Download
1 / 12
E N D
პროექტი ლიტერატორები ჩოხატაურის N1 საჯაროსკოლის 10² კლასის მოსაწავლეები: ანნატრაპაიძე ნინიჩხიკვაძე მაიკოშაინიძე ანასიხარულიძე
„შუშანიკისწამება“ დაწერილია V საუკუნისმეორენახევარში. თხზულებისშინაარსიდაკავშირებულია სპარსელდამპყრობელთააგრესიასთანსაქართველოშიდააღწერილიაქვემოქართლისდედოფლის - შუშანიკისმოწამეობრივიცხოვრებადასიკვდილი. შუშანიკიქრისტიანულოჯახშიდაბადებულიდა გაზრდილი, ბავშვობიდანვეღვთისმოშიშიდამორწმუნეიყო, როდესაცმანშეიტყოქმრისმიერ ქრისტიანობისუარყოფადავარდაიგიქვეყანასაზედადაცრემლითამწარითაიტყოდა: „საწყალობელ იქმნაუბადრუკივარსქენ, რამეთუუვარ-ყოჭეშმარიტიღმერთიდააღიარაარტოშანიდაშეერთოიგი უღმრთოთა.“ ამმოთქმაშიშუშანიკივარსქენისადმისულიერტკივილსადასიბრალულსგამოხატავს. დედოფლისპირველივეგადაწყვეტილება - გასცდესსასახლესდაეკლესიისმახლობელსენაკში დაბინავდეს, უკვეწარმოაჩენსშუშანიკისმტკიცეხასიათს. სენაკისყურესმიყრდნობილი, იგიმწარე ცრემლითგამოეთხოვათავისდედოფლურპატივსდაახალცხოვრებას - მოწამისცხოვრებასშეუდგამანარ უღალატაქრისტესრჯულს, რისგამოცდათმოამქვეყნიურიბედნიერება, დედოფლისდიდება, ოჯახი, შვილებიდამშვიდიცხოვრება. შუშანიკიმზადარისაიტანოსყველანაირიტანჯვა-წამება... უთვლისკიდევ სპარსეთიდან. დაბრუნებულრჯულგამოცვლილპიტიახშს: „დათუმრავალტანჯვადმოიწიოჩემზედა, მეარა ვეზიაროსაქმეთაშენთა.“
მიუხედავადამყველაფრისაშუშანიკსადვილადარეთმობაქვეყნიერებადასიცოცხლე.მიუხედავადამყველაფრისაშუშანიკსადვილადარეთმობაქვეყნიერებადასიცოცხლე. რეალურადმასვერავინამოუდგამხარში, ვერავინგაიზიარამისიხვედრი, დავერავინ დაიცვავარსქენისგან. დედოფალი, მწარედმოსთქვამსთავისიფიზიკურისილამაზის დაკარგვისგამოც: „ჩემნიმოისთულნადასანთელიჩემიდაშრიტადაყვავილიჩემი დააჭკნო, მშვენიერებასსიკეთისაჩემისასდააბნელადადიდებასჩემიდაამდაბლა.“ შუშანიკიუკმაყოფილოაქალთაუუფლებომდგომარეობითთხზულებაში, ამისმრავალი ფაქტიამოცემული: „ვარსქენიშუშანიკისდაუკითხავადშეუთანხმდასპარსეთისშაჰს ცოლისადაშვილებისსარწმუნოებისშეცვლისთაობაზე. საინტერესოაის, გარემოებაც, რომქალსარჰქონდაუფლებამამაკაცთანერთადპურიეჭამა. როდესაცმაზლმა, ჯოჯიკმა დამისმაცოლმაშუშანიკსშესთავაზესმამაკაცებთანერთადსუფრასთანდაჯდომადა სადილობა, მანმკაცრადგანაცხადა: „ოდესყოფილარსაქამომდეთუმცამამათადა დედათაეჭამაპური?!“ დაღვინიანიჭიქასახეშიშეალეწათავისმაზლისცოლს. შუშანიკიუკანონოდმიიჩნევსამქვეყნადქალისადამამაკაცისუთანასწორობას. იგი შენატრისისეთსამყაროსსადაცქალსადამამაკაცსშორისარიქნებაუფლებრივი განსხვავება, მაგრამდედოფალს, როგორცქრისტიანქალს, სწამს, რომასეთისამყარო მხოლოდსაიქიოშია: „განვისაჯნეთმედავარსქენპიტიახშიმუნ, სადაარარსრჩევას მამაკაცისადადედაკაცისას, სადამედამანსწორისიტყუასვთქვათ“ - ამბობსშუშანიკი. შუშანიკმაკარგადიცოდა, რომვარსქენიადვილადარდაანებებდათავს, როგორც ტექსტიდანვიცით, იაკობხუცესიშეახსენებსდედოფალს: „წარეგონებასაქვსმას, გვემასა დატანჯვასადიდსაშეგაგდოსშენ.“ იმთავითვემტკიცეიყოპასუხიშუშანიკისა: „უმჯომესარს ჩემდახელთამისთაგანსიკვდილი, ვიდრეჩემიდამისიშეკრებასდაწარწყმედასსულისას ჩემისას.“ შუშანიკიარეზიარავარსქენისსაქმეებს. იგითავისისიმტკიცითიცავდა, არამხოლოდ სარწმუნოებას, ქრისტესრჯულს, არამედქვეყნისდამოუკიდებლობასაც.
„აბოთბილელის“წამებისავტორი-იოანესაბანისძე VIII საუკუნეშიმოღვაწეჰაგიოგრაფიდა მწერალია.ამნაწარმოებშიმანდიდისიზუსტითაღწერაარაბიჭაბუკისმარტვილობადა თავგანწირვაიმსარწმუნოებისათვის,რომელმაცახლებურადდაანახასამყაროდაამით მისისულიახსნა. ამახალგაზრდამშეიმცნაჭეშმარიტისარწმუნოება,უარყოატროშანნიდაგახდა ყველასათვისსამაგალითოქრისტიანი,რომელმაცუკუაგდოყოველგვარიშიშიდა წინააღმდეგობა.სბოასაკისდამიუხედავადკარგადაანალიზებსვითარებას,ხვდებარომის რელიგიარომელზედაცგაიზარდადარომლისდახმარებითაცშეიმეცნასამყარო არასრულფასოვანია: „არათიპირველითაგანვეჩუენგანიიყო,არამედუმეცარი სარწმუნოებისაგანჩუენისა“.იგიმიენდოგულსრომელმაცდაანახათუროგორი შესანიშნავიაიყოიმრელიგიისწარმომადგენელი,რომელიცარახმლითადამახვილით ავრცელებსსარწმუნოებას , როგორცესმაზდეანობისშემთხვევაშხდებოდა,არამედ ჰუმანურობით , ნებაყოფლობითადალოიალობით .“უცხოიუცხოიტაშჯულითამოვიდადა ქრისტესა,ღმერთსაჩუენსაშეემეცნა“. აბოიაზრებსიმდიადპასუხისმგებლობასრომელიც მასუფალმადააკისრა:იყოსანიმუშომოქალაქე,მორწმუნედაადამიანიმათთვისვისაც ჩამოუყალიბებელი ,მერყევიპიროვნულობაგააჩნიათ.
ავტორისათვისმთავარიმიზანი, რომლისმიღწევასაცამტექსტითცდილობდაიყო ის,რომაბოსმსგავსიადამიანებიყოველთვისახერხებენსაზოგადოებაზეკარგი ზემოქმედებისმოხდენასსიყვარულით,ერთგულებიტადაკეთილსინდისიერებით .ამ ყველაფრისდახმარებითთითოეულადამიანშიმწიფდება,ფესვებსიდგავსსიმამაცე, ლოიალობადაყველაისდანარჩენითვისებებირომლებიცაუცილებელია სარწმუნოებისდასაცავად. სწორედმათ,ქრისტესსიყვარულითადაშიშითუნდა შეძლონდაწინაღუდგნენნებისმიერდაბრკოლებას,რითაცერთხელდასამუდამოდ უნდააღკვეთონისსავალალომდგომარეობა,რიმელიცასემძინვარებდაარაბთა ბატონობისჟამს:“ვიდრეაქამომდენაშობინიქრისტეანეთანი გარდგულარძნნეს,რომელნიმემძლავრებით,რომელნიმე- შეტყუვილით,რომელნიმე- სიყრმესაშინაუმეცრებით,რომელნიმე-მზაკუვარებით“. ხოლოისეთიადამიანები რომლებიცშეშინებულნიდაშიშისაგანგანლეული „ ირყევიან,ვითარცალერწამი ქართაგანძლიერთა „ გამოაფხიზლონდადაანახონრომერთადერთისწორიგზა რომელსაცშესაძლებელია, რომგანუყვნენესუფლისაა.
დიალოგი მეტყველების ფორმა, რომლითაცგადმოცემულიაორი ადამიანის მონაცვლეობითისაუბარი. თითოეულისგამონათქვამი, რემელსაც რეპლიკას ვუწოდებთ, მოსაუბრისადმიარის მიმართული. დიალოგურიმეტყველებისათვისდამახასიათებელიარეპლიკებისმჭიდროშინაარსობრივი კავშირი, რაცყველაზეხშირადკითხვა–პასუხისფორმითგადმოიცემა. დიალოგური მეტყველებახშირადარარისსრული, რადგანმოსაუბრისათვისსიტუაციანაცნობიადაცოდნაც საერთოა. დიალოგურიმეტყველებისუსრულობაასევე ივსება ინტონაციით, ჟესტებითა და მიმიკებით. მონოლოგი მხატვრულინაწარმოებისმოქმედიპირისვრცელისიტყვაა, რომლითაცპერსონაჟი მიმართავსთავისთავს, სხვამოქმედპირებსანმაყურებელს. მასშიგადმოცემულიაგმირის სულიერიგანწყობილება. მასშიიხსნებაპერსონაჟისსულიერისამყარო, მისიხასიათი, ზოგჯერ მოქმედებისგანვითარებისქარგა. WWW.WEBSITE.COM
მწერალი ადამიანი, რომელიცწერილობითნამუშევარსქმნისმწერალია . ხშირად, ესსიტყვა მხოლოდისეთიპიროვნებებისმიმართგამოიყენება, რომლებიცწერენკრეატიულადან პროფესიულად, ანდაცსხვადასხვაფორმაში. სიტყვა „მწერალი“ თითქმის ყოველთვის ავტორის სინონიმია. პერსონაჟებისმეტყველება პერსონაჟებისმეტყველებისმახასიათებლებიპერსონაჟისბუნებაა, მისიშინაგანი მოტივები, გარეგანიგარემოებები, მიმდინარემომენტისმდგომარეობაყველაზეხშირად დიალოგურსიტყვაშივლინდება; აანალიზებს, ავსებსდახშირადავლენსმისბუნებას. პეიზაჟი ავტორიჰერეთისმკაცრიბუნებისმშვენიერმხატვრულსურათსიძლევა:“ ჟამსა ზაფხულისასაცეცხლებრშემწუელიიგიმპურვალებაიმზისაი ,ქარნიხორშაკნიდაწყალნი მავნებელნი,მკვდარნიცამისადგილისანისავსენისენითა, წყლითაგანსინვებულნიდა გაყვითლებულნი ,დაწერტილნიდადამშრშალნიდადამღიერებულნი ,ჩარადოვანნი ,პირმსივანნიდადღემოკლედცხოვრებულნი“(XIV.თ).ავტორიარმალავს ,რომმას საგანგებოდაქვსდახატულიბუნებისსიმკაცრე ,რათააჩვენოსშუშანიკისრწმენისადმი ერთგულება,მისიმოთმინებადაგამძლეობაარამარტოაუტანელიცხოვრების,არამედ უმკაცრესიბუნებრივიგარემოსპირობებში.
მეტაფორა იაკობხუცესიშესანიშნავადგადმოსცემსერთსიტყვიანიმეტაფორითვარსქენ პიტიახშისსულიერსიმდაბლესადასიმკაცრე-შეუბრალებლობას:“ შემდგომად ორისადღისამოვიდამგელიიგიტაძრად„(IVთ). ასევეზუსტადშერჩეულიერთი სიტყვისმეტაფორულობითზედმიწევნითრეალისტურადარისდასურათებული შუშანიკისწინააღმდეგობითღირსებაშელახულივარსქენისუსაზღვრომრისხანება: შუშანიკისმიერშეთვლილისიტყვები„ყოველიმიუთხართპიტიახშსა ,ხოლომაან განიწყოგულიდაიბრდღუვენდამისთვის (IVთ). ერთიმხრივ,სათნოდამშვენიერი შუშანიკისლამაზისიცოცხლედა, მეორე ,მხრივ ,ამსიცოცხლისნაადრევადდა უხეშადშემმუსვრელივარსქენისბოროტებამწერალსდახატულიაქვსბრწყინვალე მეტაფორულირიგით-ოთხიმეტაფორულიწინადადებისმიჯრით,სადაცსათქმელის გამოხატვისმაქსიმუმიაგამჟღავნებული.გაუბედურებულიშუშანიკიმოთქვამს : „მან უჟამოდნაყოფნიჩემნიმოსთულნადასანთელიჩემიდაშრიტადაყუავილიჩემი დააჭკნო,შუენიერებაისიკეთისაჩემისაიდააბნელადადიდებაიჩემი დაამდაბლა“(XVIთ).
შედარება მწერალიმარჯვედარჩევსორიგინალურშედარებებსსაგნის,მოვლენის,თუყოფითისიტუაციის ექსპრესიულადგამოხატვისმიზნით.მაგალითად,ავტორსვარსქენისუსაზღვრომრისხანებადამხეცური საქციელიასეაქვსგადმოცემული:“ვითარცამხეციმძვინვარსა ,ყიოდადაიძახდა , ვითარცაცოფი“(VIთ). ხოლოჯოჯიკისმიერვარსქენისდამთრგუნველიუხეშობისაგანშუშანიკისდახსნაზუსტიშედარებითაქვს გამოხატული:“ვითარცაკრავიმგელსა, გამოუღოხელთამისთა“(VIთ).ნაცემ-ნაგვემიდედოფლისმძიმე მდგომარეობასავტორიასეთიშედარებითგამოხატავს: „ვითარცამკუდარი,იდვაწმინდაიშუშანიკი ქუეყანასაზედა “(VIთ). ხოლო 6 წლისნატანჯიშუშანიკი, ავტორისთქმით, „შეიქმნადადადნა,ვითარცაავლი“ (ფერფლი) (XIVთ.).
ეპიტეთი ავტორიხშირადმიმართავსმხატვრულგანსაზღვრებას(ეპითეტს) საგნის,თუმოვლენისშთამბეჭდავადდახასიათების მიზნით.ისზუსტადარჩევსმახასიათებელსიტყვებსდაამიტომერთდროულადერთი,ანორიეპითეტის ,ეტსარციყენებს,თანაც მეტწილადერთიდაიმავესაგნის ,თუმოვლენისათვისერთხელშერჩეულიეპითეტიაქვსნახმარი. მაგალითად,ავტორისათვის თხზულებისმთავარიგმირიარის „ნეტარიშუშანიკ“(IIთ.,IIIთ.), ან „წმინდაიშუშანიკ“(IIIთ),ან „წმინდაიდანეტარიშუშანიკ „(Vთ) ,ხოლოუარყოფითიპერსონაჟიარის, „უბადრუკივარსქენი“(IIთ), „ურჩულოვარსქენ“ (I თ). „ცრემლითამწარითაიტყოდა „(II თ ); „ მწარითაცრემლიმსაზღვრელადმრავლისმთქმელი „მწარე“ არისშერჩეული: „ცრემლითამწარითაიტყოდა „ (IIთ.); მწარითაცრემლითატიროდა „ (იქვე); „დიდითატირილითავტიროდეთგანმწარებულნი“(III თ ). იაკობხუცესიიშვიათადიყენებსორნაწევრიანმსაზღვრელსდა, თუმასმაინცმიმართავს,ასეთიეპითეტებიარასინონიმურია ჩვეულებრივ: „ვიხილეხატიმისიდაბძარულიდაგანსივებული“ (VII თ). „მოჰყვანდაწმინდაიშუშანიკუმადურიდათმაგარდატევებული“ (IX თ) ; “ვიხილეწმინდაიშუშანიკდამშრშალიდა დაბუშებულიტირილითა „(XII თ ). ჰიპერბოლა არისისეთისახე, რომელსაცსაგანსათუ მოვლენას გაზვიადებულადწარმოადგენს.
გმადლობთ ყურადღებისთვის !
