Wybrane aspekty stosowania przepisów gry w praktyce boiskowej

1. Marek KowalczykPrzewodniczący CKS KS PZPNna podstawie materiałów UEFA Warszawa, luty 2006 r. Wybrane aspekty stosowania przepisów gry w praktyce boiskowej cz. I

2. Fetowanie zdobycia bramki • Sędzia musi pamiętać, że fetowanie zdobycia bramki jest elementem widowiska sportowego. • Zawodnik podczas fetowania bramki musi być napomniany, kiedy: • zdaniem sędziego wykonuje gesty, które są prowokujące, ośmieszające i podżegające – szczególnie, gdy są skierowane w stronę ławki, względnie kibiców drużyny przeciwnej, • zdejmuje koszulkę przez głowę, • zakrywa głowę koszulką, • podejmuje inne działania mające charakter nadmiernej demonstracji.

3. Fetowanie zdobycia bramki • W tym względzie od sędziów oczekuje się postępowania zapobiegawczego i kierowania się zdrowym rozsądkiem w postępowaniu przy ocenie fetowania zdobycia bramki.

4. Strefa techniczna • Tylko pięć osób towarzyszących drużynie i siedmiu zawodników rezerwowych może siedzieć na ławce rezerwowych (maksymalnie 12 osób). • Imiona i nazwiska tych wszystkich osób i ich funkcje muszą być napisane w załączniku z zawodów. • Sędzia techniczny powinien kontrolować strefę techniczną w sposób raczej zapobiegawczy niż konfrontacyjny.

5. Strefa techniczna • Sędzia techniczny powinien informować sędziego w przypadku wybitnie niesportowego zachowania osób przebywających w strefie technicznej. • Sędzia główny decyduje czy: • Podejmie interwencję ustną, lub • Usunie te osoby ze strefy technicznej.

6. Strefa techniczna • Zarządzanie strefą techniczną jest zwykle pozostawione w gestii sędziego technicznego. Powinien on być skoncentrowany na swoich obowiązkach, zgodnie z oczekiwaniami sędziego (tak jak ustalono przed zawodami).

7. Strefa techniczna • Zaleca się pewien umiar w interwencjach sędziego technicznego w stosunku do trenera, który zachowując się odpowiedzialnie w strefie technicznej, może swoją funkcję pełnić w miarę aktywnie i swobodnie. Natomiast jeżeli otwarcie krytykuje on sędziów lub inne osoby, to powinny być podjęte stosowne kroki, aby jego zachowanie było zahamowane.

8. Strefa techniczna • Jeżeli problemy w strefie technicznej lub koło ławek rezerwowych wzrastają, wraz z koniecznością interwencji sędziego, to dwóch sędziów asystentów powinno pozostać na swoim miejscu i obserwować wszystko, co się dzieje w tym czasie na polu gry, aby powiadomić o tym sędziego.

9. Wymiany zawodników • Użycie tablic z numerami na szczeblu centralnym, aby zasygnalizować wymianę zawodników jest obowiązkowe. Dla ułatwienia informacji, tablice winny wskazywać numery po obu stronach. • Podczas meczu, zawodnicy rezerwowi mogą opuścić strefę techniczną tylko na rozgrzewkę.

10. Wymiany zawodników • Na przedmeczowym spotkaniu organizacyjnym, sędzia wyznacza dokładnie, gdzie powinni się rozgrzewać (za pierwszym sędzią asystentem lub za reklamami za własną bramką). • Jednocześnie rozgrzewkę może przeprowadzać maksymalnie po trzech zawodników z każdej z drużyn. • Podczas rozgrzewki zawodnicy ci muszą nosić ubiór odróżniający ich od zawodników obu drużyn.

11. Płyny orzeźwiające: • Zawodnicy są uprawnieni do spożywania płynów orzeźwiających podczas przerwy w grze, ale tylko przy linii bocznej. • Nie jest dozwolone wrzucanie plastikowych torebek z wodą lub jakichkolwiek innych pojemników z wodą na pole gry.

12. Sygnalizacja doliczonego czasu gry • Wskazana przez sędziego minimalna ilość czasu doliczonego na koniec każdej połowy, musi być sygnalizowana pod koniec ostatniej minuty każdej części zawodów. • Ilość doliczonego czasu gry zależy od uznania sędziego.

13. Sygnalizacja doliczonego czasu gry • Jeśli wymiany, oszacowanie kontuzji zawodników, usuwanie zawodników kontuzjowanych z pola gry w celu udzielenia pomocy; mają miejsce już w doliczonym czasie gry, to sędzia doda ten stracony czas, bez sygnalizowania tego przez sędziego technicznego. • W przypadkach, w których nie ma sędziego technicznego ilość doliczonego czasu gry musi być wyraźnie zasygnalizowana drużynom przez sędziego, który wskazuje palcami wyciągniętej dłoni, względnie dodatkowo ustnie przekazuje kapitanom drużyn informację o ilości minut przedłużonego czasu gry.

14. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Gra jest kontynuowana dopóki piłka nie wyjdzie z gry, jeśli zawodnik zdaniem sędziego jest tylko lekko kontuzjowany. • Gra jest wstrzymywana natychmiast, jeśli zdaniem sędziego zawodnik doznałpoważnej kontuzji.

15. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Po własnej ocenie rozmiarów kontuzji, względnie na prośbę kontuzjowanego zawodnika, sędzia zezwala jednemu lub najwyżej dwóm przedstawicielom służb medycznych na wejście na boisko, w celu stwierdzenia rodzaju kontuzji i zapewnienia bezpiecznego i szybkiego zniesienia zawodnika z boiska.

16. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Noszowi powinni wejść na boisko z noszami natychmiast, gdy zapadnie taka decyzja, aby zawodnik opuścił boisko tak szybko jak to możliwe. • Sędzia upewnia się, że zawodnik kontuzjowany został bezpiecznie usunięty z pola gry. • Nie zezwala się na udzielanie pomocy medycznej na boisku.

17. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Każdy zawodnik, którego rana krwawi musi opuścić boisko i nie może na nie powrócić dopóki sędzia nie stwierdzi, że krwawienie ustało. Zawodnik nie może nosić zakrwawionych ubrań.

18. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Jeśli sędzia zezwolił służbie medycznej na wejście na boisko, to w konsekwencji zawodnik kontuzjowany musi opuścić pole gry na noszach albo samodzielnie. Jeśli zawodnik nie opuści pola gry, to zostanie napomnianyza niesportowe zachowanie. • Zawodnik kontuzjowany może powrócić na pole gry tylko po wznowieniu gry. • Tylko sędzia może pozwolić zawodnikowi kontuzjowanemu na powrót na pole gry podczas gdy piłka jest w grze lub poza grą.

19. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Sędziowie muszą przestrzegać poniższych instrukcji podczas kontuzji zawodników. • Zawodnik kontuzjowany może powrócić na pole gry tylko przez linię boczną, kiedy piłka jest w grze. Kiedy piłka jest poza grą zawodnik kontuzjowany może powrócić przez jakąkolwiek linię ograniczającą pole gry. • Jeśli gra nie została przerwana z innego powodu, lub jeśli kontuzja zawodnika nie jest wynikiem naruszenia Przepisów Gry, sędzia wznawia grę rzutem sędziowskim. • Sędzia musi pamiętać, aby cały czas stracony podczas kontuzji był doliczony na koniec każdej połowy gry.

20. Postępowanie z zawodnikami kontuzjowanymi Wyjątki: Wyjątki do tych zasad dotyczą tylko: • kontuzji bramkarza, • jeśli bramkarz i zawodnik z pola zderzają się i obaj potrzebują natychmiastowej pomocy, • kiedy doszło do poważnej kontuzji np.; wstrząs, złamanie nogi itp.

21. Prawidłowe podejmowanie decyzji; faule i ich konsekwencje • Ocena powagi faulu • Oceniając powagę faulu ( kopnięcie, podstawienie nogi, naskok, uderzenie, pchanie, atakowanie przeciwnika) przypomina się sędziom, że powinni wziąć pod uwagę: • element intencji lub złośliwości, • szybkość akcji zawodnika (intensywność), • szanse atakującego na zagranie piłki, • czy zawodnik zagraża bezpieczeństwu przeciwnika?

22. Ocena powagi faulu • Szczególny nacisk powinien być położony na wyeliminowanie sytuacji, kiedy zawodnik nie zważa na bezpieczeństwo i dobro przeciwnika.Sędziowie muszą podjąć zdecydowane działania, kiedy tylko dostrzegą niekontrolowany, bezmyślny atak fizyczny, wykonany na dużej szybkości, z dużym prawdopodobieństwem wyrządzenia szkody przeciwnikowi.

23. Ocena powagi faulu • Należy zwracać uwagę na szczególne niebezpieczeństwo, spowodowane naskokiem zawodnika będącego blisko przeciwnika wraz z rozszerzeniem swoich ramion w nienaturalny sposób (np. powodując niebezpieczeństwo poprzez ruch łokciem).

24. Ocena powagi faulu • Jakiekolwiek ataki włączające użycie nadmiernej siły i gwałtowności, a zatem zagrażające bezpieczeństwu przeciwnika, wykonane z intencją unieszkodliwienia przeciwnika, muszą być uznane jako poważny, rażący faul i karane wykluczeniem.Brutalność atakującego musi zawsze powodować natychmiastowe wykluczenie go z gry (czerwona kartka).

25. Ocena powagi faulu • Jeżeli zawodnik atakującnogami używa nadmiernejsiły lub zagrażabezpieczeństwu przeciwnika,to nie ma znaczeniaczy był toatak wykonany z tyłu,z przodu czy z boku.

26. Ocena powagi faulu • Jednocześnie przypomina się sędziom, że muszą pozwolić na twardą i przepisową grę i karać tylko nieprzepisowe zagrania, ale też nie mogą zapominać, że jeżeli zawodnik wyolbrzymia efekty starcia w celu wymuszenia bardziej surowej karydla przeciwnika, jest również winny niesportowego zachowania.

27. Dodatkowo do oceny powagi faulu Sędziowie muszą wziąć pod uwagę okoliczności, w których przewinienie zostało popełnione tzn.: • czy pozbawiono realnej szansy zdobycia bramki (czerwona kartka)? • czy przerwano korzystnie rozwijającą się akcję (żółta kartka)?

28. Określając realność szansy zdobycia bramki (tzw. sytuacja 100%) sędzia powinien kierować się następującymi kryteriami: • możliwość kontrolowania piłki, • pozycję zawodnika drużyny atakującej, • kierunek ruchu (zawodnika i piłki), • odległość od bramki, • pozycje zawodników drużyny broniącej/bramkarza, • czy atak z bardzo dużym prawdopodobieństwem zakończyłby się bramką, gdyby nie został przerwany przewinieniem karanym rzutem wolnym (lub rzutem karnym).

29. Określając czy została przerwana korzystnie rozwijająca się akcja, sędzia powinien wziąć pod uwagę następujące kryteria: • miejsce przewinienia, • szanse zawodnika na zagranie piłki, • usytuowanie współpartnerów, • usytuowanie przeciwników, • odległość od bramki, • czy atak z dużym prawdopodobieństwem rozwinąłby się w ciągu kilku następnych sekund, jeśli nie zostałby przerwany w skutek przewinienia.

30. UWAGA!!! Inne nieprzepisowe akcje (trzymanie, zatrzymanie, podstawienie nogi, rozmyślne zagranie piłki ręką ...) w sytuacjach nie uwzględniających kryteriów wymienionych powyżej, nie wymagają zastosowania kar indywidualnych – zgodnie z Przepisami Gry są karane tylko rzutem wolnym.

31. Kontakt fizyczny (użycie dłoni/rąk) Piłka nożna jest grą, w której kontakt fizyczny jest naturalną częścią i tylko niedozwolony kontakt fizyczny powinien być karany.

32. Kontakt fizyczny (użycie dłoni/rąk) Jest wskazane, aby decyzje sędziego miały na względzie poniższe kryteria: • Czy obrońca nieprzepisowo przeszkodził w poruszaniu się napastnika poprzez kontakt swoją dłonią/ręką? • Czy ten kontakt negatywnie wpłynął na rozwinięcie akcji (postęp) przez napastnika lub rozwinięcie akcji (postęp) drużyny atakującej? • Czy ten kontakt był po to, by rozmyślnie przeszkodzić, czy był on przypadkowy?

33. Kontakt fizyczny (użycie dłoni/rąk) Jest wskazane, aby decyzje sędziego miały na względzie poniższe kryteria: • Czy obrońca użył dłoni/ręki, aby w oczywisty sposób ograniczyć wybraną przez atakującego pozycję na boisku? • Czy napastnik zapoczątkował niedozwolony kontakt dłonią/ręką? • Czy napastnik użył kontaktu z ciałem obrońcy, jako próby oszukania sędziego i uzyskania rzutu wolnego lub rzutu karnego?

34. Kontakt fizyczny (użycie dłoni/rąk) Jeżeli po ocenieniu wszystkich kryteriów sędzia stwierdzi: • Niedozwolony kontakt fizyczny (trzymanie, pchanie...) – rzut wolny/rzut karny musi być podyktowany, • Że napastnik próbował oszukać sędziego – symulacja musi być ukarana żółtą kartką za niesportowe zachowanie, a gra będzie wznowiona rzutem wolnym pośrednim dla drużyny przeciwnej.

35. Kontakt fizyczny (użycie dłoni/rąk) Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że inicjatorem niedozwolonego kontaktu fizycznego może być napastnik lub obrońca. Jeżeli obaj zawodnicy używają niedozwolonego kontaktu fizycznego,inicjator będzie ukarany rzutem wolnym/karnym dla drużyny przeciwnej. Dodatkowo obu zawodnikom mogą być udzielone sankcje dyscyplinarne.

36. Niedozwolone użycie rąk przed rzutami rożnymi/rzutami wolnymi • Niedozwolone użycie rąk staje się coraz bardziej powszechne (widoczne).Odnotowuje się takie przypadki szczególnie przed wykonywaniem rzutów rożnych i rzutów wolnych blisko bramki. • Zaleca się, aby sędziowie byli aktywni przed wznowieniem gry przy rzucie rożnym lub rzucie wolnym i powinni być zauważalni w zapobieganiu takim zachowaniom.

37. Niedozwolone użycie rąk przed rzutami rożnymi/rzutami wolnymi • Tam gdzie sytuacje konfliktowe mogą być zażegnane poprzez działania prewencyjne (np. często przed rzutami rożnymi, kiedyzawodnicy przepychają się w walceo pozycję w polu karnym), jest tobardzo zalecane. • Konieczne jest, aby każde podobne naruszenie po wcześniejszych działaniach zapobiegawczych sędziego i przed tym jak piłka jest w grze, musi skutkować napomnieniem lub wykluczeniem w zależności od powagi późniejszych przewinień.

38. Niedozwolone użycie rąk przed rzutami rożnymi/rzutami wolnymi • Po tym jak piłka jest w grze (po wcześniejszych działaniach zapobiegawczych i/lub działaniach dyscyplinarnych) sędziowie muszą postępować bezwzględnie z kontynuowaniem trzymania, pchania itp. przyznając rzut wolny/karny w zależności od tego, która drużyna popełnia przewinienie. We właściwych przypadkach dalsze sankcje dyscyplinarne mogą być również konieczne.

39. Niedozwolone użycie ciała • W ostatnim czasie zauważa się tendencje do niedozwolonego użycia ciała w celu zatrzymania korzystnego ataku lub aby zapobiec możliwości przejęcia piłki przez zawodnika, podanej mu przez współpartnera. • Pozytywne było odnotowanie mniejszej ilości fauli włączających zahaczenia lub ciągnięcia za koszulkę w celu zatrzymania ataków, ale wiele ataków było zatrzymanych przez niedozwolone użycie ciała („bodycheck”).

40. Niedozwolone użycie ciała • We wszystkich przypadkach, gdzie korzystny atak był nieprzepisowo zatrzymany, sędziowie są zobowiązani, aby napomnienie za niesportowe zachowanie było stosowane dodatkowo oprócz rzutu wolnego/karnego. • Tam gdzie niedozwolone użycie ciała włącza nadmierną siłę, przemoc lub brutalność, wtedy zgodnie z Przepisami Gry winno być zastosowane wykluczenie z gry. Np. zawodnik wpada całym ciałem z nadmierną nieproporcjonalną siłą na przeciwnika, zagrażając jego bezpieczeństwu.

41. Symulacje • W powiązaniu z akcjami symulacji, mającymi na celu oszukanie sędziego, sędziowie powinni karać takie przewinienia za niesportowe zachowanie (żółta kartka) bez znaczenia, w którym miejscu pola gry miało to miejsce! • Akty symulacji, aby oszukać sędziego mogą nastąpić: • kiedy nie dochodzi do kontaktu pomiędzy zawodnikami; • ze strony atakującego używającego lekkiego kontaktu z przeciwnikiem; • poprzedzającego zawodnika inicjującego kontakt z przeciwnikiem; • przez zawodnika przewidującego możliwy kontakt z przeciwnikiem.

42. Symulacje Niestety występuje coraz więcej tego typu zachowań zawodników, co powoduje, że temat ten staje się dla sędziów coraz trudniejszy.Pomimo tego sędziowie muszą pozostać czujni na takie incydenty i muszą karać przewiniających bezwzględnie w celu wyeliminowania symulacji z gry.

43. Ocena gry ręką Pomimo tego, że piłka nożna jest grą, w której zawodnicy stale ruszają rękami i dłońmi jako naturalna część ich ruchu, zalecane jest aby przy podejmowaniu decyzji czy zawodnik zagrywa rozmyślnie piłkę ręką, rozpatrzenie poniższych kryteriów: • czy było to zetknięcie ręki z piłką czy piłki z ręką? • czy dłonie lub ręce zawodnika są „naturalnie” ułożone? • czy zawodnik próbuje uniknąć uderzenia przez piłkę jego ręki? • czy zawodnik może uniknąć uderzenia piłki w rękę? • czy używa on swojej dłoni lub ręki, aby celowo dotknąć piłki? • czy w sposób uzasadniony używa rąk do zasłonięcia twarzy?

44. Ocena gry ręką Przypomina się również sędziom o możliwych dodatkowych okolicznościach i ich konsekwencjach, a mianowicie: • Jak i gdzie rozmyślny kontakt piłki z ręką miał miejsce? • Czy zatrzymał atak? • Czy pozbawił realnej szansy zdobycia bramki? Sędziowie muszą wtedy ukarać za całość przewinienia zgodnie z Przepisami Gry.

45. Incydenty włączające reakcje / konfrontacje zawodników • Konfrontacje między zawodnikami • W wypadku zaistnienia konfrontacji (przepychanka, bójka) pomiędzy zawodnikami, ważne jest dla sędziego, aby znaleźć się szybko w punkcie konfliktu i podjąć natychmiastowe działania dyscyplinarne (żółte ew. czerwone kartki).

46. Konfrontacje między zawodnikami • Odnotowano, że kiedy sędzia nie znalazł się szybko w miejscu zdarzenia, reakcji i odwetu to problem narastał.Nie zawsze jest możliwe natychmiastowe zapobiegnięcie eskalacji konfliktu pomiędzy zawodnikami.W takim przypadku sędzia powinien obserwować co się dzieje w szczegółach ale winien unikać fizycznego zaangażowania się w oddzielanie walczących zawodników.

47. Konfrontacje między zawodnikami • Kontakt fizyczny w trakcie interwencji sędziego między zawodnikami powinien być unikany.Często mocne użycie gwizdka może być pomocne, natomiast nie powinny mieć miejsca intensywne reakcje słowne (krzyczenie na zawodników).Uznano, że sędziowie powinni nie tylko karać zawodników, którzy są winni odwetu, ale również identyfikować i karać zawodników pierwotnie przewiniających, gdzie przewinienia te powodują powstanie konfliktu (nierozważność, brutalność).

48. Konfrontacje między zawodnikami • Sugeruje się, aby wcześniej ustalić w przedmeczowej odprawie, że jeden asystent monitoruje zdarzenie z odległości, a drugi asystent powinien znaleźć się w pobliżu sędziego. • Uznano, że sędziowie powinni nie tylko karać wstępne przewinienia, ale również zawodników zaangażowanych w dalsze konfrontacje.Zawodnicy, którzy stają się zaangażowani w takie zdarzenia powinni być również odpowiednio karani.

49. Postępowanie w sytuacjach masowych protestów • W przypadkach występowania sytuacji zapalnych (takich jak masowe protesty/konfrontacje), sędzia bezwzględnie musi pozostać opanowany i skoncentrowany w swojej roli. Pierwotny prowokator zdarzenia - zgodnie z władzą sędziego - powinien być skierowany (i odizolowany) do strefy neutralnej poza grupą zawodników, najszybciej jak to jest możliwe w celu napomnienia go za niesportowe zachowanie. Tam gdzie cięższe przewinienie takie jak niesportowy fizyczny kontakt z sędzią był popełniony, czerwona kartka powinna być nałożona, również z opanowaniem i dostojnością.

50. Postępowanie w sytuacjach masowych protestów • Jeżeli po wydaniu decyzji sędzia zostanie otoczony przez dużą grupę zawodników („masowa konfrontacja”) to powinien próbować rozładować sytuację poprzez szybkie zidentyfikowanie głównego protestującego/agresywnego i odizolować go w celu udzielenia właściwej kary dyscyplinarnej (żółta lub czerwona kartka). Dialog powinien być ograniczony do minimum, sędzia musi pozostać opanowany, pewny i zachować kontakt wzrokowy z zawodnikiem ukaranym, a jednocześnie mieć pełną kontrolę nad wydarzeniami.