Davranış Bilimleri

1. Davranış Bilimleri Hafta IX

2. Neresine Bakıyorsunuz?

4. Algılama

5. Algılama Biz dış dünyaya ve kendimize ilişkin bilgiyi duyum ve algı yoluyla elde edebiliriz. Dünya hakkındaki bilgilerin tümü bize duyularımız yoluyla ulaşır. Bir başka deyişle duyum, yaşantımızın ham maddesidir. Duyum, bir organizmanın iç ve dış uyarıcılara karşı duyarlılığını gösteren bir terimdir. Buna karşı algı, duyumdan daha ileri bir adımdır ve algısal süreçler, duyularımızın bizde oluşturduğu yaşantıların en ufak parçalarını bile anlamlı, örgütlü bir bütün halinde yorumlanmasını içerir.

6. Algılama Duyular yardımı ile bilgi ve tecrübelerin yorumlanma sürecidir. Algılama, duyu organlarını uyaran nesnelerin, niteliklerin veya olayların farkında olunmasıdır.

7. Algıyı Etkileyen Faktörler • c. Durum • Zaman • İş koşulları • Sosyal koşullar • Algılayan bakımından • Tutum • Güdü • İlgi alanı • Tecrübe • Beklenti • b. Algılanan şey bakımından • Yenilik • Hareket • Ses • Büyüklük • Renk • Yakınlık • Zemin • Yoğunluk (renk/desen/ses yüksekliği vb.) • Tekrar

8. Algılama Süreci

9. Gestalt Psikolojisi/Prensipleri

10. Gestalt terimi, iki ya da daha fazla bir biriyle ilişkili parçadan meydana gelen bütünün dinamik bir organizasyonunu ifade eder. Almanca bir kelime olan GestaltAlmanca’da “biçim”, “tamamlama”, “bütünleşme” gibi anlamlar ifade etmektedir. Algı alanında teknik bir terim olarak kullanıldığında algılanan nesnenin veya şeklin bir anlam kazanacak biçimde bütünleşmesi anlamına gelmektedir.

11. Gestalt Kuramı, 1912 yılında, MaxWertheimer’in çalışmaları ile başlamıştır. Kurt Koffka, Wolfgang Köhler ve Kurt Lewin tarafından geliştirilmiştir.

12. Prensiplerine göre; Bütün, kendisi oluşturan parçalardan daha fazla anlam taşımaktadır. İnsanlar uyarıcıları bütün ve eksiksiz olarak algılama eğilimindedirler. Bütünü oluşturan parçalardan çok, bu parçalar arasındaki ilişkiler önemlidir. Çevreyi algılama biçimi, uyaranları anlamlandırmada en önemli faktördür. Algı bir tür örgütlemedir. Duyu organlarına gelen uyarıcılar, gruplanır, yorumlanır ve örgütlenir.

13. Pragnanz Yasası Prägnanz Yasası, zihnimizin uyarıcıları algılarken, mümkün olduğunca en iyi, en basit ve en anlamlı biçime dönüştürme eğilimidir. Pragnanz Yasası, Gestalt’a göre en temel yasadır ve diğer yasaları içerir. Anlam olarak Pragnanz, basitlik, düzenlilik, tutarlılık ve öngörülebilirliktir.

14. Biçim Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Algıda Değişmezlik Hareket Algısı

15. Biçim Algısı Şekil – Zemin İlişkisi Gruplama İlkeleri Süreklilik Yakınlık Benzerlik Tamamlama Ortak kader

16. Biçim Algısı Şekil-Zemin İlişkisi Görsel algıda çok belirgindir, ancak diğer duyularla da ayırt edilebilir. Örneğin, bir bahçede tüm sesler zemin iken, odaklanılan bir kuş sesi şekil olabilir.

20. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri • Algılayan kişi, nesneleri çeşitli biçimlerde gruplandırarak algılar. • Yakınlık • Benzerlik • Tamamlama • Süreklilik • Ortak Kader

21. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri Yakınlık İlkesi Uzayda birbirine yakın olan cisimler bir grup olarak algılanırlar. Bunlar bir şekil olabileceği gibi fiziksel/zamansal ya da ilişkisel olarak da birbirine yakın olan şeyler olabilir. Gelin-damat - çay/şeker – Melodi (notaların yakınlığı vb)

22. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri Benzerlik İlkesi Uzayda birbirine benzer özelliklere olan cisimler bir grup olarak algılanırlar.

24. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri Tamamlama İlkesi Duygusal girdilerde bir boşluk olsa dahi, şekli bir bütün olarak algılarız

28. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri Süreklilik İlkesi İnsanlar nesneleri düz bir çizgi ya da eğri üzerine yerleştirerek bir birim olarak algılar.

31. Biçim Algısı Gruplama İlkeleri Ortak Kader İlkesi Bu ilke harekete dayanır. Aynı yönde hareket eden nesneler bir grup olarak algılanır.

33. Hareket Algısı Gerçek Hareket Görünürde Hareket Otokinetik Hareket Stroskobik Hareket Fi Fenomeni

34. Hareket Algısı Gerçek Hareket Hem hareket eden, hem de hareket etmeyen nesneler, retinada hareket imgesi yaratabilir. Hareketin algılanması görelidir. Ancak genel bir kural olarak büyüklükleri farklı iki nesne birbiri ile ilişkili olarak hareket ediyorsa, büyük olanın sabit kaldığı, küçük olanın hareket ettiği algılanır.

35. Hareket Algısı Görünürde Hareket Otokinetik Etki Eğer tamamıyla karanlık bir odada oturursanız, duvardaki sabit bir ışık kaynağına sürekli olarak baktığınızda bir süre sonra ışığın hareket etmeye başladığını görürsünüz Stroboskopik Hareket Bu hareket türü, resimleri hareketlendirmeyi mümkün kılar. Sabit nesne imgelerinin hızlı bir biçimde arka arkaya sunulmasıyla yaratılır. Sinemanın da temelini bu hareket oluşturur. Saniyede 16 ila 22 resmin ya da çerçevenin gösterilmesidir.

37. Hareket Algısı Görünürde Hareket Fi Fenomeni Stroboskobik hareketin basit şeklidir. Arka arkaya gelen resim ya da ışık noktaları bir birim olarak algılanır.

38. Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı Çift Göze Bağlı Doğrusal Perspektif Örtüşme Retinal Ayrıklık Kavuşma Derecesi Göreli Büyüklük Dokum gradyanı ve netlik Görsel alanda Yükseklik

39. Hareket Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı 1. Göreli Büyüklük: Eğer iki nesne aynı büyüklükte ise, büyük görünen nesne daha yakın olarak algılanır. Nesnelerin aynı büyüklükte olduğunu bilmemiz, mesafeyi tayin etmemize yarar.

41. Hareket Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı 2. Doğrusal Perspektif: Doğrusal çizgilerin uzaklaştıkça birbirine kavuşacakmış gibi görünmesidir.

45. Hareket Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı 3. Görsel Alanda Yükseklik: Nesnelerin birbirine göre daha yukarıda ya da aşağıda olmaları, uzaklığın anlaşılması için bir ipucudur.

47. Hareket Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı 4. Örtüşme: Görsel alandaki iki nesne örtüşmüşse, kısmen örtülmüş olan daha uzakta (arkada), diğer nesneyi örten nesne ise daha yakında (önde) algılanır.

49. Hareket Algısı Derinlik ve Uzaklık Algısı Tek Göze Bağlı 5. Dokum Grayanı ve netlik: Görsel olarak tüm detaylarıyla algılanabilen nesneler yakın, algılanamayanlar uzak olarak algılanır.