1 / 35

Jonizujuće zračenje i zaštita od zračenja

Jonizujuće zračenje i zaštita od zračenja. Zračenje:. Jonizujuće:. Nejonizujuće:. GRAĐA ATOMA. A-maseni broj. Z-atomski broj. Simbol elementa. Proton. Neutron. Elektron. Nukleoni. Izotopi. Tricijum Radioaktivan. Vodik Stabilan. Radioaktivnost.

werner
Download Presentation

Jonizujuće zračenje i zaštita od zračenja

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Jonizujuće zračenjeizaštita od zračenja

  2. Zračenje: Jonizujuće: Nejonizujuće:

  3. GRAĐA ATOMA A-maseni broj Z-atomski broj Simbol elementa Proton Neutron Elektron Nukleoni

  4. Izotopi Tricijum Radioaktivan Vodik Stabilan

  5. Radioaktivnost • Radioaktivnost spontana transformacija jezgra • Radionuklidi-nestabilna jezgra • Raspad-proces transformacije jezgra • Aktivnost-brzina radioaktivnog raspada • Vrijeme poluraspada

  6. Vrste zračenja • α-čestica • β-čestica • γ-zračenje • X-zračenje • Neutronsko zračenje • Kosmičko zračenje

  7. Prodornost pojedinih tipova zračenja • Prodornost zavisi od prirode zračenja i energije koju ima. Papir Plastika Čelik Olovo

  8. Kako zračenje međudjeluje sa materijom? • Jonizacija • Ekscitacija • Jonizujuće zračenje je svako zračenje koje posredno ili neposredno jonizuje materiju kroz koju prolazi. Kisikov atom Vodikov atom

  9. Kako jonizuju alfa-čestice Gube energiju u sudarima sa orbitalnim elektronima

  10. Kako jonizuju beta-čestice

  11. Jonizacija u tkivu Ćelija Jezgro • Električne interakcije • Fizičkohemijske promjene • Hemijske promjene • Biološke posljedice Zračenje Hromosomi

  12. Neozračeno tkivo: Ozračeno tkivo:

  13. Jonizacija DNK Direktna Indirektna

  14. Doze zračenja • Apsorbovana doza (1Gy) – energija jonizujućeg zračenja apsorbovana od strane jedinice mase • Ekvivalentna doza (1Sv) – indeks vjerovatnoće štete za pojedino tkivo ili organ • Efektivna doza (1Sv) • Kolektivna doza (1 čovjek Sv)

  15. Deterministički Imaju prag(obično nekoliko Gy) Odmah vidljivi Ozbiljnost zavisi od primljene doze Stohastički Nemaju prag Vidljivi nakon dužeg perioda Ozbiljnost ne zavisi od primljene doze Efekti zračenja

  16. Primjeri determinističkih efekata • Katarakta 2-10 Gy • Stalna sterilnost žene 3,5-6 Gy muškarci 2,5-6 Gy • Privremena sterilnost žene 0,15 Gy muškarci 0,6 Gy • Kožna oštećenja

  17. Rak Ukupni životni rizik od fatalnog raka=5% / Sv Životni rizik od fatalnog raka : koža 0,02 kosti 0,05 pluća 0,85 stomak 1,10 % / Sv Nasljedne bolesti Najpoznatiji stohastički efekti Ozračeni insekt i njegov potomak

  18. 1 cm3 tkiva = 109 ćelija1 mGy- 1 na 1000 ćelija ili 106 pogođenih ćelija999 od 1000-lezija se popravi-što ostavi 103 ćelija oštećenih999 od 1000 oštećenih ćelija umre1 ćelija može preživjeti sa štetom( a može biti mutirana)

  19. Ozračenost ploda • Doza mora biti veća od 100 mSv • Posljedice zavise od perioda u kojem je plod bio izložen zračenju • Deterministički : smrt ploda, mentalna retardacija,malformacije • Stohastički: rak, nasljedne bolesti

  20. Prirodni γ-zračenje Kosmičko zračenje Radon gas Unutrašnje ozračenje Vještački Zračenje u medicini Profesionalna izloženost zračenju Industrijski i vojni izvori zračenja Izvori zračenja

  21. Kosmičko zračenje

  22. Radon gas Načini na koje radon prodire iz Zemlje Rn-222 i Rn-220

  23. Potiče od K-40 Po-210 C-14 Pb-210 Unutrašnje ozračenje

  24. Rtg CT Nuklearna medicina Terapije Zračenje u medicini

  25. Veliki raspon doza od 0,06 mSv u radiologiji do 4,5 mSv za rudare u rudnicima urana Profesionalna izloženost zračenju

  26. Do 1963. izvršeno je oko 500 testiranja nuklearnog oružja Posljedice su porast radionuklida u vazduhu, kiši i ishrani Testiranja nuklearnog oružja

  27. Černobilska nesreća26.04.1986.

  28. Radioaktivni otpad Iz nuklearnih elektrana Istraživačkih organizacija Industrije(općenito) Osiromašeni uranium Oružje sa DU korišteno u Zaljevskom ratu i ratu u BiH Koristi se za poboljšanje prodornosti pancirne municije Najštetnije za vojnike

  29. Prosječna godišnja doza iz svih izvora zračenja ( prirodnih i vještačkih) iznosi 2,8 mSV Ukupne doze

  30. Radiološka zaštita Tri osnovna principa: • Opravdanost prakse • Optimizacija prakse • Ograničenje individualne doze: • 20 mSv/god – za lica koja rade sa izvorima zračenja • 1 mSv/god – za stanovništvo

  31. Intervencija • Opravdanost intervencije – mora biti opravdana, a korist intervencije veća od nastale štete i cijene koštanja • Optimizacija intervencije - vrsta, obim i dužina intervencije moraju biti optimizirani da korist bude maksimalna

  32. Osnovni metodi zaštite od jonizujućeg zračenja Tri osnovna faktora: • Vrijeme • Udaljenost • Zaštita

  33. U medicini Komunikacijama Tehnologiji C-dating Za sterilizaciju U industriji Za naučno-istraživačke svrhe Vojna upotreba Nuklearne elektrane Forenzici Univerzitetima Upotreba zračenja(koristi od zračenja)

  34. Zaključak • Jonizujuće zračenje može biti i jeste uvijek opasno. • Nema praga donjeg neškodljivog ozračenja. • Postoji samo gornji prag dopuštenog ozračenja. • Znanje omogućuje efikasniju zaštitu. • Zaštitu treba sprovoditi prema preporukama. • Zaštitu sprovoditi permanentno.

More Related