T.C. MERSİN ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TEMEL TIP BİLİMLERİ BÖLÜMÜ

1. T.C.MERSİN ÜNİVERSİTESİTIP FAKÜLTESİTEMEL TIP BİLİMLERİ BÖLÜMÜ 2006-2011 STRATEJİK PLANLAMASI

2. İÇERİK • Giriş • DURUM ANALİZİ A) Tarihsel Gelişim B) Yasal Yükümlülükler ile Mevzuat Analizi C) Faaliyet Alanları ile Ürün Hizmetlerinin Belirlenmesi D) Paydaş Analizi (Hedef Kitlesi) E) Kuruluş İçi Analiz (SWOT) • GELECEĞE BAKIŞ A) Misyon B) Vizyon C) Temel Değerler D) Amaçlar, Hedefler ve Stratejiler

3. GİRİŞ • Bu metinde Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümünün geçmişi ve şimdiki durumu, yapmak istediklerimiz, vizyonumuz, misyonumuz, amaçlarımız ve değerlerimiz, amaçlarımıza ulaşmak için yapmamız gerekenler, amaçlarımıza ulaşma göstergelerimiz, stratejik planlama sürecimiz için sırasıyla tanımlanmıştır.

4. DURUM ANALİZİ • A) Tarihsel Gelişim • Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü 05.04.1999 tarihinde Tıbbi Biyoloji ve Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Etem AKBAŞ’ın vekaleten atanması ile kurulmuştur. Temel Tıp Bilimleri Bölüm Başkanlığına 03.08.1999 tarihinde Biyokimya Anabilim Dalı Başkanı Prof. Uğur ATİK, 15.05.2001 tarihinde Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tülin BAYKAL atanmıştır. 03.01.2006 tarihinde ise Biyofizik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nurten ERDAL Bölüm Başkan Yardımcılığına, 08.01.2007 tarihinde de Temel Tıp Bilimleri Bölüm Başkanlığına atanmıştır. Halen Temel Tıp Bilimleri Bölümü Prof. Dr. Nurten ERDAL Başkanlığında, 6 Profösör, 16 Doçent, 12 Yardımcı Doçent, 3 Öğretim Görevlisi, 44 araştırma görevlisi (23’i Dekanlık, 21’ i Sağlık Bilimleri Enstitüsüne bağlı kadrolarda) olmak üzere toplam 81 öğretim elemanı ile Mersin Üniversitesi Yenişehir kampüsü Temel Tıp BilimleriBölüm Binasında eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini sürdürmektedir.

5. AKADEMİK PERSONEL • Temel Tıp Bilimleri Bölüm Başkanı: • Prof. Dr. Nurten Erdal • Anabilim Dalı Başkanları: • Anatomi AD. Başkanı: Doç. Dr. A. Hakan Öztürk • Biyoistatistik AD. Başkanı: Doç. Dr. E. Arzu Kanık • Biyofizik AD. Başkanı: Prof. Dr. Nurten Erdal • Fizyoloji AD. Başkanı: Prof. Dr. Hüseyin Beydağı • Histoloji ve Embriyoloji AD. Başkanı: Prof. Dr. Tülin Baykal • Tıbbi Biyokimya AD. Başkanı: Prof. Uğur ATİK • TıbbiBiyoloji ve Genetik AD. Başkanı: Prof. Dr. M. Emin Erdal • Tıbbi Mikrobiyoloji AD. Başkanı: Prof. Dr. Gürol EMEKTAŞ

6. Öğretim Elemanları: Doç. Dr. Etem AKBAŞ Doç. Dr. Mustafa AKTEKİN Doç. Dr. Gönül ASLAN Doç. Dr. Nurcan ARAS ATEŞ Doç. Dr. Belgin BÜYÜKAKILLI Doç. Dr. M.Y. Burak ÇİMEN Doç. Dr. Ülkü ÇÖMELEKOĞLU Doç. Dr. Nuran DELİALİOĞLU Doç. Dr. Gülçin ESKANDARİ Doç. Dr. Zeliha KURTOĞLU Doç. Dr. Candan ÖZTÜRK Doç. Dr. Gürbüz POLAT Doç. Dr. Lülüfer TAMER Doç. Dr. Banu Coşkun YILMAZ Yrd.Doç. Dr. Mustafa Ertan AY Yrd.Doç. Dr. Özlem İZCİ AY Yrd. Doç. Dr. Ebru BALLI Yrd. Doç. Dr. İ. Ömer BARLAS Yrd. Doç. Dr. Uğur DAL Yrd. Doç. Dr. Tolgay ERGENOĞLU Yrd. Doç. Dr. Rezan HATUNGİL Yrd. Doç. Dr. Alev KARA Yrd. Doç. Dr. Necati MUŞLU Yrd. Doç. Dr. Feza OTAĞ Yrd. Doç. Dr. Bahar TAŞDELEN Yrd. Doç. Dr. Ş. Necat YILMAZ Öğr. Gör. Semra ERDOĞAN Öğr. Gör. Vt. Hasan Basri KIRBAŞ Öğr. Gör. Tufan MENGİ

7. Arş. Gör. Dr. İclal AKARSUBAŞI Arş. Gör. Dr. Savaş AKTAŞ Arş. Gör. Dr. Eylem ASLANYÜREK Arş. Gör. Kim. Lokman AYAZ Arş. Gör. Fatma Esin AYDIN Arş. Gör. Dr. Özlen TUBAY BAĞDATOĞLU Arş. Gör. Dr. Umut ÇAĞDAŞ Arş. Gör. Dr. Mercan ASLAN ÇALIŞ Arş. Gör. Sevim KARAKAŞ ÇELİK Arş. Gör. Figen DAĞ Arş. Gör. Dr. Öznur DAĞCI Arş. Gör. Ebru DERİCİ Arş. Gör. Ecz. Zeynep Nil DOĞRUER Arş. Gör. Tuba GÖKDOĞAN EDGÜNLÜ Arş. Gör. Bio. Bahadır ERCAN Arş. Gör. Dr. Gülcan GÜNEŞ Arş. Gör. Sevgi GÜNEŞ Arş. Gör. Dr. F. Deniz GÜN Arş. Gör. Dr. Mete S. GÜNGÖREN Arş. Gör. Serkan GÜRGÜL Arş. Gör. İlter HELVACI Arş. Gör. Dr. Hakan KALAFAT Arş. Gör. Seval KUL • Arş. Gör. Hicran MUTLUHAN • Arş. Gör. Dr. İzzet OĞUZ • Arş. Gör. Dr. Semra DOĞAN ÖZDEMİR • Arş. Gör. Dr. Buğra ÖZKAN • Arş. Gör. Dr. Sinem ÖZTUNA • Arş. Gör. Dr. Orhun ÖZTÜR • Arş. Gör. Nail Can ÖZTÜRK • Arş. Gör. Dr. Özlem GÖRÜROĞLU ÖZTÜRK Arş. Gör. Bora REŞİTOĞLU • Arş. Gör. Dr. E. Çiğdem SANLI • Arş. Gör. Dr. Kaan SAVAŞOĞLU • Arş. Gör. Dr. Gökçen ALICI SERT • Arş. Gör. Fatma SÖYLEMEZ • Arş. Gör. Mehmet Ali SUNGUR • Arş. Gör. Dr. Sebahat ŞEN • Arş. Gör. Dr. Müge ŞİMŞEK • Arş. Gör. Vt. Seda TEZCAN • Arş. Gör. Gözde TÜRKÖZ • Arş. Gör. Dr. Deniz UZMANSEL • Arş. Gör. Dr. Çilem YILDIZ • Arş. Gör. Bio. Hatice YILDIRIM

8. B) Yasal Yükümlülükler ile Mevzuat Analizi • Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümünün çalışma prensipleri, 2547 ve 657 sayılı yasalara göre belirlenmiştir. Bu yasaların yanında, Üniversite ve Fakülte Kurullarının kararları doğrultusunda eğitim-öğretim ve araştırma hizmetleri verilmektedir.

9. C) Faaliyet Alanları ile Ürün Hizmetlerinin Belirlenmesi • Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü bünyesinde yer alan anabilim dallarımız lisans eğitim-öğretiminde; • Anatomi AD.; Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesine Dönem 1 ve 2’de, Eczacılık Fakültesine 1. ve 2. sınıfta, Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümüne 1. sınıfta, Sağlık Yüksek Okulu Ebelik ve Hemşirelik Bölümlerine 1. sınıfta, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Anestezi Teknikerliği, Radyoloji Teknikerliği, Tıbbi Dökümantasyon ve Sekreterlik, Tıbbi Laboratuvar, Ambulans Acil Bakım, Cerrahi Teknikerliği Bölümleri 1. sınıfta anatomi derslerini vermektedir. • Biyoistatistik AD.;Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1’de Bilgisayar ve Biyoistatistik, Eczacılık Fakültesi 1. sınıfında, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü 4. sınıfında, Su Ürünleri Fakültesi 1. ve 2. sınıflarında ve Sağlık Yüksekokulu Ebelik ve Hemşirelik Bölümleri 3. sınıflarında Biyoistatistik, Sağlık Yüksekokulu Ebelik Bölümü 3. sınıfında Ebelikte Araştırma Yöntemleri, Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü 3. sınıfında Hemşirelikte Araştırma Yöntemleri ve Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü 2. sınıfında İstatistiki Metotlar derslerini vermektedir.

10. Biyofizik AD. ; Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1. ve 2. sınıflarında Tıbbi Fizik ve Biyofizik, Eczacılık Fakültesi ve Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü 1. sınıfında ise Fizik derslerini vermektedir. • Fizyoloji AD.; Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1. ve 2. sınıflarında, Eczacılık Fakültesi 2. sınıfında, Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü 2. sınıfında, Hemşirelik Yüksek Okulu, Ebelik Yüksek Okulu, Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne teorik ve pratik Fizyoloji derslerini vermektedir. • Histoloji ve Embriyoloji AD.;Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1. ve 2., Sağlık Yüksekokulu Ebelik ve Hemşirelik Bölümü, Eczacılık Fakültesi,Tıbbi Laboratuvar bölümlerinin 1. sınıfınlerında Hisyoloji ve Embriyoloji derslerini vermektedir. • Tıbbi Biyokimya AD.; Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1., 2. ve 3. sınıflarında Biyokimya ve Klinik Biyokimya derslerini, Eczacılık Fakültesi II. Sınıfında Klinik Biyokimya derslerini vermektedir. • Tıbbi Bioyoloji ve Genetik AD.; Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1. ve Eczacılık Fakültesi 1. sınıflarında Tıbbi Biyoloji ve Genetik derslerini, ayrıca, Sağlık Yüksek Okulu Ebelik Bölümü 1. sınıfında Genetik Dersini vermektedir. • Tıbbi Mikrobiyoloji AD.;Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1., 2. ve 3. sınıflarında Tıbbi Mikrobiyoloji derslerini vermektedir.

11. Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü bünyesinde yer alan anabilim dallarına ait laboratuvarlarda; • Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1., 2. ve 3. sınıflarında anabilim dallarımızca verilen derslerin pratikleri, • Anabilim dallarımızca yürütülen proje ve deneysel çalışmalar, • Klinikle bağlantılı olarak yürütülen rutin hasta tetkikler yapılmaktadır. • Ayrıca, Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü bünyesinde yer alan anabilim dallarında Sağlık Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı olarak lisansüstü ve doktora, Tıp Fakültesi Dekanlığına bağlı olarak TUS’ta uzmanlık programları bulunmaktadır.

12. D) Paydaş Analizi (Hedef Kitlesi), ☺: Bazıları , ☻: Tamamı

13. E) Kuruluş İçi Analiz (SWOT) • Güçlü Yönlerimiz • Genç ve dinamik bir öğretim üyesi kadrosunun olması, • Öğetim üyelerinin planlama yapabilme yeteneğinin olması, • Yeterli sayıda bilgili ve eğitimli akademik personele sahip olunması, • Değişik alanlarda tecrübeli öğretim elemanlarımızın olması, • Bilgi paylaşımı ve yardımlaşmanın olduğu saygıya dayalı ilişkilere sahip olunması, • Öğretim üyelerinin araştırma görevlilerini her konuda destekler olması, • Yabancı kaynaklardan yararlanabilmemiz • Üretken olmamız (rutin hasta hizmeti+araştırma+öğrenci ve asistan eğitimi), • Rutin Laboratuvar çalışmalarıyla birebir öğretim yapılması, • Rotasyonel asistan eğitiminin olması, • Temel Tıp Bilimleri bünyesinde yer alan anabilim dallarımızda düzenli makale ve seminer programlarının yürütülmesi • Güncel bilginin belirli periyotlarda yapılan bilimsel toplantılarla geliştirilmesi • TUS’ta uzmanlık, asistan ve öğrenci eğitim için gerekli kitapların yeterli olması, • Öğrencilere ders içeriğinin verilmesi, • Ders içeriklerinin kapsamlı ve zengin olması, güncel hale getirilmeye çalışılması, • Sınavların çoktan seçmeli olarak yapılarak adil olarak değerlendirilmesi. • Yeterli sayıda internet erişim noktalarının olması, • Çağdaş eğitim için hedef koyabilme isteği, • Eğitimi sürekli olarak geliştirmeye yönelik azim ve kararlılığımız • Yeterli sayıda internet erişim noktalarının olması, • Farklı teknolojileri uygulayacak laboratuvar altyapısının bulunması • Üniversitemizin diğer bölümleriyle ortak projelerde yer alıyor olmamız • Yönetim düzenimiz içinde, insanların birbirine saygı duyuyor olması, uyumlu, bilgi paylaşımı ve yardımlaşmanın olduğu bir çalışma ortamının bulunması • Gelişmeye ve klinikle işbirliğine açık ve güncel teknolojik gelişmelerden doğrudan etkilenen bir alanda çalışıyor olmamız • Kütüphane bilgilerine on-line ulaşabilmemiz

14. Zayıf Yönlerimiz • İdari ve yardımcı personelin az sayıda olması nedeniyle akademik personelin onların görevlerini de yapması ve kendi görevlerine ayıracak zamanının azalması, • Araştırma görevlilerimizin, eğitimlerine uygun görevlere atanmasında yaşanan sıkıntılar ve kadro sorunları, • Araştırma görevlisi sayısının azlığı, • Yurtiçi ve yurtdışı kongrelere katılımın maddi olarak desteklenememesi, • Maliye Bakanlığının Üniversite genel bütçesini her yıl azaltması ve sağlık hizmetinin değerlendirilmesinde hatalı uygulamalar, • Araştırma bütçelerinde gerçekleşen kısıtlamalar, • Öğretim üyelerinin takım çalışmasında yeterince başarılı olamaması, • Pratik uygulamalar için yeterli zenginlikte arşiv oluşturulamaması, • Yurt dışı araştırma merkezleri ile yapılan ortak çalışmaların az ve ilişkilerin zayıf olması, • Akademik gelecek kaygısı olması (doktora sonrası iş güvencesinin olmaması), • Öğrencilerin laboratuvar eğitiminde pratik derse katılımının sağlanamamasını, • Asistanların yoğun rutin hizmet ve nöbetlerinin akademik çalışmalarını olumsuz etkilemesi, • Fiziksel koşulların yetersizliği (Öğrenci laboratuvarı, çalışma odası, havalandırma, vb), • Bilgisayar sayısının yetersiz olması, • Laboratuvarların sayısı ve alanının kısıtlı olması, • Teknolojiye dayalı metodolojideki eksiklikler

15. Fırsatlarımız • Kurumsallaşmış, Türkiye’de kısa sürede pek çok konuda üst sıralara gelmiş bir üniversitede ve tıp fakültesi bünyesinde olmak, • Üniversitemiz Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’nin çok sayıda proje için kaynak oluşturuyor olması, • Yurt dışı staj, eğitim ve araştırma olanaklarının bulunması, • Şehrin ekonomik kaynaklarının var olan tek üniversiteye aktarılma olasılığı, • Lisans eğitiminde; • İyi yönetim anlayışı, • Sunu tekniklerinin gelişmesi • Yetişmiş insan gücü, • Yurtiçi ve yurtdışı ilgili merkezlerle iletişim imkanlarının geliştirilmesi • Özelleşmiş çalışma grupları içinde yeni işbirliği ortamlarının yakalanması • Ders programına derslerin eklenmesi ve çıkarılması konusunda esnek olunması • İnteraktif eğitime geçme olasılığı, • Kendilerine daha fazla güvenen genç öğrencilerin yetişiyor olması, • Bilimsel araştırma projelerinin (BAP)’ın kurumsallaşması ve yasal olarak fonlandırılması, • Bilimsel projeleri destekleyen TÜBİTAK, DPT ve Çerçeve programlarının varlığı, • TÜBİTAK, TÜBA ve diğer proje desteklerinin ve AR-GE’ye ayrılan bütçenin her yıl arttırılması,

16. Tehditlerimiz • Tedarikçilerin zamanında mal vermemesi ve bunun denetlenememesi • Ülke genelinde bir temel bilim politikasının bulunmaması • Akademik personelin ekonomik durumunun zayıflığı • Artan öğrenci sayısıyla birlikte yetersiz kalan fiziki imkanlar • Bilimsel çalışmaların desteklenmesinde yaşanan sıkıntılar • Ders yoğunluğunun fazla olması, • Bilimsel ilerlemenin hızlı olması nedeniyle bazı kavram ve eğilimlere geç adaptasyon, • Şehre, üniversiteye ve eğitim yöntemlerine adaptasyonda güçlük yaşanması, • Öğretim üyelerinin bireysel iş yüklerinin fazla olması, Yetişmiş insan gücünün (uzman asistan) azlığı, • Hızla gelişen bilimin müfredatta sürekli değişikliğe zorlaması,

17. GELECEĞE BAKIŞ • A) Misyon • Çağdaş eğitim ve araştırma ilkeleri doğrultusunda, Atatürk ilke ve devrimlerine bağlı, laiklik ve Cumhuriyet ilkelerinden ödün vermeyen, çalışkan, dürüst, bilgi ve birikimlerini tüm insanlık yararına kullanan, topluma yararlı, evrensel değerler ışığında, modern, yaratıcı ve pozitif düşünen, katılımcı, üretken ve yarattığı değerlerle ülkesini tüm dünyada temsil eden üstün nitelikli hekim ve bilim adamı yetiştirilmesine katkıda bulunmak; • Uluslar arası standartları yakalamış bir kurum olarak, sahip olduğumuz deneyim ve teknolojiden yararlanarak yüksek düzeyde bilimsel araştırmalar yapmak, bilgi ve teknoloji üretmek, üretilen bilgiyi toplum yararına sunarak, etkin biçimde kullanılmasını ve yayılmasını sağlamak, danışmanlık hizmetleri vermek; • Yetenekli gençlere lisansüstü, doktora ve TUS eğitimi vererek onların çeşitli tıp bilimleri alanında seçkin, donanımlı ve yaratıcı akademisyenler yetiştirmek; • Ülkenin bilimsel gelişimine katkıda bulunacak özgün ve disiplinler arası araştırmalar yapmaktır.

18. B) Vizyon • Vizyonumuz, ulusal ve uluslar arası düzeyde tıbbi bilimler alanında, çağdaş teknolojiyi kullanan, ürettiği eğitim-öğretim ve araştırma ürünleriyle modern tıbba destek sunan, bilgiyi paylaşan, katılımcı ve referans bir kurum olmaktır.

19. C) Temel Değerler Adalet ve tarafsızlık Şeffaflık Çalışkanlık Öncülük Takım bilinci Etik değerlere bağlılık Kuruma bağlılık Veriye ve bilgiye dayalı karar almak Objektif karar verebilme Yaratıcılık ve yenilikçilik Liderlik ve işbirliğine açık olma Takım olma bilinci ve katılımcılık Bilgiyi paylaşmak Hoşgörülü, alçak gönüllü ve saygılı olmak Sürekli eğitim-öğretime açık olmak Toplumsal sorumluluk ve hesap verebilirlik Etik değerlere bağlılık İdealistlik ve kuruma bağlılık bilinci Saygılı olmak Estetik duyarlılık Çevre bilinci Akademik seçkinlik ve özgünlük

20. D) Amaçlar, Hedefler ve Stratejiler • Amaç 1: Çağdaş eğitim ve öğretimi düzeyini sürdürmek ve uluslararası düzeyde bilim insanı yetiştirmek için lisans, lisansüstü, doktora ve TUS’ta uzmanlık eğitim-öğretim programlarının güncelleştirilmesini • Hedefler: • Lisans, lisansüstü ve doktora eğitim programlarında verilen derslerin güncelleştirilmesine ağırlık verilmesi ve interaktif bir eğitimin benimsenmesi • Lisans, lisansüstü ve doktora eğitiminde verilen derslerde beceriye yönelik uygulamalara ağırlık verilmesi • Strateji: 2006-2007 eğitim-öğretim yılında başlamak, 2011’de sonlandırmak

21. Amaç 2: Kaliteli eğitim ve araştırma için uygun mekan edinilmesi • Hedef: • Yeni Tıp Fakültesi Hastanesi inşaat projesinde Temel Tıp Bilimleri bünyesinde bulunan anabilim dallarının amaçları doğrultusunda yer temin etmek • Strateji: 2011 yılına kadar bu hedeflere ulaşmak

22. Amaç 3: Temel Tıp Bilimlerine dahil anabilim dallarının araştırma performansını ve bilimsel çevrelerdeki tanınmışlığını arttırmak. • Hedefler: • Mevcut projeleri tamamlamak • Yeni ulusal ve uluslar arası projeler oluşturmak • Ulusal ve uluslar arası toplantılara katılımı arttırmak • Disiplinler arası çalışma olanaklarını arttırmak • Kurumumuz tarafından düzenlenen eğiticilerin eğitimi kurslarına bütün öğretim üye ve elemanlarının katılımını sağlamak • Anabilim dallarının mevcut laboratuvar alt yapısının belirlenmesi, eksik aygıt ve gereçlerin temin edilmesi • Strateji: 2009 yılında hedefe ulaşmak

23. Amaç 4: Temel Tıp Bilimleri bünyesindeki anabilim dallarının yayın sayısını geliştirmek • Hedef: • Yürütülen araştırma sonuçlarını her yıl SCI kapsamındaki dergilerde yayınlatmak. • Strateji: 2008 yılında hedefe ulaşmak • Amaç 5: Akreditif laboratuar koşulları oluşturarak lisans, lisanüstü, doktora ve TUS eğitim-öğretiminin gelişimine katkı sağlanması • Hedefler: • Konu ile ilgili eğitim-öğretim ve kurslara anabilim dallarına mensup öğretim üye ve elemanlarının katılımını sağlamak, teşvik etmek • Gerekli alt yapının saptanarak eksikliklerin giderilmesi • Strateji: 2010 yılına kadar bu hedefe ulaşmak

24. Amaç 6: Klinik tanı ve tedaviye destek vermek, mevcut desteği geliştirmek • Hedefler • Bu doğrultuda anabilim dallarının ihtiyacı olan teknik ekipmanı sağlamak • Konusunda uzmanlaşmış teknik ve akademik eleman yetiştirmek veya ilgili anabilim dalı bünyesine katmak • Strateji: 2011 yılında hedeflere ulaşmak