Społeczeństwo i jego struktura

1. Społeczeństwo i jego struktura

2. Społeczeństwo • W rozumieniu potocznym społeczeństwo to ogół ludzi zamieszkujących kraj lub mniejszy obszar, np. społeczeństwo polskie, społeczeństwo Pomorza.W socjologii tym terminem określa się samowystarczalną formę życia zbiorowego ludzi, ukształtowaną historycznie, połączoną przez wspólne terytorium, instytucje oraz wartości kulturowe. Społeczeństwo charakteryzuje rozbudowana struktura.

3. Struktura społeczna • Strukturą społeczną określa się zbiór elementów, z których składa się społeczeństwo, oraz występujące między nimi zależności

4. Jedną z najważniejszych cech struktury społecznej jest hierarchiczne uporządkowanie elementów społeczeństwa ze względu na zróżnicowany dostęp do dóbr społecznie cenionych: • bogactwa • władzy • zdrowia • edukacji • prestiżu Pozycja, jaką zajmuje jednostka lub grupa w tej hierarchii, jest nazwana pozycją społeczną

5. Zróżnicowany dostęp do dóbr jest źródłem występujących w każdym społeczeństwie nierówności. Hierarchia oraz związane z nią występowanie nierówności są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania społeczeństwa. Powodują, że najwyższe stanowiska zajmują osoby, które najbardziej się do tego nadają, oraz działają na ludzi aktywizująco – motywują do pracy służącej osiągnięciu wyższego miejsca w hierarchii społecznej.

6. Elementy struktury społecznej Struktura klasowa Podział na klasy jest związany z hierarchicznym zorganizowaniem społeczeństwa. Klasa społeczna jest to segment społeczeństwa obejmujący osoby o podobnym statusie majątkowym.

7. Trzy klasy społeczne • Klasa wyższa jest stosunkowo mała. Obejmuje właścicieli dużych przedsiębiorstw oraz wysokie kadry kierownicze. • Klasa średnia często dzieli się na wyższą, średnią i niższą. Obejmuje średnich i drobnych przedsiębiorców, niższych i średnich kierowników, specjalistów, osoby wykonujące wolne zawody oraz wykwalifikowanych robotników. Charakteryzuje się średnim poziomem życia. • Klasa niższa tworzą ją osoby słabo wykształcone, które wykonują prace niewymagające specjalistycznych kwalifikacji.

8. Klasy społeczne nie są tworami zamkniętymi. Jednostki i zbiorowości mają możliwość przechodzenia z jednej klasy do drugiej. • Zjawisko to jest nazywane ruchliwością społeczną pionową.

9. Formy ruchliwości • awans społeczny, przejście do klasy wyższej, np. w wyniku zdobycia lepszej pracy • degradacja społeczna, czyli przejście do klasy niższej, np. w wyniku utraty pracy

10. Struktura warstwowa • Warstwa społeczna to zbiorowość ludzi, którzy uznają, że łączy ich wspólna pozycja społeczna. Wyznacznikiem tej pozycji może być styl życia, wykształcenie, wpływ na władzę, prestiż. Przykładem warstwy społecznej jest inteligencja, którą charakteryzuje wyższe wykształcenie, zainteresowanie kulturą wysoką i liberalne poglądy.

11. Struktura zawodowa • Struktura zawodowa ukazuje zróżnicowanie społeczeństwa pod względem zawodowym. W społeczeństwie z każdym zawodem jest związany określony prestiż społeczny. Zwykle o prestiżu danego zawodu decyduje wysokość zarobków. Jednak nie zawsze tak bywa, czego przykładem są wykładowcy akademiccy, którzy wykonują zawód o bardzo wysokim prestiżu, a ich zarobki są przeciętne.

12. Struktura demograficzna • Struktura demograficzna ukazuje zróżnicowanie społeczeństwa m.in. ze względu na wiek. Na podstawie tego kryterium można podzielić jednostki na znajdujące się w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym oraz poprodukcyjnym. Elementami struktury demograficznej są także podziały ze względu na płeć oraz miejsce zamieszkania.

13. Teorie rozwoju społecznego: • Rozwój społeczny to przemiany społeczeństwa, życia, kultury, norm społecznych. Łączy się z nim powstanie nowych zjawisk oraz zanik innych. Rozwój mapostać postępu społecznego, czyli pasma zmian pozytywnych dla społeczeństwa, lub regresu zmian niekorzystnych dla danej zbiorowości.

14. teoria linearna • zakładająca, że społeczeństwo ulega przemianom w toku rozwoju historycznego. Zmiany są nieprzypadkowe, ścisłe, zdeterminowane i ukierunkowane, przebiegające od fazy pierwotnej do fazy docelowej. Przedstawiciel Herbert Spencer, Karol Marks.

15. teorie cykliczne • zakładające, że zmiany polegają na przechodzeniu od jednej fazy do drugiej a następnie na powrocie do fazy przejściowej. Według Giambattisty Vico społeczeństwo w trakcie rozwoju przechodzi przez trzy okresy: wiek boski (ustrój teokratyczny), wiek bohaterów (ustrój republiki), wiek ludzi (demokracja). Te trzy fazy powracają w zmienionych formach.

16. Teorie dychotomiczne • zakładają przechodzenie społeczeństwa z jednej struktury społecznej w drugą.

17. Przyczyny zmian społecznych • zmiany środowiska naturalnego • zmiany wartości kulturalnych • postęp technologiczny • zmiany demograficzne • nierówności społeczne • działalność jednostek, instytucji i ruchów społecznych

18. Historyczne formy organizacji społeczeństw • społeczeństwo pierwotne - oparte na przypisanych rolach, którego podstawą są wspólnoty rodowe i klany. • społeczeństwo rolnicze, chłopskie, feudalne - ścisła hierarchia społeczna, silnie zróżnicowana pod względem kulturowym • społeczeństwo industrialne - ujednolicenie wzorów społecznych zachowań i umasowienie kultury powodowane postępem naukowo – technicznym.

19. Współczesne formy organizacji społeczeństwa

20. społeczeństwo postindustrialne • po raz pierwszy zastosowali to pojęcie Alain Touraine i Daniel Bell • przyjmuje się, że jeżeli ponad 50% zatrudnionych pracuje w usługach to mamy do czynienia ze społeczeństwem postindustrialnym • w gospodarce dominują wielkie ponadnarodowe korporacje finansowo – przemysłowe • produkcja ma charakter masowy • większość ludności zamieszkuje wielkie aglomeracje • rozwój kultury masowej

21. społeczeństwo globalne • twórca koncepcji Herbert Marshall McLuhan • wizja współczesnego świata jako „globalnej wioski”, w której odległości nie odgrywają już tak istotnej roli, a możliwości komunikowania się są nieograniczone • powszechny dostęp do prasy radia i TV ma wpływ na kształtowanie się świadomości człowieka

22. społeczeństwo informacyjne • informacja jest takim samym towarem jak żywność, odzież, sprzęt • podstawową cechą społeczeństwa jest powszechność dostępu do informacji

23. społeczeństwo masowe • charakteryzuje się znacznym zurbanizowaniem • wysoka gęstość zaludnienia • ogromne znaczenie środków masowego przekazu • zanik wyższych ideałów • brak wpływu religii na życie społeczne • społeczeństwo konformistyczne • konsumpcyjny stosunek do życia • bierność w życiu politycznym

24. społeczeństwo otwarte • Henri Bergson, Karl Raimund Popper • Społeczeństwo wolne i demokratyczne • Zapewnia obywatelom możliwość dokonywania wyborów i ponoszenia za nie odpowiedzialności • Koncepcja społeczeństwa otwartego opiera się na tolerancji i pluralizmie • Akceptuje różnice światopoglądowe, polityczne, rasowe, narodowościowe • Panują tam pełne swobody polityczne, sprawiedliwość i poszanowanie prawa

25. społeczeństwo zamknięte • Platon, Karol Marks • Obowiązują tu sztywne reguły w postaci nakazów i zakazów • Odcięcie się od obcych wpływów • Życie jednostki podporządkowane interesowi państwa i ogółu

26. Makdonaldyzacja • proces stopniowego upowszechniania się zasad działania znanych z barów szybkiej obsługi (uosabianych przez sieć McDonald's) we wszystkich dziedzinach życia społecznego w Stanach Zjednoczonych i na całym świecie. Tematem makdonaldyzacji zainteresował się George Ritzer już w latach 60. XX wieku. Zjawisko makdonaldyzacji, powiązane z procesem globalizacji, szybko rozpowszechniło się w większości krajów. Makdonaldyzację poprzedziła racjonalizacja i biurokracja.

27. Kalkulacyjność (kwantytatywność). Od pracowników żąda się trzech cech: • pracować szybko • pracować sprawnie • za niskie pieniądze • Wszystko jest wyliczone i ustalone, a pracownik nie powinien za dużo myśleć (zastanawiać się). • Efektywność • Przewidywalność • Możliwość manipulacji

28. Dziękujemy! Kinga Kucharska Karolina Glubiak Klasa IIIB

29. Bibliografia • Wiedza o społeczeństwie- podręcznik zakres rozszerzony część I, Gdynia 2005 • Vademecum Matura 2011 Wiedza o społeczeństwie, wyd.Operon