Nieuwe normen EN ISO 156xx

1. Nieuwe normen EN ISO 156xx LASMETHODEKWALIFICATIE Nieuwe normen - Theo Bemelmans

2. Inhoud • Inleiding • Hoe kwalificeren? • Essentiële variabelen in een WPS • De kwalificatie • Het geldigheidsgebied Nieuwe normen - Theo Bemelmans

3. Lasprocedure - ontwikkeling • Actie: • Ontwikkeling van de procedure • Goedkeuring • Vaststellen van de procedure • Vrijgave voor productie Nieuwe normen - Theo Bemelmans

4. Lasprocedure - ontwikkeling • Pwps • Wpqr met grenzen volgens geldende normen • Wps gebaseerd op wpqr • Kopie wps of daaruit afgeleide lasconstructie Nieuwe normen - Theo Bemelmans

5. Lasprocedure - ontwikkeling • Controle: • Fabrikant • Fabrikant, instantie • Fabrikant Nieuwe normen - Theo Bemelmans

6. Goedkeuring door wie? • Acceptatie van een lasmethode voor een bepaald doel wordt gedaan door een “beoordelaar”. - Een beoordelaar van lasmethodes is – zo meldt de EN ISO 15605 – een persoon of organisatie die de overeenstemming met de desbetreffende norm verifieert. - In sommige gevallen kan dit door een Notified Body moeten worden uitgevoerd. Nieuwe normen - Theo Bemelmans

7. Nieuwtjes • WPAR (welding procedure approval report) vervangen door WPQR • dus: pWPS, WPQR, WPS • Introductie “heterogene en homogene verbindingen” • Verschillen tussen basismateriaaldikte en lasmetaaldikte worden duidelijk Nieuwe normen - Theo Bemelmans

8. Basismateriaal (geschiedenis) • CEN/TC 121/ SC1 “lasprocedure” is verscheidene jaren bezig geweest om te trachten een logische indeling en groepering te maken • Eerst alleen in Europa, nu al in de gehele wereld • EN 288-3, toen aanvulling A1, daarna CR/TR 12187 (uitgebreider en moder-ner) Nieuwe normen - Theo Bemelmans

9. Basismateriaal (geschiedenis) • Nu: CR/ISO TR 15608, als document in principe bedoeld voor lasdoeleinden, maar met de nadrukkelijke mogelijkheid dat die indeling ook voor andere processen als warmtebehan-deling, warmvervormen en zelfs NDO zou kunnen worden toegepast • Binnenkort inclusief USA (ASME) en Japan • Deze oude normen zullen met het verschijnen van deze nieuwe norm worden teruggetrokken Nieuwe normen - Theo Bemelmans

10. WPS • Het systeem is gebaseerd op het gebruik van een WPS • De fabrikant stelt deze voor aanvang van het lassen op volgens de EN ISO 15609 • Een WPS moet als pWPS worden geclassificeerd zolang deze nog niet conform één van in de normen genoemde methodes is gekwalificeerd • De pWPS wordt doorgaans door de fabrikant gemaakt op basis van zijn ervaringen of van andere informatie • De pWPS moet alle belangrijke fabricagevoorwaarden bevatten Nieuwe normen - Theo Bemelmans

11. Verschillende kwalificatiemethoden • Kwalificatiemethode gebaseerd op de toepassing • Lasprocedureproeven: EN ISO 16514 serie Toepassing: kan altijd worden toegepast, tenzij de proceduretest onvoldoende correspondeert met de werkelijke lascondities Nieuwe normen - Theo Bemelmans

12. Verschillende kwalificatiemethoden • Geteste lastoevoegmaterialen: EN ISO 15610 Toepassing is vanzelfsprekend gelimiteerd tot processen die lastoevoegmaterialen gebruiken. De toetsing van de lastoevoegmaterialen moet zijn uitgevoerd op het materiaal dat in de productie wordt gebruikt. Nieuwe normen - Theo Bemelmans

13. Verschillende kwalificatiemethoden • Eerder opgedane ervaring: EN ISO 15611 Toepassing is beperkt tot procedures die in het verleden voor een groot aantal lassen zijn toegepast Nieuwe normen - Theo Bemelmans

14. Verschillende kwalificatiemethoden • Standaard lasprocedure: EN ISO 15612 Vergelijkbaar met de lasprocedureproef Nieuwe normen - Theo Bemelmans

15. Verschillende kwalificatiemethoden • Productie voorproeven: EN ISO 15613 Toepassing voor al die situaties waarbij de werkelijke omstandigheden niet in voldoende mate zijn te reproduceren in een van de standaard proefstukken Nieuwe normen - Theo Bemelmans

16. Keuze van kwalificatiemethoden • De keuze van de uiteindelijke methode van kwalificeren voor een bepaalde opdracht is meestal een contractuele eis of wordt door een toepassingsnorm voorgeschreven • In de meeste gevallen dus géén vrije keuze voor de fabrikant Nieuwe normen - Theo Bemelmans

17. Geldigheidsduur • Een lasmethodekwalificatie is voor altijd geldig Nieuwe normen - Theo Bemelmans

18. Lasmethodebeschrijving (WPS) • Bedenk altijd dat de wps in principe als een werkinstru-ment moet kunnen worden gebruikt in de werkplaats en dat hij alle noodzakelijke informatie moet bevatten om een las te kunnen maken • Een WPS dekt materiaalgroepen, een diktegebied en een groep van toevoegmaterialen; daardoor is het soms zinvol om een gedetailleerde werkinstructie te maken voor één specifiek onderdeel of zelfs voor één las • Voor sommige toepassingen kan het noodzakelijk zijn de inhoud van de WPS uit te breiden of zelfs te beperken Nieuwe normen - Theo Bemelmans

19. Basismateriaal • Conform met CR/ISO/TR 15608 • Een wps mag een groep van materialen afdekken Nieuwe normen - Theo Bemelmans

20. Enkele parameters op de WPS • AC/DC, elektrode, polariteit • Stroomsterkte • Spanning • Pulserend lassen: alle parameters moeten worden opgegeven indien ze traceerbaar zijn; piekstroom, piekspanning, basisstroom, puls-frequentie, balans • Wanneer deze parameters niet toegankelijk zijn, moeten de machine-instellingen of de programmakeuze worden bepaald Nieuwe normen - Theo Bemelmans

21. Moderne stroombronnen • Een interessante nieuwe opmerking in de nieuwe norm betreft apparatuur waarbij het niet mogelijk is om ieder van de genoemde variabelen afzonderlijk te beheersen. De norm verplicht in dat geval om de machine-instellingen te specifiëren waarna het geldigheids-gebied van de WPS automatisch wordt beperkt tot apparatuur van dat specifieke type Nieuwe normen - Theo Bemelmans

22. Temperaturen • Voorwarmtemperaturen (EN 1011-2) • Indien geen voorverwarmen wordt toegepast, dient toch een minimale werkstuktemperatuur te worden opgegeven • Tussenlagentemperatuur • Handhaven voorwarmtemperatuur: een nieuwe parameter; de minimale temperatuur voor de laszone wanneer het lassen wordt onderbroken • Waterstofarm gloeien: nieuwe parameters zijn het temperatuursgebied en de minimale verblijftijd • Warmtebehandeling na het lassen • Warmte-inbreng (heat-input) Nieuwe normen - Theo Bemelmans

23. Proces specifieke parameters • Proces 111: uitsteeklengte • Proces13: beschermgasparameters aantal draadelektroden aanvullend toevoegmateriaal afstand contactbuis-werkstuk boogspanning metaalovergang • Proces 12: als er een méérdraadsysteem wordt toegepast, moet er een nauwkeurige configuratie opgegeven worden - min - max boogspanning vastleggen Nieuwe normen - Theo Bemelmans

24. Proces specifieke parameters Proces14: type, diameter en codering wolfraamelektrode debiet beschermgas en gascupdiameter Proces 15: plasma samenstelling, nozzle diameter, debiet plasmagas,type lastoorts Nieuwe normen - Theo Bemelmans

25. Goedkeuring WPS • Een WPS behoeft in principe slechts de goedkeuring van de in het bedrijf werkzame lascoördinator • Acceptatie van een lasmethodekwalificatie voor een bepaald doel wordt gedaan door een beoordelaar • Een beoordelaar van lasmethodes is een persoon of organisatie die de overeenstemming met de desbetreffende norm verifieert • In sommige gevallen kan dit door een notified body moeten worden uitgevoerd. De functie kan ook vervuld worden door een erkende onafhan-kelijke instelling Nieuwe normen - Theo Bemelmans

26. WPQR • Welding procedure qualification record • Een rapport met alle relevante parameters • Zo gedetailleerd mogelijk weergeven, belangrijk voor de aanmaak van een nieuwe WPS en voor de toekomst Nieuwe normen - Theo Bemelmans