رابطه انگلی( Parasitism ):

رابطه انگلی(Parasitism): • جانداری به نام انگل(parasite)به طور موقت یا دائم، درون یا بیرون موجود بزرگتربه نام میزبان (Host) مستقر شده و ازآن تغذیه کرده و در بدن او ایجاد اختلال می کند • انگل داخلی(Infection) • انگل خارجی (Infestation) • انگل اجباری • انگل اختیاری

تک یاخته ها • سلسله : حیوانات دو تحت سلسله :Protozoa- Metazoa • اندازه: 1-150 میکرومتر • ساختمان : • 1- هسته: اشکال مختلف • وزیکولار • متراکم • دانه دار

2- سیتوپلاسم: • الف- اندوپلاسم: کلیه ارگانلهای سلولی در این قسمت قرار دارد • واکوئلها(غذایی- دفعی-انقباصی) • ب- اکتوپلاسم : • اعمال حفاظتی • اعمال حرکتی • گاهی تنفس • نقش غشا در که تک یاخته فاقد غشا است

3- غشاء : • الف- آهکی • ب- حقیقی • ج- کاذب • 4- Surface membrance (surface coat) • باعث: • الف- اتصال به میزبان • ب- تغییرات آنتی ِژنیکی • ج- فرار از میزبان

اعمال حیاتی • 1- حرکت : • الف- تاژک – منشاء بلفاروبلاست • پاسخ به محرک محیطی توسط اگزونم است • ب- مژک- منشاء گرانول پایه ای ( basal granul)که در اطراف شبکه به نام نرونما( سیستم sliver lines)به محرکهای محیط پاسخ می دهند • ج-پای کاذب- • د- حرکت دورانی حول محور طولی بدن

2- تغذیه: هترتروف هستند- اندوسیتوز(فاگوسیتوز-پینوسیتوز) سیتوستوم(بالانتیدیوم-تریکوموناس-کیلوماستیکس-رتوروموناس) متابولیسم در تاژکداران نسج وخون: هوازی(میتوکندری) در روده ای و حفره ای: غیرهوازی(هیدروژنوزوم: تریکوموناس- بالانتیدیوم)

3- دفع مواد زائد: • اگزوسیتوز • واکوئل دفعی • مخرج سلولی(سیتوپاژ در بالانتیدیوم)

4-انتقال: • الف-میزبان ناقل • ب- ایجاد کیست(حفاظت- انتقال- تکثیر) • (جدار خارجی پروتئین-جدار داخلی کربوهیدرات) • مهترین فاکتور در EncystationتغییرPHاست • مهترین فاکتور در Excystationآنزیهای گوارشی است • ج- تروفوزوئیت • 5- تکثیر • جنسی- غیرجنسی

4شاخه یا Phylum • الف- سارکوماستیگوفورا • ب- اپی کمپلکسا • ج- سیلیوفورا( مژکداران) • د-میکروسپورا

الف- سارکوماستیگوفورا • تحت شاخه سارکودینا • تحت شاخه ماستیگوفورا

تاژکداران • شاخه سارکوماستیگوفورا • تحت شاخه ماستیگوفورا(تاژکداران) • رده زوماستگوفورا • 4 راسته دارند • 1- Trchomondida 3- Retortamonadida • 2- Diplomonadida 4- Kinetoplastida

راسته دیپلومونادیدا • الف- جنس ژیاردیا(خانواده: Hexamiyidae) • ب- جنس انتروموناس • راسته تریکومونادیدا • الف- جنس تریکوموناس • ب- جنس دی آنتامبا

راسته رتورتامونادیدا • الف- جنس کیلوماستیکس • ب- جنس رتورتاموناس • راسته کینتوپلاستیدا • الف- جنس تریپونوزوما • ب- جنس: لیشمانیا

تاژکداران خون و نسج طبقه بندی: شاخه :سارکوماستیگوفورا تحت شاخه: ماستیگوفورا رده : زوماستگوفورا راسته کینتوپلاستیدا تحت راسته: تری پانوزوماتینا خانواده: تریپانوزوماتیده -جنس تریپونوزوما -جنس: لیشمانیا

مشخصات کلی: • 1- ارگانیسم تیغه ای شکل که در یکی از مراحل دارای تاژک می باشند • 2- علاوه هسته دارای کینتوپلاست لست • 3- در سیرتکاملی خود دارای دو میزبان می باشد • 4- تکثیر به صورت تقسیم دوتایی است • 5- محیط کشت این تک یاختگان ،NNN است • 6- برای رنگ آمیزی از رنگ گیمسا استفاده می شود • 7- در سیرتکاملی دارای اشکال زیر هستند • تریپوماستیگوت- اپی ماستیگوت- پروماستیگوت- آماستیگوت

جنس لیشمانیا

L.tropica complexشامل گونه های زیر است • L.tropica- L.major:عامل لیشمانیوزیس جلدی • L.aethiopicaعلاوه بر لیشمانیوزیس جلدی گاهی اوقات باعث لیشمانیوزیس جلدی منتشره و لیشمانیوزیس جلدی – مخاطی نیز ایجاد کند

L.brazilensis complex شامل گونه های زیر است • L.b.brazilensis- - L.b. Panamensis • L.b. guyanensis - L.b.peruviana • عامل لیشمانیوزیس جلدی دنیای جدید و لیشمانیوزیس جلدی- مخاطی هستند

L.mexicana complexشامل گونه های زیر است • L.m. mexicana- - L.m. garnhami • L.m. amazonensis - L.m.venzuelensis • L.m. pifanoi • عامل لیشمانیوزیس جلدی – مخاطی و لیشمانیوزیس جلدی منتشره هستند

L.donovani complex شامل گونه های زیر است • L.d.donovani- - L.d.chagasi • L.d.infantum- L.d.sudani • عامل لیشمانیوزیس احشایی و کالاآزار هستند

لیشمانیاها • لیشمانیاها انگل های داخل سلولی اجباری هستند • در سیرتکاملی به 2 شکل دیده می شوند فرم آماستیگوت فرم پروماستیگوت

مورفولوژی انگل ليشمانيا: (5-3 ميكرون) (8-15 ميكرون)

A macrophage filled with Leishmania amastigotes. • Amastigotes of Leishmania in a macrophage from a lymph node of a dog.

Promastigote

چرخه زندگي ليشمانيوزها: • در دو مرحله متناوب و در حضور دو ميزبان شامل ميزبان مهره دار و ميزبان بي مهره طي مي شود. • ميزبانان مهره دار (مخازن طبيعي ليشمانيا) شامل: • گروهي از پستانداران وحشي مثل جوندگان، موش صحرايي، سگ سانان • انسان بعنوان يك ميزبان مهره دار تصادفي در چرخه زندگي ليشمانيوزها مطرح است. • ميزبانان بي مهره (ناقلين ليشمانيا) شامل: • پشه خاكي هاي جنس فلبوتوموس در دنياي قديم و پشه خاكي هاي جنس لوتزوميا در دنياي جديد.

ليشمانيوز یکی از بیماریهای عفونی مهم انگلی است که توسط تک ياخته جنس ليشمانيا ايجاد می شود و به سه شکل عمده در انسان ديده می شود. • جلدی • جلدی- مخاطی • احشايی

لیشمانیوزیس • لیشمانیوزیس جلدی • عامل لیشمانیوزیس جلدی دنیای قدیم (L.tropica complex) • عامل لیشمانیوزیس جلدی دنیای جدید (L.brazilensis complex)

بیماری لیشمانیوز پوستی در 82 کشور جهان آندمیک بوده • حدود 90 درصد موارد آن از كشورهاي افغانستان، پاکستان، عربستان، ترکیه، ايران، سوريه، الجزاير، برزيل و پرو گزارش مي شود. • در حال حاضر 12 میلیون نفر در دنیا از این بیماری رنج می برند. • میزان بروز سالیانه بیماری در دنیا 1/5-1 میلیون نفر تخمین زده می شود • در سال 88 بیش از 23 هزار مورد سالک د ر ایران ثبت شده است میزان بروز بیماری در ایران 28 مورد در هر هزار نفرجمعیت تخمین زده می شود • بیشترین موارد آن ازاستان های اصفهان و شیراز با 1/66 مورد در هر هزار نفر جمعیت گزارش شده است

دو فرم شایع لیشمانیوز پوستی در ایران عبارتند از • نوع شهری • نوع روستایی • که هر کدام از این دو نوع دارای کانون های متعددی در کشور می باشند

L.tropica complexشامل گونه های زیر است • L.tropica- L.major • ولی L.aethiopicaعلاوه بر لیشمانیوزیس جلدی گاهی اوقات باعث لیشمانیوزیس جلدی منتشره و لیشمانیوزیس جلدی – مخاطی نیز ایجاد کند • لیشمانیوزیس حاصل آن می تواند عود کند و دیر به درمان جواب می دهد • مخزن جونده ای بنام هیراکس صخره ای

لیشمانیوزیس جلدی دنیای قدیم • L.tropicaعامل لیشمانیوزیس جلدی شهری • L.major عامل لیشمانیوزیس جلدی روستایی

لیشمانیوزیس جلدی دنیای قدیم ۱ – شهری‌ یا خشک‌:(Anthroponotic)( ACL )در این‌ نوع‌ مخزن‌ بیماری‌ انسان‌ است‌ ولی‌ سگ‌هم‌ بطور اتفاقی‌ به‌ بیماری‌ مبتلامی‌شود.( L.tropica ) ۲ - روستایی‌ یا مرطوب‌:(Zoonotic)(ZCL) در این‌ نوع‌ مخزن ‌بیماری‌ عمدتا جوندگان‌ می‌باشند. (L.major) ناقل بیولوژیک ‌بیماری‌ پشه‌ خاکی‌ ماده‌ (فلبوتوموس)می‌باشد که‌ هنگام‌ غروب‌ خونخواری‌ می‌کند. مهمترین مخزن در ایران رومبوميس اوپيموسRhombomys opimus از خانواده جوندگان فرعی: Meriones libicus Tatera indica- Meriones hurriane

سيكل بيماري يا زندگي انگل سالك انگل داراي دو مرحله زندگي است كه عبارتند از • 1- مرحله ليشمانيايي كه در داخل سلولهاي ماكروفاژ پستانداران وجود دارد . • 2- مرحله لپتومونايي كه در دستگاه گوارش پشه خاكي جنس فلبتوموس به عنوان ناقل بيولوژيک ديده می شود مرحله لپتومونايي همچنين در محيط كشت ديده مي شود

سیر تکاملی انگل لیشمانیا • پشه خاکی زخم انسان یا حیوان آلوده را نیش می ز ند ماکروفاژهای حاوی فرم لیشمانیایی توسط پشه بلیعده می شوند درمعده پشه ماکروفاژها پاره شده و اشکال لیشمانیایی آزاد می شوند در بدن پشه به فرم لیپتومونادی تبدیل می شود تکثیر فرم لیپتومونادی مهاجرت فرم لیپتومونادی به غدد بزاقی پشه پشه خاکی انسان سالم را نیش زده و فرم لیپتومونادی را وارد جلد می کند به فرم لیشمانیایی تبدیل می شود • ورود فرم لیشمانیایی به ماکروفاژهای پوست و تکثیر در ماکروفاژها • پاره شدن ماکروفاژها و ورود به ماکروفاژ جدید ایجاد زخم و خارش شدید ایجاد ندول و پاپول بهبود زخم سالک

سیر تکاملی انگل لیشمانیا

راههای انتقال لیشمانیوزیس جلدی • انتقال بیولوژیکی • انتقال مکانیکی • انتقال زخم به زخم • گاز گرفتن هامستر یا موش آلوده • انتقال از راه خون • تماس جنسی

مقایسه لیشمانیوزیس جلدی شهری و روستایی

رابطه انگلی( Parasitism ):