ABC funduszy europejskich w latach 2007-2013

1. ABC funduszy europejskichw latach 2007-2013 Szkolenie dla organizacji pozarządowych Radom, 16 kwietnia 2010

2. Podstawowe definicje • Polityka strukturalna jest to tradycyjne pojęcie dotyczące interwencji Wspólnot Europejskich (a od 1993 roku – Unii Europejskiej) używane już od 1957 roku. • Polityka regionalna jest zorientowana na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej w Unii Europejskiej, co oznacza, że jej podstawowym zadaniem jest pomoc finansowa dla regionów. • Polityka spójności zaś wskazuje na podstawowy cel interwencji jakim jest zmniejszenie zróżnicowań we Wspólnocie. Praktycznie jednak pojęcia te są często używane zamiennie, w związku z czym można przyjąć, że polityka regionalna, polityka strukturalna i polityka spójności Unii Europejskiej ma ten sam cel – wyrównanie różnic gospodarczych między regionami Unii Europejskiej i w efekcie – ich mieszkańcami. Jest to taki sposób rozdzielania środków finansowych Unii Europejskiej, aby większość z nich trafiła do regionów znajdujących się w gorszej sytuacji społecznej i gospodarczej. Kryterium podziału środków finansowych Unii Europejskiej jest PKB regionu.

3. Priorytet Unii Europejskiej • Wyrównywanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru Wspólnoty poprzez kierowanie ze wspólnego budżetu Unii finansowego wsparcia do regionów, w których warunki życia, oceniane przy użyciu różnorodnych wskaźników odbiegają negatywnie od średniego poziomu całej Unii.

4. Budżet Unii Europejskiej • Środki finansowe Unii Europejskiej gromadzone są przez państwa członkowskie i przekazywane do unijnego budżetu. Stanowią zasoby własne Unii Europejskiej. Pochodzą z: • 15 % z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami Unii Europejskiej (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii), • 15 % z dochodów z VAT (czyli podatku od wartości dodanej) – jest to określony procent, który dane państwo ma zapłacić Unii od środków pochodzących z podatku VAT) • 69 % ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (każde państwo płaci 0,73 % swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Jest to obecnie największe źródło środków finansowych Unii Europejskiej. • 1 % podatki od wynagrodzeń pracowników unijnych instytucji, kary finansowe nakładane na przedsiębiorstwa za łamanie prawa konkurencji.

5. Budżet Unii Europejskiej • Budżety roczne UE funkcjonują w ramach budżetów wieloletnich. Budżet roczny bardzo przypomina budżet narodowy: ma określoną dokładnie wielkość wpływów i wydatków). Natomiast budżet wieloletni (tzw. perspektywa finansowa) to plan finansowy, w którym ustalane są jedynie limity wydatków w poszczególnych pozycjach budżetowych. • W perspektywie finansowej nie chodzi o wykazanie dokładnej wielkości dochodów i wydatków, lecz o określenie najważniejszych priorytetów na kolejne 7 lat i umieszczenie maksymalnej kwoty, jaką Unia Europejska może na nie wydać. Budżet Unii Europejskiej nie może mieć deficytu budżetowego ani nadwyżki. Na koniec każdego roku różnica pomiędzy wpływami i wydatkami powinna wynosić 0.

6. Cele polityki spójności 2007-2013

7. Polityka spójności 2007-2013 • W UE liczącej 27 państw do objęcia pomocą kwalifikuje się 168 regionów zamieszkiwanych przez 314 mln mieszkańców. Jeśli PNB na mieszkańca jest niższy od 75% średniej w UE – region może otrzymać wsparcie w ramach celu Konwergencja. Z celu tego korzysta 100 regionów, w których PNB jest niższy lub nieznacznie przekracza wskaźnik. Celem tym objęta jest cała Polska. • Pozostałe regiony otrzymują pomoc w ramach celu Konkurencyjność i zatrudnienie lub Współpraca transgraniczna.

9. Wydatki z budżetu UE - cele

10. Fundusze strukturalne • Najważniejszy instrument finansowy polityki regionalnej Unii Europejskiej. Stanowią obecnie około jednej trzeciej budżetu Unii. Funkcjonowanie Funduszy Strukturalnych opiera się na następujących zasadach • ● Subsydiarności-środki pomocowe wydawane są tylko wtedy gdy państwo członkowskie nie może samodzielnie zrealizować zamierzonych celów; • ● Koncentracji-przeznaczenie środków pomocowych na ograniczoną liczbę celów; • ● Programowania wieloletniego-warunkiem skorzystania z funduszy pomocowych jest przygotowanie wieloletnich planów rozwoju przez państwa członkowskie; • ● Partnerstwa-ścisłej współpracy Komisji Europejskiej z władzami kraju; • ● Dodatkowości-dotacje mają stanowić jedynie uzupełnienie środków wydatkowanych przez państwa członkowskie.

11. Zasada dodatkowości • Władze krajowe muszą wydać rocznie około 1% PKB na współfinansowanie 3,5-4 proc. PKB pochodzących z Unii Europejskiej (czyli na każdą złotówkę dotacji wydaną przez władze krajowe przypadają 4 złote otrzymane z UE). Całkowite dofinansowanie ze środków unijnych to 85 proc. (w poprzednich latach 75 proc)

12. Fundusze strukturalne 2007-2013 • W latach 2007-2013 liczbę funduszy strukturalnych ograniczono z czterech do dwóch – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

13. Fundusze strukturalne 2007-2013 • Fundusz Spójności został utrzymany – nie jest on funduszem strukturalnym, choć podlega podobnym zasadom. Jest wdrażany na poziomie tych państw (nie regionów), których DNB na mieszkańca jest niższy od 90% średniej UE. Środki są wydatkowane na budowę sieci transportowych, obiektów ochrony środowiska o znaczeniu ponadregionalnym.

14. Fundusze UE dla Polski 2007-2013 • Szacuje się, iż w latach 2007-2013 Polska otrzyma od UE 87 miliardów euro, a do budżetu wpłaci 22 miliardy euro, co oznacza, iż „netto” otrzyma około 65 miliardów euro. To zdecydowanie najwięcej ze wszystkich krajów członkowskich.

15. System wdrażania funduszy UE • Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 • Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające Fundusz Spójności • Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Spójności • Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 • Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójności) • Programy Operacyjne • Szczegółowe opisy priorytetów programów • Plany Działania • Dokumentacja konkursowa

16. System wdrażania funduszy UE • Przygotowanie dokumentów określających obszary wsparcia UE w Polsce – Narodowa Strategia Spójności, której celem jest „tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej, przestrzennej”.

17. System wdrażania funduszy UE • Cele NSS są realizowane za pomocą programów operacyjnych zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego • PO Infrastruktura i Środowisko (EFRR i FS) • PO Innowacyjna Gospodarka (EFRR) • PO Kapitał Ludzki (EFS) • PO Rozwój Polski Wschodniej (EFRR) • Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EFRR) • 16 regionalnych programów operacyjnych (EFRR) • PO Pomoc Techniczna (EFRR)

18. System wdrażania funduszy UE • Za przygotowanie i wdrażanie programów krajowych odpowiedzialne jest MRR, w przypadku programów regionalnych – samorządy – Urzędy Marszałkowskie województw lub powołane do tego celu jednostki. Na Mazowszu jest to Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych i Wojewódzki Urząd Pracy (Działanie 6.1).

20. System wdrażania funduszy UE • Programy operacyjne składają się z Priorytetów (grupa działań, których realizacja służy osiągnięciu celu szczegółowego określonego w programie) a następnie w ich obrębie z Działań (instrument pomocy wdrażający priorytet operacyjny w ramach programu; grupa projektów realizujących ten sam cel w ramach priorytetu programu) i ewentualnie Poddziałań. • W ramach Działań lub Poddziałań są realizowane poszczególne projekty.

21. System wdrażania funduszy UE • Projekt jest to przedsięwzięcie realizowane w ramach działania, będące przedmiotem umowy o dofinansowanie projektu  między beneficjentem a instytucją zarządzającą, instytucją wdrażającą albo działającą w imieniu instytucji zarządzającej instytucją pośredniczącą. Najmniejsza dająca się wyodrębnić jednostka stanowiąca przedmiot pomocy. Jest to określony w czasie ciąg zadań służących osiągnięciu celu, mający określony budżet oraz zespół ludzi niezbędnych do jego realizacji.

22. System wdrażania funduszy UE • Kwalifikowalność wydatków - wydatek jest kwalifikowalny, jeżeli został poniesiony w ramach zatwierdzonego projektu realizowanego z udziałem Funduszy Europejskich. O kwalifikowalności wydatków decydują kolejno przepisy wspólnotowe, przepisy zawarte w uszczegółowieniach programów oraz ewentualnie dodatkowo inne przepisy stanowione przez instytucję zarządzającą. • Okres kwalifikowalności wydatków – od 1 stycznia 2007 roku do 31 grudnia 2015 (rozliczenie z KE). W przypadku poszczególnych programów datę określa Instytucja Zarządzająca, w przypadku projektów – umowa o dofinansowanie. • Wkład własny - określona w umowie o dofinansowanie projektu albo decyzji część nakładów ponoszonych przez beneficjenta na jego realizację, nie podlegająca zwrotowi.

23. System wdrażania funduszy UE • Beneficjent to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, korzystająca z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu. • Beneficjent ostateczny - osoba, instytucja lub środowisko (grupa społeczna) bezpośrednio korzystająca z wdrażanej pomocy

24. System wdrażania funduszy UE • Obszar interwencji - grupa kategorii interwencji odpowiadająca odpowiedniej sferze działalności człowieka, tj. otoczeniu produkcyjnemu, zasobom ludzkim, infrastrukturze podstawowej oraz działaniom przygotowawczym i promocyjnym. • Obszar realizacji projektu – teren, na którym projekt będzie realizowany – województwo, gmina.

25. Program Operacyjny Kapitał Ludzki • Cele strategiczne: • podniesienie poziomu aktywności zawodowej, • zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, • poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników do zmian na rynku pracy, • upowszechnianie edukacji społeczeństwa i poprawa jej jakości, • zwiększenie potencjału administracji publicznej Każdy projekt musi realizować cele działania, w ramach którego został przygotowany i dofinansowany a także cele programu i dokumentów strategicznych

26. Program Operacyjny Kapitał Ludzki • Całkowita alokacja Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013 – 11 420 207 059 euro • w tym wkład EFS – 9 707 176 000 euro (85%) • Wkład krajowy – 1 713 031 059 euro (15%)

27. Program Operacyjny Kapitał Ludzki • Program składa się z komponentu centralnego i regionalnego • Komponent centralny przeznaczony na wsparcie efektywności systemów i struktur instytucjonalnych (projekty systemowe i konkursowe). • Komponent regionalny – wsparcie dla osób i grup społecznych.

28. Komponent centralny POKL • Priorytet I – Zatrudnienie i integracja społeczna • Priorytet II Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących • Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty • Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka • Priorytet V Dobre rządzenie

29. Działanie 1.3 Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej • Poddziałanie 1.3.1 – Projekty na rzecz społeczności romskiej • Grupa docelowa – społeczności romskie, instytucje, podmioty działające na jej rzecz • Mogą być dofinansowane projekty obejmujące działania z zakresu zatrudnienia, edukacji, integracji społecznej i zdrowia przyczyniające się do aktywizacji zawodowej społeczności romskiej (grupa docelowa). • Instytucja Wdrażająca – Władza Wdrażająca Programy Europejskie – www.wwpe.gov.pl

30. Działanie 1.3 Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej • Poddziałanie 1.3.2 Projekty na rzecz promocji równych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego • Grupa docelowa – osoby podejmujące zatrudnienie po przerwie związanej z urodzeniem/wychowywaniem dziecka, pracodawcy • W ramach projektów mogą być realizowane kompleksowe programy powrotu do pracy po przerwie związanej z urodzeniem/wychowywaniem dziecka, alternatywne formy opieki nad dziećmi, tworzenie ośrodków opieki w miejscach pracy, upowszechnianie elastycznych form zatrudnienia (telepraca, praca w niepełnym wymiarze, praca rotacyjna, podział pracy w ramach stanowiska). • Instytucja Wdrażająca – MPiPS – www.mpips.gov.pl

31. Priorytet II. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących • Organizacje pozarządowe mogą składać wnioski w ramach Poddziałania 2.1.1 Rozwój kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwach. - Grupą docelową są przedsiębiorcy i pracownicy przedsiębiorstw, • Uczestnicy w ramach projektów mogą brać udział w studiach podyplomowych, ponadregionalnych programach szkoleń przygotowanych na podstawie strategii rozwoju firm. • Mogą być realizowane projekty doradztwa dla przedsiębiorców. • IW-Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości – www.parp.gov.pl

32. Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty • Poddziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia - Grupy docelowe – szkoły, placówki oświatowe, administracja oświatowa, organy prowadzące, kuratoria • Projekty mogą dotyczyć: przygotowania wybranych szkól do realizacji praktyk przez studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela • uruchomienia nowych kierunków studiów wyższych i podyplomowych przygotowujących do zawodu nauczyciela. • IW MEN – www.efs.men.gov.pl

33. Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty • Poddziałanie 3.3.4. Modernizacja treści i metod kształcenia - Grupy docelowe – szkoły, placówki oświatowe, uczelnie, administracja oświatowa, organy prowadzące szkoły, kuratoria i inne instytucje sprawujące nadzór pedagogiczny • Projekty mogą dotyczyć opracowania i pilotażowego wdrożenia innowacyjnych programów, materiałów dydaktycznych i metod kształcenia w zakresie nauk matematycznych, przyrodniczych, technicznych, przedsiębiorczości • Ponadregionalnych programów rozwijania kompetencji kluczowych uczniów – ICT, języki obce, przedsiębiorczość, nauki matematyczno-przyrodnicze • IW MEN – www.efs.men.gov.pl

34. Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty • Poddziałanie 3.4.3 Upowszechnienie uczenia się przez całe życie • Grupy docelowe – uczniowie, nauczyciele, doradcy zawodowi, placówki kształcenia nauczycieli, szkoły, organy prowadzące, MEN, MNiSW • W ramach projektów jest możliwe opracowanie narzędzi diagnostycznych i materiałów metodycznych wspomagających rozpoznanie predyspozycji oraz zainteresowań zawodowych uczniów • opracowanie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego. • IW MEN – www.efs.men.gov.pl

35. Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka. • Poddziałanie 4.1.1. – Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni - Grupa docelowa uczelnie, w tym kadra, studenci, słuchacze, doktoranci - Projekty mogą polegać na: - przygotowaniu i uruchomieniu nowych kierunków studiów, również podyplomowych i doktoranckich, • dostosowaniu programów studiów do potrzeb rynku pracy, • przygotowaniu programów wyrównawczych z zakresu matematyki i fizyki, • wsparciu akademickich biur karier, • doskonaleniu kompetencji kadry dydaktycznej i kadry kierowniczej w zakresie zarządzania uczelnią. • IW – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – www.nauka.gov.pl

36. Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka. • Działanie 4.2 – Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauk w rozwoju gospodarczym - Grupy docelowe – jednostki naukowe, ich pracownicy, przedsiębiorstwa, uczelnie, studenci - Projekty mogą dotyczyć: • podnoszenia kwalifikacji pracowników B+R w zakresie zarządzania badaniami naukowymi, pracami rozwojowymi • komercjalizacji wyników prac badawczych. • IW – Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego – www.nauka.gov.pl

37. Priorytet V Dobre rządzenie • Poddziałanie 5.2.1 – Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej - Grupy docelowe – urzędy administracji samorządowej i ich pracownicy - Projekty mają być skierowane na: • poprawę obsługi obywateli, • modernizację zarządzania w administracji samorządowej, • podnoszenie kompetencji kadr. • IW – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – www.mswia.gov.pl

38. Priorytet V Dobre rządzenie • Poddziałanie 5.2.3 Podnoszenie kompetencji kadr służb publicznych - Grupy docelowe – jednostki administracji publicznej, ich pracownicy, pracownicy służb nadzorowanych przez MSWiA, SKO, RIO – projekty powinny dotyczyć szkoleń (diagnozowanie potrzeb i realizacja szkoleń ogólnych oraz specjalistycznych). • IW – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – www.mswia.gov.pl

39. Priorytet V Dobre rządzenie • Poddziałanie 5.4.2 Rozwój dialogu obywatelskiego - Grupy docelowe – organizacje pozarządowe, ich związki i porozumienia, osoby poszukujące porady prawnej, administracja publiczna - Projekty powinny dotyczyć wypracowania i wdrożenia standardów działania trzeciego sektora zapewniających wysoką jakość realizacji zadań publicznych, tworzenia regionalnych i lokalnych centrów informacji oraz wspomagania organizacji pozarządowych, wsparcia działalności istniejących centrów zajmujących się pomocą szkoleniowo-doradczą dla organizacji pozarządowych, upowszechniania standardów współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. - IW – MPIPS – www.mpips.gov.p

40. Priorytet V Dobre rządzenie • Poddziałanie 5.5.2 – Wzmocnienie uczestników dialogu społecznego - Grupy docelowe – instytucje dialogu społecznego, organizacje pracodawców, pracowników, związki zawodowe - Projekty mogą dotyczyć wykonania studiów i analiz na temat kondycji, perspektyw i barier dialogu społecznego a także wspierania współpracy między organizacjami partnerów społecznych. • IW – MPiPS www.kapitalludzki.gov.pl

41. Program Operacyjny Kapitał Ludzki na Mazowszu • Kwota alokacji 907 076 tys. euro • Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich – 288 266 tys. euro • Priorytet VII Promocja integracji społecznej – 198 345 tys. euro • Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki - 202 889 tys. euro • Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach - 217 571 tys. euro

42. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy. - Grupa docelowa : projekty mogą być skierowane do osób bez pracy (w tym zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy) a zwłaszcza: długotrwale bezrobotnych, kobiet, osób do 25 i po 45 r ż, niepełnosprawnych, zamieszkujących w gminach wiejskich, wiejsko-miejskich i miastach do 25 tys. mieszkańców.

43. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich • 6.1.1 – Typy projektów: identyfikacja potrzeb odbiorców pomocy, szkolenia, warsztaty dot. aktywnego poszukiwania pracy, wsparcie psychologiczno-doradcze, pośrednictwo pracy, poradnictwo zawodowe, staże, szkolenia podnoszące/zmieniające kwalifikacje, zatrudnienie subsydiowane, wspieranie wolontariatu, upowszechnianie alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia, podnoszenie mobilności geograficznej osób pozostających bez zatrudnienia (koszt dojazdu, zakwaterowania), promocja zatrudniania pracowników w szczególnej sytuacji na rynku pracy, prowadzenie i publikowanie analiz o sytuacji na lokalnym rynku pracy. • Instytucja Organizująca Konkurs – Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie – www.wup.mazowsze.pl

44. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich • Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia. • Odbiorcami pomocy mogą być osoby fizyczne zamierzające rozpocząć działalność gospodarczą (z wył. osób, które miały ją zarejestrowaną w ciągu ostatnich 12 mies) • Projekty muszą składać się z trzech komponentów: wsparcia szkoleniowo-doradczego przed założeniem działalności, finansowego (dotacja maks. 40/20 tys zł i wsparcie pomostowe 6-12 mies), szkoleniowo-doradczego specjalistycznego po założeniu działalności. • IOK – MJWPU – www.mazowia.eu

45. Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich • Działanie 6.3 – Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich • Projekty muszą być skierowane do mieszkańców gmin wiejskich, wiejsko-miejskich i miast do 25 tys mieszkańców, społeczności lokalnych i podmiotów aktywnie działających na rzecz aktywizacji zawodowej mieszkańców. • Projekty mają wspierać inicjatywy informacyjne, szkoleniowe, doradcze i promujące aktywizację zawodową na poziomie lokalnym. • IOK – MJWPU – www.mazowia.eu

46. Priorytet VII Promocja integracji społecznej • Poddziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym • Odbiorcy – osoby zagrożone wykluczeniem społecznym (m.in. ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba, przemoc, bezradność opiekuńczo-wychowawcza)

47. Priorytet VII Promocja integracji społecznej • Poddziałanie 7.2.1 – dofinansowane mogą być projekty przewidujące: - tworzenie i działalność podmiotów integracji społecznej (CIS, KIS, ZAZ), • kursy i szkolenia zmieniające/podnoszące kwalifikacje zawodowe, • staże, • zatrudnienie subsydiowane, • poradnictwo psychologiczne/zawodowe, • tworzenie środowiskowych instytucji aktywizujących osoby niepełnosprawne, w tym za zaburzeniami psychicznymi, • organizowanie akcji i kampanii informacyjnych z zakresu równości szans, mobilności, elastyczności zawodowej. IOK – MJWPU – www.mazowia.eu

48. Priorytet VII Promocja integracji społecznej • Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej Wsparcie powinno być skierowane do: podmiotów ekonomii społecznej, instytucji rynku pracy oraz pomocy i integracji społecznej, osób fizycznych (szkolenia i doradztwo dotyczące zakładania /prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej)

49. Priorytet VII Promocja integracji społecznej • Poddziałanie 7.2.2 Projekty mogą dotyczyć: • wsparcia funkcjonowania instytucji otoczenia sektora ekonomii społecznej, świadczących usługi prawne, finansowe, marketingowe, doradztwo oraz szkolenia umożliwiające uzyskanie niezbędnej wiedzy i umiejętności do założenia oraz prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej; • promocji ekonomii społecznej i zatrudnienia w tym sektorze • IOK – MJWPU www.mazowia.eu

50. Priorytet VII Promocja integracji społecznej • Działanie 7.3 Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji • Odbiorcami wsparcia mogą być mieszkańcy gmin wiejskich, wiejsko-miejskich oraz miast do 25 tys mieszkańców, społeczności lokalne aktywnie działające na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu mieszkańców tych obszarów, podmioty działające na obszarach wiejskich na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej mieszkańców.