị thay thế (phòng ngừa trong những trường hợp sản phẩm, hàng hóa bị hỏng hóc)???
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu Doanh thu, lãi hoặc lỗ chỉ được coi là chưa thực hiện nếu doanh nghiệp còn có trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ trong tương lai (trừ nghĩa vụ bảo hành thông thường) và chưa chắc chắn thu được lợi ích kinh tế, khôngphụthuộcvàoviệcđãphátsinhdòngtiền hay chưa(vídụ: thutiềnthuênhàtrảtrướcchonhiềukỳ, thutiềntạmứnghợpđồng,…) Doanh thu không bao gồm các khoản thu hộ bên thứ ba. VD: thuế gián thu, tiền đại lý thu hộ chủ hàng, các khoản phụ thu, phí thu thêm ngoài giá bán,... Thời điểm, căn cứ để ghi nhận doanh thu kế toán và doanh thu tính thuế có thể khác nhau tùy vào từng tình huống cụ thể. Khiluânchuyểnsảnphẩm, hànghóa, DV trongnộibộdoanhnghiệpcóthểghinhậndoanhthunhưngkhilậpbáocáotàichínhtổnghợpthìcáckhoản DT nộibộphảiđượcloạitrừ.
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu 7. Trường hợp hợp đồng kinh tế bao gồm nhiều giao dịchphải nhận biết các giao dịch để ghi nhận doanh thu phù hợp với VAS (vídụ: hợpđồngcungcấpthiếtbịcókèmdịchvụlắpđặt, đàotạochuyểngiaocôngnghệ,…). Mộtsốtrườnghợp: Trường hợp hợp đồng kinh tế quy định việc bán hàng và cung cấp dịch vụ sau bán hàng (ngoài điều khoản bảo hành thông thường) =>? Trường hợp hợp đồng quy định bên bán hàng chịu trách nhiệm lắp đặt sản phẩm, hàng hóa => ? trường hợp doanh nghiệp có nghĩa vụ phải cung cấp cho người mua hàng hóa, dịch vụ miễn phí hoặc chiết khấu, giảm giá trong giao dịch dành cho khách hàng truyền thống, kế toán chỉ ghi nhận doanh thu đối với hàng hóa, dịch vụ phải cung cấp miễn phí đó cho đến khi đã thực hiện nghĩa vụ với người mua.
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • Trường hợp sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã tiêu thụ từ các kỳ trước, đến kỳsau phải chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán, hoặc hàng bán bị trả lại, TH: • Trướcngàypháthànhbáocáotàichính? • Saungàypháthànhbáocáotàichính? • Bánhàngnhưngchưagiaohàng (KH đãtrảtiền). Hợpđồngcóthỏathuậnhànggửitạikhongườibán? • Doanhthughinhậnbằngngoạitệ (thờiđiểmvàtỷgiá)? Trườnghợpnhậntiềntrướcmộtphần, saukhigiaohàngthanhtoánphầncònlại? • Hạchtoándoanhthuxâydựngđốivớicôngtrìnhmàctylàchủđầutư (hoặcvừalàchủđầutưvừatựthicông) => khôngđượcghinhậntheo VAS 15 (khôngghitheokhốilượngvàtiếnđộ) màchỉđượcghinhậnkhiđãhoànthànhvàđãbán BĐS.
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu Hạchtoándoanhthuxâydựngđốivớicôngtrìnhmàctylàchủđầutư (hoặcvừalàchủđầutưvừatựthicông) vàcóthỏathuận KH toànquyềnhoànthiệnnộithất => đượcghinhậndoanhthukhihoànthànhbàngiaophầnxâythôchokhách. Đốivới TH phânlôbánnềnnếuđãcóhợpđồngkhônghủyngang, đãchuyểngiaonềnđấtchokháchnhưngchưalàmthủtục sang tên => cóđượcghi DT? Đốivớihoạtđộngđạilý, ủythácxuấtnhậpkhẩu, hoạtđộnggiacông => Doanhthucóphảitoànbộsốtiềnbánđược/hoặcgiátrịhàngbán/nhập/giacôngđược? Doanhthubánhàngđốivớitrườnghợpmuahàngtrảgóp/ trảchậm?
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • Nguyên tắc ghi nhận doanh thu đối với giao dịch bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ theo chương trình dành cho khách hàng truyền thống: • Đặcđiểmcủagiaodịch: • Muahàngcótíchđiểm; • Phảicógiớihạnvềthờigiandiễnrachươngtrình • Saukhinhậnđượchàng, dịchvụmiễnphíđiểmtíchsẽbịtrừđi • Phảixácđịnhđượcgiátrịhợplýcủahàng, dịchvụmiễnphícho KH • Việccungứnghàng, dịchvụmiễnphícóthể do ngườibánhoặcbênthứ 3 thựchiện
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • Nguyêntắc: • B1. Xác định giá trị hợp lý hàng hóa, dịch vụ dùng khuyến mãi (gọi tắt là F) • B2. Doanh thu trong năm = S - F • B3. Doanh thu chưa thực hiện = F • B4. Đến thời hạn kết thúc chương trình, nếu • B4.1- KH không đạt đủ doanh số để hưởng KM => phần đã treo lại ghi DT = F • B4.2- KH đạt đủ doanh số và được hưởng KM do CTy cung ứng => ghi DT = F • B4.3- KH đạt đủ doanh số và được hưởng KM do bên thứ 3 cung ứng theo HĐ đại lý => ghi doanh thu = F - phí phải trả cho bên thứ 3 • B4.4- KH đạt đủ doanh số và được hưởng KM do bên thứ 3 cung ứng không phải HĐ đại lý => ghi doanh thu = F; (Note: phần giá trị hàng mua hoặc phí DV của bên thứ 3 phải trả => ghi giá vốn)
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • 13. Doanhthuchothuêtàisản: Nếunhậntrướctiềnthuêchonhiềukỳ => phânbổdoanhthutheothờigianchothuê. • Trườnghợpthờigianchothuêchiếmtrên 90% thờigiansửdụnghữuíchcủa TS => ngoàiphươngphápghinhậndoanhthutheogiátrịphânbổcòncóthểghidoanhthu 1 lầnnếuthỏamãncácđiềukiện: • HĐ thuêkhônghủyngang; Bênchothuêkhôngphảitrảlạitiềnchobênđithuêtrongmọitrườnghợp; • Sốtiềnnhậntrướckhôngnhỏhơn 90% sốtiềnchothuêtheo HĐ vàphảiđượcthanhtoántrongvòng 12 thángtừngàyký HĐ thuê; • Đãchuyểngiaohầunhưtoànbộrủirovàlợiíchcủatsthuê; • Ướctínhđượcgiávốnhoạtđộngchothuê • Nếughinhậntheophươngphápnàycầnphảithuyết minh bổ sung trênbáocáotàichính
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • Trường hợp bán sản phẩm, hàng hóa kèm theo sản phẩm, hàng hóa, thiết bị thay thế • phải phân bổ doanh thu cho sản phẩm, hàng hóa được bán và sản phẩm hàng hóa, thiết bị giao cho khách hàng để thay thế phòng ngừa hỏng hóc. • Đối với khoản phí quản lý dự án đầu tư xây dựng: • Nếu là dự án sử dụng vốn nhà nước, vốn trái phiếu CP thì không ghi doanh thu mà ghi giảm chi phí quản lý dự án. • Nếu là phí được nhận theo hợp đồng tư vấn thì được ghi nhận là doanh thu. • Câu hỏi: Số tiền thu được từ bán sản phẩm sản xuất thử khi test thử máy móc được hạch toán vào TK nào??? Nếu là thu từ bán sản xuất thử khi nghiên cứu sản phẩm mới thì hạch toán ???
I.2 Thôngtư 200 - Nguyêntắckếtoáncáckhoảndoanhthu • Hướngdẫnhạchtoán TK doanhthu(XemThôngtư 200) • Lưu ý đốivớicáctrườnghợp: • 1. Trảlươngbằngsảnphẩmcho NV vàbiếutặngcho KH/NV • 2. Doanhthungoạitệ (gồm TH kháchhàngtrảtrước 1 phần) • 3. Doanhthuđốivới TH hàngđổihàng • 4. Sửdụnghànghóađểbiếutặngnhânviên. • 5. Doanhthuhoạtđộngđạilývàhoạtđộnggiacông • 6. Doanhthuphátsinhtừnộibộcácđơnvị/chi nhánh of Cty • 7. Doanhthutừchothuêtàisảnnhậntiềntrướcnhiềukỳ • 8. Doanhthuđốivớitrườnghợp KH truyềnthống • 9. Doanhthubánhàngtrảchậm, trảgóp • 10. Doanhthutrườnghợpbánhàng & cungcấpspmiễnphí
