ERGENLİK DÖNEMİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

1. ERGENLİK DÖNEMİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

2. ERGENLİK NEDİR? • Çocuklukla yetişkinlik arasında kalan bir ‘ara dönem’ dir. • İnsanın geçirdiği en zorlu ve fırtınalı yaşam dönemidir. • Çelişkiler ve bunalımlar çağıdır.

3. Ergenlik nedir? • Çocuklukla yetişkinlik arasındaki çok önemli gelişim dönemidir. 12-21 yaşlarını kapsar. Hem fiziksel hem de psikolojik değişimler meydana gelir. • Çocukluktan yetişkinliğe geçiş, sorunsuz yaşanmaz. Önemli olan yanlış yaklaşımlarla bu dönemi kâbusa döndürmemektir.

4. Neden Ergenlik Dönemi Çelişkiler Ve Bunalımlar Çağıdır ? • Bedensel , zihinsel , duygusal ve sosyal yönden çok hızlı değişmeler meydana gelir. Bu değişimlere uyma çabası çelişkilerin ve bunalımların sebebidir.

5. Gençleri ciddiye alın • Ergenlerin çocuk olmadığını unutmayın • Ergenlere kendinize davranılmasını istediğiniz gibi davranın • Yetenekleri, becerileri ve çabalarını takdir edin

6. Ergen ruhsal olarak ne yaşar? • Kimlik arayışı içinde olması yaşamına düzensizlik, dengesizlik getirir. Kendi içinde sürekli kavga halindedir. Kendini, çevresini anlamaya çalışır. Pek çok sorun yaşar.

7. Nedir bu sorunlar? • Sorumluluk almaz, öfkelidir. Yalan söyler. Okulda başarısız olabilir. Sürekli tutum değiştirir. Aynı olaya farklı tepki verebilir. Çabuk değişir, inatçıdır. • Bunlar normal mi? • Evet. Sosyal onay, statü arzusundaki bu insanın rol değişimiyle birlikte özgürlük eğilimi vardır. Bu davranışlarla ergen müdahaleden uzaklaşmayı amaçlarlar.

8. Ailelerin tepkisi ne oluyor? • Çocuklarının evden uzaklaşıp arkadaşlarını tercih ettiklerini düşünüyorlar. Çünkü ergen, arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmek ister. Ev ile ilişkilerini sınırlar, evdeyken de odaya kapanır. Telefon konuşmaları artar. Bilgisayar başında uzun zaman geçirir.

9. Kişiliğini arayan ergenin dengesiz tutumları • Kişilik arayışı içinde olan ergen, sorumluluk ve eğlence dengesini kuramayabilir ve başarısızlık ortaya çıkar. • Gergin birey yeteri kadar iyi öğrenemez. Yoğun baskıyı kontrol edemez. Bu da başarısızlıkla beraber içe dönüklük, sosyal ilişki kuramama, çekingenliği getirir.

10. Kişiliğini arayan ergenin dengesiz tutumları • Tam tersi olarak saldırgan, anlayışsız bir insan ortaya çıkabilir. Hem ailede tepki çekmemek hem de arkadaşlarının isteklerini yerine getirmek için yalan söyleyebilir. Örneğin aile ders çalışmasını istiyordur ama o arkadaşlarıyla sinemaya gidecektir. Bu durumda 'Ders çalışmaya gidiyorum' deyip, sinemaya gider

11. Ergen – Yetişkin Farklılıkları • Bilinçdışı dürtülerini bastıramazlar ve kontrol altına alamazlar. Sık sık öfkeyle ve ani tepki verme eğilimindedirler. • İstedikleri ile sosyal çevre arasındaki çatışmaları henüz çözememişlerdir. Problem çözme becerileri gelişmemiştir. İstenmeyen davranışa yönelen gencin davranışının nedeni, korunma, sevilme ve öç alma arzusundan kaynaklanan, yaşadığı ruhsal bir travmaya verdiği yanıt ve uyum çabasıdır.

12. DUYGUSAL GELİŞİM

13. ERGENLİKTE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ GEREKEN ÖNEM SIRASINA GÖRE DÖRT PSİKO-SOSYAL AŞAMA • Bireyselleşme – Ayrışma • Özerklik – Bağımsızlık • Özdeşleşme – ( Hayran olduğu birinin davranış sistemi, yaşam felsefesini, amaçlarını benimseyip duygu-düşünce-davranışlarını ona göre organize etme) • Sorumluluk – Sosyalleşme (Hür, olgun, yerine göre iki kez düşünebilme, bilinçli olma)

14. ERGENLİKTE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ GEREKEN ÖNEM SIRASINA GÖRE DÖRT PSİKO-SOSYAL AŞAMA Ergen bu mekanizmalarla ; Benliğini tanır, tanıtır, kanıtlar. • Varlığına toplum içinde anlam kazandırır. • Kendine özgü bir yaşam planı ve biçimi, değerler sistemi oluşturur.

15. CİNSEL GELİŞİM BİRİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER:Üreme organlarındaki değişmeleri içerir. • İKİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER: Kız ve erkeklerde beden yapısındaki değişiklikler, sesteki değişme, sivilcelerin artması, bıyık ve sakal çıkması, vücuttaki kıllanma, ter bezlerinin çalışmasındaki artış vb. gibi cinsel değişikliklerdir.

16. Cinsel bilgiler ne zaman verilmeli? • En uygun yaşlar 9-10'dur. Ama bu cinsel bilgiler özendirici, pornografik olmadan bilimsel yöntemle verilmeli. • Medyanın olumsuz etkileri konusunda dikkat edilmeli

17. Aileden bilgi alamayan çocuk ne yapıyor? • Sokaktan yanlış bir şekilde öğreniyor. • Tv. ve interneti kontrolsüz olarak kullanabiliyor. • Arkadaş grubuna bağlı olarak yanlış öğrenme sonucu psikolojisi olumsuz etkilenebiliyor.

18. SAYGI GÖSTERMEK ÖZGÜVENİ GÜÇLENDİRİR • Ergen anne-babası olmak genellikle zor ve bazen de stresli bir durum olarak görülür. Ancak anne-babaların bu bakış açısına saplanıp kalmaları ergenlik döneminin özel ve güzel yanlarını görmelerini ve bunun mutluluğunu yaşamalarını engelleyebilir.

19. ‘Gölge etme başka ihsan istemez!..’ • T. A. (14) • Özgürlükten yanayım. Annemin ve babamın kaygılarını bana yansıtmalarından şikayetçiyim. Ailem bir yere gitmemi istemezse illa ki giderim ve çok sinirlenirim. • M. Ç. (17) • Ben dansçı olmak istiyorum ağabeyim ise iyi bir üniversite okumamı istiyor. Bu durum beni sinirlendiriyor. Giyim tarzımda da kısıtlama var.

20. Gölge etme başka ihsan istemez!..’ 2 • E. Y. (15) • Beni en çok okuldaki katı kurallar rahatsız ediyor, örneğin forma zorunluluğu. Düzene karşıyım. • A. C. (15) • Ailem bir yere gitmek istediğimde izin vermezse sinirleniyorum. Ama çoğu zaman izin veriyorlar. • M. E. (16) • Ailem genelde geç saate kadar dışarıda kalmama izin vermiyor, problem yaşıyoruz. Bana açık oldukları için yalan söylemiyorum.

21. Gölge etme başka ihsan istemez!..’ 3 • B.B. (17): Bir yılım kaldı 18 den sonra artık arkadaşlarımla rahat rahat gezebilirim. 18 olunca kendi evimi kurmam lazım evdeki sıkıntılardan bıktım. Sanki onlar her şeyi biliyorlar. Biliyorlarsa onlar şimdi neden bu durumdalar?

22. Ailelere pratik öneriler Çocuğunuzu bekleyen sorunlar konusunda bilgi sahibi olun.• Çocuğunuzun yargılayan yapısına karşı sabırlı ve itinalı davranın.• Okuluyla ilişki kurun.• Doğru iletişim kurma yöntemlerini uygulayın.• Katı, sert bir tutum izlemeyin. Sabırlı, sevgi dolu ve hoşgörülü olun.• Çocuğunuzun durumunda normalden sapan, süregelen ve yerleşen davranışları fark edin.•  Sen böylesin, şöylesin demeden, fikrini alın. •  Çocuğunuzu kesinlikle kimseyle kıyaslamayın.

23. Öfkeli ergene nasıl davranılır? •   Paniklemeyin, cezalandırmayın: Paniğe kapılır, çocuğunuzun her sorumsuz davranışının üzerine gider ve cezalandırırsanız, yalnız çocuğunuzu değil, kendinizi de deliye çevirirsiniz. •   Sorumluluk üstlensin: Sorumsuz davranıyorsa yakınmayın, sorumluluk verin. Yardım etme çabalarıyla sadece büyümesini engellersiniz.

24. Öfkeli ergene nasıl davranılır? •   Karşılık vermeyin: İlk öfke nöbetlerinde sağduyulu davranırsanız kendine çekidüzen verecektir.•   Dikkatle dinleyin: Hakaretlerin, şikâyetlerin ve isteklerin anlamını keşfedin. Öfkenize gem vurursanız, çocuğunuz sorunlarıyla baş edebileceğini ve destek verdiğinizi görür. •   Teşvik edin: Geri çekilerek kendi sorumluluğunu taşımasına olanak verirseniz, yararını göreceksiniz.

25. Sakın el kaldırmayın! • Ailenin tutumu ne kadar önemli? • Çok fazla önemlidir. Aile desteğiyle ergenliği atlatanlarda hiç iz kalmıyor. Ancak ailenin aşağıladığı çocuklar için sonuç son derece kötü olabiliyor. Evden kaçabiliyor, suça yönelebiliyor, intihar girişiminde bulunabiliyor.

26. Dayak ne etki yaratıyor? • Dayak her çeşidiyle bütün dünyada bilim tarafından lanetlenmiştir. Hiçbir şekilde terbiye edici rolü yoktur. Ruhsal bozukluklara zemin hazırlar.

27. Çocuk konuşmayı reddediyorsa? • Özel rahatsızlığı olmayan hiçbir ergen konuşmayı reddetmez. ergen bunu geri çeviriyorsa aile iletişim yolunu bulamıyor olabilir. Ya da aile çok otoriterdir. Sevgi, ilgi ve hoşgörü çok önemli.

28. Ergenin psikolojisini şu şekilde ifade ifade etmeye çalışalım • 0 – 9 yaşında. Babam her şeyi biliyor ve çok güçlü • 10- 13 Azda olsa babamın da bilmediği şeyler var galiba• 14 – 18 Babam aslında pek fazla bir şey bilmiyor.• 19 - 25 Babamda bir şeyler biliyor • 26 - - Aaah ah şu rahmetli olsa da işleri nasıl yapacağımızı bir sorsak.

29. TEŞEKKÜRLER