به نام خداوند جان و خرد

به نام خداوند جان و خرد

کارشناس ارشد مدیریت آموزشی مدیریت بهره وری Productivity management اكرم حسين پور

حضرت صادق عليه السلام فرمودند: • كسي كه دو روزش مانند هم باشد زيان ديده است. • وكسي كه هر روزش بهترازروز قبل باشد آرزوي مقامش را دارند. • وكسي كه امروزش از ديروزش بدترباشدازرحمت خدا دوراست.

مفاهيم و تعاريف اولین تعریف ”توانمندی تولید بیشتر“ ( فرانسوا کنه ) مفاهيم و تعاريف

دايره المعارف بريتانيكا: • بهره وري نسبت ستاده كالا يا خدمت و يا مجموعه اي از كالاها يا خدمات به نهاده شامل يك يا چند عامل توليدكننده آن است

تعاريف بهره وري از ديدگاههاي مختلف : • علم اقتصاد : بهره وري ، مهارت در توسعه انساني و سودآوري است . • علم اجتماعي : بهره وري ، قابليت انجام امور امروز بهتر از ديروز بطور مداوم مي باشد . • عام صنعت : بهره وري ، بهبود وضع موجود و استفاده موثر از عوامل توليد مي باشد .

تعاريف بهره وري از ديدگاههاي مختلف(ادامه) • فني و توليد : بهره وري نسبت ستاده به هر يك از عوامل توليد است . • علوم اقتصادي و اجتماعي : بهره وري ، بهبود كيفي كار و زندگي و رفاه انسان است كه در نهايت باعث بالابردن كيفيت و كميت كالا يا خدمات مي شود . • علم شيمي:بهره وري ،استفاده از كاتاليزورهاي مناسب در جهت تسريع روند توليدمي باشد.

تعاريف بهره وري از ديدگاههاي مختلف(ادامه) : • علم فيزيك : بهره وري ، بالا بردن توان ( راندمان ) كار با توجه به كميت و كيفيت كالا يا خدمات مي باشد. • عاميانه : بهره وري، قانع نبودن به وضع موجود و تلاش و تكاپو در جهت بهينه كردن آن .

: و بطور كلي • بهره وري نوعي نگرش خلاق در جهت بهبود و پويايي وضع موجود از طريق بالا بردن كميت و كيفيت ، اثربخشي ، سودآوري متناوب كار و جلب رضايت نيروي انساني مي باشد.

تعاریف مختلف ارائه شده برای بهره وری

دانش سرآغاز هر نیکویی و جهل سرآغاز هر شری است قال رسول اﷲ (ص): العلم رأس الخیر کلّه و الجهل رأس الشرّ کلّه

نگرش قدیم به بهره وری :تأکید بر مدیریت منابع موجود • ( توجه عمده به درون سازمان ) • نگرش جدید به بهره وری :طرح ایده های نو، خلق محصولاتجدید و داشتن مشتریان متنوع و توجه به بازار و رقبا و استفاده ازتوانایی های بالفعل و بالقوه سازمان برای استفاده از فرصت ها و مقابله با تهدید ها • نتیجه : ایجاد سازمانی هوشمند و انعطاف پذیر و آگاه از محیط

M اندازه گیریبهره وری I&I اجرا و بهبود بهره وری A&E تحلیل وارزیابیبهره وری چرخه مدیریت بهره وری PIP برنامه ریزی برایبهبود بهره وری

قلمرو بهره وري افزايش بهره وري را در چهار قلمرو مي توان شناسايي كرد : • كاهش زمان • كاهش هزينه • افزايش كيفيت • افزايش كميت

سطـوح بهـره وری بهره وری همواره برای یک نهاد یا سیستم مستقل قابل تعریف است : سطح فردی: هرفرد به چه درجه ای از آنچه که دراختیار دارد برای تحقق اهدافش استفاده می کند. ( بهره وری فرد متاثر از یکسری عوامل است که در نمودارهای قبلی مشاهده نمودید.) بهره وری در سطح فردی به معنی استفاده بهینه از مجموعه استعدادها و توانایی های بالقوه انسان و نعمت های الهی در طول زندگی شخصی واجتماعی است. این بهره برداری می تواند هم درجهت اهداف مادی یعنی فراهم کردن زندگی بهتر و هم در جهت اهداف معنوی یعنی حرکت به سمت زندگی متعالی تر باشد.

سطح سازمانی : مشخص می شود که یک سازمان چقدر خوب از منابعی که دراختیار داردمانند انسان ، سرمایه ، ماشین ، مواد و تکنولوژی برای رسیدن به اهداف( تولیدخدمت یا کالا ) استفاده می کند .

سطح ملی : مشخص می شود که یک ملت از آنچه در اختیار دارد( مانند معادن و ذخایر زیرزمینی ، زمین، شرایط اقلیمی ، جمعیت ، سرمایه ، تکنولوژی، علوم و غیره ) برای دستیابی به اهداف ملی ( رشد و توسعه سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی ) چقدر خوب استفاده می کند.( مباحث اقتصاد کلان وبرنامه ریزی های توسعه )

هیچ کاری بدون داشتن معرفت و آگاهی پذیرفته نیست. الامام الباقر (ع):لا یُقبَلُ عملٌ الا بمعرفة

پنج گزینه برای بهبود بهره وری بهره وری= ستانده داده • افزایش میزان ستانده در مقابل همان مقدار داده • کاهش میزان داده در مقابل همان مقدار ستانده • افزایش میزان ستانده و کاهش میزان داده • افزایش میزان ستانده با سرعت و نرخ بیشتری نسبت به افزایش داده • کاهش میزان ستانده با سرعت و نرخ کمتری نسبت به کاهش داده

عوامل موثر بر بهره وری عوامل خارجی عوامل داخلی •سرمایه ، کارخانه و تجهیزات جدید • مواد و انرژی • تکنولوژی و دانش فنی • نیروی انسانی جدید ●شرایط کسب و کار ، رقابت • تغییرات ساختاری بخشی •تغییرات ساختـارهای سرمایه ای • اقتصاد اندازه ( مقیاس ) • تغییرات جمعیتی • تغییرات اجتماعی • • نیروی انسانی • عرضه و تقاضا • تحصیلات • انعطاف پذیری • تغییر پذیری • • زمین • قـــابلیت دسترسی • قیمت • • مواد وانرژی • • دسترسی به منابع مالی و تسهیلات •سیاستهای تعدیل ساختاری •سیاستهای بهره وری •سیاستهای چرخه کسب و کار •مقررات محیط زیست •سیاستهای مالی و مالیاتی •آموزشو تحصیلات نیروی انسانی • نیروی کار: انگیزش ،آموزش ، ترفیع ، روابطکاری • طراحی محصول • تکنولوژی • بکارگیری ، نگهداری وتوسعه تجهیزات • مواد اولیه وانرژی • روشهای کار • بازخور : اندازه گیری و تحلیل • سیستم سازمان و شیوه مدیریت • حجم محصول • ترکیب محصول • قیمت محصول • کیفیت محصول • نوآوری درطرح محصول • بسته بندی • خدمات پس از فروش • زمان تحویل • دردسترس بودن محصول به هنگام نیاز مشتری • سیستم های گارانتی و وارانتی • سهم بازار و نفوذ آن • منزلت شرکت در ذهن مشتری

عوامل مؤثر بر بهره وري يک سازمان عوامل خارجی عوامل داخلی عوامل سختافزاری منابع طبيعی دولت و زيرساختار عوامل نرم افزاری تغييرات ساختاری

عوامل مؤثر بر بهره وری در سطوح مختلف سطح ملی سطح ملی سطح بین اللملی سطح بین اللملی سطح سازمانی سطح سازمانی سطح فـردی سطح فـردی اقتصادی اقتصادی توافقات دو جانبه و چند جانبه توافقات دو جانبه و چند جانبه توسعه تکنولوژی محصولات فناوری نگرش /بینش اجتماعی نگرش، ارزشها و شیوه مدیریت دانش و مهارت ها روش های کار انگیزش فناوری باورها و ارزش ها ساختار و سیستم فرهنگ انطباق، سازگاری و هماهنگی های بین المللی سیاسی روندهای اقتصادی

منابع انساني منابع فيزيكي قوانين عوامل بهره وري مسئوليت اجتماعي ساختار سازماني فن آوري و منابع اطلاعاتي مديريت و رهبري بودجه و منابع مالي

ديدگاه غلط نسبت به كاركنان در سازمان كاركنان نيروي فيزيكي هستند • مستهلك شدني • ابزاركار مي باشند: هر وقت لازم باشه از كار اخراج مي كنم • با انگيزه اقتصادي فعاليت مي كنند • آموزشهاي مورد نياز هزينه محسوب مي شود.

ديدگاه درست نسبت به كاركنان در سازمان كاركنان به عنوان منبع تلقي مي گردند. • مملو از استعدادهاي پنهان و بالقوه مي باشند • پرسنل آمادگي بروز خلاقيت را دارند • آينده نگر و آينده ساز هستند • قدرت سازگاري با تغييرات محيطي را دارند.

ماتريس نگرش به زندگي

بهره وري نيروي انساني و عوامل موثر بر آن منابع انساني به عنوان عنصر رقابتي و راهبردي ارائه محصولات و خدمات متفاوت و متمايز، كاهش هزينه ها، خلاقيت و نوآوري و افزايش رقابت پذيري از مزاياي وجودوجود منابع انساني ماهر، با تجربه ، خلاق و با نشاط است.

راهكار الف: افزايش سرمايه گذاري • پرهزينه است • كسب نتيجه احتياج به زمان طولاني دارد. ب: بهبود روش مديريت • داراي منافع بيش تر از هزينه صرف شده

نقش مديريت در بهره وري الف: نحوه سازماندهي و اجراي آن: به وظايف متعارف مديران چون (برنامه ريزي، سازماندهي و نظارت، همراه با تصميم گيري در مورد سرمايه گذاري و انتخاب تكنولوژي مربوط است.

نقش مديريت در بهره وري ب: فراهم كردن فرصتهاي خوب براي استفاده موثر از نيروي كار: عدم استفاده موثر باعث از دست رفتن انگيزه افراد مي شود. گسترش فرصتها از طريق بهبود سيستماتيك و متوازن ساختار و فرهنگ سازماني ، الگوهاي مديريت و روابط كارگر_مديريت تامين كرد.

نقش الگوهاي مديريت در بهره وري نيروي انساني الف: تاكيد بر الگوي مشاركتي: ايجاد جو تشويق همكاري در بين كاركنان و بطور كلي مشاركت بيشتر، همكاري، ارضاي شغلي و پاداش كافي

نقش الگوهاي مديريت در بهره وري نيروي انساني ب: اصلاح روابط مدير و كاركنان و رهبري صحيح: • ارائه اطلاعات دقيق درباره عمليات سازمان • برگزاري جلسات عادي يا ويژه اي براي رسيدگي به مشكلات كاركنان • استفاده از هر فرصت به منظور جلب دوستي و حمايت بر مبناي صداقت • استفاده از نظرات و پيشنهادات كاركنان

نقش ساختار و فرهنگ سازماني در بهره وري نيروي انساني ب: نقش ساختار و فرهنگ سازماني در ارتقاء بهره وري نيروي انساني: ساختار متناسب با توليدات و فرايند ها باشد. در سازمانهاي تحقيق و توسعه سازمان باز سازمانهاي توليدات پيچيده سازمانهاي ماتريسي

نقش الگوهاي مديريت در بهره وري نيروي انساني انگيزش نيروي انساني • معني دار كردن فعاليت • سهيم كردن افراد در منافع حاصل از بهره وري • تشويق كاركنان

اصول استفاده از سيستم انگيزشي • ايجاد جو اطمينان و ارتباط دو جانبه بين مدير و نيروي كار • ايجاد امنيت شغلي • ايجاد فرصتهاي برابر جهت ارتقاء • تشويق مطابق با ميزان فعاليت • حمايت از بهداشت، و رفاه تمام كاركنان از طريقايجاد محيط پاكيزه و ايمن و با اجراي خدمات بهداشتي حرفه اي مناسب • ارتقاء مهارت و قابليت كاركنان از طريق آموزش

چه انسانی باچه ویژگی هایی می تواند یک فرد بهره ور باشد؟ سه ویژگی اساسی : الف - نگرش مثبت : درست دیدن "نقص ها " برای دستیابی به راههای رفع آنها وبهبود امور. بیرون راندن عوامل منفی به قسمت آخر یا بیرونی ذهن واندیشه مبتنی بر نگرشمثبت نسبت به پدیده ها

ب – خلاقیت : خلق اندیشه های نو برای تغییر و بهبود خلاصه طرز کار توانایی های فکری بشر: ــ توجه : توانایی مشاهده و بکاربردن توجه ــ ضبط : توانایی حفظ کردن و به خاطر آوردن ــ استدلال : توانایی تجزیه و تحلیل وقضاوت ــ خلاقیت : توانایی تجسم ، پیش بینی و ایجاد ایده ها

ج – نارضایتی خلاق : همواره از زاویه نقد وضع موجود پدیده ها رانگریستن و درجستجوی شکل برتر و بهتر آنها برآمدن شــعار : امـروز بهــتر از دیـــروز و فــردا بهــتر از امــروز ج – نارضایتی خلاق : همواره از زاویه نقد وضع موجود پدیده ها رانگریستن و درجستجوی شکل برتر و بهتر آنها برآمدن شــعار : امـروز بهــتر از دیـــروز و فــردا بهــتر از امــروز

مشخصات انسان بهره ور( با سطح بهره وری بالا ) • دارای نگرش مثبت • خلاق ونوآور ( پیشنهادات و ایده های خوبی ارائه می کند) • انعطاف پذیری ادراک • توسعه طلب / توسعه یاب • دارای اعتماد بنفس و شهامت در سطح بالا

مشخصات انسان بهره ور( با سطح بهره وری بالا ) • علاقمند وافر به آموزش و یادگیری و کسب تجربه • سلامت روانی • کنجکاو و جستجوگر • دقت و حساسیت نسبت به محیط و تغییرات آن ( بویژه نسبت به مواردی که در نظر دیگران عادی به نظر می رسد) • دارای روحیه انتقادی و عدم رضایت از وضع موجود

مشخصات انسان بهره ور( با سطح بهره وری بالا ) • دلگرمی و امید به آینده • پیش قدم در قبول مسئولیت و رویارویی با مسائل • قدرت جلب حس اعتماد و اطمینان دیگران • عادت به تفکر قبل از عمل • توجه و تمرکز برعوامل قابل کنترل بجای بزرگ کردن عوامل غیر قابل کنترل • استفاده مؤثر از زمان • انگیزش و نگرش درست نسبت به كار • دارا بودن روابط خوب با دیگران

ساعتی اندیشیدن از عبادت یکساله نیکوتر است. عن النّبی (ص): فکرة ساﻋﺔ خیر من عبادة ﺴﻨﺔ

مشخصات سازمان با سطح بهره وری بالا 1ـ تشویق کارکنان به استفاده از قوه خلاقیت و نوآوری 2ـ حمایت از عملکرد مناسب با بهره وری بالا و توجه به نتایج آن 3ـ فرا هم کردن زمینه دانش افزایی ، یادگیری و بهبود مستمر 4ـ تقویت روحیه کار ، تلاش و توسعه یابی 5ـ ترغیب ریسک پذیری

مشخصات سازمان با سطح بهره وری بالا • 6ـ تقویت اعتماد بنفس درکارکنان • 7ـ روابط مطلوب و مبتنی براحترام متقابل • 8ـ انتقاد پذیری و پذیرش اشتباه • 9ـ بها دادن به نظم و آراستگی محیط کار • 10ـ دادو ستد اطلاعات و تجربه بین اعضاء سازمان

11ـ قراردادن بهره وری در مرکز ثقل ( محور) کلیه تصمیمات مدیریت • 12ـ سعی در کمک به حل مشکلات بجای انتقال هرچه زودتر آن به دیگران( روحیه دلسوزی در کار) • 13ـ تفکر و دیدگاه فرآیندی به جای دیدگاه وظیفه ای • 14ـ مشتری مداری ( محوری ) • 15ـ انطباق دانش ، تخصص و تجربه افراد با وظایف وشغل محوله

16ـ عدم تداخل مسئولیتها ووظایف • 17ـ ارائه پیشنهادهای زیاد توسط کارکنان ( جلب مشارکت کارکنان ) • 18ـ تشکیل جلسات همفکری و همکاری • 19ـ انعطاف پذیری روش ها و سیستم ها • 20ـ اهداف تعریف و مدون شده برای کل سازمان و واحدهای آن

اقدامات مدیریتی مهم برای بهبود بهره وری 1ـ تعیین اهداف درست و منطقی و الویت بندی آنها 2ـ برنامه ریزی برای استفاده کامل از مجموع منابع قابل دسترس 3ـ تعیین معیارهای عملکرد سطح بالا

اقدامات مدیریتی مهم برای بهبود بهره وری 4ـ سرمایه گذاری برای توسعه سازمان در ابعاد مختلف مبتنی بر نتایج تحقیقات و ارزیابی های علمی و جامع 5ـ سعی در حـذف موانـع ، تنگناها ، مقـررات ناکـارآمد و حـل مشکلات فراراه بهبود وارتقاء بهره وری

اقدامات مدیریتی مهم برای بهبود بهره وری 6ـ تاکید و تمرکز متعادل وعقلایی بربخش های مختلف سازمان( عدم افراط و تفریط دراین زمینه) 7ـ هماهنگی وایجاد ارتباطات مناسب افقی و عمودی در سـازمانبرای کمک به هم افزایی واحـدهای مختلـف در جـهت تحقـقاهداف سازمان

به نام خداوند جان و خرد