C. Saunders

1. C. Saunders “Palliatieve is alles wat nog dient gedaan te worden als men denkt dat er niets meer kan worden gedaan”

2. “care ipv cure” en “zieke = centraal” • Leven totdat je sterft ipv te sterven als je nog leeft

3. Palliatieve is de totaalzorg van de patiënt op het moment dat hij niet meer kan genezen en voor wie het sterven binnen afzienbare tijd wordt verwacht • Het is een totaalzorg: dwz op lichamelijk, psychisch, sociaal, spiritueel gebied

4. Palliatief zorgblad

5. Op lichamelijk vlak • Doel: pijn- en symptoomcontrole (zie palliatief zorgblad) • Nood aan: specifieke kennis in de palliatieve geneeskunde van arts, verpleegkundige vb mondzorg! Aandacht voor bieden van comfort = door iedereen

6. Specifieke problemen in de psychiatrie • Hogere pijndrempels? • Psychosomatiek “pijn is wat de patiënt zegt wat het is” • gedragsverandering = pijn? angst? Verdriet?  Ontwikkelen pijnkaart • Psychiatrische medicatie

7. Psychiatrisch lijden verlichten •  Best door gekende omgeving! • Palliatief zorgblad • Aandacht voor individuele noden van de patiënt

8. Psychisch lijden: problematiek in de psychiatrie • Leven met de diagnose psychiatrische patiënt = sterven als psychiatrische patiënt? • Meedelen van diagnose? • Communicatieproblemen: 1.behandeling? 2.DNR codes? 3.Betekenis van ziekte en sterven? 4.Individuele noden? • Dubbel psychisch lijden • Psychisch lijden met de dood als gevolg

9. Sociaal vlak: het dubbel taboe • Opvang patiënt en familie • Dubbele rol personeel • Aandacht voor medepatiënt

10. Spiritueel = zingeving aan leven en dood • Verschillende godsdiensten • Verschillende overtuigingen