Komunikim gjuhësor dhe Shkrim Akademik Seminar

1. KomunikimgjuhësordheShkrimAkademikSeminar Mjetet e komunikimitdhegjuha

2. Mjetet e komunikimit dhe gjuha • Nëse gjuha është tipar themelor i njeriut, dhe në radhë të parë ajo shërben për komunikim, atëherë, njeriu është qenie komunikimi. Gjuha gjendet kudo në komunikimin njerëzor, sepse, edhe imazhi për shembull është një gjuhë. Të komunikosh domethënë të përcjellësh informacionet që i ke në mendje (edhe pse shprehja ‘në mendje’ ngel e mjegullt, si dukuri psiko-linguistike që njihet pak). Gjatë komunikimit, dhënësi i përcjell marrësit dijet, ndjenjat, kujtimet, gjykimet, dëshirat, etj. • Zakonisht thuhet se ne komunikojmë me mesazh: apo me një tërësi sinjalesh, që transmetohen gjatë një akti komunikimi. Mesazhi gjuhësor mund të jetë i shkruar (teksti) ose i folur ( thënia). Gjatë aktit të komunikimit luajnë rol treguesit dhe sinjalet. Treguesit japin informacione rastësisht, ndërsa sinjalet qëllimisht, pra sinjalet mund të përshkruhen si tregues të qëllimshëm. • P.sh. tek Presidenti i ndjerë Rugova, shalli ishte tregues i një stili të veshjes, por te pasuesit e tij mund të shërbejë si sinjal i një botëkuptimi politik. Apo, kombinimi i ngjyrave kuq e zi në përditshmëri mund të merret si tregues i një shije të caktuar të modës, por në raste të ditës së flamurit për shembull, ngjyrat e këtilla mund të merren si sinjal i caktuar politik. Por, se a do të merret diçka si sinjal apo si tregues nga marrësi, nuk mund të parashikohet gjithnjë, sepse informacionet mund të procedohennë mënyra të ndryshme.

3. Shenja si term gjuhësor lidhet me Saussure-in (1916), që flet për shënjuesin (sinjalin ) dhe të shënjuarin ( kuptimin). Lidhja e shënjuesve tingullorë me realitetin jashtëgjuhësor është konvencionale, arbitrare, thotë Saussure, njëlloj siç është për shembull lidhja mes figurave të shahut dhe funksionit të tyre. Madje, edhe shenjat që rëndom i perceptojmë si të motivuara (onomatopetë ) janë të ndryshme në gjuhë të ndryshme (gjeli bën kikiriku në shqip ndërsa coockadoodledoo në anglisht). Shenjuesi dhe i shënjuari janë dy faqet e shenjës gjuhësore: shënjuesi është imazhi akustik i shenjës, i shënjuari është përfaqësimi i saj psikik. • Imazhet janë më pak arbitrare se sa fjalët, prandaj komunikimi me to është më i drejtpërdrejtë dhe i frytshëm, dallimi mes kuptimit e sinjalit është më i vogël dhe transmetohet më lehtë. Por edhe pse nga njëra anë imazhi është i drejtpërdrejtë dhe transmeton fuqishëm kuptime, nga ana tjetër, ai nuk mund t’i bartë gjithë llojet ekuptimeve, por vetëm ato të cilave u ‘ngjason’. • Gjuha ndërkaq, meqë përdor shenja arbitrare, jep mundësi të komunikohen kuptime të shumta. Prandaj, është i suksesshëm kombinimi i komunikimit me fjalë dhe atij me imazhe.

4. Kuptimi nuk bartet mekanikisht nga dhënësi tek marrësi: kur themi se mesazhi ka kuptim, ai nuk e ka kuptimin vetvetiu, marrësi dhe dhënësi i japin secili kuptimin e vet mesazhit të komunikuar, dhe nëse këto dy operacione janë përputhur (edhe te dhënësi edhe te marrësi), atëherë ndodh komunikimi. Nëse ky operacion nuk përputhet tek të dyja palët, atëherë lind moskuptimi . • Kur themi se mesazhi ka ‘përmbajtje’, këtë fjalë e përdorim si term metaforik, sepse tregon një kuptim që bashkëfolësit arrijnë ta ‘vendosin’ brenda në mesazh dhe ta transmetojnë atë. • Në një mënyrë, del se komunikimi është paradoksal: ai ekziston për ta krijuar kuptimin, por nuk e bart dot atë, dhe e transmeton me sinjale, të cilat marrin domethënie nga konteksti i komunikimit.

5. Në këtë kontekst, të krijimit të kuptimit, flitet për kodimin dhe dekodimin e mesazhit gjuhësor: diçka që makinat ende nuk mund ta bëjnë, pra, përpunimi dhe zbërthimi i kuptimit. Ky nocion i kodit nuk lidhet me kodin e fshehtë, ose me kodin si përmbledhje ligjesh (kodi civil)- kuptime këto që mund t’i marrë fjala ‘kod’ gjatë përdorimit të përditshëm. • Kodimi ndërlidhet me kombinimin apo përzgjedhjen e fjalëve gjatë komunikimit. Gjuha është sistem shenjash, të cilat hyjnë në marrëdhënie përzgjedhjeje/ paradigmatike dhe kombinimi/ sintagmatike. • Këto procese mundësojnë ndërthurjen e shenjave, që nuk bëhet rastësisht, por është marrëdhënie e caktuar e shenjave me kuptimet.

6. Përvec kodimit që bën dhënësi ndodh dekodimi që bën marrësi apo kërkimi i kuptimit qa kanë dashur t’ia transmetojnë atij. • Keqkuptimi dhe dykuptimësia mund të vijnë edhe prej vlerësimit të pasaktë të rrethanave nga ana e dhënësit, pra prej kodimit të paefektshëm, ose nga mospërputhja mes qëllimit domethënës që synon dhënësi dhe atij që beson se e ka kapur marrësi, pra nga dekodimi i gabuar.

7. Koncepti për gjuhën si sistem shenjash ndërlidhet me konceptin e semiologjisë, apo studimit të shenjave. Sipas Soussure-it, gjuhësia është njëra nga pjesët e semiologjisë, e cila merret me shenjat e të gjitha llojeve dhe jo vetëm të gjuhësh. • Semiologjia bën studimin formal të sistemeve e jo përdorimin e tyre në situata konkrete. Analiza e marrëdhënieve dhënës-marrës, e ndikimit të komunikimit në sjelljet e te dyve, pra ndërveprimi, nuk janë pjesë e fushës së saj.

8. Përkufizim • Cfarëështëkomunikimi? • Gjuhasimjetkomunikimidhefunksionet e tjeratësaj. • Gjuhasimjetishkëmbimittëeksperiencave, pikpamjevedheidevejepmundësitëkeminjëtë shkuardhenjëtëardhmekolektive. • Përkufizimiikomunikimit: • ”Komunikimiështëprocesi me anën e tëcilitshkëmbehendhekuptoheninformacionet midis dy a mëshumënjerzve me qëllimqëtëmotivohenosetëndikohennësjelljetapoqëndrimet e tyre”

9. Nënjëorganizatëkomunikimi ka dyqëllimeparësore. • Sëparinajepmjetet me anën e tëcilave do tëmundtëarrijmëobjektivat e detyrës. • Mënyrën se si planet që do tëzbatohendheveprimetqë do tëkryhen u përcillenpunonjësvedhekoordinohenpërturealizuar. • Sëdytikomunikimisiguronmjetet me anën e tëcilaveindividëtnxitentëpunojnëpërpërmbushjen e plaveve me vullnetin e tyredhe me entusiazëm.

10. Procesiikomunikimit: • 1) Kanalet e komunikimit; • dhënësi; marrësi; kodimi; dekodimiiinformacionevedhefidbeku. • 2) Komunikimi midis njerzve: • Komunikimi verbal dhejoverbal; • 3) Komunikimi formal dhe informal (pjergulla); • 4) Komunikimidhemenaxhimiipërshtypjevetëtëtjerëve; roliiperceptimitnëprocesin e komunikimit (deformimetdheshqetësimet e komunikimit)

11. Barierrat e komunikimitdhefiltrat” • Barrierat: • Teknike:Koha, ngarkesa e informacionit, lidhjet e shkurtratëkomunikimit, mjedisirrethues; • Kulturore: Diferencatkulturore; • Semantike: Gjuha, domethënia e fjalëve; • Psikologjike: njohja e asajqëduamtëthemidhemundësia e kuptimittësajngatëtjerët. • Ngaajoqëduamtëthemi, tekajoqëkuptonaiqënadëgjon ka njëdiferencëtëmadheqëshpeshshkonderinë 75% mëpak; • Filtrat; • Mungesa e besimitdhe e çiltërsisë, • Ne dëgjojmëatëqëpresimtëdëgjojmë, • Shqisat e perceptimit; • Te degjuarit me vemendjeosejo