MR spektroskopija mozg a

1. MR spektroskopija mozga Zoran Trivić

2. MR i MRS • U Zavodu za Kliničku radiologiju UKC Banjaluka u prvom trimestru 2012. urađeno je ukupno 1130 MR procedura na dva uređaja (1,5 i 3,0 T). • Od tog broja pregleda, dominantno mjesto po broju pacijenata imaju MR endokranijuma i MR pregledi kičmenog stuba .

3. MR i MRS • Konvencionalni MR pregled endokranijuma, i pored apliciranja paramagnetnog kontrastnog sredstva, često ne omogućava diferencijalnu dijagnozu tumora prema apscesu, tumefaktivnom MS plaku ili solitarnoj metastazi. • Za uspješniju diferencijaciju patoloških promjena koristi se komplementarna MR metoda – MR spektroskopija (MRS) mozga

4. MR spektroskopija pruža uvid u biohemijski sastav mozga i postojećih patoloških promjena i pomaže u njihovoj diferencijaciji.

5. Tehnika rada Kod izvođenja MR procedure spektroskopije mozga potreban je timski rad U timu su 4 člana: • Medicinska sestra • Viši radiološki tehničar • Dipl. fizičar • Specijalista radiolog Da bi pregled ispunio svoj dijagnostički cilj, svaki član ima svojproceduralnizadatak.

6. Zadaci višeg radiološkog tehničara su: 1. Priprema pacijenta za MR spektroskopiju mozga 2. Izvođenje procedure

7. Priprema pacijenta za MRS • Dugogodišnje iskustvo u MR procedurama pokazuje da je jedna od bitnih stavki razgovor s pacijentom i njegova psihološka priprema prije ulaska u MR snimaonu. • Ovo je od posebnog značaja za pacijente kod kojih je indikovana MR spektroskopija.

8. Priprema pacijenta za MRS • To su osobe obično lošijeg zdravstvenog stanja, narušene fizičke konstitucije, uplašene, ponekad i nekomukativne. Mora im se strpljivo objasniti vrsta pregleda, njeno vremensko trajanje i šta se od njih očekuje. • MRS je metoda koja zahtjeva pažljiv tehnički rad i koncentraciju svih članova tima pa se samim tim produžava i vrijeme njenog izvođenja: pregled ponekad traje i 2 sata!

9. Tok procedure • Pacijenti sa indikacijom za MR spektroskopiju mozga koji nisu obavili MR pregled endokranijuma u Zavodu za kliničku radiologiju UKC Banjaluka podvrgavaju se rutinskom MR pregledu I spektroskopiji. • Onim pacijentima kojima je u Zavodu za kliničku radologiju obavljen MR pregled endokranijuma, a MR spektroskopija indikovana u relativno kratkom vremenskom roku (do 2 mjeseca) od datuma pregleda, podvrgavaju se samo MR spektroskopiji.

10. Tok procedure • Poslije obavljenog razgovora u prostoriji za pripremu, pacijent se uvodi u MR snimaonu i pozicionira u MR skenera, vodeći računa da pozicioniranje bude što je moguće, zaštićuju se od buke, i u ruku mu se daje pumpica koja tehičaru signalizira alarm u slučaju da pacijent ne može izdržati pregled. • Glava se dobro fiksira da ne bi dolazilo do nevoljnog pomjeranja. Ostatak pozicioniranja vrši se isto kao za rutinski MR endokranijuma.

11. Sekvence kod MR spektroskopije mozga: 1. Localizer 2. Asset calibration 3. Sag. Flair Cube 4. AX T2 spectro loc 5. Tensor isotropic 6. SI 144 (multi voxel) 7. SV 35 (single voxel) 8. SV 144 (single voxel)

12. MRS tehnike U Zavodu za kliničku radiologiju koriste se 2 tehnike izvođenja MR spektroskopije: 1. Single voxel 2. Multi voxel Tokom MRS pregleda, obično se izvode obje tehnike.

13. MRS tehnike • Single voxel omogućava veću homogenost polja i supresiju signala vode.

14. MRS tehnike • Multi voxel-tehnikom prekriva se mnogo veća površina, čime se eliminišu greške u uzimanju uzoraka. Nedostatak u odnosu na single voxel je duže vrijeme skeniranja.

15. MRS tehnike: planiranje voxel-a • Voxeli se moraju postaviti tačno na mjesto od interesa. Pozicioniranje se vrši triplanarno (u aksijali, sagitali i koronali). • Prilikom postavljanja voxel-a, u sve 3 ravni potrebno je što više izbjeći koštane strukture, moždane komore, zone krvarenja i likvor jer oni dovode do ometanja signala potrebnog za dobijanje MR spektrograma • Kvalitetno i pažljivo izvršiti saturaciju okolnih struktura mozga koje nisu od interesa, i to u sve 3 navedene ravni (A, P; S, I; L, D).

16. MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje glave za MRS pregled

17. MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje single voxel-a te saturacije okolnih struktura

18. MRS tehnike: planiranje voxel-a Pozicioniranje multi voxel-a te saturacije okolnih struktura

19. MRS grafik • Kao rezultat MR spektroskopskog pregleda mozga dobije se MR SPEKTRALNI GRAFIK, koji zajednički analiziraju fizičar i specijalista radiolog.

20. Zaključak • MR spektroskopija pruža informacije o moždanom tkivu koje su se ranije mogle dobiti samo biopsijom. • MRS je MOĆNA tehnika koja se može primijeniti kod velikog broja patoloških stanja mozga. Dobijeni rezultati, zajedno sa rutinskim MR pregledom, koriste se u dijagnostikovanju i prognoziranju bolesti, a najviše u neinvanzivnom praćenju rezultata terapije.

21. H V A L A !